مطالعات اخلاق کاربردی (اخلاق سابق)

مسئله عفاف از مهم ترین آموزه های اخلاقی قرآن کریم است و ابعاد گسترده ای دارد. رعایت این فضیلت اخلاقی دارای آثار فردی و اجتماعی والایی است؛ از این رو، شناخت ابعاد و حیطه های آن در قرآن کریم حائز اهمیت است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تحلیلی گزاره های عفاف در سوره نساء است. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، گزاره های مرتبط با مفهوم عفاف تجزیه و تحلیل و سپس، طبقه بندی موضوعی گردیده و در نهایت، یک مدل منطقی برای ابعاد عفاف در سوره نساء ترسیم شده است. نتایج پژوهش نشان داد که عفاف در این سوره از نظر رفتاری، گفتاری، مالی، خویشتن داری و مراعات عفاف در هر دو جنس مرد و زن از ابعاد گسترده ای برخوردار است. عفاف نه تنها برای زنان - که با توجه به مسئله پاکدامنی انسان ها - برای هر دو جنس مرد و زن ضرورت دارد. بررسی کمّی ابعاد عفاف در این سوره نشان می دهد که عفاف رفتاری از بیشترین بسامد برخوردار است؛ این امر بیانگر آن است که عفاف باید بیشتر در رفتار انسان ها تجلّی و ظهور یابد.

امروزه بهره گیری از آموزه های دینی در فرایند مشاوره و روان درمانی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده و مطالعات زیادی نیز در این زمینه صورت گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه تقریر و تبیینی جدید از رویکرد اسلام درباره پیامدهای حسادت با بهره گیری از یافته های دینی و دانش اخلاق است که در مواردی نیز با نگاه روان شناختی همراه شده است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است؛ یعنی پیامدهای حسد بر اساس آموزه های قرآن کریم، تفاسیر آن، کتب احادیث و منابع علوم انسانی، شناسایی و تجزیه و تحلیل گردیده است. این پیامدها در دو نوع معنوی و مادی دسته بندی شده است؛ زایل شدن ایمان، از میان رفتن نیکی ها، فرو رفتن در گناه، دوری از رحمت الهی و عدم قبولی طاعات از آثار معنوی حسد و تفرقه، بیماری های جسمی، افسردگی، تنهایی، ناامنی اجتماعی، تشخیص نادرست و لذت نبردن از زندگی از مهم ترین پیامدهای مادی حسد است. زمینه سازی برای ترویج آموزه های اخلاقی و پیشگیری از ابتلا به رذایل اخلاقی از یافته های اساسی این تحقیق به شمار می رود.

تمام سوره های قرآن کریم محتوای پندآموزی و علم آوری دارند و شایسته و بایسته است که این مصحف شریف الگوی هر مسلمان دیندار قرار گیرد. در مقاله حاضر، سوره حجرات _ معروف به سوره اخلاق _ به منزله چراغ راه پیشرفت فرهنگی جوامع اسلامی بازبینی شده است. هدف اصلی در این پژوهش، پاسخگویی به مسائل ارتباطی درون خانواده و یافتن رهنمودهای رفتاری برای ارتباطات خانوادگی صحیح و سازنده مبتنی بر آموزه های اسلامی است. بدین منظور، سوره حجرات به روش توصیفی و کاربردی بررسی شده است؛ آیه هایی که حاوی اصول و هسته های آموزشی فرهنگی و اخلاقی برای ارائه الگوهای صحیح ایجاد و به سازی روابط خانوادگی هستند، انتخاب و جایگاه آن ها در خانواده شفاف تر بیان شده است. در پایان، قابلیت و کارکرد عملی آیات این سوره برای استخراج الگوهای رفتاری صحیح و مناسب دینی در چهارچوب نظام اخلاقی و فرهنگی خانواده آشکار شد. رعایت ادب، تحقیق درباره صحت و سقم اخبار و آن گاه پذیرش یا عدم پذیرش آن ها، لزوم ایمان و تقوا برای دوری جستن از اختلافات، ایجاد اخوت و برابری، احقاق حقوق بر اساس عدالت، پرهیز از سوءظن، غیبت، تجسس در امور و تمسخر دیگران از آموزه های مهم این سوره است.

