مطالعات اخلاق کاربردی (اخلاق سابق)

هدف از انجام پژوهش حاضر، واکاوی ارتباط بین رویکردهای مدیریت تعارض و عملکرد شغلیِ کارکنان آموزش وپرورش شهر اصفهان است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و برای اجرای آن از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. جامعهٔ آماری تحقیق شامل 539 نفر از مدیران، برنامه ریزان و کارشناسان اداره های آموزش و پرورش شهر اصفهان است که تعداد 220نفر به عنوان نمونهٔ مورد مطالعه از طریق جدول مورگان و به صورت روش نمونه گیریِ تصادفی طبقه ای متناسب با جامعهٔ آماری انتخاب شده اند. در پژوهش حاضر، برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسش نامه استفاده شد؛ پرسش نامهٔ رویکردهای مدیریت تعارض و پرسش نامهٔ عملکرد. نتایج، نشان داده است که بین رویکردهای مدیریت تعارض (شناختی-ذهنی، نرم و سخت) و عملکرد در مدیران، برنامه ریزان و کارشناسان اداره های آموزش و پرورش شهر اصفهان رابطهٔ معنادار وجود دارد و رویکرد نرم بیشترین نقش را در تبیین عملکرد دارد. هم چنین با دیدی تحلیلی نشان داده می شود که از دیدگاه نهج البلاغه عوامل مختلفی زمینه ساز بروز این گونه تعارضات هستند که می توانند ناشی از عوامل فردی، میان گروهی، اجتماعی، مدیریتی یا تلفیقی از آن ها باشند. سبک مدیریت تعارض حضرت علی7در مقابله با تعارضات منفی اجتماعی دارای سه شیوهٔ کلی است که شامل مدیریت ذهنی تعارض، مدیریت نرم تعارض و مدیریت سخت تعارض است و هر کدام در جایگاه خود و در مقابله با تعارضات یادشده دارای نقشی بسیار مؤثر، مهمّ و ارزشمند است.

هدف پژوهش حاضر،واکاوی اصول و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه امام علی7و ژان ژاک روسو است. حضرت علی7اوّلین پیشوای شیعیان، نکات برجسته ای را دربارهٔ تربیت اخلاقی بیان فرموده اند. از سوی دیگر، ژان ژاک روسو مربی و دانشمند برجستهٔ غربی نیز، آراء اخلاقی مهمی را دربارهٔ تربیت اخلاقی کودکان بیان می نماید. روش پژوهش، توصیفی- تحلیل اسنادی و از روش فیش برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بدین منظور مطالب از منابع دست اوّل هر دو صاحب نظر (نهج البلاغه، امیل) و هم چنین منابع مرتبط انتخاب و استفاده شده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که اصول مشترک تربیت اخلاقی امام علی7 و روسو به ترتیب عبارتند از: تربیت اخلاقی تدریجی، تربیت اخلاقی آزادمنشانه و تربیت اخلاقی الگوگیری. روش های تربیت اخلاقی امام علی7عبارتند از: روش حکمت، روش عقلانی و روش تربیت منفی. از روش های تربیت اخلاقی روسو هم می توان به روش تجربی، روش عقلانی و روش تربیت منفی اشاره نمود.

این پژوهش با موضوع تأثیر قصه های قرآن بر عزّت نفس دانشجویان تدوین شده است. جامعهٔ پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد دیوان دره (استان کردستان) است که در سال تحصیلی 92-93 مشغول به تحصیل بوده اند. این پ ژوه ش، آزمای شی از نوع پی ش آزمون پس آزمون با گروه کنترل اس ت. حجم نمونه، ابتدا70 نفر از دانشجویان براساس نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد، سپس بر اساس نمرات پرسش نامه، 40 نفر از این افراد که در پرسش نامهٔ عزّت نفس، پایین ترین نمرات را گرفتند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 9 جلسه تحت تأثیر متغیر مستقل داستان ها و قصه های قرآن قرار گرفتند؛ امّا گروه کنترل تحت تأثیر هیچ گونه مداخله ای قرار نگرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسش ن امه58 سؤالی عزّت نفس کوپر استف اده              ش د. یافته ها نشان داد که میانگین نمرات عزّت نفس در پس آزمون گروه آزمایش به طور معناداری از میانگین نمرات پس آزمون گروه کنترل بالاتر است.نتیجه گیری می شود که قصه های قرآنموجب افزایش عزّت نفس دانشجویان می شوند.

از آنجا که لازم است تربیت، فرآیندی جامع و کامل داشته باشد، باید به تمام زوایای وجود انسانی و همهٔ استعدادها و توانایی های طبیعی و فطری او توجه و برای رشد، پرورش و هدایت آن ها برنامه ریزی شود. اندیشمندان و نظریه پردازان تعلیم و تربیت با نگاه همه جانبه به تربیت، آن را در ساحت های متنوع و متعددی طبقه بندی کرده اند که یکی از جنبه های مهمّ آن تربیت اخلاقی است. از طرف دیگر، در نظرگرفتن دیدگاه اسلام در مبانی و مسائل علوم تربیتی، نیازی است که در این حوزه احساس می شود؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر، واکاوی اصول و روش های تربیت اخلاقی از منظر علامه جعفری است که بر پایهٔ مکتب اهل بیت در حوزهٔ اخلاق و تربیت اخلاقی، نظریه پردازی کرده است. راهبرد این تحقیق کیفی و راهکار اجرایی به صورت کتابخانه ای و رویکرد آن تحلیل محتوا و روش توصیفی_تحلیلی است. نتایج و دستاوردهای مهمّ این تحقیق عبارت است از: شناسایی اصول اخلاقی، شامل اصل حیات معقول، تعقل و اندیشه ورزی، تقوا، وجدان، آزادی و هم چنین شناسایی روش های تربیت اخلاقی، مانند روش تربیت عقلانی، توجه به تفاوت های فردی، عبرت آموزی از امور دنیوی، شکر و یادآوری نعمت ها، گوش سپردن به ندای مرگ، توبه، محاسبهٔ نفس و سرمشق گیری.

