رویکردهای نوین آموزشی (پژوهش های تربیتی و روانشناختی)

این پژوهش با هدف مقایسة تأثیر یادگیری ترکیبی خطی و غیرخطی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی انجام شده است. روش پژوهش نیمه آزمایشی، از نوع طرح دوگروهی با پیش آزمون و پس آزمون بوده است. بدین منظور 50 نفر از دانش آموزان پسر پایة هفتم دورة اول متوسطة شهر اندیمشک با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (خطی و غیرخطی) قرار گرفتند. آموزش به شکل ترکیبی از آموزش حضوری (تدریس معلم در کلاس درس) و یادگیری از طریق محیط یادگیری برخط، به مدت 7 جلسة 90 دقیقه ای ارائه شد. یکی از گروه ها روش ترکیبی را به صورت خطی و دیگری روش غیرخطی را آموزش دیدند. ابزار اندازه گیری، آزمون محقق ساختة سنجش میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی شامل 30 سؤال چهار گزینه ای و پرسشنامة راهبردهای یادگیری خودتنظیمی شامل 22 سؤال بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت بود. پایایی آزمون محقق ساخته به روش باز آزمایی (75/.) و پایایی پرسشنامة راهبردهای یادگیری خودتنظیمی از طریق آلفای کرونباخ (78/.) محاسبه شده است. به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل کواریانس تک متغیره استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش، گروه یادگیری ترکیبی خطی در مقایسه با گروه یادگیری ترکیبی غیرخطی پیشرفت تحصیلی بیشتری در درس علوم تجربی دارند. همچنین با کنترل راهبردهای یادگیری خودتنظیمی باز هم تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده می شود. در مجموع گروهی که به شیوة یادگیری ترکیبی خطی آموزش دیده بودند، در درس علوم تجربی عملکرد بهتری داشته اند.

هدف از این پژوهش، کاوش چارچوب مشارکت معلمان در نظام برنامه ریزی درسی جمهوری اسلامی ایران است. در این زمینه، بر اساس طرح کیفی، ابعاد و مراحل مشارکت معلمان در برنامه ریزی درسی، با استفاده از ابزار مصاحبة باز و نیمه ساختارمند انجام شده و برای ارزیابی روایی و پایایی مطالعه از چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری استفاده شده است. روش نمونه گیری هدفمند است و بررسی بر اساس اشباع نظری با ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ، مدیران ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﯾﺰی ﺩﺭﺳﯽ در سازمان پژوهش و معلمان شهر تهران با معیار داشتن تجربه در برنامه ریزی درسی شکل گرفته که در پایان مصاحبه ها به 30 نفر رسیده است. داده های به دست آمده با نرم افزار Nvivo از طریق فن تحلیل مضمون تحلیل و برای اعتباریابی داده های کیفی از روش همسوسازی نتایج حاصل از شبکة مضامین و تحلیل اسناد استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که معلم مهم ترین عنصر در موفقیت برنامه های درسی است. در عین حال مشارکت معلمان در برنامه ریزی درسی امری سهل الوصول نیست؛ بلکه موضوعی تخصصی است و با موانعی مانند ایجاد وظیفة اضافی برای معلمان وعدم تخصص آنها روبه روست؛ اما ارتقای عملکرد تحصیلی دانش آموزان باعث می شود که غلبه بر موانع فوق ارزشمند شود. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد مشارکت معلمان دارای ابعاد طراحی، تدوین، اجرا، ارزشیابی و بازنگری بوده و هریک دارای مؤلفه های گوناگونی است که در یافته های پژوهش نیز بررسی و بدان ها اشاره شده است.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر رویکرد آموزش ترکیبی بر عملکرد تحصیلی و رضایت دانشجویان است. روش مطالعه از نوع پژوهش های شبه آزمایشی است که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه استفاده شده است. جامعه و نمونة تحقیق دانشجویان کارشناسی علوم تربیتی دانشگاه اصفهان است که در درس «تلفیق فناوری در برنامة درسی» ثبت نام کرده اند (36=n). به منظور اجرای تحقیق، دانشجویان در دو گروه هجده نفری، به دو شیوة سنتی و ترکیبی آموزش دیده اند. در گروه آزمایش، روش ترکیبی با استفاده از سامانة مدیریت یادگیری مودل اجرا شد و گروه گواه به شیوة معمول آموزش دیدند. برای سنجش عملکرد تحصیلی دو گروه، آزمون معلم ساخته ای در دو نوبتِ آغاز و پایان ترم اجرا شد. پایایی این ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ (83/0) و روایی آن از روش روایی محتوایی بررسی شد. در زمینة رضایت دانشجویان از روش تدریس و استاد، نتایج ارزشیابی استاد به کمک دفتر نظارت و ارزیابی دانشگاه از سامانة گلستان استخراج شد. پس از اطمینان از همگنی واریانس ها و نرمال بودن نمره ها، از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد آموزش به روش ترکیبی اگرچه در عملکرد تحصیلی دانشجویان در پایان ترم تأثیر معنی داری نداشته است (05/0>P)، در میزان رضایتمندی ایشان تأثیر مثبت و معنی داری دارد. با توجه به اینکه رویکرد ترکیبی، انعطاف پذیری زیادی را در مواردی مانند دسترسی به منابع، ارتباطات میان استاد و شاگرد، انجام و ارائة تکالیف برای دانشجویان به همراه دارد، رضایت بیشتر آنها از روش آموزش را هم باعث می شود. بنابراین به استادان توصیه می شود از ظرفیت های این رویکرد آموزشی برای تدارک تجربه های یاددهی- یادگیری مطلوب تر به خوبی استفاده کنند.

