مطالعات روان شناسی ورزشی

هدف پژوهش حاضر مقایسه سلامت عمومی دانش آموزان پسر فعال و غیرفعال مدارس راهنمایی ارومیه است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی ارومیه تشکیل می دادند. از میان این مدارس، شش مدرسه به صورت تصادفی خوشه ای و از میان دانش آموزان این مدارس 370 نفر به صورت تصادفی برگزیده شدند (192 غیرفعال و 178 فعال). برای تحقیق حاضر از پرسشنامه 28 سؤالی سلامت عمومی (گلدبرگ وهیلر، به نقل از تقوی 1380) استفاده شد. برای مقایسه وضعیت سلامت روان افراد فعال و غیرفعال و خرده مقیاس های آن از آزمون یومان - ویتنی در سطح معنی داری 05/0 p≤ استفاده شد. نتایج آزمون یومان - ویتنی نشان داد بین سلامت عمومی و خرده مقیاس های آن (علائم جسمانی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی) در دانش آموزان فعال و غیرفعال تفاوت معنی داری وجود دارد. با توجه به اینکه دانش آموزان قشر آینده ساز مملکت هستند و آینده جامعه به آن ها بستگی دارد، سلامت عمومی و روانی این قشر در ابعاد مختلف از جمله استفاده از ورزش و فعالیت های فیزیکی می تواند ضامن پیشرفت آن ها در جامعه در زمینه های مختلف باشد.

افسردگی، و اضطراب از اختلالات رایج سلامت روانی جوانان و نوجوانان است که در صورت رفع نشدن به بروز مشکلات عمده ای منجر می شود. از طرفی، فعالیت جسمی و ورزش از طریقِ اثرات فیزیولوژیکی و اجتماعی می تواند در کاهش افسردگی و اضطراب مؤثر باشد 213 دختر و 261 پسر به روش تصادفی خوشه ای از میان دانش آموزان شهرستان ساوه انتخاب شدند. سطح فعالیت جسمی با پرسشنامهIPAQ (روایی: قابل قبول، پایایی: 76/0) و میزان افسردگی و اضطراب با پرسشنامه HADS (روایی: قابل قبول، پایایی: 84/0) اندازه گیری شد. برای تعیین ارتباط بین سطح فعالیت جسمی با اضطراب و افسردگی از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و برای تعیین تفاوت گروه های دختر و پسر از نظر سطح فعالیت جسمی، افسردگی و اضطراب از آزمونِ t مستقل (05/0 =α) استفاده شد. نتایج نشان داد فعالیت جسمی با میزان افسردگی در دختران ارتباط معکوس، ولی غیر معنی دار(08/0- =r)، و در پسران ارتباط معکوس و معنی دار(15/0- =r) داشت. همچنین فعالیت جسمی با میزان اضطراب در دختران ارتباط معکوس و غیرمعنی-دار(05/0- =r) و در پسران ارتباط معکوس و معنی دار (14/0- =r)داشت؛ بنابراین، میزان همبستگی به دست آمده در پسران چندان زیاد نیست و در دختران نیز غیرمعنی دار است که علت را می توان کمبود ساعات درس تربیت بدنی در مدارس دانست. به طور کلی، تجزیه و تحلیل داده ها و جمع بندی مبانی نظری و سایرِ تحقیقات بیانگرِ این است که افزایش فعالیت جسمی می تواند موجب کاهش افسردگی و اضطراب دانش آموزان شود.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه تأثیر هدف گزینی کوتاه مدت و بلندمدت بر اکتساب و یادداری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در دانش آموزان 15- 19 ساله عضو کانون ورزشی بسکتبال آموزش و پرورش شهرستان گنبد کاووس است. بدین منظور، 60 نفر از دانش آموزان جامعه مورد نظر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و بر اساس نمرات پیش آزمون، همگن شدند و در سه گروه هدف گزینی بلندمدت، هدف گزینی کوتاه مدت، و گروه کنترل قرار گرفتند. سپس، گروه هدف گزینی بلندمدت با هدف پیشرفت 40 درصدی تا جلسه چهارم تمرین نسبت به پیش آزمون، گروه هدف گزینی کوتاه مدت با هدف پیشرفت 10 درصدی در جلسه اول تمرین، پیشرفت 20 درصدی در جلسه دوم تمرین، پیشرفت 30 درصدی در جلسه سوم تمرین و پیشرفت 40 درصدی در جلسه چهارم تمرین در مقایسه با پیش آزمون و گروه کنترل بدون داشتن هدف، چهار جلسه تمرینی را در چهار روز متوالی اجرا کردند. میانگین نمرات جلسه چهارم، به عنوان نمره اکتساب محاسبه شد. شرکت کنندگان بعد از گذشت 72 ساعت بی تمرینی پس از آخرین جلسه تمرین در آزمون یادداری شرکت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش آنوا و با به-کارگیری نرم افزار SPSS نسخه 13 انجام شد. نتایج نشان داد هدف گزینی کوتاه مدت و بلندمدت بر اکتساب و یادداری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال تأثیر معنی دار دارد (05/0 >p) و مقایسه نمرات اکتساب و یادداری این دو گروه نشان داد گروه هدف گزینی بلندمدت در مرحله اکتساب و یادداری به-طور معنی داری بهتر از گروه هدف گزینی کوتاه مدت بود.

