مطالعات طب ورزشی

شوت جفت به¬دلایلی همچون درگیری کمتر با بازیکنان حریف، امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف، مشکل بودن دفاع از آن، سریع ترین نوع شوت، پیش¬بینی ناپذیر بودن زمان و جهت جهیدن قدرتمندترین و کاربردی ترین ابزار کسب امتیاز است (1). هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی نیروهای عکس العمل زمین حین اجرای شوت جفت موفق و ناموفق بسکتبال در دو مسافت 25/4 متر (خط پرتاب آزاد، دو امتیازی) و مسافت 25/6 متر (خط پرتاب سه امتیازی) است. شش نفر از بهترین شوت¬کننده های مرد حاضر در سوپر لیگ بسکتبال باشگاه های کشور با میانگین و انحراف استاندارد سنی (04/3±33/23 سال)، قد (21/2±67/189 سانتی متر)، وزن (58/5±84 کیلوگرم)، سابقه بازی (5/2±10 سال) که همگی راست دست بوده و سابقه عضویت در تیم ملی را داشتند در این تحقیق شرکت کردند. پس از تکمیل فرم رضایت¬نامه، از آزمودنی ها خواسته شد روی صفحه نیرو قرار گرفته، از دو مسافت 25/4 متر و 25/6 متر اقدام به پرتاب شوت جفت کنند. اطلاعات مربوط به نیروهای عکس العمل زمین، یک شوت موفق (ورود توپ به درون حلقه بدون برخورد به تخته یا لبه حلقه) و یک شوت ناموفق (برخورد توپ به حلقه یا تخته و اوت شدن) ثبت و توسط نرم¬افزار وین آنالیز ، تجزیه و تحلیل شد. مقایسه میانگین و انحراف استاندارد مربوط به نیروهای عکس العمل زمین در چهار وضعیت آمادگی، خمیدگی، پرش و فرود (T1، T2، T3 و T4) در محور z برای دو شوت جفت موفق و ناموفق، با استفاده از نرم-افزار SPSS و به¬کارگیری روش آماری ویلکاکسون (05/≥p) محاسبه شد. با وجود افزایش مقادیر نیروهای عکس العمل زمین در شوت جفت موفق نتایج تحقیق، بین میزان نیروهای عکس العمل زمین در شوت جفت موفق و ناموفق در چهار وضعیت فوق تفاوت معنی داری نشان نداد. نتیجه گیری نهایی این است که ارتفاع رهایی و نیروهای عکس العمل زمین بر موفقیت شوت جفت اثرگذارند.

حس عمقی توانایی است که فرد برای حفظ پوسچر و تعادل خود بدان نیاز دارد و همچنین عاملی مهم برای پیشگیری از آسیب مفصل است. حساسیت حس عمقی در طول دامنه حرکت مفصل ممکن است متفاوت باشد؛ از این رو تحقیق حاضر دقت موقعیت¬یابی مفصل زانو را در سه زاویه هدف 15، 45، 60 درجه و نیز برآورد پایایی اندازه¬گیری را در دو روز جداگانه بررسی کرده است. در این پژوهش 20 نفر (میانگین سنی: 1/2±22سال، قد: 8/6 ±1/177 سانتی¬متر، وزن :10 ± 3/72 کیلوگرم) که سابقه آسیب ارتوپدی و عضلانی در مفصل زانو نداشتند، شرکت کردند. دستگاه ایزوکینتیک بایودکس سیستم 3 برای اندازه-گیری حس وضعیت مفصل زانو در سه زاویه 15، 45 و 60˚ فلکشن زانو استفاده شد. این آزمون ها با فاصله زمانی یک روز تکرار شدند. بین زاویه 15 و 60 درجه در روز اول و دوم همبستگی معنی¬داری مشاهده شد (05/0< P). با توجه به یافته¬های این تحقیق می توان گفت برای اندازه¬گیری حس عمقی مفصل زانو می توان از زوایای مختلف استفاده کرد، ولی در بیان نتایج باید به زاویه هدف اشاره کرد.

حس عمقی توانایی است که فرد برای حفظ پوسچر و تعادل خود بدان نیاز دارد و همچنین عاملی مهم برای پیشگیری از آسیب مفصل است. حساسیت حس عمقی در طول دامنه حرکت مفصل ممکن است متفاوت باشد؛ از این رو تحقیق حاضر دقت موقعیت¬یابی مفصل زانو را در سه زاویه هدف 15، 45، 60 درجه و نیز برآورد پایایی اندازه¬گیری را در دو روز جداگانه بررسی کرده است. در این پژوهش 20 نفر (میانگین سنی: 1/2±22سال، قد: 8/6 ±1/177 سانتی¬متر، وزن :10 ± 3/72 کیلوگرم) که سابقه آسیب ارتوپدی و عضلانی در مفصل زانو نداشتند، شرکت کردند. دستگاه ایزوکینتیک بایودکس سیستم 3 برای اندازه-گیری حس وضعیت مفصل زانو در سه زاویه 15، 45 و 60˚ فلکشن زانو استفاده شد. این آزمون ها با فاصله زمانی یک روز تکرار شدند. بین زاویه 15 و 60 درجه در روز اول و دوم همبستگی معنی¬داری مشاهده شد (05/0< P). با توجه به یافته¬های این تحقیق می توان گفت برای اندازه¬گیری حس عمقی مفصل زانو می توان از زوایای مختلف استفاده کرد، ولی در بیان نتایج باید به زاویه هدف اشاره کرد.

