روش شناسی پژوهشی علم طراحی به مثابه یک روش شناسی راه حل محور (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

علم طراحی اخیراً به عنوان یک روش شناسی پژوهشی مورد توجه قرار گرفته است. این روش شناسی تفاوت های مهمی با روش شناسی های کمّی و کیفی متداول دارد و به عنوان یک روش شناسی عمل گرایانه راه حل محور در نظر گرفته می شود. باوجوداین، همان طور که خواهیم دید روش شناسی پژوهشی علم طراحی نه در مقابل روش شناسی های کمّی و کیفی بلکه دربردارنده آنهاست. روش شناسی علم طراحی از سطح توصیف و تبیین فراتر می رود و در جهت حل مسئله گام برمی دارد. ازاین رو هدف اصلی روش شناسی پژوهشی علم طراحی تغییر نگاه از مسئله محوری به راه حل محوری است و بدینسان تغییر جهت از رویکردهای توصیفی−تبیینی صرف به رویکردهای تجویزی. با وجود اهمیت این روش شناسی برای عرصه هایی چون مدیریت، مدیریت فناوری اطلاعات، سیاست گذاری و برخی دیگر از حوزه های علوم انسانی، در ایران توجه چندانی به آن نشده است. این بی توجهی تا حدی باعث شده است که بیشتر پژوهشگران به ویژه در حوزه های علوم اجتماعی پژوهش های خود را به توصیف، تبیین، و تحلیل مسائل معطوف کنند و وارد فرایند طراحی راه حل برای مسائل نشوند. این مقاله ضمن معرفی و تحلیل علم طراحی به عنوان یک روش شناسی پژوهشی، کاوش مبانی فلسفی آن، و طرح چهارچوب های مطرح این حوزه، به بررسی کاربست آن در ایران خواهد پرداخت.