مطالعات برنامه درسی آموزش عالی

مطالعات برنامه درسی آموزش عالی

مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال هفتم بهار و تابستان 1395 شماره 13 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

سنتزپژوهی چالش های برنامه های درسی آموزش عالی کشور در دهه اخیر و راهکارهای پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: چالش ها راهکارها برنامه درسی آموزش عالی سنتز پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 738
بررسی مسائل پیش روی آموزش عالی نشان می دهد که دانشگاه ها در هزاره سوم با چالش های عظیمی رو به رو هستند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های برنامه های درسی آموزش عالی کشور در دهه اخیر و راهکارهای رفع آن انجام شد. مطالعه حاضر از نوع کیفی و از روش سنتزپژوهی استفاده شد. معیار ورود پژوهش ها در این مطالعه مرتبط بودن با هدف پژوهش و اجرای آن در آموزش عالی کشور در دهه اخیر(1384 تا 1394) بوده است. برای فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز، از فرم کاربرگ و جهت اطمینان از میزان پایایی از ضریب کاپای کوهن استفاده شد. همچنین جهت تحلیل داده ها از روش های کدگذاری باز و محوری از نرم افزار Nvivo-8 استفاده شد. یافته ها نشان داد نظام برنامه ریزی درسی آموزش عالی کشور در دهه اخیر با سیزده چالش عمده از جمله، بین اللملی سازی برنامه درسی؛ برنامه درسی مبتنی بر جامعه یادگیری؛ ارزشیابی برنامه های درسی؛ مغفول ماندن سیاست های قومی و چندفرهنگی؛ بعد کیفی تدریس؛ اعتبارسنجی برنامه های درسی؛ جهانی شدن؛ برنامه ریزی درسی غیرمتمرکز؛ رشد انواع تفکر؛ یادگیری چگونه یادگرفتن و راهبردهای یاددهی-یادگیری؛ چالش های محتوایی، برنامه درسی میان رشته ای و کاربست فن آوری اطلاعات در برنامه درسی مواجهه بوده است. علاوه بر این، سنتز راهکارهای پیشنهادی برای رفع این چالش ها نیز ارائه شد.
۲.

برنامه درسی آموزش عالی مبتنی بر رویکرد آموزش مادام العمر- رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری مادام العمر برنامه درسی آموزش عالی آموزش مادام العمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 170 تعداد دانلود : 451
هدف از انجام این پژوهش، دستیابی بهچارچوب برنامه درسی آموزش عالی مبتنی بر رویکرد آموزش مادام العمر می باشد. این پژوهش،کیفی و روش آن مطالعه موردی چندگانه کیفی می باشد. رویکرد تحلیلی در تدوین چارچوب بر اساس رویکرد بافت نگاریاست. مشارکت کنندگان بالقوه تحقیق شامل 8 نفر از اعضای هیات علمی گروه های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، کشاورزی و دامپروری، فنی و مهندسی و هنر و معماری دانشگاه شیراز بود که حداقل یکبار به عنوان عضو شورای برنامه ریزی درسی دانشگاه شرکت داشته اند و 5 نفر دیگر از صاحبنظران حوزه برنامه درسی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع \#معیار\# انتخاب شدند. برای تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون (پایه، سازمان دهنده و معنای فراگیر) با استفاده از نرم افزار N-Vivo استفاده شد. نتایج، بیانگر وجود 112 مضمون پایه، نه مضمون سازمان دهنده سطح اول بر اساس عناصر نه گانه برنامه درسی کلاین(هدف، محتوا، فعالیت یادگیرنده، منابع و مواد کمک آموزشی، راهبردهای یاددهی- یادگیری، زمان آموزش، فضای آموزش، گروه بندی فراگیران و ارزشیابی) و 18 مضمون سازمان دهنده سطح دو بود. در پایان شبکه مضامین برنامه درسی مادام العمر در نظام آموزش عالی طراحی و اعتباریابی آن از طریق تکنیک های اعتبار پذیری و اعتماد پذیری با استفاده از همسوسازی داده ها انجام شد.
۳.

ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهشگر (مورد: پردیس های شهید بهشتی و شهید هاشمی نژاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی اجراشده دانشگاه فرهنگیان تربیت معلم پژوهشگر الگوی ارزشیابی پروواس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 79 تعداد دانلود : 953
پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهشگر انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع ارزشیابی و مدل ارزشیابی پروواس بود. در مسیر بررسی وضعیت مطلوب و اجرا شده برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان؛ متخصصان موضوعی از طریق نمونه گیری هدفمند و زنجیره ای، دانشجویان از روش نمونه گیری در دسترس و مدرسان از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در راستای بررسی برنامه درسی اجرا شده و متناسب با هریک از مراحل ارزشیابی، معیارهای لازم برای مؤلفه ها شناسایی شد. عملکرد واقعی دانشگاه فرهنگیان در هر یک از مراحل ارزشیابی و مؤلفه ها از طریق پرسشنامه، سیاهه مشاهده، مصاحبه و اسناد مکتوب به دست آمد. یافته های به دست آمده از مطالعه اسناد، تحلیل محتوا و سهم دروس پژوهشی در محتوای برنامه درسی حاکی از آن بود که اگرچه دانشگاه فرهنگیان در چند سال اخیر به سمت پژوهش محور بودن حرکت کرده؛ اما هنوز دارای کاستی هایی می باشد که از جمله آنها می توان به کمبود فضا، امکانات، زیرساخت های فیزیکی و تجهیزاتی و نیروی متخصص و با انگیزه اشاره کرد.
۴.

رابطه نگرش تحصیلی و انگیزش پیشرفت با تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگیزش پیشرفت نگرش تحصیلی تلقی از کیفیت برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 808 تعداد دانلود : 422
این پژوهش به منظور بررسی رابطه نگرش تحصیلی و انگیزش پیشرفت با تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته رشته آموزش ابتدایی انجام شد.روش تحقیق همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش 93 نفر می باشد. کل جامعه آماری به دلیل محدود بودن ، با استفاده از روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه انگیزه پیشرفت در یادگیری رضا بخش(1373)،پرسشنامه نگرش تحصیلی اکبری(1383) و پرسشنامه محقق ساخته تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی گردآوری شد. در این پژوهش پایایی پرسشنامه انگیزه پیشرفت در یادگیری با استفاده از آلفای کرونباخ 74/0 ، نگرش تحصیلی 82/0 و تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی 86/0 محاسبه شد. از طریق روایی محتوایی طبق دیدگاه متخصصان ، روایی پرسشنامه ها تایید شد.از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون وt مستقل برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد . بر اساس نتایج به دست آمده، بین نگرش تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانشجویان دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته آموزش ابتدایی با تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی دوره تحصیلی رابطه معنادار وجود دارد. بین نگرش تحصیلی،انگیزش پیشرفت و تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته آموزش ابتدایی تفاوت معناداری وجود ندارد. تلقی دانشجویان از کیفیت برنامه درسی از طریق نگرش تحصیلی و انگیزش پیشرفت دانشجویان قابل تبیین است.
۵.

