مطالعات حسابداری و حسابرسی

بررسی ادبیات مرتبط با محافظه کاری در گزارشگری مالی، بیانگر اهمیت موضوع محافظه کاری در حرفه حسابداری است. محققین همواره کوشیده اند میزان محافظه کاری و عوامل موثر بر آن در گزارشگری مالی و حسابداری را تعیین کنند که البته این امر به ساده ای میسّر نبوده است، زیرا امکان اندازه گیری مستقیم مفهوم محافظه کاری وجود ندارد. در هر صورت، محافظه کاری همواره از مفاهیم کلیدی در حسابداری بوده و صرف نظر از مشکلات اندازه گیری، وجود آن می تواند تاثیرات عمده ای بر محتوای اطلاعاتی صورت های مالی داشته باشد. لذا هدف اصلی از انجام این مقاله، بررسی تغییرات محافظه کاری در گزارشگری مالی شرکت ها در ایران با تاکید بر تغییرات اقلام تعهدی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری خالص دارایی ها (از این پس MTB ) می باشد، زیرا بنا بر برخی تحقیقات تجربی از دیگر کشورها به نظر می رسد که محافظه کاری در گزارشگری مالی طی زمان افزایش یافته است. از آنجایی که با صحت چنین ادعایی، تحلیل سری زمانی صورت های مالی (که همواره به عنوان یکی از منابع مهم اطلاعاتی در بازارهای مالی و سرمایه محسوب شده است) بی معنا بوده و از اعتبار لازم بهره مند نیست، لذا بررسی این ادعا در حسابداری برای کلیه گروه های ذینفع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به دلیل فقدان یک تعریف عمومی پذیرفته شده از محافظه کاری، در این پژوهش دو معیار برای محافظه کاری در گزارشگری مالی تعریف و مورد بررسی قرار می گیرد. این معیارها بر انباشتگی اقلام تعهدی غیر عملیاتی و MTBتاکید دارند. جامعه آماری این مقاله، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از 1381 تا پایان 1389 می باشد که از این تعداد، 116 شرکت ( 1044 سال- شرکت) در نمونه این تحقیق جای گرفتند. اگرچه نتیجه گیری قطعی ممکن نیست، ولی شواهد موجود از گزارشگری مالی شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران، فرض افزایش محافظه کاری را تایید نکرده و نشان می دهند که میزان محافظه کاری در گزارشگری مالی شرکت ها در ایران در طول یک دهه گذشته به طور افزایشی تغییر نکرده است.

انصاف به عنوان یکی از عوامل موثر در ایجاد عدالت سازمانی، در نظام حسابداری و نظام پاسخ گویی مالی نقش مهمی را ایفا می کند. در اصول اخلاقی حرفه ای حسابدارای بر انصاف به عنوان یکی از معیارهای مهم قضاوتی در گزارشگری تاکید می گردد. زیرا این پدیده تضمینی است مبنی برصحت و رعایت دقت در تهیه و تایید صورت های مالی توسط حسابداران. اگر بپذیریم که نظام حسابداری، یک جریان مبادله اطلاعات میان پاسخ گو و پاسخ خواه است، می توان گفت حسابدار عاملی است که به عنوان طرف سوم این مبادله وارد عمل می شود تا دو طرف را از ایجاد جریان روان اطلاعات مطمئن سازد. و فایده مندی این نقش سوم به عنوان نقش بیمه ای در جریان اطلاعات فقط با رعایت انصاف تحقق می یابد.

یکی از معیار های ارزیابی عملکرد و ارزیابی سلامت مالی واحد های تجاری جریان های نقد آزاد(FCF ) است که برای اولین بار توسط جنسن مطرح شد. جریان های نقد آزاد می تواند کاربرد های مهم و مفیدی برای سهامداران و مدیران واحد های تجاری داشته باشد. مسأله ی مهمی که در مورد جریان های نقد آزاد مطرح است مشکلات نمایندگی وجوه مذکور است. طبق تحقیقات جنسن مدیران در شرکت هایی با جریان های نقد آزاد زیاد و رشد کم به احتمال زیاد برای حفظ منافع خود دست به مدیریت سود می زنند. تحقیقات مختلفی که بعد از تحقیق جنسن در این زمینه انجام گرفت نیز مؤید مدیریت سود در چنین شرکت هایی است. در این مقاله به تعاریفی که توسط افراد مختلف از جریانهای نقد آزاد صورت گرفته است اشاره شده سپس اهمیت و کاربرد وجوه مذکور برای سهامداران، سرمایه گذاران و همچنین مدیران واحد های تجاری مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه چندین نسبت که مربوط به جریان های نقد آزاد است بیان می شود. در آخر نیز نقش جریان های نقد آزاد به عنوان محرکی برای مدیریت سود در واحد های تجاری و عواملی که بنا به تحقیقات انجام یافته می توانند این انگیزه را تعدیل کنند مورد بررسی قرار می گیرد

