رویکردهای نوین آموزشی (پژوهش های تربیتی و روانشناختی)
رویکردهای نوین آموزشی سال ششم بهار و تابستان 1390 شماره 1 (پیاپی 13)
مقالات
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم هوش نظری بر هوش تربیتی در مراکز تربیت معلّم ایران بود. روش تحقیق همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مدرسان مراکز تربیت معلّم ایران در سال تحصیلی 88-87 بودندکه از بین آنها به روش نمونه گیری چند مرحله ای تعداد 200 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده اند. داده ها به وسیله چهار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. روایی صوری و محتوایی ابزار به وسیله صاحبنظران و روایی سازه آن به روش تحلیل عاملی تأییدی، تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه هوش نظری(86/0)، هوش نظام مند (83/0)، هوش تأملی (873/0) و هوش تربیتی (866/0) بدست آمد. یافته های پژوهش نشان می دهد که هوش نظری به صورت مستقیم (4/0= β ) و غیرمستقیم 22/0 بر هوش تربیتی تأثیر دارد(000/0= р ). نتایج تحقیق نشان دادکه هوش های نظری ، نظام مند و تأملی بر هوش تربیتی تأثیر مستقیمی دارند. این متغیرها 5/44 درصد از واریانس هوش تربیتی را تبیین می کنند (000/0 = р ). هوش نظری بالاترین و پس ازآن هوش نظام مند بیشترین تأثیر را بر هوش تربیتی داشته است.
هنجاریابی مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلش در دانشجویان زن دانشگاه اصفهان
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تهیه جدول های هنجار مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلش- فرم دانشجویان [1] بود. این پزوهش بر روی 238 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، اجرا شد. داده ها به کمک روش های آمار توصیفی و رسم نمودار ارایه شدند واز توزیع نرمال برخوردار بودند. نمره های خام به دست آمده به نمره های Z و T و رتبه درصدی تبدیل شد و جداول هنجار برای خرده مقیاس های فرسودگی تحصیلی به طور جداگانه محاسبه شد. به منظور تعیین پایایی این ابزار از دو روش همسانی درونی و باز آزمایی استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی 88/0، شک و تردید 90/0 و خودکارآمدی 84/0 به دست آمد، که نشان از پایایی مناسب این ابزار داشت. ضریب آلفای به دست آمده در روش بازآزمایی برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی 89/0، شک وتردید 84/0 وخودکارآمدی 67/0 به دست آمد. روایی عاملی آزمون نیز به روش تحلیل عوامل و چرخش واریمکس نیز محاسبه شد. برای محاسبه روایی همگرا و واگرا نیز به ترتیب از پرسشنامه افسردگی دانشجویان و مقیاس محقق ساخته علاقه به رشته تحصیلی استفاده شد. ضریب آلفای به دست آمده برای روایی واگرا برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی، شک و تردید و خودکارآمدی به ترتیب 21/0-، 53/0- و 32/0- به دست آمد. همچنین، روایی همگرا برای خرده مقیاس های خستگی عاطفی، شک وتردید وخودکارآمدی به ترتیب 74/0/0 و 50/0 به دست آمد. از یافته های مذکور نتیجه گیری می شود که مقیاس فرسودگی تحصیلی- فرم دانشجویان ابزاری ، پایا و روا برای سنجش فرسودگی تحصیلی دانشجویان دختر است.
بررسی های ویژگی روان سنجی پرسشنامه سبک یادگیری فلدر سولومون در دختران دوره راهنمایی
حوزه های تخصصی:
هدف از پژوهش، بررسی روایی عاملی و پایایی پرسشنامه سبک های یادگیری است. این پرسشنامه توسط فلدروسولومون (1996)، برمبنای مدل فلدر وسیلورمن (1988) در زمینه سبک های یادگیری ساخته شده است. جامعه این پژوهش، دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهر تهران بودند که از این جامعه تعداد 450 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه سبک های یادگیری فلدر و سولومون بودکه روایی و پایایی آن درمطالعات مختلف تایید شده بود. برای بررسی روایی عاملی پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی، تحلیل همگرا و همزمان استفاده شد. شاخص های نیکویی برازش در این پژوهش عبارتند از 066/0= MSEA 70/0= GFI ، 7/0= AGFA ،052/0= RMR ، 91/0= NFI ،90/0= NNFI ، 88/0= IFI و 89/0= CFI . این نتایج مؤید آن است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد وهمه شاخص های نیکویی برازش مدل را تایید کرده، بر برازندگی مطلوب آن دلالت دارد. علاوه بر این تحلیل نتایج حاصل از روایی همگرا (همسانی درونی مؤلفه های پرسشنامه با کل پرسشنامه) و روائی همزمان(همبستگی مؤلفه های پرسشنامه با معدل نیمسال اول تحصیلی1390-1389) نشان دادکه پرسشنامه از روائی قابل قبولی برخوردار است. پایایی پرسشنامه با استفاده ازآلفای کرونباخ بررسی گردید. ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های پرسشنامه بین 69/0 تا 79/0 است. با در نظر گرفتن نتایج این پژوهش، می توان گفت پرسشنامه های سبک یادگیری فلدر و سولومون می تواند ابزار معتبری در ارزیابی سبک های یادگیری دانش آموزان در جمعیت ایرانی باشد .
