پژوهش در هنر و علوم انسانی

در جامعه ما سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت گاه به یک معنی به کار رفته و گاه از هم تفکیک شده اند و با معانی مختلف مطرح شده اند. سرقفلی وجهی است که مالک در ابتدای اجاره و جدای از مال الاجاره از مستاجر می گیرد تا محل را به وی اجاره داده و واگذار کند. در حالی که حق کسب یا تجارت یا پیشه حقی است که به طور تدریجی و به مرور زمان برای مستاجر محل کسب و پیشه و تجارت به وجود می آید. در نتیجه بعد از اینکه مستاجر کار و فعالیت کرد و در نزد مشتریانش اعتباری بدست آورد، حقی برای او به وجود می آید که به آن حق کسب یا پیشه یا تجارت می گویند. بنابراین حق کسب یا پیشه یا تجارت و حق سرقفلی دو حق مالی متمایز از هم هستند و دارای موضوعاتی با ماهیت غیر مادی می باشند. این نوشتار با طرح دیدگاههای مختلف به تبیین مفهوم و ماهیت حق سرقفلی به عنوان یک حق و امتیاز و تمایز آن از سرقفلی به عنوان وجهی که توسط مستاجر به مالک یا مستاجر قبلی پرداخت می شود، می پردازد و سپس با رویکردی تحلیلی از مقایسه حق سرقفلی و حق کسب یا پیشه یا تجارت و بیان جهات اشتراک و افتراق آنها بحث می کند.

یکی از تکنیک های تزئینی در ارسی سازی، آینه کاری است. آینه در معماری به منزله عنصری تزئینی و به دلیل انعکاس نور بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. آینه کاری هنر ایجاد شکل های منظم در طرح ها و نقوش متنوع، با قطعات کوچک و بزرگ آینه به منظور تزیین سطوح داخلی ارسی ها است. حاصل این هنر فضایی است پر تلألو که از بازتاب پی در پی نور در قطعات آینه پدید می آید. هدف از تزیینات آینه کاری در معماری اسلامی علاوه بر زیبایی، القای مفاهیمی چون نظم و وحدت است که در قالب نقوش اسلیمی دیده می شود. آب و آینه همواره نزد ایرانیان نماد پاکی، روشنایی، راستگویی شمرده شده است، شاید به کار گرفتن آینه در نقش یکی از آرایه های تزیینی بنا با این موضوع بی ارتباط نباشد. کمبود منابع مکتوب و مصور در زمینه شیوه اجرایی آینه کاری، ضروری می نماید، شیوه اجرایی این هنر مکتوب گردد تا به راحتی در دسترس آیندگان قرار گیرد. لذا نگارنده با ساخت نمونه ای ارسی با تزیینات آینه کاری سعی در بازنمایی دقیق روش های ساخت و تکنیک های اجرایی مورد استفاده در این هنر دارد تا از این طریق تجربیات خود را در اختیار مشتاقان این هنر قرار دهد. پروژه حاضر از نوع پژوهش های کاربردی می باشد و به شیوه توصیفی-تحلیلی کار شده است.

فساد اداری، پدیده ای است که در دنیای امروز به ویژه در کشورهای در حال توسعه، به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در سر راه پیشرفت جامعه، مطرح شده است. بررسی های به عمل آمده درباره فساد اداری در سطح جهانی نشان می دهد که این پدیده روز به روز پیچیده تر می شود و همین امر از ضرورت اتخاذ راه حل های جامع برای مبارزه با آن حکایت می کند. امروزه بسیاری از کشورها بدنبال از بین بردن فساد از جمله فساد اداری و کنترل آن می باشند. در به کارگیری راهکارهای مبارزه با فساد اداری باید توجه داشت که امروزه اشکال مختلف فساد و از جمله فساد اداری به صورت نظام مند اتفاق می افتد و شبکه ای از افراد در آن دخالت دارند و وقتی وقوع فساد نظام یافته است، هر گونه برنامه ریزی برای مبارزه با آن نیز باید نظام یافته و مستمر باشد. با توجه به موارد یاد شده این تحقیق بدنبال تبیین نقش فساد اداری در جوامع و پیامدهای آن می باشد. به این منظور، ابتدا وارد ادبیات مفهومی شده، به تعریف فساد و انواع آن اشاره می شود و سپس پیامدهای فساد اداری را برشمرده و نقش اجرای حکمرانی نوین در کاهش فساد اداری مورد تحلیل قرار می گیرد و در نهایت راهکارهای برون رفت از فساد اداری از جمله نقش پر رنگ فرهنگ سازمانی مورد بررسی قرار می گیرد.