زاویه حمل در مفصل آرنج به زاویه بین بازو و ساعد از وضعیت آناتومیکی اطلاق می شود که چگونگی راستای آن در عملکرد حرکتی آدمی مهم است. اطلاعات اندکی درباره زاویه حمل آرنج ورزشکاران در ارتباط با مهارت های حرکتی، آسیب ها و ناهنجاری ها و نیز با ابعاد آنتروپومتریکی وجود دارد؛ بنابراین هدف از تحقیق حاضر مقایسه زاویه حمل ورزشکاران و غیرورزشکاران و مطالعه ویژگی های آنتروپومتریکی پیش¬بین راستای اندام طرفی با زاویه حمل ورزشکاران است. 20 مرد ورزشکار سالم (میانگین سن 88/1±25/22 سال، قد 49/5±78/182 سانتی¬متر، وزن 19/3±35/75 کیلوگرم و سابقه ورزشی 77/3±38/9 سال) و 20 مرد غیرورزشکار سالم (میانگین سن 01/2±80/22 سال، قد 25/6±35/179 سانتی¬متر و وزن 30/2±10/71 کیلوگرم) به¬صورت نمونه های در دسترس در این پژوهش شرکت کردند. بدین منظور شاخص های آنتروپومتریکی طول بازو، طول ساعد، فاصله دو دست باز بر اساس روش های استاندارد اندازه گیری شد و همچنین زاویه حمل در حالتی که دست در اکستنشن و سوپینیشن کامل قرار داشت با گونیامتر یونیورسال اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون های t مستقل، ضریب همبستگی و رگرسیون با روش Stepwise تجزیه و تحلیل شدند (05/0P≤). نتایج نشان داد بین زاویه حمل ورزشکاران و غیرورزشکاران تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0P≤). همچنین بین زاویه حمل و طول ساعد ارتباط معنی داری وجود دارد (05/0P≤)، ولی بین زاویه حمل با فاصله دو دست باز و طول بازو ارتباط معنی داری به¬دست نیامد. نتایج رگرسیون نشان داد از بین عوامل فاصله دو دست باز، طول ساعد و طول بازو تنها متغیر طول ساعد بهترین پیشگوی زاویه حمل است. بر اساس نتایج این تحقیق ورزشکارانی که طول ساعد بزرگ تری دارند، بیشتر در معرض تغییرات زاویه حمل قرار می گیرند و برای حفظ راستای طبیعی آرنج به مراقبت های پزشکی ورزشی ویژه در اندام طرفی نیاز دارند.

