مهندسی جغرافیایی سرزمین

مهندسی جغرافیایی سرزمین

مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره پنجم بهار و تابستان 1400 شماره 1 (پیاپی 9) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی فاکتورهای تأثیرگذار در انتخاب سوخت و مصرف انرژی خانوارهای شهر مهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مصرف انرژی عوامل تاثیر گذار انتخاب انرژی شهر مهاباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 235 تعداد دانلود : 577
در این مطالعه، عوامل تاثیرگذار بر روی مصرف انرژی و انتخاب سوخت خانوار در شهر مهاباد مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به پیشینه تحقیقات قبلی مربوطه، این مطالعه با هدف شناسایی تجربی الگوی غالب انتخاب انرژی و مصرف انرژی در خانوارهای شهر مهاباد،انجام شده است. برای این منظور، تغییراتی را که الگوی انتخاب و مصرف انرژی ممکن است به طور پیوسته متحمل شود، در نظر می گیرد. برای این منظور، انواع منابع انرژی مورد استفاده گسترده در خانوارها مانند گاز نفتی مایع شده، برق و نفت سفید برای پخت و پز، گرمایش و سرمایش، روشنایی و لوازم خانگی مورد بحث قرار گرفته است. علاوه بر این، در انتخاب و مصرف انرژی خانگی، متغیرهای جمعیت شناختی شامل اندازه خانوار، جنسیت، سن خانوار، سطح تحصیلات و گروه درآمدی مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور، تجزیه و تحلیل رگرسیون لجستیک برای به دست آوردن داده های کمی ارائه شده از 821 خانوار در مهاباد انجام شد. نتایج حاصل از داده های به دست آمده نشان داد که در صورت ثابت ماندن متغیرهای دیگر، سطح درآمد ممکن است منجر به تغییر در مصرف گاز نفتی مایع شده و برق شود. برخلاف سایر متغیرهای مستقل، سن سرپرست خانوار نتوانست تأثیر چشمگیری بر روی انتخاب و مصرف انرژی توسط خانوارها داشته باشد. این یافته ها می تواند به درک بهتر عوامل مؤثر در انتخاب و مصرف انرژی خانگی در شهرهای دیگر کمک کند، و می تواند برای حمایت از سیاست گذاران در الگوی مصرف آنها مفید باشد.
۲.

راهبردهای جذب گردشگر برای اقامتگاه های بوم گردی روستایی با استفاده از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک (مطالعه موردی رادکان، شهرستان چناران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری روستایی اقامتگاه بوم گردی رادکان برنامه ریزی استراتژیک SWOT-QSPM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 286 تعداد دانلود : 210
اقامتگاه های گردشگری (خدمات مهمان پذیری) مهم ترین بخش خدمات و تسهیلات گردشگری محسوب می شوند که طیف متنوعی را شامل می شود، در این بین اقامتگاه بوم گردی نوعی محل اسکان گردشگر است که دارای ویژگی محیطی و بومی- فرهنگی خاص است، از آنجا که جذب گردشگر برای درآمدزایی و بقای اقامت گاه های پراکنده موجود در نواحی روستایی از اهمیت زیادی برخوردار است، مطالعه حاضر به شناسایی راهبردهای تقویت جذب گردشگر در اقامتگاه بوم گردی رادکان واقع در شهرستان چناران می پردازد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و تجزیه و تحلیل داده ها به کمک ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک (ماتریس ترکیبی SWOT-QSPM) صورت پذیرفت. براساس مطالعات میدانی و اسنادی، تعداد 15 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 13 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت و تنگنا پیش روی جذب گردشگر به اقامتگاه بوم گردی رادکان شناسایی گردید و نظرات 60 نفر گردشگر استفاده کننده از این اقامت گاه، در قالب پرسشنامه تحقیق سوال شد. با توجه به امتیاز نهایی 2.65=IFE و 2.46=EFE در ماتریس SWOT به منظور جذب گردشگر در اقامت گاه بوم گردی، راهبردهای رقابتی (حداکثر-حداقل) بهینه تشخیص داده شد. در ادامه راهبردهای مطلوب به کمک ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM اولویت بندی گردید. در این ماتریس مهمترین راهبرد در راستای افزایش جذب گردشگر «تدوین برنامه جامع مدیریت گردشگری در روستای رادکان»، با امتیاز 1.44 شناسایی گردید.
۳.

