زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق)

مقدمه و هدف:. توانایی تلویزیون در جریان سازی های فرهنگی و تاثیر آن ها بر شیوه های سبک زندگی بسیاری از جهت گیری های زنان در ارزش های را تحت الشعاع قرار داده است و این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کیفی آسیب شناسی تلویزیون بر نحوه ارزش های فرهنگی اجتماعی سبک زندگی زنان شهر مهاباد انجام پذیرفته است. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع تحلیل محتوای کیفی جهت دار بوده و اطلاعات مورد نیاز بر پایه مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری گردیده است. روش نمونه گیری گلوله برفی بود و اطلاعات از 27 نفر از مصاحبه شوندگان در حوزه کارشناسان رسانه و زنان آگاه، بدست آمد. یافته ها: یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که بین برنامه های تلویزیون داخلی و خارجی و ارزش های فرهنگی اجتماعی سبک زندگی زنان رابطه وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد صرفاً استفاده از برنامه های تلویزیون نمی تواند به عنوان عنصر اصلی شکل دهنده ارزش های فرهنگی اجتماعی زنان به آن سمت و سو دهد. بلکه در کنار این عامل عوامل دیگری از جمله ضعف تلویزیون داخلی، تغییرات نظام اجتماعی کشور، تفکرات سرمایه داری و اومانیستی به تأثیر از فرآیند جهانی شدن، تنوع شبکه های اجتماعی مجازی و سایر عوامل اجتماعی اقتصادی تعیین کننده جهت گیری های ارزشی سبک زندگی زنان در جامعه شهر مهاباد است.

این مطالعه بررسی اثر عوامل اقتصادی- اجتماعی بر وضعیت فعالیت اقتصادی زنان در مناطق روستایی استان های ایران با تاکید بر آموزش و منحنی سن-مشارکت مورد توجه قرار گرفت. از این رو، این پژوهش با استفاده از ریزداده های طرح هزینه و درآمد خانوار روستایی در چارچوب داده های شبه تابلویی انجام گرفت. نتایج حاصل از به کارگیری مدل لاجیت و روش حداکثر درستنمایی برای مطالعه عوامل موثر بر احتمال مشارکت زنان روستایی، با نمونه ای شامل ۲۸۲۶۵ زن روستایی، نشان دهنده رابطه ای به صورت U وارونه بین سن و احتمال مشارکت زنان بوده است؛ به عبارتی، احتمال ورود زنان جوان در گروه سنی 34-25 سال به بازار کار، بیش از سایر گروه های سنی بوده است. مطلقه، بیوه یا مجرد بودن زن، در مقایسه با متأهل بودن او، بر مشارکت زنان روستایی تاثیر مثبت دارد. بنابراین، با توجه به افزایش نرخ طلاق و نرخ تجرد در ایران، سیاست گذار اقتصادی باید به دنبال چاره اندیشی و ارائه راه کار مناسب در سال های پیش رو باشد. محصل بودن زنان و حضور فرزند زیر 6 سال در خانوار، بر احتمال مشارکت زنان در بازار کار اثر منفی دارد درحالی که اثر سطح آموزش بر مشارکت زنان U شکل است که نشان از دوگانگی بازار کار زنان در اقتصاد ایران دارد. در یک نگاه کلی، با در نظر گرفتن آیینه جمعیتی و فراوانی جمعیت زنان در سنین حدود 35-25 سال، تمایل بیشتر به مشارکت در گروه های سنی 34-25 و 44-35 سال و اشتغال بخش قابل توجهی از جمعیت زنان روستایی به تحصیل، در سال های پیش رو، افزایش مشارکت زنان روستایی در بازار کار، دور از ذهن نیست.