بررسی تأثیر آموزش ایمن سازی در مقابل استرس بر علائم اختلال جسمانی کردن بیماران دیابتی
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش ایمنسازی در مقابل استرس بر علائم اختلال جسمانی کردن بیماران دیابتی بود. روش پژوهش آزمایشی و جامعه آماری شامل 2630 نفر بیماران دیابتی مؤسسه خیریه دیابت اصفهان بود که از میان آن ها 16 زن و 14 مرد به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند و پرسشنامه سلامت عمومی 28 سؤالی را قبل و پس از مداخله تکمیل کردند. در هرگروه 8 زن و 7 مرد بودند. گروه آزمایش، آموزش گروهی ایمن سازی در مقابل استرس را طی 6 جلسه100 دقیقه ای با میانگین فاصله زمانی جلسات 6 روز دریافت کرد و گروه گواه این آموزش را دریافت نکرد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مزبور موجب کاهش معناداری در میانگین نمره های علائم جسمانی کردن گروه آزمایش نسبت به گروه گواه شده است (001/0 p< ). بنابراین، آموزش ایمن سازی در مقابل استرس میتواند به عنوان یک روش مداخلهای مفید، برای بهبود علائم جسمانی کردن بیماران دیابتی بهکار رود.
بررسی وضعیت موجود و ممکن کاربرد شاخص های ارزشیابی از دروندادهای برنامه درسی دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه های اصفهان، صنعتی اصفهان و شهرکرد
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش، پژوهشگران با انتخاب شماری از مهمترین شاخصهای مربوط به ارزشیابی از سه مؤلفه دروندادی برنامه درسی (هیأت علمی، دانشجویان و امکانات) دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاههای اصفهان، صنعتی اصفهان و شهرکرد، اقدام به تعیین وضعیت موجود و امکان استفاده از آنها، بر مبنای الگوی سیپ نمودهاند. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده است. جامعه آماری بخش کمی، شامل همه 11635 نفر اعضای هیأتعلمی، دانشجویان و دانشآموختگان دوره تحصیلات تکمیلی سه دانشگاه مذکور بوده که از طریق روش نمونهگیری طبقهای، 652 نفر آنان به عنوان نمونه انتخاب شده اند.. جامعه آماری بخش کیفی اعضای هیأت علمی سه دانشگاه مذکور بوده که 30 نفر به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه و مصاحبه، گردآوری شدهاند. روایی ابزار به وسیله 15 نفر از استادان دانشگاه اصفهان تأیید گردید. ضریب آلفای کرونباخ شاخصهای مربوط به وضعیت موجود پرسشنامه 96/0 و ممکن آن 97/0 بوده و پایایی فرم مصاحبه از طریق متخصصان و روش سهسوسازی، بررسی شده است. طبق نتایج پژوهش، میانگین نمره نگرش افراد به وضعیت موجود شاخصهای مربوط به ارزشیابی اعضای هیأتعلمی در حد متوسط(07/3= و 01/0 P> ) و دانشجویان و امکانات کمتر از متوسط بوده است(67/2= و 0001/0 p< )؛ در صورتیکه میانگین نمره نگرش آنان به امکان استفاده از همه شاخصها، در حد زیاد بوده است(4< و 0001/0 p< )؛ یعنی گرچه امکان استفاده از شاخصهای مورد بررسی زیاد است، اما در وضعیت موجود در حد متوسط و کمتر از آنها استفاده میشود. بنابراین، استفاده از تمامی این شاخصها، در ارزشیابی از سه مؤلفه مورد بررسی پیشنهاد میشود.
