آموزش و ارزشیابی(علوم تربیتی)

شش سیگما[i]و ناب[ii] دو رویکرد قدرتمند برای بهبود کارآیی و کیفیت فرآیند هستند که هر کدام شامل مجموعه ای از ابزارها، مبانی و اصول خاص بوده و سیستمهای مدیریتی توانمندی برای ارائه محصولات و خدمات کیفی و مبتنی بر خواست مشتری و مخاطب از طریق حذف خطاهای فرآیندها و اتلاف ها و ارزش آفرینی در سازمان می باشند. مقاله حاضر براساس مطالعات کتابخانه ای و بررسی تحلیلی محتوای مقاله ها و کتب فارسی و انگلیسی با هدف تبیین و تشریح مبانی نظری و اصول این دو رویکرد مدیریتی و بومی سازی و پیوند آنها به آموزش و پرورش، تدوین گردیده تا بستر مناسبی را جهت کاربرد آنها در مدیریت نظام آموزشی فراهم سازد. بدون تردید، با به کارگیری ابزارها، اصول و روش های مربوط به شش سیگما و ناب در آموزش و پرورش در جهت کاهش خطای فرآیندهای کاری و افزایش قابلیت آنها و همچنین ارزش آفرینی و حذف اتلاف ها شاهد تحولات عظیمی در نظام آموزشی و کسب نتایج مطلوب و بی عیب و نقص و تحقق بهینه و کیفی اهداف آموزش و پرورش خواهیم بود.

هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه تأثیر آموزش به شیوه مشارکتی و سنتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس معارف اسلامی مراکز پیش دانشگاهی شهر تبریز می باشد . جامعه آماری این پژوهش عبارت است از دانش آموزان دختر و پسر مراکز پیش دانشگاهی شهر تبریز در سال تحصیلی 88 – 87 می باشد که تعداد 136 نفر از آنان به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیدند . 69 نفر از افراد نمونه ( 1 کلاس پسر و 1 کلاس دختر ) به عنوان گروه مشارکتی اعمال ( آموزش مشارکتی ) و تعداد 67 نفر از افراد نمونه ( 1 کلاس پسر و 1 کلاس دختر ) به عنوان گروه سنتی برای آموزش سنتی به روش تصادفی انتخاب شدند . ابزارهای اندازه گیری به کار رفته در این پژوهش شامل آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی بر اساس مطالب درس معارف اسلامی و همچنین پرسشنامه نگرش سنج محقق ساخته جهت اندازه گیری نگرش آزمودنی ها به یادگیری درس معارف اسلامی قبل از تدریس و بعد از تدریس می باشد . آزمودنی های این پژوهش ابتدا در پیش آزمون نگرش سنج شرکت کرده، بعد از12 هفته اجرای تدریس سنتی و تدریس مشارکتی ، پیشرفت تحصیلی و نگرش بعد از تدریس آنان، مورد اندازه گیری واقع گردید . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و تی وابسته استفاده گردید . نتایج نشان دادند که پیشرفت تحصیلی گروه مشارکتی نسبت به گروه سنتی بیشتر بوده و تفاوت بین میانگین های آنها معنادار است . همچنین نتایج نشان دادند که نگرش های دانش آموزان گروه مشارکتی به یادگیری و موضوع درسی در مقایسه با گروه آزمودنی های سنتی از تغییرات مثبت بیشتری برخوردار بوده و این تغییر در دختران بیش از پسران می باشد . همچنین نتایج پژوهش حاضر این فرضیه را که گروه دختران در مقایسه با پسران در آموزشهای سنتی از پیشرفت تحصیلی بالائی برخوردار هستند ، مورد تأئید قرار داد.