توانمندسازی زنان به یکی از اجزای حیاتی توسعه گردشگری پایدار در مقاصد گردشگری تبدیل شده است. در همین حال، دستیابی به برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، پنجمین هدف برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد است. هم چنین، صنعت گردشگری می تواند زمینه مناسبی برای کارافرینی و مشارکت بانوان در کار و گردشگری کشاورزی ایجاد کند. با معرفی کارآفرینی زنان، مشارکت زنان در روند توسعه اقتصادی به طرق گوناگون افزایش یافته است. با این وجود، موانع بسیاری در زمینه توانمندسازی زنان در دستیابی به کارآفرینی وجود دارد، هم چنین، درک کار بانوان در جوامع گوناگون متفاوت می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر کارآفرینی بانوان و درک کار بانوان بر توسعه گردشگری کشاورزی از راه توانمند سازی روانی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بانوان است. یک چارچوب چهار بعدی برای اندازه گیری توانمندی استفاده گردید که شامل ابعاد (1) اقتصادی، (2) روانی، (3) اجتماعی و (4) سیاسی می شود. پژوهش حاظر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت یک پژوهش توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل بانوان گردشگری هستند که به روستای اورامانات سفر کرده و گردشگری کشاورزی را تجربه نموده اند. روش نمونه گیری به صورت غیر تصادفی در دسترس انجام شد. جهت انتخاب نمونه از فرمول کوکران برای جوامع نامحدود استفاده شد. نتایج نشان داد که کارآفرینی بانوان و درک کار بانوان بر توسعه گردشگری کشاورزی از راه توانمند سازی روانی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بانوان موثر است.

رضایت جنسی از عوامل تأثیرگذار بر ثبات و رضایت زناشویی زوجین است. لذا بررسی عوامل مؤثر بر آن ازجمله تعهد به همسر و اعتماد به همسر حائز اهمیت است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین تعهد به همسر و اعتماد به همسر با رضایت جنسی زنان بود. رضایت جنسی در این پژوهش با مؤلفه های مشارکت جنسی، ابراز جنسی، هیجان جنسی، تمایل جنسی، تحقق جنسی، نگرش جنسی، آگاهی جنسی سنجیده شده است. روش: تحقیق از نوع پیمایشی و جامعه آماری کلیه زنان متأهل شهر تبریز بوده اند؛ که 400 نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های موردنیاز از پرسشنامه استاندارد و برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد، ارتباط معناداری بین تعهد به همسر، اعتماد به همسر با رضایت جنسی زنان وجود دارد. هم چنین با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره، متغیرهای تعهد به همسر، اعتماد به همسر به صورت معناداری رضایت جنسی را پیش بینی می کنند. متغیرهای مستقل تحقیق توانسته اند درمجموع 0.242 درصد از تغییرات متغیر رضایت جنسی زنان را تبیین کنند. و طبق نتیجه تحلیل مسیر، متغیر اعتماد به همسر با ضریب تأثیر 0.449 مهم ترین و قوی ترین پیش بینی کننده تغییرات رضایت جنسی زنان است.

هدف این پژوهش اعتباریابی نسخه فارسی مقیاس "هراس از کووید-19" در زنان بهبودیافته بود. جامعه آماری شامل زنان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی در نیمسال دوم سال تحصیلی 1400-1399 و نمونه آماری 400 نفر بوده است. ابزار مورد استفاده نیز مقیاس هراس از کووید-19 آرپاسی و همکاران (2020) بود. نتایج نشان داد نسخه فارسی مقیاس هراس از کووید-19 در زنان بهبودیافته از بیماری، با ادغام دو عامل اقتصادی و اجتماعی، 3 عامل تحت عنوان روانشناختی، روان تنی و اقتصادی-اجتماعی در مورد بیماری کووید-19 را پوشش داده که شاخص های برازندگی NFI، IFI، CFI، RFI، TLI (بالاتر از 9/0) و RMSEA (محدوده 08/0) در این مدل 3 عاملی بدست آمد. بنابراین ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس هراس از کووید-19 در بین زنان بهبودیافته مطلوب گزارش می شود. با توجه به تایید ساختار این ابزار در افراد غیرمبتلا در پژوهش های پیشین و تایید ساختار عاملی در پژوهش حاضر در بین زنان بهبودیافته، می توان این ابزار را به عنوان ابزاری معتبر جهت سنجش هراس از کووید-19 در بین افراد 18 سال به بالا بکار برد.