روستاهای هوشمند راهبردی برای توسعه پایدار (مطالعه موردی: دهستان نازلو- شهرستان ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدل خاکستری روستای هوشمند رشد هوشمند توسعه پایدار دهستان نازلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 368 تعداد دانلود : 432
پیشرفت های تکنولوژیکی به ویژه در بخش حمل و نقل و ارتباطات و رواج اقتصاد سرمایه داری، ساختار فضایی بسیاری از سکونتگاه های بشری را تا حدود زیادی دگرگون ساخته است. ضعف الگوی مناسب، تصمیمات آنی قائم به فرد و پراکنده روی رشد روستایی هزینه های گزافی برای جامعه روستایی از جمله نابودی زمین های کشاورزی و باغ ها به واسطه تغییر کاربری زمین، کاهش همبستگی اجتماعی، افزایش آلودگی ها و کاهش سلامت عمومی را به دنبال دارد. از این رو می توان گفت به کارگیری و استفاده از سیاست های رشد هوشمند برای مناطق روستایی، با توجه به اصول توسعه پایدار نیز ضروری می باشد. هدف این تحقیق بررسی سطح توسعه 8 روستا از دهستان نازلو از لحاظ شاخص های اجتماعی، زیست محیطی و زیرساختی است که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه تهیه و برای تحلیل آنها از نرم افزار SPSS استفاده شده و رتبه بندی روستاها با استفاده از مدل تحلیل خاکستری انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد شرایط مناسبی برای رشد هوشمند در روستاهای مورد مطالعه وجود ندارد اما از لحاظ میزان توسعه شاخص های مورد بررسی روستاهای نازلو، تازه کند قاطرچی و تازه کند جنیزه به ترتیب رتبه های اول تا سوم را دارا هستند. بطور کلی نتایج ارائه شده نشان می دهد که مفهوم توسعه روستایی با رشد روستایی جابجا شده است زیرا نتایج نشان داد که اکثر روستاها از نظر وضعیت شاخصهای اکولوژیکی وضعیت به مراتب بدتری نسبت به سایر شاخصها دارند که مسئله اصلی پارادایم "توسعه پایدار" در کنفرانس ریو را بازگو می نماید.
۴.

اگروتوریسم و نقش آن در ارتقاء فرصت های رشد و توسعه نواحی روستایی استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهش تولید اگروتوریسم توسعه پایدار SWOT استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 540 تعداد دانلود : 611
حفظ منظر کشاورزی نقاط روستایی و فعالیتهای وابسته به آن، جهش تولید، احیاء بافتهای سنتی، استفاده بهینه از اراضی، فعال نگه داشتن روستائیان به کار در مزارع و باغات با افزایش امکانات اولیه برای آنها ضمن ایجاد فرصت استراحت و تفریح برای گردشگران داخلی و خارجی درکنار ایجاد اشتغال و درآمد پایدار روستایی، جملگی از مزایای اجرای اگروتوریسم یا گردشگری کشاورزی جهت شکوفایی اقتصادی – اجتماعی نقاط روستایی استان گیلان که دارای پتانسیل کشاورزی و روستاهای نمونه گردشگریست می باشد.از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرات اگروتوریسم در شکوفایی اجتماعی – اقتصادی نواحی روستایی استان گیلان صورت گرفته و بر این اساس پرسش کلیدی پژوهش عبارتست از اینکه راهکارهای علمی و عملی اگروتوریسم در ارتقاء فرصت های رشد و توسعه نواحی روستایی استان گیلان کدام است؟ پژوهش از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی – تحلیلی می باشد.جهت ارائه استراتژی ها و راهکارهای مناسب از طریق تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها ی موجود از مدل تحلیلی SWOTاستفاده شده است.جامعه آماری تحقیق شامل اساتید و کارشناسان برنامه ریزی و توسعه روستایی و گردشگری بوده اند. نتایج حاصله حاکی از برتری نقاط قوت (24/4)و فرصت (24/4)محدوده مورد مطالعه در برابر ضعف ها (4)و تهدیدهای (6/3)پیش رو بوده است. دراین راستا توصیه می شود با توجه به استعدادها و قابلیت های موجود در استان، ضمن شناسایی و بهره گیری از زمینه های موجود، راه های توسعه و تبدیل آن را به جاذبه ها و منابع درآمدی روستائیان موجب سازیم.
۵.