هدف این مطالعه، معرفی جایگاه سواد مالی در نظام نوین آموزشی دنیا و سنجش و بررسی عوامل مؤثر بر آن در میان دانش آموزان مقطع متوسطة اول شهرستان شهرضاست. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. جامعة آماری شامل تمام دانش آموزان پایة هشتم مقطع متوسطة اول دولتی و غیرانتفاعی شهرستان شهرضا بوده است و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، 328 نفر تعیین شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامة محقق ساخته استفاده شده است. این ابزار تلفیقی از آزمون های دانش مالی شورای ملی تربیت اقتصادی امریکا و استانداردهای ملی برای مالی شخصی الگوی جامپ استارت و منطبق شده با شرایط دانش آموزان ایرانی است. استادان، کارشناسان گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان و کارشناسان سازمان آموزش و پرورش روایی پرسشنامه را تأیید کرده اند و پایایی آن نیز با محاسبة آلفای کرونباخ 0.75 تأیید شده است. برای بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین، درصد و فراوانی) و آمار استنباطی (مدل پروبیت) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد از 154 امتیاز ممکن در پرسشنامه، میانگین نمرة سواد مالی دانش آموزان 90 است که نشان دهندة ناچیزبودن سواد مالی در بین دانش آموزان این مقطع است. همچنین از بین متغیرهای بررسی شده، نمرة ریاضی دانش آموز، پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده ، سطح تحصیلات و اشتغال مادر در سطح اطمینان 95 درصد بر سطح سواد مالی دانش آموز اثرگذار بوده است. پژوهش حاضر نشان می دهد تفاوت معنادارآماری بین سواد مالی دانش آموزان پسر و دختر وجود ندارد.

اضطراب امتحان پدیده ای شایع و مهم آموزشی است که تأثیر فراوانی بر عملکرد افراد و میزان پیشرفت آنها در سنین مختلف دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ابعاد کمال گرایی و جهت گیری هدف در پیش بینی اضطراب امتحان است. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری پژوهش شامل تمام دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه، دبیرستان های دولتی عادی است که در سال تحصیلی 1393-94 در استان کرمانشاه مشغول به تحصیل بوده اند. نمونة این پژوهش شامل 134 دانش آموز (70 دختر و 64 پسر) است که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد بین کمال گرایی منفی و اضطراب امتحان رابطة مثبت معنادار وجود دارد (001/0 < P). همچنین بین مؤلفه های تسلط– اجتناب و عملکرد– اجتناب با اضطراب امتحان نیز رابطة مثبت معناداری وجود دارد. در مقایسة بین دخترها و پسرها، تفاوت معناداری در ارتباط بین متغیرها مشاهده نشد. همچنین یافته های تحلیل رگرسیون گام به گام نشان می دهد متغیر های کمال گرایی و جهت گیری هدف به همراه متغیر کمکی جنسیت نزدیک به 50 درصد تنوع نمره های اضطراب امتحان را پیش بینی می کنند. می توان چنین نتیجه گرفت با آگاهی رسانی دربارة ارتباط این متغیر ها با یکدیگر و تأثیرگذاری این عوامل در ایجاد و تداوم اضطراب امتحان و همچنین با ارائة شیوه های مناسب آموزشی و رویکرد های نوین یادگیری، زمینه را برای کاهش این سازة منفی در امر یادگیری و افزایش میزان پیشرفت تحصیلی فراهم ساخت.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر برنامة درسی هیجان محور پیش از دبستان بر هوش هیجانی کودکان چهار تا شش سالة شهرستان اصفهان است. برای تحقق این هدف، از طرح گروه گواه نامعادل، از نوع طرح های شبه آزمایشی استفاده شد. جامعة آماری این پژوهش شامل تمام کودکان چهار تا شش سالة شهر اصفهان و نمونة این تحقیق شامل 30 کودک از جامعة مذکور است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب و به دو گروه 15 نفره آزمایش و گواه به صورت تصادفی تقسیم شدند. برای هر دو گروه، پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری انجام شد (پس آزمون پس از گذشت 6 ماه از اجرای برنامه و آزمون پیگیری پس از گذشت سه ماه از اجرای پس آزمون). ابزار گردآوری داده ها، آزمون سنجش هوش هیجانی کودکان پیش از دبستان بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی پیش فرض های آماری، از آزمون اندازه های مکرر استفاده شده است. نتایج نشان می دهد اجرای برنامه بر افزایش نمرة کل هوش هیجانی کودکان مؤثر بوده است (05/0>P). در سنجش مهارت خودآگاهی و همدلی، با اختلاف زیاد و در مهارت اجتماعی با اختلاف کم، گروه آزمایش نسبت تفاوت معناداری را نشان می دهد و در دو مهارت انگیزش و خودتنظیمی، تفاوت معناداری میان دو گروه مشاهده نمی شود. نتایج این تحقیق بر اهمیت توجه به ابعاد عاطفی و هیجانی در برنامه های آموزشی و لزوم تدوین و اجرای برنامه های مشابه برای دیگر مقاطع تحصیلی تأکید دارد.