هدف اصلی پژوهش مطالعه عوامل مؤثر بر اعتیاد زنان است. روش تحقیق از نوع فراتحلیل کمی، ابزار آن پرسشنامه معکوس، روش نمونه گیری غیر احتمالی و جامعه آماری آن 39 پژوهش که 27 تحقیق درباره زمانی 1388 الی 1400 انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد که بین زمینه و عوامل مواد (سن شروع مصرف مواد؛ سبک فراغتی شدن مواد؛ دسترسی آسان به مواد مخدر؛ سابقه اعتیاد و مصرف مواد)؛ عوامل خانوادگی (ستیز و کشمکش خانوادگی؛ سلطه هنجارهای مردانه؛ خانواده ازهم گسیخته؛ نابسامانی زندگی زناشویی؛ نارضایتی از زندگی زناشویی؛ اعتیاد خانوادگی)؛ عوامل روانی-شخصیتی (انزوای اجتماعی؛ کسب لذت؛ پرستیز اجتماعی؛ احساس داغ ننگ؛ احساس بیگانگی؛ احساس بی هویتی؛ عدم اعتمادبه نفس)؛ عوامل اقتصادی (فقر مالی؛ محرومیت نسبی؛ فشار اقتصادی-اجتماعی؛ از دست دین شغل و ناامنی شغلی)؛ عوامل اجتماعی (دوستان ناباب؛ نظارت اجتماعی؛ فرصت مجرمانه؛ نابسامانی محیطی؛ تعلق خرده فرهنگی؛ ناهمگونی قومی؛ ناکامی اجتماعی) و عوامل فرهنگی (فرهنگ فقر؛ میزان دین داری؛ مصرف رسانه ای؛ شبکه های مجازی؛ سرمایه فرهنگی؛ سطح تحصیلات) با گرایش زنان به اعتیاد رابطه معنی داری داشته است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر شکل گیری ارتباط دختران و پسران پیش از ازدواج در شهرستان پاسارگاد انجام شده است. روش: روش پژوهش، توصیفی پیمایشی و جامعه آماری 9900 نفر شامل جوانان 15 تا 30 سال شهرستان پاسارگاد می باشد. حجم نمونه برآمده از فرمول کوکران، 371 نفر و شیوه نمونه گیری از نوع نمونه گیری اتفاقی است به این صورت که نگارنده با تقسیم شهرستان مذکور به 4 منطقه و محله اصلی (یا خوشه ) به هرکدام از این محلات رفته و افراد را به صورت اتفاقی ، به عنوان پاسخگو و به صورت داوطلبانه انتخاب نموده اند. ابزار پژوهش پرسشنامه خودساخته که اعتبار آن از نوع صوری بوده و متغیرها با استفاده از نظرات استاد درس و کارشناسان آمار تعیین گردیده اند. جهت سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده که نتیجه آن 9/0 به دست آمده است. یافته ها: نتایج تحلیل چند متغیره (رگرسیون گام به گام) نشان داد که گرایش دوستان به دوستی با جنس مخالف دارای بیشترین اثرات بوده و توانسته است 30/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کند. در تحلیل استنباطی بین تمامی متغیرهای مستقل مورد مطالعه، رابطه معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر به بررسی تاثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر گرایش ازدواج زود هنگام دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهرستان بابل پرداخته است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهرستان بابل تعداد14458 نفر در سال 99-1398 می باشند. در این پژوهش 102 نفر از دانش آموزان به شیوه نمونه گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. روش آماری در این پژوهش شامل همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده است. به منظور گردآوری اطلاعات از ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه استاندارد 24 سوالی رغبت سنج ازدواج زودهنگام و پرسشنامه 21 سوالی عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر ازدواج زود هنگام استفاده شد. که از برآوردهای نرم افزار SPSS.22 استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان از این داشت که عوامل فرهنگی و اجتماعی بر گرایش ازدواج زود هنگام دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهرستان بابل با سطح معناداری (001/0) تاثیرگذار است. همچنین استفاده از رسانه های جمعی با سطح معناداری (043/0) ، محل زندگی خانواده با سطح معناداری (016/0)، احساس امنیت زنان با سطح معناداری (000/0)، تحصیلات والدین با سطح معناداری (000/0) و سهل گیری انتخاب همسر بر گرایش ازدواج زود هنگام دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهرستان بابل با سطح معناداری (000/0) تاثیرگذار هستند. اما پایگاه اقتصادی- اجتماعی با سطح معناداری (102/0)، بی اعتمادی نسبت به زنان با سطح معناداری (537/0) و سنتی بودن آداب و رفتارها با سطح معناداری (130/0) بر گرایش ازدواج زود هنگام دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهرستان بابل تاثیرگذار شناخته نشدند.