ورزش باستانی یکی از قدیمی¬ترین ورزش های بشری است. یکی از سؤال هایی که در مورد این رشته بسیار کهن جلب توجه کرده، این است که اثر تمرینی فنون مختلف این رشته در مقایسه با ورزش های مدرن چگونه است؟ هدف مطالعه حاضر، مقایسه فعالیت الکترومایوگرافی عضلات در مهارت سنگ ورزش باستانی و پرس سینه است. نمونه آماری این پژوهش، شامل 10 نفر از دانشجویان غیرورزشکار و بدون سابقه ورزشی (با میانگین سنی و انحراف استاندارد 93/3±4/24 سال، قد 68/10±46/175 سانتی¬متر و وزن 35/6±67/74 کیلوگرم) بودند. هنگام اجرای هر مهارت، با استفاده از الکترودهای سطحی و دستگاه 16 کاناله EMGمدل MA 300-16، متغیرهای الکترومایوگرافی اندازه¬گیری شد. الکترودها روی بخش جناغی و ترقوه ای عضله سینه ای بزرگ، عضله دو سر بازویی، سه¬سر بازویی، دلتوئید قدامی، دلتوئید خلفی بر اساس پروتکل اروپایی SENIAM نصب شدند. نتایج پژوهش نشان داد عضلات دو سر بازویی، در مقایسه با (013/0=p) فعالیت EMG بیشتری در مهارت سنگ دارند، در حالی که فعالیت الکترومایوگرافی عضله سه¬سر بازویی در حرکت پرس سینه بیشتر از مهارت سنگ ورزش باستانی است و این اختلاف از لحاظ آماری معنی¬دار (001/0=p) است. احتمالاً یکی از دلایل بیشتر بودن میزان فعالیت الکترومایوگرافی در عضله سه¬سر بازویی در حرکت پرس سینه به¬دلیل جابه جایی عمودی بیشتر مرکز ثقل هالتر در پرس سینه در مقایسه با سنگ است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرینات تخصصی (بالانس روی دست) بر تعادل در وضعیت ایستاده، هنگام مواجهه با شتاب ناگهانی در مردان غیر ورزشکار است. 20 نفر آزمودنی از دانشجویان مرد غیر ورزشکار سالم به شکل در دسترس انتخاب و به¬طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایشی به مدت یازده هفته در برنامه تمرین آموزش بالانس روی دست شرکت کردند. قبل و پس از برنامه تمرینی، عملکرد تعادلی آزمودنی ها در هر دو گروه اندازه¬گیری و مقایسه شد. جابه جایی مرکز فشار پای (COP) آزمودنی ها پس از اعمال اغتشاش ناگهانی توسط دستگاه توزیع فشار کف پایی که روی صفحه متحرکی نصب شده بود اندازه¬گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری آزمون تی همبسته و مستقل در سطح معنی¬داری 05/0 استفاده شد. نتایج، کاهش معنی¬دار سطح حرکت COP را برای گروه آزمایشی، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون نشان داد (p=0.046). یافته¬ها تأثیر مثبت تمرین بالانس روی دست را بر حفظ تعادل بدن پس از اعمال شتاب بیرونی ناگهانی نشان می دهد.

هدف این پژوهش مقایسه عوامل آمادگی جسمانی در عقب ماندگان ذهنی با و بدون سندرم داون است. نمونه آماری این پژوهش شامل 30 دانش آموز دختر عقب مانده ذهنی با سندرم داون (سن 77/1±96/13 سال، قد 19/8±40/135 سانتی متر، وزن 21/9±86/42 کیلوگرم، IQ 73/3±12/59) و 30 دانش آموز دختر عقب مانده ذهنی بدون سندرم داون (میانگین سن 96/1±30/14 سال، قد 07/8±30/136 سانتی متر، وزن 67/8 ± 46/41 کیلوگرم، IQ 02/5±73/61) است که به¬صورت تصادفی به¬عنوان آزمودنی انتخاب شدند. ابتدا، بر اساس پرونده پزشکی و دموگرافیکی آنان اطلاعاتی مانند بهره هوشی، وضعیت قلبی ـ عروقی و ریوی، قد، وزن و سن جمع¬آوری شد. سپس متغیرهای آمادگی جسمانی با آزمون های تعدیل شده معلولان (براکپورت و ...) شامل آمادگی قلبی ـ عروقی با آزمون 600 یارد راه رفتن - دویدن، قدرت عضلانی با آزمون قدرت پنجه دست، استقامت عضلانی با آزمون دراز و نشست، انعطاف پذیری با آزمون خمش و رسش و ترکیب بدنی با محاسبه شاخص توده بدن اندازه گیری شد. برای مقایسه متغیرهای آمادگی جسمانی در دو گروه از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین تمامی متغیرهای آمادگی جسمانی، به¬جز ترکیب بدنی، بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0P≤)؛ بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر به مربیان و معلمان توصیه می شود پیش از هر گونه برنامه ریزی و تجویز فعالیت های حرکتی برای عقب ماندگان ذهنی، به¬ویژه کودکان سندرم داون، ابتدا به ارزیابی آمادگی جسمانی آن ها بپردازند.

هدف از این پژوهش، تعیین فراوانی و سبب شناسی آسیب های ورزشی ژیمناست های مرد نخبه در سطح لیگ برتر و دسته یک باشگاه های ایران بود. این پژوهش از نوع تحقیقات زمینه یابی، با بهره گیری از شیوه مطالعه ی گذشته نگر می باشد. نمونه ی آماری پژوهش شامل 42 ژیمناست با ویژگی سن: 09/9 ± 45/19 سال، قد: 58/5 ± 05/170 سانتی متر، وزن: 61/5 ± 5/63 کیلوگرم، BMI: 82/1 ± 97/21 کیلوگرم مترمربع و نیز سابقه ی ورزشی 15/3 ± 9/12 سال بودند. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه ی محقق ساخته با ضریب پایایی 85/0 جمع آوری شد. پرسشنامه ی ثبت آسیب های ورزشی شامل سه بخش: جمعیت شناسی با شش سؤال، سبب شناسی با 15 سؤال و جدول تعیین فراوانی آسیب ها در شش وسیله بود. داده ها با نرم افزار SPSS ویرایش 15 به کمک روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد در حرکات زمینی و پرش خرک اندام تحتانی به ترتیب با 5/43 و 3/79 درصد و نیز در خرک حلقه، دارحلقه، پارالل و بارفیکس اندام فوقانی به ترتیب با 1/61، 9/61، 8/65، 1/67 درصد و هم چنین در مجموع شش وسیله اندام فوقانی با 1/54 درصد بیشترین درصد فراوانی محل آسیب ها را به خود اختصاص دادند. ژیمناست ها اظهار کردند که مهم ترین سبب، آسیب هایشان استفاده نکردن از وسایل کمک آموزشی و خستگی بود؛ بنابراین با در نظر گرفتن این ریسک فاکتورها می توان احتمال وقوع آسیب ها را کاهش داد.

