مطالعات حسابداری و حسابرسی

دوره دکتری حسابداری آخرین مقطع تحصیلات آکادمیک حسابداری است که فارغ التحصیلان آن افراد موثری در حرفه ی حسابداری خواهند بود و به عنوان جزئی از بدنه ی آکادمیک حسابداری به جریان پژوهش های آتی در این حوزه شکل خواهند داد. از سوی دیگر در سال های اخیر تعداد دانشجویان ورودی به مقطع دکتری افزایش چشمگیری داشته و همزمان تعداد دانشگاه های برگزار کننده دوره ی دکتری نیز افزایش یافته است، بنابراین برنامه ریزی و نظارت مستمر بر نحوی برگزاری دوره ی دکتری حسابداری امری لازم و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. بر پایه همین موارد در اواخر سال 1394 برنامه درسی دوره ی دکتری حسابداری پس از 23 سال مورد بازنگری قرار گرفته و تغییرات قابل توجهی در نحوه برگزاری این دوره لحاظ شد، فارغ از میزان آمادگی دانشگاه های کشور از لحاظ وجود اساتید متخصص جهت برگزاری دوره دکتری بر اساس الزامات این برنامه، پژوهش حاضر با یک نگرش تطبیقی به بررسی میزان انطباق دوره دکتری حسابداری در ایران و دانشگاه های برتر دنیا پرداخته و میزان هم سویی برنامه جدید را با آنچه در سطح دنیا در حال برگزاری است، مورد بررسی قرار می دهد. در مجموع به نظر می رسد برنامه درسی جدید تا حد زیادی محتوای دروس دکتری حسابداری را به آنچه در حال حاضر در دانشگاه های برتر دنیا تدریس می شود نزدیک کرده و از حیث عنوان دروس و محتوای آن از هماهنگی بالایی برخوردار است.

مسئولیت اجتماعی شرکت ها، می تواند به عنوان ابزار سنجش سطح رضایت مندی ذینفعان و اعتبار شرکت ها مورد استفاده قرار بگیرد. هدف این پژوهش، بررسی ارتباط بین سطح افشاء مسئولیت اجتماعی شرکت ها با بی طرفانه بودن پیش بینی سود هر سهم و کارایی بازار سهام می باشد. شرکت های مورد مطالعه از صنایع شیمیایی، فرآورده های نفتی و سیمانی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شده و برای دو دوره ی مالی1390 و 1391 مورد بررسی قرار گرفته است. اندازه گیری سطح افشاء مسئولیت اجتماعی شرکت ها، با استفاده از تحلیل محتوای گزارش سالانه ی هیئت مدیره ی شرکت ها صورت گرفته است. آزمون فرضیه ها، از طریق تحلیل رگرسیون به روش داده های ترکیبی و نرم افزار 7 Eviews انجام شده است. نتایج آزمون ها نشان داد؛ بالا بودن سطح افشاء مسئولیت اجتماعی شرکت ها منجر به کارایی بازار سهام می شود اما، بی طرفانه بودن پیش بینی سود در هیچ یک از دو گروه شرکت های با سطح افشاء مسئولیت اجتماعی بالا و پایین مشاهده نگردید.

امروزه با توجه به رشد و گسترش شرکت های سهامی عام، نظارت بر عملیات و فرایند واحدهای اقتصادی اهمیت زیادی یافته است. انتظار می رود کمیته حسابرسی به عنوان یکی از سازوکارهای حاکمیت شرکتی، در راستای حفظ منافع گروه های مختلف استفاده کننده از اطلاعات حسابداری موثر واقع شود. این پژوهش با استفاده از چارچوب تئوری نمایندگی به بررسی تأثیر ویژگی های کمیته حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی، از طریق اندازه گیری اقلام تعهدی اختیاری می پردازد. این ویژگی ها شامل تخصص مالی، استقلال، تجربه و اندازه کمیته حسابرسی است. داده های پژوهش بر اساس نمونه ای متشکل از 310 مشاهده سال_شرکت در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1393، آزمون شدند. یافته ها حاکی از آن است که بین تخصص مالی کمیته حسابرسی و مدیریت سود تعهدی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. اما بر خلاف انتظار محققین بین تجربه کمیته حسابرسی و مدیریت سود تعهدی رابطه مثبت و معناداری مشاهده گردید. در ادامه یافته ها نشان داد که بین استقلال و اندازه کمیته حسابرسی با مدیریت سود تعهدی رابطه معناداری وجود ندارد.