مقدمه و هدف: سقط جنین یکی از مهمترین تهدید کننده های سلامت مادری است. خشونت خانگی علیه زنان نیز یکی از متغیرهای اجتماعی تأثیرگذار بر سقط جنین است. این مطالعه با هدف بررسی رابطه خشونت خانگی علیه زنان و احتمال سقط عمدی جنین انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در سال 1401 با استفاده از روش پیمایش انجام شد. برای سنجش خشونت خانگی علیه زنان از پرسشنامه ساخت یافته استاندارد استفاده شد. جامعه آماری این مطالعه شامل تمام زنان 15 تا 49 ساله ساکن شهر صدرا بود. براساس فرمول کوکران تعداد 379 نفر زنان پیمایش شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS20 انجام شد. یافته ها: تجربه خشونت خانگی در بین 6/4 درصد زنان در سطح بالایی بود. یافته ها نشان داد که 7/8 درصد زنان سابقه سقط عمدی جنین داشته اند. احتمال سقط عمدی جنین در بین زنان با تحصیلات متوسطه و زنان متعلق به اقلیت های مذهبی به طور معنی داری بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی و زنان متعلق به مذهب تشیع بود (05/0P<). با افزایش خشونت خانگی احتمال سقط عمدی جنین در بین آنها افزایش یافت (05/0P<). ضریب تعیین نشان داد که بین 10 تا 22 درصد از احتمال وقوع سقط عمدی جنین توسط متغیرهای مستقل قابل پیش بینی است. بحث و نتیجه گیری: تلاش در راستای کاهش خشونت خانگی می تواند کاهش آمار سقط های عمدی را در پی داشته باشد. تأکید بر توانمندسازی زنان آسیب پذیر و خشونت دیده می تواند در این زمینه مفید واقع شود. کاهش سقط عمدی به ارتقاء سطح سلامت زنان در جامعه خواهد انجامید.

زمینه و هدف: طی چند دهه اخیر ، اکثر کشور های جهان و به ویژه جوامع درحال توسعه شاهد تغییرات و تحولات سریع و گسترده ای بوده که الگو های توسعه و نیز ساختار های جمعیتی آنها را متأثر ساخته است. در این میان، افزایش خانوار های زن سرپرست و مسائل اجتماعی و فرهنگی متعدد آنها منجر به شکل گیری دغدغه های امنیتی فراوانی نزد این خانوار ها گردیده است. لذا این تحقیق در تلاش است تا امنیت و احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهر تهران را با تمرکز بر سرمایه فرهنگی و اجتماعی آنها تبیین نماید. روش تحقیق: این تحقیق به روش کمّی با راهبرد میدانی- پیمایشی و به صورت مقطعی انجام گرفت. حجم نمونه شامل 721 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی بوده که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم برگزیده شدند. یافته ها و نتیجه گیری: سرمایه اجتماعی و فرهنگی زنان سرپرست خانوار در حد متوسط به پایین بوده و امنیت اجتماعی و احساس امنیت زنان سرپرست خانوار در حد متوسط ارزیابی شده و بالاترین سطوح ناامنی در حوزه شغلی و مالی ملاحظه گردید. درنتیجه با افزایش میزان سرمایه اجتماعی زنان سرپرست خانوار، یعنی ارتقاء سطح اعتماد اجتماعی، افزایش میزان مشارکت اجتماعی، بهبود آگاهی اجتماعی خانوارهای زن سرپرست و نیز تراکم یافتن پیوندها و تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار، میزان امنیت و احساس امنیت اجتماعی آنها در جامعه و خانواده افزایش پیدا می کند.

پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی براساس مدل گراندد تئوری به منظور بررسی جامعه شناسانه پدیده جراحی زیبایی در بین زنان انجام شده است. یکی از نوآوری های پژوهش حاضر بررسی تاثیر پاندمی کرونا بر تمایل به جراحی زیبایی بانوان است. در این مطالعه ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. جامعه مورد بررسی بانوان ساکن شهر ایلام بودند که سابقه جراحی زیبایی در ایام پاندمی کرونا داشته اند که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 16 نفر از این افراد انتخاب شدند. نتایج پژوهش مرتبط با عوامل علی در خصوص تاثیرات پاندمی کرونا بر تمایل به جراحی زیبایی دو تاثیر متضاد شناسایی شدند. دورکاری ناشی از پاندمی تاثیر مثبت بر تمایل به جراحی زیبایی زنان داشته و در مقابل اثرات منفی عبارتند از ترس از ابتلا به کرونا و استفاده از پوشش ماسک در محل کار و سایر اماکن عمومی و کاهش مراسمات و بازدیدهای اقوام و آشنایان که در نتیجه تمایل آنها را به جراحی زیبایی کاهش داده است. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین مفاهیم مربوط به ابعاد کیفی گرایش زنان به عمل جراحی زیبایی در ایام پاندمی کرونا، مربوط به بعد اصلی خودانگاره منفی زنان می باشد و از این منظر عامل پنهان نمودن معایب فوقانی صورت به دلیل استفاده از ماسک در ایام پاندمی آنها را تشویق به عمل زیبایی در بخش های فوقانی صورت نموده است. همچنین انزوای اجتماعی ناشی از کرونا که از مقوله های ترس از طرد شدن بوده است آنها را به عمل جراحی زیبایی تشویق نموده است.

مقدمه و هدف:. هدف از پژوهش حاضر تأثیر آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر فرسودگی شغلی و کیفیت زندگی زنان فرهنگی شاغل در آموزش و پرورش شهر مرودشت است. روش شناسی: روش پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان فرهنگی شاغل در آموزش و پرورش شهر مرودشت در سال تحصیلی 1402- 1401 بودند. برای نمونه گیری در ابتدا به صورت خوشه ای مرحله ای از مدارس شهر مرودشت، 6 مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد و زنان فرهنگی شاغل آن مدرسه ها که داوطلب شرکت در پژوهش بودند به صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و گواه (30 نفر) قرار داده شدند. و از طریق پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی مورد سنجش قرار گرفتند. داده های گردآوری شده در دو سطح مورد تجزیه وتحلیل (آمار توصیفی و آمار استنباطی) قرار گرفت. در سطح آمار از میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش فرسودگی شغلی و افزایش کیفیت زندگی زنان فرهنگی شاغل در آموزش و پرورش شهر مرودشت تاثیر مثبت دارد. نتیجه گیری: آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به عنوان یک حالت ارتقا دهنده ی تفکر خودآگاهی به ویژه در معلمان زن شاغل فرهنگی در کنار سایر آموزش ها می تواند نتایج مفیدی داشته باشد.