بررسی تغییرات کاربری زمین در حوضه آبریز ابهر رود با استفاده از تصاویر ماهواره لندست بین سال های 1989 تا 2018(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حوضه آبریز ابهر رود تغییر کاربری زمین سنجش ازدور GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 713 تعداد دانلود : 532
بررسی تغییرات کاربری زمین یکی از موضوعات مهم به شمار می رود زیرا تغییرات کاربری اراضی می تواند منجر به از دست رفتن منابع طبیعی، افزایش رسوب دهی و حتی افزایش احتمال وقوع سیلاب ها گردد. در این تحقیق تغییرات کاربری زمین در این حوضه با استفاده از تصاویر لندست و تکنیک های سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در بازه زمانی 1998 تا 2018 بررسی شد. نتایج نشان داد که در اثر گسترش منابع آبی بر وسعت زمین های کشاورزی و پوشش گیاهی افزوده شده است. از طرف دیگر قسمت هایی از زمین های با ارزش کشاورزی نیز در اثر گسترش شهرها و روستاها ازدست رفته اند. با این وجود گسترش نواحی ساخته شده نیز سبب از دست رفتن بخشی از زمین های کشاورزی و پوشش گیاهی شده است. شناسایی و بررسی تغییرات کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه می تواند به مدیران و برنامه ریزان در شناخت عوامل موثر بر تغییر کاربری و اتخاذ تصمیمات صحیح مدیریتی سطوح مختلف کمک نماید.
۶.

ارزیابی و تحلیل تأثیر مؤلفه های سرمایه اجتماعی در توسعه شهری ((مطالعه موردی: شهر زابل))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی آگاهی اجتماعی مشارکت اجتماعی توسعه شهری شهر زابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 859 تعداد دانلود : 785
لازمه پیشبرد توسعه در هر جامعه، به داشتن پشتوانه های اجتماعی بستگی دارد که سرمایه اجتماعی یکی از آن ها است که دارای عناصری چون اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و آگاهی اجتماعی می باشد. هدف مقاله حاضر ارزیابی و تحلیل تأثیر مؤلفه های سرمایه اجتماعی در توسعه شهری در شهر زابل می باشد. مقاله حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. نحوه جمع آوری اطلاعات «پیمایشی» است، نمونه آماری این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر از شهروندان بالای 15 سال شهر زابل می باشد که به روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده اند. تجزیه وتحلیل داده ها نیز در نرم افزارSpss، با استفاده از ضریب همبستگی رگرسیون برای آزمون فرضیه ها و آزمونt-test برای سنجش گویه ها انجام شده است. یافته های حاصل نشان داد که رابطه بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و توسعه شهری تأیید می شود. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام، حاکی از آن است که دو متغیر انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی در معادله باقی مانده اند و بالاترین تأثیر را در تبیین متغیر وابسته )توسعه شهری) داشته اند. درنهایت بر اساس نتایج حاصله از این پژوهش می توان بیان کرد که سرمایه اجتماعی می تواند نیروی معنوی بسیار قوی برای توسعه شهری است.
۷.