هنر مدرن با ریشه هایی که در سده هیجدهم و نوزدهم قابل ردیابی است، بخشی از موجودیت خود را مدیون ناسازگاری برخی هنرمندان با روند عمومی هنر کلاسیک می داند. چنانکه آگاهیم، در این برهه از تاریخ، برخی از هنرمندان در راستای یافتن واکنشی مؤثر در برابر روند جمود یافته موجود، طغیان نمودند و به دنبال کشف راه های تازه بیانی، دست به تجربه گرایی یازیدند. در آثار نقاشانه-به طور اخص-واکاوی جایگاه موضوع و روایت در هنر و شیوه پرداخت به آن، بخشی از کنش های نوگرایانه هنرمندان حوزه نقاشی را شامل می شد. پل گوگن ، نقاش شهیر فرانسوی، با کاربست موضوع آثار مذهبی اساتید نقاشی پیش از خود، الهام از روح زندگی بدوی و شکست مرز میان خیال و واقعیت، جریانی عظیم و تأثیرگذار در بستر هنر ابتدای قرن بیستم محسوب می شود. برای گوگن و هنرمندان طاغی سال های پایانی قرن نوزدهم، قراردادها که اصل و اساس بی چون و چرا انگاشته می شدند، به هیچ وجه ارزش پایدار نداشتند و این مهم، زمینه آفرینش آثاری متنوع و تجربه گرایانه را فراهم آورد. مسأله پژوهش حاضر این است که، مؤلفه های بصری آثار نقاشانه پل گوگن در پرداخت به موضوعات مذهبی، کدامند و این آثار، کدام دستاوردها را برای هنرمندان دگر اندیش سال های ابتدایی قرن بیستم به ارمغان آورده است؟ این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، با مطالعه محتوائی آثار این هنرمند و انطباق آن با فرم اثر، شاخص ترین دستاوردهای میراث هنری وی را تبیین می کند.

در شهرهای اسلامی، مساجد به عنوان مهم ترین فضاهای مذهبی وعمومی شهر می باشد که دارای عملکردهای مختلفی اعم از عملکرد اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و فرهنگی بوده است.عوامل متعددی بر شکل گیری سبک معماری مساجد تاثیر می گذارند،از جمله عواملی که می توان از آن ها نام برد، عوامل سیاسی ، نظامی، امنیتی، مذهبی، قومی، جغرافیای طبیعی و اقتصادی می باشد.هدف اصلی این پژوهش بررسی و مطالعه عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری سبک معماری مساجد دوره قاجار در شهر ارومیه است.سوال اصلی این نوشتار، تاثیر جغرافیای سیاسی،نظامی،امنیتی،قومی، طبیعی و اقتصادی شهر درنوع سبک معماری مساجد می باشد.روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و نحوه گردآوری اطلاعات، به روش کتابخانه ای و میدانی است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که عوامل جغرافیای سیاسی،نظامی،امنیتی،قومی، طبیعی و اقتصادی شهر، بیشترین تاثیر را بر روی نوع سبک معماری مساجد شهر ارومیه داشته است و در این پژوهش، این موضوع کاملا مشهود است که عملکردهای دیگر مساجد در دوره های مختلف به خصوص در دوره قاجار ، موجب تاثیر این عوامل بر روی معماری مسجد گردیده است و موجب شکل گیری سبک معماری جدید در دوره قاجار، در شهر ارومیه شده است. از آنجایی که مطالعات اندکی در باب موضوعات معماری تاریخی شهر ارومیه صورت گرفته ، این پژوهش راه را برای مطالعات بیشتر در این باب هموار می سازد.