مؤسسات مالی و اعتباری در راستای اعطای تسهیلات مالی به اشخاص حقیقی و حقوقی درخواست کننده، با مشکل عدم بازپرداخت بدهی مواجه می باشند که از آن به عنوان ریسک اعتباری یاد می کنند. پژوهش های بسیاری در راستای برآورد ریسک اعتباری و رتبه بندی اعتباری در ایران و کشورهای خارجی انجام شده است. هدف این مقاله بررسی قدرت پیش بینی اطلاعات حسابداری در ارزیابی ریسک اعتباری می باشد، یعنی آیا این منبع اطلاعاتی برآورد دقیقی از ریسک اعتباری دارد یا خیر؟ داده های مورد نیاز از ۱۳۷ شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ می باشد و از طریق سایت کدال و سایت بورس تهران جمع آوری شده است. متغیرهای مستقل این تحقیق نسبت های نقدینگی، سودآوری، جریان وجه نقد،کارایی، اهرم مالی، اندازه شرکت و متغیر وابسته گسترش اعتباری می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که اطلاعات حسابداری، قدرت بالایی برای پیش بینی نوسانات ریسک اعتباری دارد و نسبت های اهرم مالی، اندازه شرکت و کارایی رابطه معنی داری با نوسانات ریسک اعتباری دارند. پس می توان نتیجه گرفت که اطلاعات مبتنی بر حسابداری، در ارزیابی ریسک اعتباری اطلاعات سودمندی ارائه می کند.

در دوران اخیر، که به دلیل برخی رسوایی های مالی نظیر رسوایی های حسابداری شرکت های انرون، ورلدکام و نظایر آن استقلال حسابرسان مورد سوال قرار گرفت، نهادهای نظارتی حرفه حسابداری و بازار سرمایه به منظور تقویت استقلال حسابرسان، تغییر منظم آنها را به عنوان یکی از راهکارها پیشنهاد یا الزام کرده و به اجرا گذاشته اند. در این مقاله ابتدا فرضیه های وابستگی اقتصادی حسابرس و حفظ شهرت از دیدگاه نظری و تجربی توضیح و انواع تغییر اختیاری و اجباری حسابرس طبقه بندی شده است. سپس تحلیلی از اثر تغییر حسابرس بر هزینه های حسابرسی، عملکرد شرکت، کیفیت حسابرسی و استقلال حسابرس به طور جداگانه انجام شده است. با بررسی ادبیات در این زمینه نتیجه گیری می شود که احتمالا پیامد تغییر حسابرس به دلایل تغییر و انگیزه های مدیران و حسابرسان بستگی دارد.

کمیته حسابرسی یکی از ارکان اصلی نظام راهبری شرکت ها که موجبات تقویت و سلامت گزارشگری مالی را فراهم می کند استقلال حسابرسان مستقل را ارتقا می بخشد لذا هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ویژگی های کمیته حسابرسی بر افشای داوطلبانه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد بنابراین تعداد 100 شرکت در بازه زمانی 1388 الی 1393 با روش نمونه گیری حذف سیستماتیک غربالگری شده اند. در این تحقیق برای آزمون فرضیه های تحقیق، ازمدل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شده و به علت نوع داده های مورد مطالعه، روش داده های ترکیبی استفاده می شود. براساس نتایج برآورد شده استقلال کمیته حسابرسی، تعداد جلسات کمیته حسابرسی و تخصصی بودن کمیته حسابرسی تاثیر مثبت و به لحاظ آماری معنادار بر افشای داوطلبانه اطلاعات دارد و در سطح معناداری 5 درصد می توان معنادار بودن ضرایب آنها را پذیرفت و همچنین اندازه کمیته حسابرسی در سطح معناداری 5 درصد تاثیر معنی دار بر سطح افشای داوطلبانه اطلاعات شرکت ها ندارد و متغیرهای کنترلی اهرم مالی و اندازه آنها نیز در سطح معناداری 5 درصد، تاثیر معنادار(به لحاظ آماری) بر سطح افشای داوطلبانه اطلاعات شرکت ندارد.

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش بیشینگی سود و جریان های نقدی بر محتوای اطلاعاتی سود و جریان های نقدی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این مطالعه داده های سال- شرکت بر حسب متوسط یا بیشینه بودن سود و جریان های نقدی عملیاتی به چهار گروه طبقه بندی شده و محتوای اطلاعاتی نسبی سود و جریان های نقدی مورد بررسی قرار می گیرد. در این تحقیق از رگرسیون چند متغیره و نیز از روش وونگ جهت آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شده است. جامعه آماری کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه تحقیق شامل 118 شرکت در دوره ی زمانی 12 ساله (1381- 1392) می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سطح کل شرکتهای نمونه، سود دارای محتوای اطلاعاتی نسبی بالاتری در مقایسه با جریان های نقدی عملیاتی است. لیکن پس از کنترل بیشینگی سود و جریان های نقدی، تنها در صورتی که سود متوسط و جریان های نقدی بیشینه باشد، سود محتوای اطلاعاتی نسبی بیشتری از جریان های نقدی عملیاتی دارد.