بررسی تاثیر طرح کارل فریش بر نحوه گسترش و شکل گیری ساختار شهر (مطالعه موردی: شهر همدان از سال 1300 خورشیدی تا کنون)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر همدان گسترش کالبدی کارل فریش ساختار شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 594
بررسی تاریخی یک شهر می تواند نکاتی را نمایان سازد که در بحث های نظری قابل شناسایی نمی باشند. در طی اجرای یک طرح ممکن است عواملی از قبل پیش بینی نشده یا مغفول مانده، بر اجرای یک طرح شهرسازی اثر نمایند در بین شهرهای ایران، شهر همدان به دلیل تلاش برای ایجاد شبکه شهری مدرن برنامه ریزی شده بر اساس اصول شهرسازی، کاملاً منحصر به فرد است. بافت ارگانیک شهر همدان در دوره قاجار با طرح کارل فریش در سال 1307 خورشیدی کاملاً تغییر کرد طرحی بر مبنای سیستم رینگی-شعاعی که با تمامی شهرهای ایران متفاوت بود. هدف اصلی در پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجرای این طرح منحصربه فرد در نحوه گسترش کالبدی این شهر در یک بازه زمانی حدوداً صدساله است. مقاله حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر روش تحقیق تحلیلی - توصیفی است. در مرحله نخست، عوامل مطرح در شکل دهی به ساختار شهر همدان طی صدسال گذشته استخراج و روایی آن ها ارزیابی گردید. سپس با کمک پرسش نامه از خبرگان شهری نظرسنجی به عمل آمد و با آزمون T.Student و فریدمن در محیط نرم افزار SPSS25به ترتیب میزان اثر پذیری هر عامل و رتبه آن ها در میزان تأثیرپذیری از طرح کارل فریش سنجیده شد. بر اساس نتایج به دست آمده طرح جامع اول و دوم این شهر، سکونتگاه های خودرو (اسکان غیر رسمی)، رودخانه درون شهری، سوداگری و بورس بازی زمین تحت تأثیر طرح کارل فریش بوده اند. برخلاف موارد فوق، سه عامل توپوگرافی زمین در این شهر، طرح های شهرک سازی و محدوده های تاریخی داخل بافت شهری تحت تأثیر طرح کارل فریش نبوده و در برخی موارد، سبب تغییر در نحوه شکل گیری ساختار این شهر شده اند.
۸.

تحلیل تطبیقی اثرات و پیامدهای سیاست گذاری های کالبدی برنامه پنجم توسعه (1390- 95)(روستاهای جلگه ای و کوهستانی غرب گیلان مورد: طرح هادی روستایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاستگذاری کالبدی برنامه پنجم توسعه طرح هادی روستاهای غرب گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 318 تعداد دانلود : 92
مقدمه: در سالهای اخیر و در طول برنامه های عمرانی طراحی شده با گذشت بیش از 7 دهه برنامه ریزی در زمینه توسعه روستایی سیاستگذاری کالبدی و توجه به توسعه کالبدی روستاها با هدف بهبود وضعیت مسکن- بالا بردن کیفیت امکانات زیر ساختی ، دسترسی راحت روستاییان به این امکانات ، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و و ماندگاری آنان در روستا در قالب طرح هادی با هدف از بین یردن فقر مورد توجه برنامه ریزان و سیاسنگذاران قرار میگیرد. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی –تاریخی و تحلیلی است.برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ا ی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری کل روستاهای کوهستانی و جلگه ای غرب گیلان ا(شهرستان های آستارا، تالش ، رضوانشهر و ماسال ) بوده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل وGIS بهره گرفته شده است نتایج و بحث: برخورداری تعداد 141 روستای جلگه ای بالای بیست خانوار(55.73 درصدد) و تعداد112 روستای کوهستانی بالای بیست خانوار(44.27 درصدد) از مجموع 253 روستای غرب گیلان که در طی برنامه پنجم توسعه از طرح هادی مصوب بهره مند گردیده اند و هم چنین اجرای تعداد 171 طرح اجرایی برای روستاهای برخوردار از طرح هادی مصوب(83.82 درصدد) در بخش جلگه ای و تعداد33 روستای کوهستانی (16.18 درصدد) از مجموع 204روستای غرب گیلان که از طرح هادی مصوب اجرایی بهره مند گردیده اند نتیجه گیری: در نهایت حدود 70 درصد از کل طرح هادی مصوب واجرایی غرب گیلان را بخش جلگه ای به خود اختصاص داده است.
۹.

