فریبرز درتاج

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش و تمرینات تن آرامی بر میزان اضطراب و پیشرفت تحصیلی در نوجوانان بود. بدین منظور تعدا 40 نفر از دانش آموزان دختر سال دوم راهنمایی شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، و غربالگری از نظر اضطراب با استفاده از آزمون خودسنجی اضطراب زونگ (1970)، انتخاب شده و به طور کاملا تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس، گروه آزمایش طی 12 جلسه آموزشی (جلسات یک ساعته و هر هفته 3 جلسه)، تحت آموزش و تمرینات تن آرامی قرار گرفت و به گروه کنترل هیچگونه آموزشی ارائه نشد. پس از پایان جلسات آموزشی، آزمون خودسنجی اضطراب زونگ مجددا توسط هر دو گروه تکمیل شد. برای بررسی متغیر پیشرفت تحصیلی، نمره معدل ترم اول به عنوان پیش آزمون و نمره معدل ترم دوم به عنوان پس آزمون مورد استفاده قرار گرفت.. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش و تمرینات تن آرامی موجب کاهش اضطراب و افزایش پیشرفت تحصیلی نوجوانان شد (01/0P<).

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش برنام ه کاهش استرس مبتنی ب ر ذه ن آگ اه ی ب ر اض طراب امتحان دانشآموزا ن است. روش پژوهش از نوع آزما شی ی با طرح یپ شآزم و ن پ س آزم ون ب ا گ روه کنترل است. جامع ه آماری پژوهش را کلیه دانشآموزان پسر مقط ع یپ شدانش گاه ی ش هر ش هریار در سالتحص یلی 92-1391 تشکیل یم دادند که از میان آنها با استفاده از روش ریگ نمونه ی تص ادفی س اده، دانشآموزان ک ی ه نمرات اضطراب امتحان بالایی داشتند (یک انحراف معیار بالاتر از میانگین گروه)، 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) ج ایگزین ش دند . به گروه آزمایش، 8 جلسه برنام ه کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاه ی آموزش داده شد. برای جمعآوری ها داده از پرسشنام ه اضطراب امتحان اسپیلبرگر استفاده شد. داده ها از طری ق آزم ون آم اری کواری انس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که فرض یه پژوهش مبن ی ب ر ت أثیر آم وزش برنام ه کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاه ی بر اضطراب امتحان دانشآموزان مورد تأیی د ق رار گرفت ه اس ت و دانشآموزان گروه آزمایش نسبت به دانشآموزان گروه کنترل در پسآزمون به طور معناداری اض طراب امتحان کمتری داشتند. پس یم توان نتیجه گرفت که آموزش برنام ه کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگ اه ی در کاهش اضطراب امتحان دانشآموزان تأثیر معناداری دارد

این پژوهش به منظور بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم مؤلفههای انگیزشی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان سیستم آموزش از دور انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان ترم سوم و بالاتر دانشگاه پیام نور در نیمسال دوم سال تحصیلی 89 1388 تشکیل میداد که در سراسر کشور در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در رشتههای مختلف مشغول تحصیل بودند. روش نمونهگیری از نوع خوشهای چند مرحلهای و خوشهای بودن α = 0/ بود. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان، با در نظر گرفتن خطای 05 روش نمونهگیری برابر 476 نفر محاسبه شد که به ترتیب از دانشگاه پیام نور استان تهران، استان گیلان و استان اردبیل، 283 نفر معادل 59 درصد ، 118 نفر معادل 25 درصد و 75 نفر معادل 16 درصد انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی همبستگی بود. برای جمعآوری دادهها، بخشی از پرسشنامه راهبردهای ساخته پینتریچ، اسمیت، گارسیا، و مککیچی مربوط به مقیاس انگیزش (MSLQ) انگیزش برای یادگیری 0 محاسبه شد. همچنین نتایج تحلیل / استفاده شد. پایایی پرسشنامه در این مطالعه با روش آلفای کرونباخ برابر 86 عاملی تأییدی نشان داد که بارهای عاملی گویههای پرسشنامه در تبیین مؤلفهها از نظر آماری معنادار هستند. یافتههای پژوهش نشان داد که مدل پژوهش، 56 درصد واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین میکند. بالاترین پس از آن بین ؛(P < 0/01 ،t = 14/5 ،β = 0/ ضریب مسیر بین خودکارامدی و جهتگیری درونی هدف ( 96 به دست آمد. اما ضریب مسیر (P < 0/01 ،t = 8/3 ،β = 0/ اضطراب امتحان و جهتگیری بیرونی هدف ( 78 معنادار (P > 0/05 ،t = - 0/41 ،β = - 0/ محاسبه شده بین جهتگیری بیرونی هدف و پیشرفت تحصیلی ( 02 نبود.

