مطالعات برنامه ریزی آموزشی

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی طرح های ارزیابی درونی و راه های توسعه اثربخشی آن در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شده است. روش پژوهش، مطالعه موردی و منابع جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پنج گروه شامل: مدیران گروه های آموزشی و ارزیابان درونی که طرح های ارزیابی درونی را به اتمام رسانده اند(16)نفر، مدیران گروه و ارزیابان درونی که هنوز طرح های ارزیابی درونی را به اتمام نرسانده اند(35)نفر، مدیران گروه و اعضای هیأت علمی گروه هایی که هنوز درگیر اجرای طرح های ارزیابی درونی نشده اند(16)نفر، متخصصان موضوعی ارزش یابی(3)نفر و مدیران ستادی دانشگاه فردوسی مشهد(7)نفر در سال 1390بودند. برای جمع آوری اطلاعات با روش مصاحبه نیمه ساخت یافته از روش نمونه گیری هدفمند برای انتخاب مصاحبه شوندگان استفاده شد. یافته های پژوهش با استفاده از روش تحلیل تفسیری- تأملی مورد تحلیل قرار گرفتند و اعتبار پژوهش با استفاده از نظر متخصصان تأیید شد. نتایج نشان داد که مهم ترین علل خودداری برخی گروه های آموزشی از انجام ارزیابی درونی در دانشگاه فردوسی مشهد؛ عبارتند از: عدم فرهنگ سازی، کمبود مشوق های مالی و پژوهشی و عدم وجود انگیزه. مهم ترین مشکلات فراروی مجریان طرح های ارزیابی درونی در حال اجرا عبارتند از: عدم همکاری اعضای هیأت علمی، عدم وجود پایگاه جامع اطلاعاتی و به روز نبودن اطلاعات دانشجویان- اعضای هیأت علمی و گروه و دانشکده. مهم ترین دلایل جهت عملیاتی نشدن راهکارها و پیشنهادهای ارائه شده در طرح های ارزیابی درونی عبارتند از: تأکید کم و عدم پیگیری عملیاتی شدن پیشنهادها توسط دفتر نظارت و ارزیابی، باز نشسته شدن یا جابه جایی مجریان و مدیران گروه های آموزشی طرح های خاتمه یافته. مهم ترین راهکارها جهت اثربخشی بیشتر طرح های ارزیابی درونی در دانشگاه فردوسی مشهد عبارتند از: افزایش مشوق های مالی و پژوهشی طرح و ایجاد انگیزه.

یادگیری انسان و ساماندهی رفتار نوجوان در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت اوست و خلاقیت، شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی انجام می شود. شکی نیست که یکی از وظایف مهم تربیتی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی مدارس، تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه امور است و آنان می توانند با تدوین برنامه ریزی آموزشی مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان در امور مختلف مدرسه اقدام کنند و این موضوع می تواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و کسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد و با نشاط زیستن است. لذا، این پژوهش به بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متوسطه ی شهرستان ساری و ارائه ی راهکار به منظور افزایش شادابی و نشاط در برنامه ریزی آموزشی پرداخته بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر ساری به تعداد 17792 نفر تشکیل دادند. شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود. با استفاده از جدول کرجسی و مورگان(1970)، تعداد نمونه 376 = s نفر برآورد گردید. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، از دو روش استفاده گردید. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. جهت محاسبه درصدها، محاسبه شاخص های مرکزی، پراکندگی مناسب، طبقه بندی کردن داده ها و رسم نمودار استفاده شده است. جهت تعمیم نتایج، تعیین رابطه بین نظرات طبقه مورد مطالعه از آزمونT یک گروهی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شادابی، نشاط، جنسیت و وضعیت اقتصادی خانواده در برنامه ریزی آموزشی خصوصاً پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه مؤثر واقع شده است.

هدف کلی این پژوهش بررسی عملکرد مدارس هیأت امنایی شهر اهواز بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی است و جامعه پژوهش شامل کلیه مدارس هیأت امنایی دخترانه و پسرانه شهر اهواز می باشد. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای انجام پژوهش پرسشنامه محقق ساخته ای در بین 216 نفر از ذی نفعان این مدارس(اعضای هیأت های امنا، مدیران مدارس، معلمان و اولیاء دانش آموزان) توزیع گردید. پایای این پرسشنامه با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ 92/0 محاسبه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مدارس هیأت امنایی در زمینه پرورش کمی سرمایه انسانی عملکرد مناسبی داشته اند اما در زمینه پرورش کیفی سرمایه انسانی ناتوان بوده اند. همچنین نتایج نشان داد که مدارس هیأت امنایی در زمینه تأمین و گسترش سرمایه اجتماعی(چهار مؤلفه سرمایه اجتماعی شامل: عدالت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام و اعتماد اجتماعی در نظر گرفته شد) عملکرد مناسبی نداشته اند. نتایج در رابطه با مشارکت همه جانبه ذی نفعان در مدارس هیأت امنایی نشان داد که میانگین مشارکت ذی نفعان در این مدارس، در تمامی ابعاد مشارکت(مالی، عاطفی، اطلاعاتی و فکری)، از میانگین هنجار پایین تر بوده است. در زمینه ارتقای کیفیت آموزشی نیز نتایج نشانگر این بود که این مدارس در زمینه فراهم کردن تجهیزات آموزشی در مدارس عملکرد مناسبی داشته اند، اما در زمینه فوق برنامه های آموزشی عملکرد نامناسبی داشته اند