تحلیل فضایی تاب آوری معیشت نواحی روستایی (مورد پژوهی: روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه،شهرستان ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری تاب آوری معیشت تحلیل فضایی دریاچه ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 28 تعداد دانلود : 913
هدف مطالعه حاضر تحلیل فضایی تاب آوری معیشت روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه با توجه به شاخص های موثر می باشد تا سطح فضایی برخورداری روستاها به لحاظ تاب آوری روستاها مشخص گردد، پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی -تحلیلی بوده،جامعه آماری روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه می باشد که به منظور تحلیل کمی داده ها از تکنیک چندمعیاره تاپسیس براساس وزن دهی متخصصان به شاخص ها و معیارها استفاده شد. در بررسی جداگانه هر یک از ابعاد تاب آوری معیشت نتایج گویای این بود که در بُعد اقتصادی(12روستا دارای سطح تاب آوری نامناسب،3روستا تاب آوری متوسط و 3روستا دارای تاب آوری مناسب)، در بُعد اجتماعی(2روستا تاب آوری متوسط،8روستا تاب آوری مناسب و 8 روستا تاب آوری نامناسب )؛در بُعد کالبدی-فیزیکی(10روستا تاب آوری نامناسب،2روستا تاب آوری متوسط و 6روستا تاب آوری مناسب)،و در بُعد محیطی-اکولوژیکی(14روستا تاب آوری مناسب،1روستا تاب آوری متوسط و 3روستا دارای تاب آوری نامناسب)هستند. در کل در ابعاد اقتصادی (3505.)، و کالبدی(3945.) سطح تاب آوری ضعیف ، و در ابعاد اجتماعی(4675.)، و محیطی-اکولوژیکی(5332.) در سطح متوسط از تاب آوری معیشت می باشند؛ بنابراین می توان این گونه استنتاج نمود که شاخص های مختلف تاب آوری تأثیرات متفاوتی بر میزان تاب آوری روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه داشته اند و با تغییرات وضعیت این شاخص ها در سطوح مختلف وضعیت تاب آوری نیز تغییر خواهد نمود و شاهد تاب آوری متفاوتی در منطقه خواهیم بود.
۱۰.

انطباق یابی فضایی محله با ویژگی های اجتماع محلی در مادرشهر تهران (موردمطالعه: محله شمیران نو)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محله اجتماع محلی شهرگرایی مادرشهر تهران شمیران نو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 243 تعداد دانلود : 482
محله به عنوان پدیده ای «فضامند» هم دارای حدومرز صریح و ضمنی و هم به عنوان یک «گروه اجتماعی» دارای همگونی در ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنان خود است. برخلاف دوران ماقبل مدرن، با ظهور عصر مدرن واگرایی بین دو مفهوم «محله» و «اجتماع محلی» آغازشده و به مرورزمان به ویژه در شهرهای بزرگ بیشتر شد. شهرگرایی و سبک زندگی مادرشهری ازجمله عوامل تأثیرگذار بر این جریان بوده است. پژوهش حاضر باهدف شناخت میزان انطباق محله با کیفیت های اجتماع محلی در مقیاس مادرشهری انجام گرفته است. این پژوهش ضمن تأکید بر جنبه کاربردی بودن آن، با فن پیمایشی و به روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. شیو ه ی گردآوری داده ها اسنادی- میدانی بوده است. جامعه ی آماری ساکنین محله ی شمیران نو مادرشهر تهران بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از روش های کیفی و کمی، شامل آزمون تی تک نمونه ی و رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شده است. نتیجه ی آزمون های تجربی نشان داد که میزان انطباق قلمرو فیزیکی محله ی شمیران نو با ویژگی های اجتماع محلی در حد متوسطی ارزیابی شده است. سطح هویت محله ای در محله ی شمیران نو متوسط و رو به بالا بوده است؛ لیکن این وضعیت، سبب شکل گیری و بهبود تعاملات و همبستگی اجتماعی درونی ساکنین محله نشده است. به گونه ای که سطح همبستگی اجتماعی در میان ساکنین محله پایین تر از حد متوسط بوده است. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد تمامی اغلب شاخص-های شهرگرایی به عنوان متغیر مستقل دارای روابط و تأثیرات منفی بر مؤلفه های اجتماع محلی بوده اند.
۱۱.

