پژوهش های مدیریت منابع سازمانی

حجم وسیع منابع موجود که به شناسایی و تشریح یکی از بخش های سیستم گسترده ریسک های منابع انسانی پرداخته اند، در قیاس با منابع محدودی که به شکلی نظام مند و چندبعدی به این موضوع نگریسته اند، حکایت از عدم وجود دیدگاهی کل نگر در این حوزه مطالعاتی دارد. در پژوهش حاضر چارچوبی دوبُعدی برای شناسایی و دسته بندی ریسک های منابع انسانی معرفی شده است. برای ارائه این چارچوب از سه منبع اساسی بهره گرفته شد. نخست، پیشینه، مدل ها، دیدگاه ها و تحقیقات مختلف در حوزه ریسک منابع انسانی به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با بهره گیری از نتایج این گام و از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان منابع انسانی سه سازمان مطرح کشور در صنعت برق، مؤلفه ها و شاخص های مرتبط با ابعاد اصلی ریسک های منابع انسانی شناسایی شد. با استفاده از روش نمونهگیری قضاوتی و گلوله برفی، مصاحبه با خبرگان تا حد اشباع نظری ادامه یافت. داده های حاصل با روش کیفی تحلیل تم و نرم افزار QSR Nvivo تحلیل شد و 5 تم اصلی، 14 تم فرعی و 60 مفهوم مرتبط با ریسک های منابع انسانی شناسایی گردید. نتایج این تحلیل به شکل گیری دیدگاهی کامل تر از انواع ریسک های منابع انسانی کمک شایانی نمود. در نهایت، بر مبنای قضاوت و تحلیل محققین و با بهره گیری از ماحصل گام های پیشین، چارچوب پژوهش معرفی شد. چارچوب پیشنهادی مشتمل بر دو نقطه مرجع استراتژیک است که یکی ماهیت ریسک را تبیین کرده و دیگری کانون توجه ریسک را مدنظر قرار می دهد. این چارچوب می تواند مبنای مناسبی برای محققین و مجریان سازمان ها جهت شناسایی و طبقه بندی ریسک های منابع انسانی به شمار رود.

مقاله حاضر، پژوهشی علمی-تحلیلی است که به منظور تجزیه تحلیل و تدوین استراتژی نوآورانه برنامه ریزی حفظ محیط زیست با رویکرد HSE و در قالب مطالعه موردی سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه)، انجام پذیرفته است. در نخستین گام این پژوهش، عوامل کلان و کلیدی تأثیرگذار بر توسعه برنامه HSE تبیین و در گام بعدی عوامل استراتژیک موجود در هر زمینه، با تعیین اهمیت نسبی و تعیین ارزش راهبردی آن ها بر طبق الگوی پیاده سازی ماتریس های ارزیابی عوامل خارجی و داخلی، با استفاده از تکنیک دلفی و توسط پرسش نامه ای با سؤالات بسته پاسخ (در طیف لیکرت با پنج درجه)، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین ترتیب عوامل استراتژیک برون سازمانی و درون سازمانی رتبه بندی گشته و مهمترین فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوّت و ضعف های سازمان، در راستای توسعه حفاظت محیط زیست بر پایه HSE، معرفی شده است. در نهایت نیز به کمک ابزار تعیین موقعیت استراتژیک و تدوین استراتژی، راهبردهایی در دو گروه عمده و خاص سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه)، تدوین و ارائه گشته است. از مجموع عملکرد عوامل استراتژیک، نتیجه می شود که به طور کلّی سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، به لحاظ استراتژیک در موقعیت غلبه فرصت ها بر تهدیدات و غلبه نقاط ضعف بر قوّت ها قرار دارد. لذا عمدتاً می توان با اجرای «استراتژی های فرصت-ضعف»، از مزیت هایی نهفته در فرصت ها، در جهت جبران نقاط ضعف سازمان استفاده نمود.