بررسی رابطه بین اختلالات عملکردی مدیران و ویژگی های شخصیتی آنان با ابعاد روان شناختی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران از دیدگاه کارکنان در شعب سه گانه تهران
حوزه های تخصصی:
هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین اختلالات عملکردی مدیران و ویژگیهای شخصیتی آنان با ابعاد روانشناختی سازمان بوده است. نمونه پژوهش حاضر 57 نفر از مدیران ستادی و 171 نفر از کارکنان زیرمجموعه (زیردستان) آنان بود که به روش نمونهگیری تصادفی ساده از میان مدیران و کارکنان زیرمجموعه آنان در شعب سه گانه شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی ایران در تهران انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، شامل مقیاس تعیین شیوه کُنش رواننژندانه سازمان(سمیع عادل، 1384)، پرسشنامه شخصیتی Neo-FFI (مک کرا و کاستا، 1980) و مقیاس اختلالات عملکردی مدیران (الکورن، 1992) است. شواهد مربوط به روایی و پایایی این مقیاسها حاکی از آن است که این مقیاسها از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردارند. یافتههای این پژوهش که در دو سطح توصیفی و استنباطی تحلیل شد، نشان میدهد که بین ابعاد روانشناختی سازمان و ابعاد اختلالات عملکردی مدیران و ویژگیهای شخصیتی مدیران رابطه معناداری وجود دارد (05/ p≤ ). همچنین T طبق نتایج تحلیل رگرسیون، اختلال دوری گزینی از اختلالات عملکردی مدیران، قادر به پیش بینی ابعاد روان شناختی نمایشی- افسرده و افسرده- اسکیزوئید؛ و به همراه مهارکنندگی قادر به پیش بینی بُعد اسکیزوئید- پارانوئید شده است.
مقایسه انگیزههای فردی/اجتماعی و سرمایه اجتماعی معتادان درگروههای درمانی شهر اصفهان
حوزه های تخصصی:
هدف مقاله حاضر، مقایسه انگیزه های درمانی اعتیاد و سرمایه اجتماعی بین معتادان در حال بهبود شهر اصفهان بود. در این پیمایش، جامعه آماری شامل کلیه معتادان شهر اصفهان است که اقدام به درمان به صورت عضویت در انجمن معتادان گمنام [1] ( NA )، درمان اجتماع مدار [2] ( TC )، درمان نگهدارنده با متادون [3] ( MMT ) و کمپ کرده بودند. نمونه پژوهش شامل300 نفر از معتادین در حال بهبودی بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس نوع درمان در مکان ها و مراکز ترک اعتیاد اصفهان در سال 1388، انتخاب شده بودند. از پرسشنامه محقق ساخته در سه قسمت سرمایه اجتماعی درون گروهی و بین گروهی، انگیزه های فردی/اجتماعی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل مانکوا با SPSS16 نشان داد که بین نمونه های درمانی در شاخص های اعتماد رسمی، اعتماد غیر رسمی( 05/0 ≥ P )، اعتماد تعمیم یافته، احساس تصصعلق و سرمایه اجتماعی بین گروهی (01/0 ≥ P ) تفاوت معناداری وجود دارد، لیکن در اعتماد کلی، مشارکت، سرمایه اجتماعی درون گروهی تفاوت معناداری بین نمونه های درمانی وجود ندارد. یافته ها نشان داد که در انگیزه های اجتماعی ترک بین نمونه های درمانی تفاوت معناداری وجود ندارد، لیکن در انگیزه های فردی ترک و انگیزه های فردی و اجتماعی عدم عود تفاوت معناداری بین گروه های درمانی وجود دارد( 01/0 ≥ P ). در شاخص های اعتماد رسمی، اعتماد غیر رسمی، سرمایه اجتماعی بین گروهی، انگیزه فردی ترک و عدم عود، MM ، در شاخص های اعتماد تعمیم یافته و اعتماد کلی و انگیزه اجتماعی ترک، کمپ، در شاخص های مشارکت، احساس تعلق و انگیزه اجتماعی عدم عود، NA و در سرمایه اجتماعی درون گروهی، TC دارای بیشترین میانگین بود. در این پژوهش، سوابق ترک اعتیاد و نوع درمان های احتمالی گذشته معتادان بررسی نشده است، اما به نظر می رسد، به طور کلی سیستم درمانی کشور بیشتر فردی است. بر این پایه، روحیه فردگرایی در جامعه رواج یافته است، و از میزان مشارکت افراد در عرصه های اجتماعی کاسته شده و سرمایه اجتماعی در درمان اعتیاد به گونه کاربردی استفاده نشده است. از این رو، به برنامه ریزی ها و همکاری های اصولی سازمان های و ارگان های مختلف جامعه و توجه بیشتر به ابعاد اجتماعی سلامتی و درمان نیاز است. این مقاله بر نقش سازمان های مردم نهاد در گسترش سرمایه اجتماعی و تاثیر بر کاهش عود و راهکارهای پیشگیرانه با رویکردهای اجتماعی تاکید می کند.