تحلیل هیدرولوژیکی مدلWMS-HEC-1 بر مخاطره زیست محیطی سیلاب در محیط های سکونتگاهی (رودخانه گدار خوش ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیلاب شهری مخاطره مدل هیدرولوژی رودخانه گدارخوش WMS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 512
ارزیابی مخاطرات زیست محیطی سیلاب به عنوان رویداد هیدرواقلیمی و از جدی ترین بلایای طبیعی، ابزاری مناسب برای برنامه ریزی توسعه پایدار در محدوده سکونتگاه های انسانی است. این پژوهش در محدوده رودخانه گدار خوش که از قابلیت سیل خیزی بالایی برخوردار است و سالانه خسارات فراوانی را به محدوده های سکونتگاهی ایلام وارد می کند، انجام شده است. هدف از این پژوهش، بررسی هیدرولوژیکی(خصوصیات فیزیوگرافی و تحلیل هیدروگراف حوضه آبریز) به منظور شناسایی خصوصیات رودخانه و تعیین پهنه های آسیب-پذیر خطر سیلاب در منطقه شهری و روستایی پیرامون کانال اصلی رودخانه است. این پژوهش با استفاده از داده های کتابخانه ای، مدل های رقومی ارتفاع، تصاویر لندست، گوگل ارث و داده های آماری سیلاب در مدل هیدرولوژیکی HEC-1) ( با استفاده از سیستم مدل سازی هیدرولوژی(WMS) که یکی از دقیق ترین و علمی-ترین نرم افزارها در هیدرولوژیست انجام شده است. نتایج نشان می دهد که با بررسی ساخت و سازهای غیر اصولی شهر پیرامون رودخانه باعث افزایش خطر سیلاب در اطراف رودخانه گدار خوش شده است و حدود 19/3 کیلومترمربع پهنه های سیلابی با خطر بسیار زیاد در اطراف کانال اصلی ایجاد کرده است. همچنین در 12 مقطع رودخانه سطح آب و سطح بحرانی در مواقع سیلاب با هم تلاقی می کند و باعث خسارات مالی و جانی فراوانی می شود. با توجه به نقشه های تهیه شده در این مدل، مواضع پرخطر در شهر بطور دقیق قابل تفکیک و شناسایی شده و می تواند در خصوص برنامه ریزی شهری و کاهش خسارات، راهکارهای مدیریتی ارائه شود.
۱۲.