غیرت یکی از صفات اخلاقی است که در مرحله عمل، یعنی غیرت ورزی، ممکن است دچار آسیب شود و از مسیر صحیح خود خارج شود. خروج غیرت از محدوده های خود منجر به افراط یا تفریط در غیرت ورزی می شود. هرکدام از افراط و تفریط در غیرت ورزی موجب بروز پیامدهای نامطلوبی برای انسان و اجتماع می شود. در آموزه های اسلامی پیامدهایی برای زیاده روی و کوتاهی در غیرت ورزی بیان شده است که در این تحقیق به بعضی از مهم ترین آن ها اشاره شده است. از جمله پیامدهای افراط در غیرت ورزی، سوء ظن و تجسس و از پیامدهای تفریط در غیرت ورزی، غضب الهی و گرفته شدن روح ایمان هستند.

نظریه های تربیتی، دیدگاه هایی هستند دربارهٔ تعلیم و تربیت که بر اساس آن ها فرآیند یاددهی و یادگیری انجام می شود. نظریه های تربیتی کارکردهای گوناگونی دارند که کارکرد راهنمایی و اثرگذاری آن ها بر فرآیند یاددهی و یادگیری، اهمیّت ویژه ای دارد؛ زیرا این کارکرد مبنای تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و نیز مبنای عمل در کلاس درس است و اصول، اهداف، روش های تدریس، انتخاب محتوا و روش های ارزشیابی بر اساس آنها شکل می گیرد. در این پژوهش، دیدگاه نظریهٔ تربیتی اسلام دربارهٔ هر کدام از عناصر بالا بررسی می شود.

این پژوهش به دنبال بررسی و تحلیلِ سه مفهوم اخلاقیِ آزادی، مسؤلیّت و نوع دوستی در نظریهٔ رفاه است و می کوشد با بهره گیری از روش مطالعهٔ تحلیلی-اسنادی، ضمن طرح دیدگاه های اندیشمندان حوزهٔ رفاه، به برخی از انتقادات و سؤالات در این باره نیز پاسخ گوید. نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر بدین قرار است: الف) نظریه های رفاه در مبحث آزادی با بیان اینکه آزادیِ بازار باعث افزایش فقر، نابرابری و افول اخلاقی خواهد شد و با تأکید ویژه بر مقولهٔ برابری، دولت ها و نظام های رفاهی را مجاز می شمارند از طریق وضع مقررات و سیاست های کنترلی به محدودکردن آزادیِ بازار دست بزنند؛ ب) در مبحث مسؤلیّت، اندیشمندان رفاه معتقدند که به سبب ناامنی های اقتصادی، اجتماعی، اخلاقی و... ناشی از بازار، افراد باید فقط مسؤلیّت بخشی از رفاه خود را بر عهده داشته باشند و دولت ها نیز باید در این خصوص اقدام نموده و برای تحقق حقوق اجتماعی افراد بکوشند؛ ج) اندیشمندان حوزهٔ رفاه، نوع دوستی را به عنوان فضیلتی اخلاقی می پذیرند؛ لیکن به رفتار متعهدانه و عمل متقابل، بر اساس حقوق و تکالیف تأکید می ورزند؛ د) به نظر می رسد نظریهٔ متفکران رفاه با اخلاق اعتدالی هم خوانی داشته باشد.

معنویت و اخلاق از جمله موضوعاتی که امروزه به طور گسترده در سازمان ها به آن توجه می شود. هوش معنوی، توانایی به کارگیری و بروز منابع، ارزش ها و کیفیت های معنوی است؛ به گونه ای که بتواند کارکرد روزانه و آسایش (سلامت جسمی و روحی) را ارتقاء دهد که این موضوع برای کارکنان یک سازمان نیز صادق است. از سوی دیگر، اخلاق نیز از جمله مسایلی است که در سازمان ها بسیار به آن توجه می شود؛ زیرا بر جو و فرهنگ سازمان تأثیر می گذارد و اساس مدیریت در دانش مدیریت، مبتنی بر توجه و عنایت به ارزش های اخلاقی است که هم مدیران و هم کارکنان سازمان ها در قبال رفتارهای اخلاقی خود مسؤلیّت اخلاقی دارند. ازاین رو، این پژوهش با هدف توصیفی-همبستگی، ابتدا مفهوم هوش معنوی و اخلاق حرفه ای را تبیین و سپس با استفاده از روش تحلیل کانونی به تحلیل و بررسی ارتباط هوش معنوی و اخلاق حرفه ای می پردازد. جامعهٔ آماری پژوهش، کارمندان دستگاه های اجرایی شهر بهرمان است که حجم نمونه  بر اساس جدول کرجسی و مورگان به تعداد 85 نفر و حجم جامعه110 نفر برآورد شد. این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به تعیین نمونه پرداخته است. روش گردآوری داده ها، پرسش نامه حضوری بوده است. نتایج حاکی از یافته ها بیانگر ارتباط مثبت و معنادار به میزان 53% بین هوش معنوی و اخلاق حرفه ای است.