اختلال در هر یک از عوامل حمایت کننده فردی می تواند به بروز اختلالات بسیاری منجر شود که اگر دیر متوجه این اختلالات در افراد شویم، شاید هیچ گاه نتوان آن ها را جبران کرد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه و بررسی عوامل حمایت کننده فردی در میان دانش آموزان دختر ورزشکار حرفه ای، ورزشکار مبتدی، و غیرورزشکاراست. نمونه آماری این پژوهش 210 دانش آموز دختر بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار تحقیق، نسخه استاندارد شده فارسی فهرست عوامل حمایت کننده فردیِ اسپرینگر و فیلیپس (1997) بود که پس از استاندارد شدن، هشت عامل از آن استخراج شد. داده ها به کمک تحلیل واریانس یک طرفه و پس آزمون HSD تجزیه و تحلیل شد. تحلیل واریانس یک طرفه تفاوت معنی داری را نشان داد که برای بررسی محل این تفاوت از آزمونHSD استفاده شد. نتایج آزمونHSD نشان داد بین عامل خودکنترلی مبتدی ها و حرفه ای ها تفاوت معنی داری وجود دارد (04/0= α) و خود کنترلی مبتدی ها بیشتر است. در مورد عامل منبع کنترل نیز بین غیرورزشکارها و مبتدی ها تفاوت معنی داری مشاهده شد و در این زمینه، غیرورزشکارها از مبتدی ها از حمایت بیشتری برخوردار بودند. در سایر موارد، تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر شرکت در یک جلسه درس تربیت بدنی بر مؤلفه های شش گانه خلقی است. بنا بر نتایج پژوهش های گذشته، انواع فعالیت بدنی بر حالات خلقی تأثیر مثبت دارد، اما تأثیر درس تربیت بدنی در دانشگاه بر متغیرهای خلقی آشکار نیست. از میان کلیه دانشجویان دختر دانشگاه شهید بهشتی که واحد تربیت بدنی عمومی 2 را در رشته های والیبال، بسکتبال و تنیس روی میز انتخاب کرده بودند (245 نفر)، 128 نفر (میانگین سنی 19/22) به طور تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه حالات خلقی برونل (برومز) را پیش و پس از شرکت در یک جلسه درس تربیت بدنی تکمیل کردند. آنالیز واریانس با اندازه گیری های تکراری نشان داد یک جلسه درس تربیت بدنی بر همه مؤلفه های خلقی تاثیرگذار است. تفکیک اثر در دروس مختلف نشان داد شرکت در یک جلسه درس تنیس روی میز و والیبال بر همه مؤلفه های خلقی مؤثر است، ولی مؤلفه های خستگی خلقی پس از شرکت در یک جلسه بسکتبال تغییر معنی داری نداشتند. نتایج، با توجه به فرضیه های روان شناختی موجود در تأثیر فعالیت بدنی بر خلق و خو بحث و بررسی شده است.