تبیین عوامل موثر برارتقا کیفیت بصری منظر خیابان با تا کید برابعاد زیبا شناسی مطالعه موردی: (حد فاصل فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منظرشهری کیفیت بصری برنامه ریزی شهری ابعادزیباشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 848 تعداد دانلود : 312
منظر خیابان یکی از ملموس ترین سطوحی که شهروندان در شهر با آنها برخورد می کنند. هدف این پژوهش توجه به ویژگی های خاص کیفیت بصری منظر خیابان حد فاصل فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه شهر تهران با تأکید بر ابعاد زیبایی شناسی و زیست محیطی است. پژوهش حاضر توصیفی _ تحلیلی است. روش جمع آوری دادهای از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. که در روش میدانی معیار جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه بوده است. جامعه آماری شامل شهروندان ومتخصصان حوزه برنامه ریزی شهری است . حجم نمونه با استفاده از فرمل کوکران 384 نفر به دست آمده است. متغیرهایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از زیبایی شناختی، عملکردی، ادراکی و زیست محیطی نتایج تحلیل داده ها نشان داد که معیارهایی عینی چون: خطوط نما، تناسب، ارتفاع نما و معیارهای ذهنی چون زمینه گرایی، جذابیت، بامعنابودن و... بر ادراک زیبایی شناسانه تأثیر دارند. ارتباط مولفه های کیفیت بصری وتاثیر بر زیباشناسی منظر شهری دارای 843/0 همبستگی است و رقم ضریب تعدیل نیز با عدد 854/0 بیانگر ارتباط مستقیم بین مولفه ها می باشد. متغیر مستقل در این پژوهش 854/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته (تاثیر بر زیباشناسی منظر خیابان) را تعیین می نماید. . به طوری که شاخص خوانایی از نظر اولویت در شرایط موجود با 66/2 بیشترین تأثیر را بر زیبا شناسی دارد.
۱۳.

تحلیل تاثیر عوامل طبیعی در اجزاء مسکن روستایی (مطالعه موردی: روستای کنگ، شهرستان شاندیز استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روستا عوامل طبیعی آسایش مسکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 924 تعداد دانلود : 405
مسکن با سابقه ای چندین هزار ساله، که با آغاز یکجانشینی همواره مورد توجه بشر، برای مقابله با عوامل جوی، طبیعت و سازگاری با آن شکل گرفته است. روستا، حاصل تعامل میان عناصر طبیعی و انسانی است که به صورتی خاص جهت پایداری و آسایش مسکن همواره مورد توجه بوده است. مسکن روستایی از گذشته تا به امروز تحت تاثیر عوامل طبیعی بوده، نیاکان ما درصدد آن بوده اند تا به زمین کمترین آسیب وارد شود، ولی امروزه با توجه به کاهش کیفیت سکونتگاه ها، بیشترین آسیب به محیط طبیعی وارد می شود. تاثیر عوامل طبیعی در مسکن روستایی و ایجاد تعامل بین این عوامل و مسکن، جهت ایجاد آسایش ساکنین می باشد. به منظور دستیابی به یافته ها، از روش برداشت های میدانی، کتابخانه ای، مصاحبه و جمع آوری اطلاعات از متخصصین فن استفاده نموده و از روش تحلیل توصیفی به اهمیت و جایگاه عوامل طبیعی در مسکن کنگ می پردازیم تا به هدف مورد نظر با تحلیل یافته ها دست یافت. تاثیر عوامل طبیعی در مسکن روستایی،موضوع جدید قابل مطرح نبوده اما نباید مسکن روستایی به دلیل سادگی و بی آلایشی اهمیت خود را از دست دهد و به یک موضوع فراموش شده تبدیل گردد، امروزه با پیشرفت فناوری و توجه پیشینیان اهمیت و تاثیر این موضوع را آشکار نموده و درصورت عدم توجه، کاهش کیفیت فضاهای فیزیکی مسکونی و آسیب های جبران ناپذیر به محیط طبیعی در مسکن روستایی خواهیم بود. تاثیر عوامل طبیعی بر شکل گیری اجزاء، آسایش و پایداری مسکن روستایی می باشد. مسکن چشم انداز مطلوبی بر معماری مسکن روستایی پایدار داشته که آسایش ساکنین را به ارمغان خواهد آورد.
۱۴.