خط مشی گذاری عمومی در یک فرآیند ساده شامل سه مرحله اصلی تدوین، اجرا و ارزیابی می گردد. اجرا بعنوان یکی از مراحل اصلی خط مشی گذاری عمومی از سال 1970 به بعد مورد توجه خاص محققین و نظریه پردازان خط مشی قرار گرفت. در مسیر اجرای کامل خط مشی، عوامل بازدارنده و تنگناهای زیادی وجود دارند که شناسایی عمده ترین آنها به منظور کارآمد کردن اجرای خط مشی از اهداف اصلی این تحقیق می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت داده ها، توصیفی و پیمایشی می باشد. در این تحقیق با توجه به پژوهش های انجام شده شاخص های مورد نظر شناسایی و از بین سازمان های دولتی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دلیل در دسترس بودن انتخاب شد، و موانع اجرای خط مشی های این بخش در کشور مورد بررسی و مطالعه میدانی قرار گرفت و بر اساس شاخص-های تدوین شده، پرسشنامه تحقیق طراحی و بین اعضاء نمونه آماری که شامل 306 نفر می شد، توزیع گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی مفهومی تحقیق با داده های گردآوری شده سازگاری و تناسب دارد و مشکلات مربوط به تدوین کنندگان خط مشی، مجریان و استفاده کنندگان، ماهیت خط مشی، سازمان مجری، انواع کنش ها و گروه های فشار و محیط با اجرای خط مشی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رابطه دارند، به عبارت دیگر، همه فرضیه های پژوهش مورد تاًیید قرار گرفتند.

به عقیده بسیاری از صاحب نظران برخورداری یک شرکت از موقعیت متمایز نسبت به سایر رقبا در یک یا چند مورد از عوامل حیاتی موفقیتِ صنعت، فرصت طلایی و استثنایی را جهت کسب مزیت رقابتی برای آن شرکت ایجاد می نماید. بر همین اساس هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل حیاتی موفقیت در صنعت روانکارهای ایران جهت کمک به امر توفیق پذیری سازمان های فعال در این صنعت می باشد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری دادها توصیفی- پیمایشی، ابزار آن مصاحبه و پرسشنامه و جامعه آماری، خبرگان صنعت روانکارهای ایران است. در این پژوهش از مدل تامپسون و استریکلند برای شناسایی این عوامل استفاده شده است. این مدل عوامل حیاتی موفقیت را در هفت بعد مختلف تعریف کرده و برای هرکدام شاخص هایی را مشخص ساخته است. بر اساس آن عوامل پرسشنامه برمبنای روش فرایند تحلیل شبکه ای تهیه و در اختیار خبرگان صنعت گذاشته شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار Super Decision مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و پنج عامل ""تجربه نوآوری در محصول""، ""دانش فنی""، ""کیفیت تولید""، ""دسترسی به مواد اولیه و افزودنی"" و ""دسترسی به نیروی ماهر"" به عنوان عوامل حیاتی موفقیت این صنعت شناخته شدند. لذا شرکت هایی در این صنعت موفق محسوب می شوند و می توانند به مزیت رقابتی دست پیدا کنند که بر این عوامل سرمایه گذاری داشته باشند.

ارهبری مخرب قادر است تا از طرق مختلف کارکنان را متمایل به خشونت و رفتارهای مخرب بنماید. این پژوهش با هدف بررسی الگوی ساختاری رابطه رهبری مخرب با تمایل به خشونت و رفتارهای انحرافی در کارکنان اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری پژوهش را کارکنان یک شرکت صنعتی در تهران تشکیل دادند که از بین آن ها 292 نفر به شیوه ی تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه رهبری مخرب گل پرور (1393)، پرسشنامه تمایل به خشونت محقق ساخته و پرسشنامه رفتارهای انحرافی رابینسون و بنت ( 2000) بودند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و الگو سازی معادله ساختاری (SEM) تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بین دو مولفه رهبری مخرب (خودمحوری و زورگویی و سوءاستفاده و تهدید) با تمایل به خشونت و رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از الگو سازی معادله ساختاری (SEM) نشان داد که خودمحوری و زورگویی و سوءاستفاده و تهدید از طریق تمایل به خشونت دارای رابطه غیرمستقیم با رفتارهای انحرافی هستند و تمایل به خشونت همراه با خودمحوری و زورگویی نیز به صورت مستقیم با رفتارهای انحرافی دارای رابطه هستند. به معنای دیگر نتایج این پژوهش نشان داد که تمایل به خشونت متغیر واسطه-ای در رابطه رهبری مخرب با رفتارهای انحرافی است