دکوپاژ در سینما و تلویزیون عامل مهم بصری و نمایشگر نوع روایت به حساب می آید. البته با توجه به نوع رسانه دکوپاژ در برنامه های مختلف و بر اساس تعداد دوربین متفاوت است . پژوهش حاضر به بررسی مولفه های ساختاری دکوپاژ در فیلم و برنامه های مختلف تلویزیونی بویژه برنامه های ترکیبی ساده چند دوربینه پرداخته است و سئوالات اساسی مطرح شده اینست که: (( تفاوت های اساسی در دکوپاژفیلم و برنامه های تلویزونی بر اساس تعداد دوربین چیست ؟و دکوپاژ یک برنامه تلویزیونی چرا و چگونه تنظیم می شود ؟)) برای دستیابی به نتایج پژوهش از روش تحقیق اسنادی ، کتابخانه ای با بهره گیری از آرای برخی صاحب نظران ، تلاش شده است که تحقیق به صورت جامع و کامل انجام پذیرد و به سئوالات اساسی پژوهش پاسخ داده شود . نتایح حاصل از پژوهش حاکی از آن است که تعداد دوربین در مولفه های مانند اندازه نماها ، زوایا، تنوع بصری ، انعطاف پذیری دوربین، تغییر مرکز تاکید، نشان دادن واکنش مخاطبان ، بازنمایی رویداد ، حرکت بازیگران و خلاقیت کارگردان تاثیر گذار است.

کار کودک نقض واضح حقوق کودک و نشانه فقر اقتصادی و فرهنگی هرجامعه است،کودکان به دلیل قرار گرفتن در محیط های نامناسب و بهره نبردن از امکانات آموزشی و رفاهی در معرض انواع آسیبها هستند. و نیازهای شان ناکام و سرکوب شده است، از آنجایی که بهترین راه برای رسیدن به ضمیر ناخودآگاه کودکان، نقاشی است، که کودکان در آن حرفهای ناگفته ی خود را، مطرح میکنند؛ در نتیجه باید، نشانههایی از ناکامی ها داشته باشند. لذا در این پژوهش با انتخاب 30 کودک کار دختر و پسر 7 تا 14 ساله تهران که تی یک سال به مرکزجمعیت مراجعه میکردند، با هدف شناخت نمادها و مفاهیم و رنگ های به کار رفته درنقاشیهایشان و بررسی نتایج تست های انتخاب رنگ لوشر، احساس خوشایند و ناخوشایند به مهمترین نتیجه این تحقیق رسیدیم که، علیرغم مشکلات عدیدهای که این کودکان با آن مواجه هستند، نقاشی های شان در مجموع هم بازنمایی عینی محیط پیرامون و هم بیان خواستههای شان است که بیشتر بازنمایی آرزوهاست تا بیان مشکلات، که در رسیدن آن ها به خواستههای شان یاری کننده است . نقاشی این کودکان بیشتر با رنگ ها و نمادها و مفاهیم شاد است و دختران بیشتر احساسی هستند و بیشتر از محیط خانواده متاثر شده و نقاشی پسران از تنوع بیشتری در موضوع برخوردار است.