تبیین الگوی بهینه مدیریت روستایی با رویکرد مدیریت محلی (مطالعه موردی: غرب و جنوب غرب استان گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگو مدیریت روستایی رویکرد محلی غرب و جنوب غرب گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 661 تعداد دانلود : 271
مدیریت، مهم ترین عامل در حیات، رشد و بالندگی یا مرگ یک جامعه است و روند موجود به سوی وضع مطلوب را کنترل می کند. روستاها به منزله مکان هایی خاص با شیوه ی زندگی و فعالیت متفاوت نسبت به شهرها هستند پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و از نوع توصیفی-تحلیلی است. محدوده مورد مطالعه تحقیق روستاهای واقع در شهرستان های غرب و جنوب غرب استان گیلان(7 شهرستان) و جامعه آماری آن فرمانداران، بخشداران، کارشناسان فرمانداریها، کارشناسان بخشداریها، کارشناسان بنیاد مسکن، کارشناسان جهاد کشاورزی، کارشناس امور روستایی استانداری، دهیاران و اعضای شورای اسلامی در محدوده مورد مطالعه می باشند. این پژوهش با هدف تبیین مدیریت محلی روستایی و به کمک مطالعات اسنادی و میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه نشان می دهد در روستاهای مورد مطالعه دو نوع مدیریت نظارتی(شورا) و اجرایی(دهیار) موجود است که با مشارکت مستقیم مردم انتخاب می شوند. در مواردی که روستاها از مدیریت روستایی بی بهره باشند در قالب یک مدیریت پهنه ای که از تجمیع دو یا تعداد بیشتر روستا تشکیل می شوند اداره می گردند به عبارتی دیگر می توان از سه عامل طرح شده در این پژوهش برای سنجش الگوی مدیریت روستایی با رویکرد محلی بهره برد. بنابراین در نهایت می توان بیان نمود با بررسی های میدانی و اسنادی صورت گرفته مدیریت اجرایی، مدیریت نظارتی و مدیریت پهنه ای همراه با رعایت اصول و شاخص های بازشناسایی شده بهترین نوع مدیریت در محدوده مورد مطالعه و به تناسب جمعیت می باشند. .
۱۵.

تحلیلی بر اثرگذاری رسانه ملی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان رودسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اثرگذاری رسانه ملی توسعه روستایی رودسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 897 تعداد دانلود : 879
صدا و سیمای مرکز گیلان نیز به عنوان یک رسانه تاثیر گذار استانی،توانسته در عرصه توسعه روستاهای استان نقش بسزایی مانند ایجاد تفکر راهبردی در بین مردم و مدیران، ایجاد یکپارچگی، جلوگیری از تعارضات و رقابت-های مخرب و همگرائی در استان ایفا نماید .پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثرگذاری رسانه ملی در توسه روستایی، روستاهای شهرستان رودسر را با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده است.پس از مطالعات اسنادی و طی مرحله بومی سازی 12 متغیر انتخاب شد. سپس اطلاعات مورد نیاز به کمک ابزارپرسشنامه و خانوارهای روستایی(382 نفر) جمع آوری و مراحل شاخص سازی طی شد.تحلیل موضوع به کمک آزمون تی نشان می دهد از مجموع 12 شاخص تاثیر رسانه ملی بر 8 شاخص ایجاد امنیت اجتماعی، ایجاد آزادی بیان و اندیشه، ایجاد عدالت، حق تصمیم گیری انتخابات، خلق فرآورده های نو، افزایش بهره وری، ارتقاء سطح زندگی، برابری اقتصادی مطلوب و بر 4 شاخص ایجاد ارتباطات ، ایجاد گروههای سیاسی، ایجاد رقابت سیاسی، ایجاد قانونمندی پایین بوده است همچنین رسانه ملی در توسعه روستایی محدوده مورد مطالعه بیشترین تاثیر را بر شاخص حق تصمیم گیری انتخابات و کمترین تاثیر را بر ایجاد رقابت سیاسی گذاشته است. در نهایت پیشنهاد می شود برنامه سازان به علایق جامعه محلی بیشتر توجه نموده تا بتوانند نارضایتی های موجود از رسانه ملی و کاستی های آن در مسیر توسعه را از بین ببرند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