از آنجا که در نظام آموزشی متمرکز کنونی، کتاب درسی دنبال کننده هدف های آموزش ملی است، در این پژوهش تلاش شد تا براساس تحلیل محتوا به این پرسش پاسخ داده شود که «در متن کتاب های درسی دوره ابتدایی تا چه میزان به مفاهیم و پیام های اقتصادی توجه شده است». بنابراین، پس از مطالعات نظری مقدماتی، الگوی مورد نظر برای تحلیل محتوا استخراج شد و پس از تعیین روایی و پایایی این الگو، کار تحلیل آغاز شد. برای این منظور، متن کتاب های درسی دوره ابتدایی به استثنای ریاضی در سال تحصیلی 86-1385 با استفاده از سیاهه گرد آوری اطلاعات تحلیل شدند و پیام ها و مفاهیم اقتصادی آنها در پنج نوع اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، توسعه اقتصادی، اقتصاد کار و اقتصاد بین الملل و همچنین، دو شیوه ارائه مستقیم و غیرمستقیم شناسایی و تفکیک گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مفاهیم اقتصادی در ارتباط با توسعه اقتصادی، اقتصاد خرد، اقتصاد کار، اقتصاد کلان و اقتصاد خرد بیشترین میزان فراوانی را به خود اختصاص داده اند. نتایج پژوهش همچنین، نشان می دهد که میزان استفاده از روش های مستقیم و غیرمستقیم برای ارائه پیام های اقتصادی متفاوت است. به طوری که مفاهیم مربوط به اقتصاد خرد، کلان، توسعه و بین الملل بیشتر به شیوه مستقیم و مفاهیم مربوط به اقتصاد کار بیشتر به شیوه غیرمستقیم ارائه شده اند. به طور کلی، برای ارائه پیام های اقتصادی در متن کتاب های درسی بیشتر از شیوه مستقیم استفاده شده است. تحلیل های انجام شده نشان می دهد که نظم خاصی بر ارائه پیام های اقتصادی در پایه های مختلف حاکم نبوده است و با آن که مفاهیم اقتصادی از پایه اول تا پنجم به صورت تصاعدی افزایش یافته است، این روند فراز و نشیب هایی دارد و دارای حرکت خطی نیست. در عین حال، ارائه مفاهیم اقتصادی بیشتر به شیوه نظری و تئوری است. در پایان پیشنهاد می شود که در طرح مفاهیم اقتصادی در دوره ابتدایی، بایستی به برخی مفاهیم مربوط به اقتصاد خرد و اقتصاد کلان توجه بیشتری شود. همچنین، پیشنهاد می شود که افزون بر آموزش نظری مفاهیم اقتصادی، آموزش عملی این مفاهیم از روش به کارگیری بیشتر شیوه های فعال مورد توجه قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی ادراک از محیط کلاس و جهت گیری هدف با پیشرفت تحصیلی ریاضی است. به همین منظور، از میان دانش آموزان دختر پایه ی سوم متوسطه ی منطقه 9 شهر تهران، 150 دانش آموز از طریق نمونه گیری خوشه ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بود از (الف) پرسشنامه ی «در این کلاس چه می گذرد (WIHIC) (فراسر، فیشر و مک روبی، 1996)، (ب) هدف گرایی تحصیلی (AGOR) (بوفارد و همکاران، 1998). همچنین، از نمره ی درس ریاضیات در پایان نیمسال اول به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی استفاده شد. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد: (الف) رابطه ی معناداری بین ادراک از محیط کلاس و پیشرفت تحصیلی درس ریاضیات وجود دارد، (ب) رابطه ی معناداری بین ادراک از محیط کلاس و جهت گیری هدف وجود دارد، (پ) بین جهت گیری هدف و پیشرفت ریاضی رابطه ی معناداری مشاهده نشد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که ادراک از محیط کلاس می تواند پیش بینی کننده ی پیشرفت تحصیلی در درس ریاضیات و جهت گیری هدف تسلط باشد.

به منظور بررسی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد مخدر در مجروحان جنگی، نمونه ای به حجم 380 نفر از مجروحان جنگی با درصدها و انواع مختلف مجروحیت ها به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد و پرسشنامه 39 سؤالی علل سوء مصرف و وابستگی به مواد که 5 حوزه علل فردی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی – فرهنگی، خانوادگی و قانونی را اندازه می گیرد بر روی آنها اجرا شد. به منظور تعیین علل از آزمون مربع کای و آزمون علامت استفاده شد، تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد عوامل فردی، اقتصادی و آموزشی – فرهنگی از عوامل اعتیاد مجروحان جنگی است، ولی عوامل اجتماعی، خانوادگی و حقوقی نقش کمتری در اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر دارند. نتایج تحقیق بر روش های پیشگیرانه به منظور جلوگیری از ابتلاء مجروحان جنگی به سوء مصرف و وابستگی به مواد تأکید دارد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه عملکرد خانواده کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش فعال 15-7 ساله مراجعه کننده به مراکز روان پزشکی تبریز با عملکرد خانواده کودکان بدون اختلال بیش فعالی در سال 1387 می باشد. این مطالعه از نوع علی ـ مقایسه ای و بر روی 150 خانواده انجام گرفته است. 75 خـانواده کودکان مبتلا به ADHD 15-7 ساله، از بین مراجعین کلینیک های روان پزشکی شهر تبریز و 75 خانواده کودکان بدون ADHD از بین دانش آموزان سنین 15-7 ساله تبریز، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند.پرسشنامه ابزار سنجش خانواده (FAD) در مورد آن ها اجرا و داده های بدست آمـده با روش آمـاری t-test دو گروه مستقل تجزیه و تحلیل شد. یافته ها تفاوت بین عملکرد خانواده کودکان دارای ADHD با عملکرد خانواده های کودکان بدون ADHD در همه بعدها (یعنی حل مسئله، ارتباط، نقش ها، همراهی عاطفی، کنترل رفتار، آمیزش عاطفی و عملکرد کلی) را معنادار نشان داد. در میانگین نمرات عملکرد خانواده های کودکان دارای اختلال ADHD در ابعاد یاد شده بزرگتر از میانگین نمرات خانواده های کودکان بدون ADHD بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت عملکرد خانواده گروه ADHD نسبت به گروه کنترل ناسالم تر می باشد.