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر تکانه های قیمتی و درآمدی نفت بر بازده واقعی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنایع مختلف می باشد.داده ها بطور فصلی در طی بازه زمانی 15 ساله از ابتدای سال 1374تا پایان سال 1388 جمع آوری شده است. در این تحقیق از مدل اقتصادسنجی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی(ARDL) جهت بررسی رابطه بین تکانه های قیمتی و درآمدی نفت و بازده سهام استفاده شده است. همچنین تأثیر عوامل تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، حجم تجارت، نرخ ارز و نقدینگی نیز بر بازده واقعی سهام شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تاثیر تکانه های قیمتی و درآمدی نفت بر بازده واقعی صنایع غذایی، شیمیایی و صنایع غیرفلزی تأثیر منفی و معنی دار دارند. همچنین تأثیر نرخ ارز بر بازده واقعی سهام صنایع مذکور مثبت می باشد. بعلاوه نرخ تورم دارای تأثیر مثبت بر بازده واقعی سهام صنایع غذایی می باشد. به طور کلی می توان گفت که هیچکدام از متغیر های حجم تجارت، نقدینگی و تولید ناخالص داخلی نمی توانند سهم عمده ای بر تغییرات بازده واقعی سهام داشته باشند و هیج یک از متغیرهای مورد مطالعه تأثیری بر بازده واقعی سهام شرکت های فعال در صنایع فلزی و چوبی ندارند

این مقاله مزایای قواعد حسابداری و چارچوب مفهومی حسابداری را با نگرش منبع اطلاعات اقتصادی به نظام حسابداری (از این پس رویکرد اطلاعاتی)بررسی کرده است. شرایط عدم اطمینان، نمایندگان ذی نفعان مختلف، تقاضا برای اطلاعات و منابع چندگانه اطلاعات، مورد توجه خاصی قرار گرفته است . هم چنین در این رویکرد، امکان ورود اطلاعات شخصی نیزمجاز است.در این تجزیه و تحلیل به یکسری ویژگی های اساسی اطلاعات حسابداری دسترسی پیدا خواهیم کرد. اینگونه بیان شده است که ویژگیهای کیفی موجود در چارچوب های مفهومیتقاضای استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری را به طور کامل تأمین نمی کند. برای مثال، چارچوب مفهومی حسابداری که توسط هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری تدوین شده(IASB) ، هیچگونه راهنمایی برای برقراری تعادل میان مربوط بودن و قابل اعتماد بودن اطلاعات ندارد. علاوه بر این، ممکن است بیطرفی جزئی از قواعد و ویژگی بهینه نباشد. انحراف آماری ناشی از نظارت بر اطلاعات حسابداری نیز لزوماً نامطلوب نیست. نظارت یکی از ویژگیهای اطلاعات حسابداری است که انگیزه هایی را برای مدیریت به منظور رسیدن به هدف تعیین شده فراهم می آورد. اگر چه اطلاعات حسابداری در مقایسه با سایرمنابع اطلاعاتی دیررس هستند، اما محتوای منابع به هنگام را شدیدا تحت تاثیر قرار داده و آنها را تعدیل و محدود می کند. تاکید می شود، سامانه اطلاعاتی حسابداری در خلاء قرار ندارد و با منابع اطلاعاتی دیگری مرتبط است. ازاینرو، اطلاعات حاصل از سامانه نظامند بدون درنظر گرفتن سایر منابع اطلاعاتی، قابل تحلیل نیست. افزون بر این، از آن جایی که گزارش ها و صورتهای مالی و حتی پیش بینی ها توسط یک حسابرس مستقل رسیدگی می شود،دستکاری داده های حسابداری کاری بس دشوارخواهد بود.

پاسخگویی با حسابداری، از بدو پیدایش دولت ها رابطه داشته است. در این رابطه، حسابداری نقش اساسی در ایفا و ارزیابی پاسخگویی به عهده دارد. پاسخگویی نیز به عنوان مبنا و شالوده حسابداری در نظر گرفته می شود. در سالهای اخیر، روشهای پاسخگویی جدیدی، از جمله پاسخگویی مبتنی بر وب و پاسخگویی آنلاین، به وجود آمده است. از سوی دیگر، وجود دیدگاه های متفاوت از جمله دموکراتیک، قانونی و آموزشی باعث شده تا نقش دو طرفه حسابداری و پاسخگویی تحت تاثیر افکار عمومی قرار گیرد. در این مقاله، نقش دو طرفه حسابداری و پاسخگویی در برابر افکار عمومی از منظر دیدگاه های مختلف بیان میشود. در دیدگاه دموکراتیک، حسابداری و پاسخگویی باید به طور موثر فعالیتهای دولت را به زنجیره واگذاری مسئولیتها مرتبط کنند. در دیدگاه قانونی، ضروری است تا از طریق اطلاعات حسابداری مبتنی بر پاسخگویی، سوء استفاده از حقوق عمومی کشف و یا از آن جلوگیری شود. در دیدگاه آموزشی، کارایی پاسخگویی دولت وابسته به کارایی سیستم حسابداری است.

این مطالعه به بررسی و تبیین جایگاه حسابرسی عملیاتی در نظام اقتصادی ایران می پردازد. در این راستا، ابتدا سطح شناخت جامعه از موضوع حسابرسی عملیاتی و درادامه نیز حساسیت و تأکید آنها بر اجرای حسابرسی عملیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرارگرفته است. جامعه ی آماری تحقیق حاضر متشکل از: اساتید حسابرسی دانشگاه ها، هیئت مدیره و مدیران عامل، حسابرسان معتمد بورس اوراق بهادار، کارشناسان، مشاوران و تحلیلگران مالی می باشد. در این تحقیق، نمونه ای به حجم 116 نفر برای مطالعات مقطعی در سال1390 انتخاب شده است. اطلاعات جمع آوری شده ازنمونه درقالب 15 متغیر سامان یافته است که جهت آزمون فرضیه ها از آزمون نسبت و نرم افزار استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کل طبقات تشکیل دهنده ی جامعه آماری درارتباط با موضوع حسابرسی عملیاتی ازیک شناخت اولیه برخوردار هستند و همچنین این افراد بر پیاده سازی واجرای حسابرسی عملیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حساسیت و تأکید بسیار دارند.