این پژوهش کاربردی کیفی با هدف بررسی اهمیت پرورش حس لامسه و شناسایی عوامل اصلی در درک حسی بافت در کودکان پیش دبستانی و تقویت این حس از طریق ترکیب حس لامسه و سایر حواس، انجام گرفت. برای سنجش میزان درک لمسی کودکان-بر اساس جدول مورگان- با انتخاب حجم نمونه ای معادل 36 کودک 4 الی 6 سال و با روش نمونه گیری گلوله برفی، دو سطح آزمون به عمل آمد. در قسمت اول ادراک و میزان شناخت از بافت ها و در بخش دوم ارتباط بافت با حواس دیگر آزموده شد. بر اساس جدول برگمن، بافتهای مورد استفاده در آزمون، در 4 سطح بندی ارائه شدند. نتایج حاصله نشان داد کودکان بافتهای سرد و چسبنده را به خوبی می شناسند اما برای تقویت درک از بافت لازم است درکشان از بافتهای لیز و سرد نیز افزایش یابد. در بحث بررسی ارتباط درک از حواس توسط کودکان تحقیقات نشان داد صدای بم، حس خوشحالی و طعم شیرین با بافت نرم و گرم ارتباط دارد و صدای زیر با بافت زبر و سخت، رابطه دارند. همچنین حس خوشحالی و طعم شیرین در مورد بافت انعطاف پذیر و بافت چسبناک درک شدند. در این پژوهش، ارتباطی مابین حس بویایی و بافت، یافت نشد. در نهایت مدلی نوین برای طراحی محصولی که بتواند حواس پنجگانه و ارتباط آنها را در کودک تقویت نماید ارائه شد.

فرش افشارى از نظر طرح و نقش از غنی ترین فرش هاى ایران است. هنر قالی بافی سیرجان که شهرت جهانی دارد این روزها از نبود بافندگان و عدم گرایش دختران جوان به این هنر رنج می برد و شاید خیلی زود جای خود را به فرش های کارخانه ای دهد در این پژوهش که از نظر هدف، بنیادی و ازجهت ماهیت تاریخی و توصیفی است سعى شده است با شناسایى پیشینه تاریخى و فرهنگى این دستبافته، طرح ها و نقوش استفاده شده در قالی افشارباف شناسایی و جهت استفاده تولید کنندگان داخلی و صادر کنندگان معرفی گردد. شناسایی طرح ها و نقوش از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی (بازدید و مصاحبه با بافندگان و تولید کنندگان) انجام گرفت. از انواع طرح های قالی های ایل افشار سیرجان می توان به سه کله، موسی خانی، ترنج و پنج ترنج، بندی شول، بابا بیگی و حشمت اشاره کرد که هر کدام از این زیر اندازها، با نقوش متعددی بافته می شوند. در گذشته بافت این قالی ها به صورت ذهنی بوده است ولی امروزه طرح و نقش ها را با هدف خاص تجاری در اختیار بافنده قرار می دهند و بیشتر بافندگان طرح هایی را می بافند که با استقبال بیشتری روبرو می شود و در این بین بسیاری از طرح ها به فراموشی سپرده شده است.

با وجود آنکه بیانیه های هنر مدرن ارزش های نقاشی فاخر دوران گذشته را به چالش کشید لیکن بر این باوریم که این هنر همچنان واجد ارزش های بصری است که شایسته بحث و بررسی می باشد. محققان هنر شرق، با علم بر اینکه این اصول و مبانی هنر و ارزش های بصری، مختص هنر غرب نبوده است، نمود اصول انتظام بصری در نگارگری ایرانی را بستری مناسب برای ارائه تصویری معقول تر از هنر مشرق زمین و به ویژه ایران یافته اند. نگارگر ایرانی، ساختار کلی اثر خود را در لفافه عیان می دارد چنانکه در هزارتوی تحلیل اثرش، هندسه ای هوشمندانه برای هر بخش قابل ردیابی است. در این میان مضامین چندگانه، کارمایه موضوعی برای هنرمند بوده اند که هر یک ساختاری ویژه را طلب نموده اند. فضای معمارانه در جایگاه زمینه حادث شدن برخی مضامین مشهور، نقشی تعیین کننده در گزینش ساختار ایفا نموده است. مسأله اینکه در حوزه نگارگری، کدامین ساختار با این زمینه معمارانه هماهنگ شده است؟ در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده با این دانش که مفاهیمی چون مبانی هنر، ساختار و اصول انتظام بصری در تئوری هنر غرب حضور پر رنگ تری داشته اند، سعی بر آن است ارزش های بصری نگارگری و ساختار مطلوب نگاره هایی با زمینه های معمارانه در جایگاه تدابیری هوشمندانه از زاویه مبانی آثار هنرهای تجسمی، مورد بحث قرار گیرند.