موضوع مقاله حاضر، توجه به نگرش و اعتقاد صحیح در پرورش متربی است. بررسی متون دینی نشان می دهد نوع نگرش انسان به خداوند، جهان هستی، انسان و دین از زیربنایی ترین موضوعاتی است که رفتارهای انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. از آن رو که این موضوعات به طور خاص در حرفه معلمی تأثیر بسزایی دارند، در مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای تهیه گردیده، تأثیر آن ها در حرفه معلمی به اختصار تبیین شده است. اعتقاد به علم و قدرت و حکمت بی پایان خداوند، اعتقاد به ربوبیت خداوند متعال، اعتقا د به نصرت و یاری خداوند و طلب خیر از او، توکل و واگذاری امور به خداوند، نظام احسن آفرینش، ماهیت زندگی دنیا، آمیختگی دنیا با رنج و سختی، کرامت ذاتی انسان، اراده و اختیار انسان، ذوابعاد بودن وجود انسان، هدفمندی آفرینش انسان، آسانی دین، پذیرش اختیاری دین، تفاوت نهادن بین دین و دینداران و اعتقاد به سیاست دینی، مهم ترین موضوعاتی است که در این مقاله مطرح و تأثیر آن در حرفه معلمی تبیین شده است.

اهمیت دستاوردهای نظریه کلبرگ (Kohlberg) در مدیریت سود هنگامی آشکار می شود که با سؤالاتی درباره چگونگی رفتار افراد ارتباط پیدا می کند. این نظریه را می توان یک تحلیل توصیفی دانست که تلاش می کند پیشرفت اخلاقی افراد را توصیف کند. یکپارچه سازی اصول اخلاقی توصیفی و هنجاری به نوبه خود باعث می شود برای بررسی استدلال اخلاقی مدیر از روشی مفیدتر استفاده شود. هدف پژوهش حاضر این است که اخلاق را در مدیریت سود در جامعه دانشگاهی با توجه به نظریه کلبرگ معرفی و تبیین کند. از این رو، کوشیده ایم با تحلیل این نظریه، بینشی درباره مفاهیم کلیدی مسئله اخلاق در مدیریت سود ارائه کنیم. روش تحقیق حاضر، توصیفی و رویکرد آن، نظری است. این پژوهش به دنبال ارتباط نظریه استدلال اخلاقی کلبرگ به منزله رویکردی در فرآیند بررسی پیشینه و استدلال های نهفته در اخلاق مدیر در مدیریت سود است. این نظریه توضیح می دهد که افراد چگونه احساس درست یا غلط بودن را تعیین و توجیه می کنند. به طور کلی، نتایج پژوهش در راستای بینش های مفهومی درباره اخلاق در مدیریت سود است و ارتباط اخلاق مدیران در مدیریت سود را با مدل استدلال اخلاقی کلبرگ مطرح می کند. بر این اساس، می توان از دیدگاه نظری، مفاهیم بیشتری را درباره استدلال اخلاقی در موضوع مدیریت سود بررسی و تحلیل کرد.

این مقاله قصد دارد با بررسی دقیق رویکرد اخلاق فلسفی اسلامی و فلسفه اخلاق معاصر، رابطه آن ها را از جنبه های مختلف، به روش تاریخی و توصیفی، تحلیل کند. این مقایسه، جایگاه تفکر فلسفی مسلمانان را در زمینه اخلاق، در مقابل دیگر فلاسفه روشن می کند. بررسی ها نشان می دهد هر دو مورد شامل اخلاق هنجاری هستند، اما شماری از مباحث فلسفه اخلاق معاصر مانند فرا اخلاق و اخلاق کاربردی در اخلاق فلسفی اسلامی وجود ندارند یا ظهور بسیار کم رنگی دارند. اخلاق فلسفی اسلامی رویکردی فاعل محور دارد و زیرمجموعه اخلاق فضیلت قرار می گیرد، اما بیشتر فلاسفه معاصر در اخلاق به رویکرد فعل محور توجه دارند. برخلاف اخلاق فلسفی اسلامی، نظام های اخلاقی معاصر، سکولار هستند و حتی به پیروان دین خاصی منتسب نیستند. در دهه های اخیر، رویکردهای تازه ای درباره اخلاق در میان فلاسفه مسلمان پدید آمده است. نتیجه این تغییر نگرش، استقلال بیشتر اخلاق فلسفی اسلامی از عقبه یونانی و ارتباط بیشتر آن با آموزه های دین اسلام است.