رقابت جویی از پیش نیازهای موفقیت های ورزشی است که در موقعیت های اجتماعی نمود پیدا می کند. مطالعه حاضر، با هدف بررسی رابطه بین سرعت حرکت و رقابت طراحی شده است. در این مطالعه مقطعی، 45 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی به صورت یک نفره، دو نفره و چهار نفره در اجرای یک تکلیف سرعت حرکتی با یکدیگر به رقابت پرداختند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس شد. نتایج تحقیق مشخص کرد با افزایش تعداد افراد، سرعت حرکت افراد نیز افزایش مییابد؛ بنابراین، جوّ رقابتی از عوامل مؤثر بر عملکرد حرکتی است و در مهارت هایی که سرعت حرکتی در آن ها اهمیت زیادی دارد، عملکرد با افزایش جوّ رقابتی بهبود مییابد.

روان شناسی دین و مطالعه موضوعات معنوی در دو دهه اخیر، به طور فزاینده ای مورد توجه روان شناسان مدیریتی قرار گرفته است. با این حال، اهمیت هوش معنوی در محیط های ورزشی از طرفی و همچنین نبود ابزاری برای سنجش جایگاه هوش معنوی در محیط های ورزشی از طرف دیگر، ضرورت بررسی محیط معنوی ورزش باستانی و چگونگی تأثیر آن را بر کارآیی و عملکرد ورزشکاران روشن می کند. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری آن تمامی باستانی کاران (1100N=) شهرستان یزد در سال 1390 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند (186n=). ابزار اندازه گیری داده ها، پرسشنامه استاندارد هوش معنوی هیلدبرانت (2011) با چهار مؤلفه تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی سنجیده شد. یافته های آزمون آماری استنباطی PLS نشان داد بین تمام مؤلفه ها (تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی) ارتباط مثبت و معنی داری در سطح 01/0 برقرار است که نشان دهنده ارتباط ساختاری بسیار زیاد هر یک از مؤلفه هاست. نتایج آماره AVE نشان داد از میان عوامل اثرگذار بر هوش معنوی، تفکر انتقادی وجودی و توسعه حالت آگاهی بیشترین توان تبیین واریانس هوش معنوی را داشتند. همچنین بر اساس مدل مستخرج، مجذور همبستگی تبیین شده عوامل اثرگذار بر سازه هوش معنوی (958/0 R2:) به دست آمد. با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت با تقویت یکی از ابعاد وجودی ورزشکاران، مثل بعد جسمانی، می توان ابعاد دیگر همچون بعد آگاهی یا توسعه حالات شخصی از بعد معنوی آن ها را تقویت کرد و در نهایت، سبب ارتقای سطح جسمانی و روان شناختی ورزشکاران شد.

در این تحقیق به ویژگی های روان شناختی دوچرخه سواران تیم ملی پرداخته شده و سؤال اصلی تحقیق این است که ویژگی های روان شناختی متضمن موفقیت ورزشی دوچرخه سواران نخبه چیست؟ جامعه آماری تحقیق حاضر را تمامی دوچرخه سواران تیم ملی تشکیل می دهند. با توجه به اینکه تعداد اعضای جامعه آماری 22 نفر است و طرح تحقیق حاضر نیز توصیفی بوده، ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارت اند از: مقیاس هوشی تهران - استانفورد - بینه، پرسشنامه استحکام ذهنی مدی و کوباسا و پرسشنامه شخصیتی چندوجهی مینه سوتا در نهایت، با استفاده از مدل آماری تحلیل واریانس دوطرفه و رگرسیون چندمتغیری به آزمون سؤالات تحقیق پرداخته و مشخص شد تفاوت چندانی بین نیم رخ هوشی دوچرخه سواران با استانداردهای هوشی وجود ندارد و تنها حافظه فعال این افراد بیشتر از حد نرمال است. همچنین، میزان تعهد، کنترل و سرسختی روانی (در کل) در دوچرخه سواران بیشتر از حد متوسط یا مورد انتظار است در حالی که میزان چالش از حد مورد انتظار جامعه کمتر است. میزان بروز ویژگی های افسردگی، هیستری، جامعه ستیزی، اسکیزوئید و مانیا در دوچرخه سواران در حد مورد انتظار جامعه است، ولی ویژگی های پارانویید و اضطراب و تنش در آن ها بیشتر از حد مورد انتظار و ویژگی هیپوکندریا کمتر از حد مورد انتظار یا نورم جامعه است.