دف این پژوهش تعیین درجه تاثیر آموزش مهارت های کنترل خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانشآموزان پسر 15- 12 ساله در سال تحصیلی 88- 87 است. روش مطالعه نیمهتجربی با طرح پیشآزمون و پسآزمون بود. 34 نفر از دانشآموزان در دسترس که نمره آنها در آزمون پرخاشگری (آیزنگ، 1975) بیشتر از دیگران و هم چنین پرخاشگری آنها مورد تایید مشاور و مدیر مدرسه بود، انتخاب و بهطور تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه پرخاشگری آیزنگ و آزمون شخصیتی کالیفرنیا (1939) بود. مهارتهای کنترل خشم در هشت جلسه یک و نیم ساعته هفتهای دو بار به گروه آزمایش آموزش داده شد، ولی گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. یافتهها نشان دادند پرخاشگری گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه کاهش و سازگاری اجتماعی آن ها افزایش یافته است. نتیجهگیری: میتوان آموزش مهارت های کنترل خشم را بهعنوان روش مؤثری برای کاهش پرخاشگری و بالا رفتن سازگاری اجتماعی در نظر گرفت.

ناهمگویی سطح تحصیل دانشجویان در ورود به نظام آموزش عالی، به شیوه چند گانه سهمیه های ورودی از موضوعات مورد بحث در دهه های اخیر است که در جریان تحصیل دانشجویان تاثیرگذار است. این مقاله با هدف بررسی وضعیت و عملکرد تحصیلی هفت دوره پذیرش دانشجو با توجه به سهمیه ورودی در دانشگاه شهید باهنر انجام گرفته است. بدین منظور برای انجام کار از روش اسنادی استفاده شده است.

به منظور بررسی مهارت های مطالعه ریاضی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان 150 آزمودنی به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و پرسشنامه مهارت های مطالعه ریاضی بر روی آنها اجرا گردید. پرسشنامه حاوی 37 سوال و در مجموع از 6 خرده آزمون تشکیل شده که 6 سازه را اندازه می گیرد. پس از اجرا و نمره گذاری پرسشنامه دانشجویان از نظر مهارت های مطالعه ریاضی سطح بندی شده و هر دانشجو در یکی از سطوح مهارت های مطالعه ریاضی ضعیف، خوب و عالی قرار گرفت. همچنین رابطه بین نمره مهارت های مطالعه ریاضی و ویژگی های جمعیت شناختی از قبیل جنسیت و رشته تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مجموع دانشجویان از مهارت های مطالعه ریاضی ضعیفی برخوردار می باشند، بین میانگین نمرات دختران و پسران در آزمون مهارت های مطالعه ریاضی تفاوت معنی داری وجود دارد و میانگین های دانشجویان رشته های مختلف تحصیلی در برخی از خرده آزمون ها دارای تفاوت معنی داری می باشند.

اهدف از این مطالعه بررسی ارتباط ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی با عملکرد ورزشی و پیشرفت تحصیلی در ورزشکاران رشته‎ های ورزشی انفرادی (کشتی، تنیس و رزمی) و گروهی (فوتبال، والیبال و بسکتبال) است. آزمودنی های پژوهش شامل 244 نفر دانشجوی پسر (126 ورزشکار گروهی و 118 ورزشکار انفرادی) بود که به ‎صورت تصادفی از میان دانشجویان ورزشکار انتخاب شدند. برای جمع‎ آوری داده ‎ها از مقیاس ابهام - تعارض نقش، پرسشنامه اضطراب رقابتی و چک لیست عملکرد ورزشی استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که هر یک از متغیرهای ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی با عملکرد ورزشی و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی معنی داری دارند. این همبستگی در ورزشکاران گروهی از انفرادی بیشتر بود. ضریب رگرسیون چند متغیری نشان داد که ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی 36 و 24 درصد از واریانس عملکرد ورزشی را به ‎ترتیب در ورزشکاران گروهی و انفرادی تبیین می کنند. همچنین، سه متغیر یاد شده 45 و 16 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را به ترتیب در ورزشکاران گروهی و انفرادی تبیین کردند. این نتایج نشان می دهد که افزایش ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی کاهش عملکرد ورزشی و پیشرفت تحصیلی را به دنبال خواهد داشت.