تاکنون مقایسه ای بین عملکرد فوتبالیست های زانو پرانتزی و زانو طبیعی در اجرای مهارت های فوتبال انجام نشده است. هدف مطالعه حاضر این است که ضمن بررسی تفاوت متغیرهای سینماتیکی مفصل زانو و سرعت شوت روی پا در دو زاویه دورخیز دلخواه و 45 درجه میان فوتبالیست های زانو پرانتزی و زانو طبیعی، رابطه سرعت شوت را با گشتاور عضلات زانو و ران بررسی کند. 9 فوتبالیست زانو پرانتزی (سن: 3/3 ± 9/24، وزن: 4/6 ± 9/69، قد: 06/0 ± 78/1) و 9 فوتبالیست با زانوی طبیعی (سن: 6/5 ± 4/25، وزن: 1/7 ± 2/72، قد: 07/0 ± 78/1) در این مطالعه شرکت داشتند. متغیرهای سینماتیکی به¬وسیله دستگاه آنالیز حرکت، سرعت توپ با استفاده از دو دوربین دیجیتال سرعت بالا و گشتاور عضلات به¬وسیله قدرت سنج دستی اندازه گیری شد. زاویه زانو در سطح فرونتال در هر دو زاویه دورخیز در گروه زانو پرانتزی بیشتر بود، اما این تفاوت فقط در شوت های با زاویه دورخیز 45 درجه معنی دار بود (05/0 > p). در هر دو زاویه دورخیز تفاوت معنی داری در حداکثر سرعت زاویه ای زانوی پای ضربه و سرعت توپ مشاهده نشد (05/0 ≤ p) و در نهایت آزمون همبستگی نشان داد بین نسبت گشتاور عضلات اکستنسور به فلکسور زانو و سرعت شوت فوتبالیست های زانو پرانتزی و طبیعی در زاویه دورخیز دلخواه رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (05/0 > p). با این حال بین نسبت قدرت عضلات اداکتور به ابداکتور ران با سرعت شوت رابطه معنی داری مشاهده نشد (05/0 ≤ p). یافته ها نشان داد با توجه به زاویه دورخیز و محل قرارگیری هدف، سرعت شوت در بازیکنان زانو پرانتزی و زانو طبیعی تفاوت معنی¬داری نداشت و با توجه به پیشینه مطالعات نقش مهم عضلات اکستنسور زانو در اجرای شوت تأیید شد.

هدف از این پژوهش تأثیر هشت هفته تمرین مقاومتی بر عملکرد حرکتی مردان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس(MS) است. بدین منظور 20 نفر از بیماران مبتلا به بیماری MS با امتیاز گسترش یافته وضعیت ناتوانی (EDSS)(54/1±94/2)، با میانگین سنی (8/7±05/34)، وزن (58/11±83/67) و شاخص توده بدنی (81/3±40/22) به¬صورت تصادفی به دو گروه تجربی(10=n) و کنترل (10=n) تقسیم شدند. گروه تجربی علاوه بر مصرف داروهای تجویز شده، در هشت هفته تمرین مقاومتی شامل هفته¬ای سه جلسه (60 الی80 دقیقه با 50- 70 درصد یک تکرار بیشینه) شرکت کردند و گروه کنترل فقط داروهای تجویز شده را مصرف کردند. داده¬ها با استفاده از نرم¬افزار SPSS-13 و روش آماری T مستقل داده¬های افزوده در سطح 05/0≥ α تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این پژوهش نشان داد تمرینات مقاومتی بر آزمون برخاستن و رفتن (001/0= P) وآزمون پله سه دقیقه (002/0=P) تأثیر معنی¬داری داشته، ولی با وجود بهبود آزمون 10 متر راه رفتن (083/0 =P)، تغییرات معنی¬داری مشاهده نشد. در مجموع با توجه به تأثیر مثبت ورزش مقاومتی بر مبتلایان به MS در بهبود عملکرد حرکتی پیشنهاد می شود این بیماران از تمرین مقاومتی فزاینده و منطبق با نیازهای فردی استفاده نمایند.