توسعه مقاصد گردشگری نیازمند حمایت موثر و همه جانبه جوامع برای همراه و همسو کردن ذی نفعان گردشگری و گسترش تعاملات رضایت بخش گردشگران و اجتماعات میزبان است. در نتیجه این تعاملات سازنده و موثر، منافع گردشگری برای گردشگران و جوامع میزبان ارتقاء یافته و می تواند زمینه های توسعه ملی را فراهم نماید. به منظور جلب حمایت های جامعه، بر مبنای نظریه مبادله اجتماعی باید زمینه های رضایت افراد جامعه بیش از پیش فراهم گردد. آنچه می تواند این مهم را محقق سازد برآیند ادراکات و برداشتهای مثبت یا منفی از توسعه صنعت گردشگری است. بر اساس مبانی نظری، ابعاد چهارگانه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به عنوان مولفه های اساسی هستند که در جوامع میزبان، زمینه تکوین ادراکات مثبت و منفی اجتماعات محلی را ایجاد می کنند. در مطالعه حاضر، چگونگی اثرات این متغیرها بر یکدیگر و تاثیر آنها بر حمایت و پشتیبانی از توسعه گردشگری مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی روایی متغیرهای مدل از روش تحلیل عامل و برای بررسی روابط علّی بین متغیرهای پنهان مدل از روش مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. تحلیل داده های با بهره گیری از نرم افزارهایSPSS23 و AMOS 18 انجام می گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد یکی از عوامل مهم حمایت یا عدم حمایت جامعه میزبان، میزان رضایتمندی از گردشگری است این عامل با ضریب تاثیر 9/0 مهمترین عامل تبیین کننده واریانس متغیر وابسته است. بعد اجتماعی با ضریب تاثیر 8/0به صورت غیرمستقیم و از طریق دو متغیر اثرات ادراک شده مثبت و رضایتمندی، مهمترین عوامل موثر بر حمایت از توسعه گردشگری هستند.

توسعه ی تأمین کنندگان به فعالیت های شرکت خریدار برای بهبود عملکرد تأمین کننده در حوزه های کیفیت، هزینه، زمان سفارش تا تحویل، خدمات، قابلیت اطمینان و یا ارتقاء سطح دانش تولید تأمین کنندگان اشاره دارد؛ که به طور مثبت بر عملکرد عملیاتی و تجاری شرکت های خریدار تأثیر می گذارد. تحقیق حاضر به اولویت بندی استراتژی های توسعه ی تأمین کنندگان تحقیق حاضر به اولویت بندی استراتژی های توسعه ی تأمین کنندگان شامل ارتقای سیستم کیفیت تأمین کنندگان، تبادل اطلاعات با تأمین کنندگان در حوزه های کیفی، بهبود فرآیند تأمین کنندگان، افزایش بهره وری تأمین کنندگان و مشارکت در توسعه محصول تأمین کنندگان با رویکرد کارت امتیازی متوازن و تکنیک های فرآیند تحلیل شبکه ای و دیمتل تجدید نظر شده پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شرکت های ریخته گری تولید کننده قطعات خودرو در ایران هستند که بیش از 200 نفر نیروی انسانی دارند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که منظر مالی (5417/0) مهم ترین و منظر یادگیری و رشد (0688/0) کم اهمیت ترین بعد در بهبود عملکرد سازمان بوده و تبادل اطلاعات با تأمین کنندگان در حوزه های کیفی (30/0) و افزایش بهره وری تأمین کنندگان (11/0) به ترتیب مهم ترین و کم اهمیت ترین استراتژی در توسعه تأمین کنندگان محسوب می شوند.