به منظور بررسی رابطه جو عاطفی خانواده با هویت یابی، خودپنداره و عزت نفس، 156 آزمودنی با روش نمونه گیری تصادفی قشربندی در سه سطح وضعیت اقتصادی- اجتماعی بالا، متوسط و پایین از بین نوجوانان و جوانان 17-28 سال شهر اسلامشهر انتخاب و آزمونهای جو عاطفی محقق ساخته، هویت پلاگ و اچز، خودپنداره بک و عزت نفس کوپر اسمیت در مورد آنها اجرا شد. پایایی آزمون جو عاطفی از روش زوج و فرد کردن 94/0 بدست آمد. روش پژوهش از نوع همبستگی و علی- مقایسه ای بود. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که بین جو عاطفی خانواده با متغیرهای هویت، خودپنداره و عزت نفس رابطه وجود دارد و مقادیر ضریب همبستگی به ترتیب در سطح آلفای 01/0، 05/0 و 01/0 معنی دار است. همچنین معلوم شد افراد هویت یافته تر دارای جو عاطفی مساعدتری بودند و آزمودنی هایی که دارای جو عاطفی مساعدی بودند از خودپنداره مثبت تر و عزت نفس بالاتری بهره می بردند.

هدف اصلی این مطالعه ساخت و اعتبار یابی مقیاسی فارسی برای سنجش میزان اضطراب آمار و هدف فرعی تعیین رابطه اضطراب آمار با جنسیت ، نوع دیپلم و سن دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی آبادان بود. به این منظور 319 دانشجو(129 پسر و 190 دختر) که در نیمسال دوم سال تحصیلی 86-1385 در کلاس های آمار ثبت نام کرده بودند به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. پرسشنامه ابتدائی شامل 47 گویه بود که 17 گویه آن در مراحل مختلف تحلیل آماری حذف شد. روائی سازه با تحلیل عاملی نشان داد که 30 گویه برروی پنج عامل قرار می گیرند. برحسب محتوا این عامل ها بترتیب خرده مقیاس های اضطراب کاربرد آمار، تحلیل و تفسیر آمار،امتحان آمار، ابزار آمار و معلم آمار نامیده شدند. پایایی مقیاس کلی اضطراب آمار و خرده مقیاس های آن با ضریب پایائی آلفا کرنباخ و روش بازآزمائی تأئید شد. برای اثر متغیرهای جنس، نوع دیپلم و سن بر اضطراب آمار دانشجویان از آنالیز واریانس سه راهه استفاده شد که نشان دهنده اثر معنی دار متغیرهای جنس و نوع دیپلم بر اضطراب آمار و عدم اثر معنی دار بین سن و اضطراب آمار بود. آزمون تعقیبی نشان داد که برای متغیر جنس دانشجویان دختر اضطراب آمار بیشتری در مقایسه با دانشجویان پسر دارند و برای متغیر دیپلم، دانشجویان با مدرک دیپلم انسانی در مقایسه با دانشجویان با مدارک ریاضی، تجربی و فنی حرفه ای اضطراب آمار بیشتری را دارند.

این پژوهش به مقایسه ی اثربخشی رسانه های تعاملی وغیرتعاملی(CD) بر یادگیری خودنظم دهی دانشجویان پرداخته است.که به صورت پژوهشی شبه آزمایشی انجام شده است. پژوهش با دو گروه آزمایشی انجام گرفته که اعضای دو گروه به صورت تصادفی از بین دانشجویان دانشگاه تربیت معلم زنجان انتخاب شدند و هرگروه از 15 نفر تشکیل شده است. ابتدا پرسشنامه ی راهبردهای یادگیری خودنظم ده در بین دو گروه آزمایشی به عنوان پیش آزمون اجرا شد وسپس هر دو گروه به یادگیری با استفاده ازچندرسانه ای ها پرداختند. یکی از گروه ها با چندرسانه ای تعاملی و گروه دیگر با چندرسانه ای غیر تعاملی به یادگیری پرداخت. پس از پایان جلسات که مشتمل بر چهار جلسه بود، پس آزمون اجرا شد. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که بین راهبردهای یادگیری خودنظم ده فراگیرانی که از طریق چندرسانه ای تعاملی آموزش دیده اند و فراگیرانی که از طریق چند رسانه ای غیر تعاملی آموزش دیده اند تفاوت معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش می توان ادعا کرد که یادگیری از طریق چندرسانه ای های تعاملی در راهبردهای یادگیری خودنظم ده تاثیر دارد و می توان از این رسانه برای افزایش یادگیری خودنظم دهی در فراگیران استفاده کرد.