ویژگی های یک استاد راهنمای خوب از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایان نامه دانشجویان کارشناسی ارشد استاد راهنمای خوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 336 تعداد دانلود : 863
برنامه درسی در آموزش عالی، یک تجربه وسیع علمی برای دانشجویان است. یکی از مهم ترین زمینه های پژوهش در حوزه آموزش عالی و به ویژه برنامه های درسی آموزش عالی، پایان نامه های دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی است. نگارش پایان نامه توسط دانشجویان بخش مهمی از پژوهش واحدهای درسی دانشگاهی را تشکیل می دهد. اما مهم تر از نگارش پایان نامه، انتخاب یک استاد راهنمای خوب و بهره مند شدن از راهنمایی های صحیح او است. هدف از این پژوهش شناسایی ویژگی های یک استاد راهنمای خوب از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد بود. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با راهبرد پدیدار نگاری انجام شد. مشارکت کنندگان 37 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی بودند که از طریق نمونه گیری نوعی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه سازمان یافته جمع آوری شدند. روش تحلیل داده ها تحلیل محتوایی استقرایی با استفاده از کدگذاری در سه سطح باز، محور و منتخب بود. یافته های مربوطه نشان داد ویژگی های یک استاد راهنمای خوب شامل 1)نشانگرهای رفتاری استاد راهنما؛ 2)رابطه نظارتی استاد راهنما و دانشجو؛ 3)رابطه تعاملی استاد راهنما و دانشجو؛ 4)اخلاق حرفه ای آموزشی استاد راهنما؛ 5)ویژگی های رفتاری استاد راهنما؛ و 6)تخصص استاد راهنما است. پیشنهاد می شود استادان راهنما در راهنمایی پایان نامه ها با توجه به نتایج به دست آمده، گامی مهم در تحقیقات آینده بردارند.
۶.

تحلیل کیفی چگونگی ارتباط اساتید با دانشجو معلمان: مطالعه موردی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت کلاس درس ارتباط تحلیل کیفی اساتید دانشجو معلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 855 تعداد دانلود : 792
از مهم ترین ارتباطات در سطح دانشگاه که منجر به تحقق اهداف آموزش عالی می گردد، تعاملات میان اساتید و دانشجویان است. هدف از این پژوهش پرداختن به تفاوت های رفتاری اساتید در برخورد با دو گروه جداگانه از دانشجویان؛ شامل: پذیرش ویژه فرهنگیان و پذیرش روزانه و نوبت دوم، در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی در دانشگاه تهران می باشد. پژوهش حاضر، از نوع کیفی می باشد که با روش زیست تجربه نگاری انجام شده است و ابزارگردآوری داده ها مشاهده و مصاحبه های ساختارنیافته انفرادی است که با دانشجویان و دستیاران آموزشی صورت گرفته است. پژوهشگران در تحریر این ارزیابی، از روش خبرگی و نقادی آیزنر استفاده کرده اند. بررسی ها در این پژوهش حاکی از آن است که رفتار اساتید در مدیریت کلاس، تعامل با دانشجویان(گفتار و رفتار)، تکالیف محوله به دانشجویان و ارزشیابی میان این دو گروه متفاوت بوده و این یافته ها، تساهل و تسامح را در رفتار اساتید نسبت به دانشجویان فرهنگی نشان می دهد، که این خود برآیندی از برچسب منفی است که در نگرش اساتید و فضای دانشکده نسبت به دانشجویان فرهنگی وجود دارد.
۷.

آسیب شناسی فرایند تأسیس رشته های جدید دانشگاهی در ایران (مورد علوم انسانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علوم انسانی آسیب شناسی تأسیس رشته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 882 تعداد دانلود : 531
پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی فرایند تأسیس رشته های جدید دانشگاهی (مورد علوم انسانی) و به روش پژوهش آمیخته اکتشافی (کیفی–کمی) انجام شده است. به این منظور با 15 نفر از خبرگان برنامه ریزی درسی و سیاست گذاران توسعه نظام آموزش عالی مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. مصاحبه ها به شیوه مقوله بندی باز تجزیه و تحلیل شد. سپس براساس یافته های بخش کیفی پرسشنامه ای ساخته شد. روایی پرسشنامه از سوی صاحب نظران تأیید و پایایی آن نیز 2/95 برآورد شد. براساس یافته های کیفی در مجموع 9 ضعف اساسی در رابطه با فرایند تأسیس رشته جدید شناسایی شد. همچنین نتایج کمی پژوهش گویای آن است که ضعف در برنامه ریزی درسی با میانگین 29/6 و ضعف در تصمیم گیری با میانگین 47/3 به ترتیب در اولویت های اول و نهم ضعف های شناسایی شده قرارگرفته اند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۴