اخیرا، برندینگ داخلی بعنوان یک مساله مهم در حوزه بازاریابی شناخته شده است. بازاریابی داخلی نیز یکی از ابزارهای اجرای استراتژی در درون سازمان می باشد که متمرکز بر روی کارکنان بعنوان اولین مشتریان هر سازمان است. با توجه به اهمیت روز افزون نقش کارکنان در عملکرد سازمان، در این پژوهش مدلی ارائه شده است که در آن از بازاریابی داخلی و برندینگ داخلی بعنوان ابزارهای درون سازمانی جهت ارتقای تعهد کارکنان و تشویق آنان به انتقال وعده های برند سازمان به مشتریان بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان اداره کل امور مالیاتی شهر سمنان بوده که از میان آنها 78 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای آزمون مدل پژوهش از روش مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار WarpPLS 3.0 استفاده شد. بر اساس یافته ها، بازاریابی داخلی اثر مستقیمی بر روی عملکرد برند نداشته اما بطور غیرمستقیم و از طریق برندینگ داخلی بر روی عمکرد برند تاثیرگذار است. نتایج تحلیل مسیر، اثر مستقیم برندینگ داخلی بر عملکرد برند و همچنین اثر غیرمستقیم آن را بر عملکرد از طریق تعهد کارکنان به برند تائید کردند. علاوه بر این نتایج نشان دادند که بازاریابی داخلی اثر مستقیم معناداری بر روی تعهد به برند سازمان ندارد.

موضوع غیبت شغلی عاملی مهم و بحرانی سازمان ، هزینه های مالی زیادی را به بار می آورد. نظر به ضرورت حل این مساله در این پژوهش از قدرت روش شناسی کیو در هم آمیزی روش های کمی و کیفی جهت دستیابی به ذهنیت کارکنان بهره جسته شده است. پس از ارائه تئوری ها و تجربیات ارزنده برخی از اندیشمندان مدیریت و جامعه شناسی، تلاش شده عوامل با اهمیت علل غیبت از خدمت کارکنان مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تحلیل عاملی بر مبنای فرد، ذهنیت افراد مختلف نسبت به موضوع شناسایی گردد. جامعه آماری این پژوهش کارکنان شاغل رده میانی سازمان تعمیرات نیروگاهی کرج می باشد. در این راستا پس از رجوع به ادبیات پژوهش مبنی بر دلایل غیبت با سه نفر از متخصصین سازمانی و دوازده نفر از خبرگان دانشگاهی مصاحبه، تعداد 40 گزینه کیو شناسایی و توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شد. بر این اساس تعداد 5 عامل شناسایی گردید، که در مجموع نشان دهنده اهمیت پرداخت بر مبنای عملکرد، تدوین شاخص های اصولی برای ارزیابی عملکرد، افزایش هویت شغل از طریق باز تعریف، اطلاع رسانی و شفافیت در تدوین و پیاده سازی ساختار سازمانی می باشند. ساختار سازمانی مورد توجه زیادی قرار داشته است که در هیچ یک از پژوهش ها به صورت جزئی مورد بررسی قرار نگرفته و ساختار سازمانی به عنوان پایه رضایت، نگرش و انتظارات از یک سازمان عنوان شده است.

پژوهش حاضر با هدف تأثیر بازاریابی داخلی بر تفکر انتقادی صورت گرفته است. در این پژوهش برای سنجش بازاریابی داخلی از شاخص های سبک های مدیریتی، مشارکت کارکنان، محیط کاری و پرداختی ها به عنوان ابعاد بازاریابی داخلی استفاده شده است.پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد و جامعة آماری پژوهش شامل کارکنان و مدیران هتل های واقع در شهر اصفهان بوده که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 200 پرسشنامه توزیع و در نهایت 172پرسشنامه دریافت و مورد ارزیابی قرارگرفت. برای سنجش پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شده است. آلفای به دست آمده برای بازاریابی داخلی 87/0، تفکر انتقادی 88/0 و سبک های مدیریتی 90/0 می باشد. به منظور تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Amos و از روش های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون و معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحقیق مدل مفهومی ارائه شده را تأیید نمود و نشان داد که بین بازاریابی داخلی و میزان تفکر انتقادی کارکنان ارتباط وجود دارد.همچنین نتایج ضریب همبستگی نشان داد بین بازاریابی داخلی و میزان تفکر انتقادی کارکنان ارتباط وجود دارد، و رابطة بین دو متغیر تأیید می شود.نتایج معادلات ساختاری نیز نشان داد که بازاریابی داخلی و ابعاد آن تأثیر مثبت و معناداری بر تفکرانتقادی دارند.همچنین ضریب تاثیر محیط کاری با مقدار71/0 بیشترین ضریب تاثیر را در بین سایر ابعاد شامل می شود.