این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی معنادرمانی گروهی بر عزت نفس دانشجویان دختر خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گردید. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان دختر خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1386 می باشد. نمونه ی اولیه به تعداد 176 نفر انتخاب شد. سپس از بین آن ها 24 نفر از کسانی که نمرات آن ها حداقل یک انحراف معیار کم تر از میانگین، در آزمون عزت نفس کوپراسمیت(با چهار خرده مقیاس تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی و عمومی) بود، به طور تصادفی به عنوان نمونه ی نهایی انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند(12 نفردرگروه آزمایش و 12 نفردر گروه گواه). بعد از اجرای پیش آزمون، 10 جلسه معنادرمانی گروهی مطابق برنامه ی تدوین شده در مورد گروه آزمایش اجرا گردید. سپس پس آزمون در مورد هر دو گروه اجرا شد. داده ها با آزمون t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج تحقیق نشان داد که معنادرمانی گروهی موجب افزایش میزان عزت نفس دانشجویان دختر خوابگاه گردیده است. در خرده مقیاس ها، این روش روان درمانی موجب افزایش میزان عزت نفس تحصیلی شده امّا برخرده مقیاس های عزت نفس خانوادگی، اجتماعی و عمومی مؤثر نبوده است. پیشنهاد شده که روش معنادرمانی برای ارتقاء عزت نفس مورد استفاده قرار گیرد.

در تحقیق حاضراثر حمایت اجتماعی ادراک شده بر سازگاری فردی واجتماعی معلولین جسمی _حرکتی و نابینایان مورد بررسی قرارگرفته است. نمونه مورد تحقیق شامل 372 دانش اموز دبیرستانی ( 182 معلول جسمی - حرکتی و 190 معلول بینایی ) است. در این تحقیق جهت بررسی اثر متغییر حمایت اجتماعی ادراک شده در دو سطح بالا و پایین بر سازگاری فردی واجتماعی معلولین از طرح دو عاملی 2*2 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشانگر تفاوت معنی دار بین اقراد با حمایت اجتماعی بالا و پایین در هر دو گروه معلولین است .علاوه بر این معلولین جسمی - حرکتی در مقایسه با نابینایان در مولفه سازگاری فردی دارای عملکرد بهتری بودند.

مقاله ی حاضر باهدف مقایسه ی اثر بخشی سبک رهبری خادمیت وعاملیت در مدارس مقطع متوسطه ناحیه 4 تبریز انجام گرفته است . جامعه آماری تحقیق مدیران مدارس ناحیه4 به تعداد 30 نفر و دبیران این ناحیه400 نفر می باشد. از میان دبیران مدارس به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به ازای هر مدیر به تعداد 6 نفر از دبیران همان مدرسه جهت سنجش سبک رهبری واثر بخشی مدیران انتخاب شده اند ، لذا حجم نمونه با فرمول کوکران به195 نفر رسید که در اثر ریزش نمونه آماری از 195 به 133 تقلیل یافته است. روش تحقیق از لحاظ هدف کاربردی واز جهت نوع به صورت توصیفی- پیمایشی بوده وبرای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه ی محقّق ساخته جهت سنجش سبک رهبری واثر بخشی استفاده گردید پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرا نباخ برای سبک رهبری واثر بخشی به ترتیب 98 / 0و 95 /0 بدست آمد داده های حاصل با استفاده از روشهای آمار توصیفی واستنباطی (آزمون t مستقل) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که بین اثر بخشی سبکهای عاملیت وخادمیت تفاوت معنی داری وجود دارد بین نوع سبک رهبری مدیران ورضایتمندی تفاوت معنی داری وجود ندارد بین سبک رهبری مدیران وعملکرد تحصیلی دانش آموزتفاوت معنی داری وجود دارد و بین سبک رهبری مدیران وجو سازمانی تفاوت معنی داری وجود دارد و بین سبک رهبری مدیران وجنس مدیران تفاوت معنی داری وجود دارد .