این پژوهش به منظور شناسایی نقش نظام آموزش از دور در ایجاد سرمایه اجتماعی و ارائه الگوی مناسب جهت ارتقاء آن در آموزش عالی کشور انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی– همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه پیام نور کشور در سال تحصیلی 90-91 تشکیل می دهند. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چند مرحله ای با توزیع نسبتی است. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی- مورگان، با در نظر گرفتن خطای 5%= α، 280 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد که 249 پرسشنامه قابل تحلیل بود. جهت جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. پرسشنامه اول برای سنجش مؤلفه های نظام آموزش از دور و پرسشنامه دوم برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی تدوین گردید. روایی محتوایی پرسشنامه ها را صاحب نظران تأیید کردند. پایایی پرسشنامه مربوط به مؤلفه های نظام آموزش از دور با استفاده از آلفای کرونباخ 87% و برای پرسشنامه سرمایه اجتماعی 95% برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده علاوه بر از آماره های توصیفی، از آماره های استنباطی آزمون تفاوت میانگین ها، تحلیل واریانس یک طرفه، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، تحلیل سیر و معادله ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان داد سرمایه اجتماعی اعضای هیأت علمی نظام آموزش از دور از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و عملکرد نظام آموزش از دور مناسب نمی باشدوفضای تعاملی، ارتباطی در شکل گیری سرمایه اجتماعی از توان تبیینی بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت تحصیلی دانشجویان دانشگاه گرگان بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه گرگان در سال تحصیلی 91-92 و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری خوشه ای بوده است. به همین منظور از بین دانشجویان دانشگاه مذکور، نمونه ای به حجم 249 نفر انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس سرمایه اجتماعی و رضایت تحصیلی دانشجویان بود، که پس از محاسبه روایی و پایایی آن، بین نمونه توزیع و جمع آوری شد. داده ها توسط نرم افزارهای SPSS و Lisrel و با روش های آماری تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و مدل تحلیل مسیر تحلیل گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که: 1) دانشجویان سرمایه اجتماعی موجود در دانشگاه خود را پایین تر از سطح کفایت مطلوب(Q3) و نیز سطح حداقل کفایت قابل قبول(Q2) ارزیابی نموده اند. 2) میزان رضایت از تحصیل دانشجویان به طور معناداری پایین تر از سطح کفایت مطلوب(Q3) و سطح حداقل کفایت قابل قبول(Q2) می باشد. 3) بین سرمایه اجتماعی و رضایت از تحصیل دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. 4) سرمایه اجتماعی به طور مستقیم بر رضایت تحصیلی دانشجویان اثر ساختاری دارد.

امروزه اثربخشی به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های سنجش و ارزیابی عملکرد افراد در سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. بررسی اثربخشی آموزشی و عوامل مؤثر بر افزایش و کاهش آن در نظام آموزش و پرورش به عنوان رکن اصلی جامعه از اهمیّت فراوانی برخوردار است. مسأله اصلی تحقیق حاضر نیز عبارت است از این که چه عواملی بر اثربخشی آموزشی تأثیرگذار هستند؟ و چه رابطه ای بین شناخت معلّمان از اهداف نظام آموزش و پرورش و اثربخشی آموزشی وجود دارد؟ چارچوب مفهومی و نظری پژوهش تلفیقی از رویکرد الگوی هدف، اثربخشی فردی و نظریه اثربخشی آموزشی اندرسون می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه معلّمانی می باشد که در شهر سنندج در سال تحصیلی 91– 90 که مشغول به تدریس بودند، که کلاً 1200 نفر بودند و با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه ای نسبی 300 نفر از آنها انتخاب گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میان شناخت معلّمان از اهداف نظام آموزش و پرورش و اثربخشی آموزشی رابطه معناداری وجود دارد. دیگر نتایج تحقیق نیز بیانگر آن است که سطح اثربخشی آموزشی معلّمان در سطح متوسط و پایین قرار دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی طرح تأسیس مجتمع های آموزشی و پرورشی از دیدگاه مدیران و معلمان بعنوان دو گروه اصلی مرتبط در فرایند اجرای این طرح می باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، «روش تحقیق توصیفی است. جامعه آماری مدیران و معلمان مجتمع های آموزشی در استان گلستان می باشند. نمونه تحقیق با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری خوشه ای و چند مرحله ای به تعداد 85 نفر مدیر و354 نفر از معلمین، انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر، پرسشنامه محقق ساخته است.. نتایج پژوهش نشان داد که بیشتر افراد نمونه آماری، اهداف وچهارچوب نظری طرح تأسیس مجتمع های آموزشی وپرورشی را مناسب ارزیابی کرده اند ولی تأسیس مجتمع های آموزشی وپرورشی را مستلزم تأمین شرایط ویژه ای دانسته اند که از این شرایط غفلت شده است. همچنین نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که بین دیدگاه مدیران و معلمان در خصوص مؤلفه های امکانات مدارس، میزان دانش و نیاز سنجی انجام شده در جهت اجرای طرح مجتمع های آموزشی و پرورش تفاوت معنا داری وجود دارد.