درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات زنان

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی مسایل زنان آموزش زنان اخبار مطالعات زنان حقوق زن زن در سطح ملی و جهانی زن در اسلام زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن و اقتصاد زن، اجتماع و خانواده زن، اقوام و ادیان زن، تفریحات و سلامت نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۸۱ تا ۶۰۰ مورد از کل ۶٬۰۰۰ مورد.
۵۸۱.

بررسی تطبیقی زنانگی مطلوب در ادبیات عامیانه ایران و اروپا (مطالعه موردی گذر تکامل زناشویی در دو افسانه «شاه مار» و «دیو و دلبر»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 419 - 439

کلید واژه ها: ادبیات عامیانه تکامل جنسیتی دیو و دلبر شاه مار کهن ا لگو گذر تکاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۴
افسانه های محلی و داستان های پریان با استفاده از نماد ها و کهن الگوها سبب و توضیح دهنده کنش و واکنش های فردی و گروهی در یک جامعه اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانه مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه مار» از فرهنگ ایرانی می پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه شده، چه چیزی به منزله کمال مطلوبِ زن در عبور از گذر تکاملی دخترانگی به زنانگی به واسطه ازدواج تبیین شده است؟ برای رسیدن به پاسخ، با استفاده از مضمون «گذر» در آرای جان هینلز و تبیین ازدواج به مثابه «گذر تکامل زناشویی» بر اساس نظر جوزف کمبل درباره سیر تکاملی قهرمان های اسطوره ای، وضعیت قهرمان زن دو افسانه در مرحله گذر زناشویی مطالعه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد تکامل قهرمان داستان «دیو و دلبر» گذر از وضعیت دخترانگی به زنانگی به واسطه عشق و وصال با موجودی دیو صورت است که زیباییِ حقیقی پنهانش پس از تجربه عاشقانه آشکار می شود و داستان به انتها می رسد. اما در داستان «شاه مار» عشق و وصال زمانی شکل می گیرد که ماهیت انسانیِ دیو آشکار می شود و این نقطه، آغاز فرایند تکامل نهایی زن یعنی پذیرش نقش مادری است و حفظ عشق و ازدواج اهمیت اصلی و کمال نهایی معرفی می شود.
۵۸۲.

مطالعه رابطه بین میزان فعالیت های ورزشی - بدن سازی با مدیریت بدن در بانوان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 91 - 104

کلید واژه ها: مدیریت بدن فعالیت های ورزشی - بدن سازی بانوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۶
این تحقیق به بررسی رابطه بین میزان فعالیت های ورزشی - بدن سازی با مدیریت بدن در بانوان شهر تبریز می پردازد . مدیریت بدن به معنای دستکاری در صورت ظاهری بدن است . روش تحقیق ، توصیفی - پیمایشی بود . جامعه آماری ، بانوان شرکت کننده در فعالیت های ورزشی - بدن سازی در شهر تبریز به تعداد 1486 نفر بودند . بر اساس جدول مورگان نمونه ای به حجم 205 نفر انتخاب شد . روش نمونه گیری ، نمونه گیری احتمالی خوشه ای بود . برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید . نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان فعالیت های ورزشی - بدن سازی با میزان مدیریت بدن و مولفه های کنترل وزن و بهداشتی در بانوان تبریز بترتیب با ضریب همبستگی پیرسون 47/0 و 52/0 و سطح معنی داری 001/0 رابطه مثبت معنی داری وجود دارد . بین میزان فعالیت های ورزشی با میزان مولفه های جراحی ، آرایشی مدیریت بدن ، وضعیت تاهل و سطح تحصیلات آنها تفاوت یا رابطه معنی داری وجود نداشت . بین سن بانوان تبریز با میزان مدیریت بدن با ضریب همبستگی پیرسون 16/0- و سطح معنی داری 021/0 رابطه معکوس معنی داری وجود داشت . میزان مدیریت بدن در بین بانوان شاغل بطور معنی داری بیشتر از بانوان غیرشاغل بود ، این میانگین در بانوان شاغل 17/67 و در بانوان غیرشاغل 31/63 و سطح معنی داری 019/0 بود . بنابراین زنان با استفاده از فعالیت های ورزشی می توانند بر بدن خود مدیریت نموده و با کنترل و میزان فعالیت، نتیجه مورد نظر را کسب نمایند .
۵۸۳.

واکاوی حق معاشرت به معروف در روابط زوجین با تأکید بر حقوق فطری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 31 - 50

کلید واژه ها: حقوق فطرت حقوق متقابل زوجین معاشرت به معروف تکوین تشریع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۶
امروزه مقررات و احکام اسلامی به ویژه در حوزه خانواده با شبهات و اشکالاتی روبه روست که یکی از بهترین راه های حل این شبهات و اشکالات مراجعه به حقوق فطری و تطبیق مقرارات اسلام با این حقوق است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی حق معاشرت به معروف در روابط زوجین و برای پاسخ به این سؤال که حق معاشرت به معروف تا چه میزان با حقوق فطری زوجین، مبانی فطری ایشان و خانواده منطبق است، انجام شد. بدین منظور کلیه آثار علمی مربوطه به شیوه توصیفی- اسنادی مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی های انجام شده، مطالعه ای که به طور مستقل موضوع پژوهش حاضر در آن بررسی شده باشد، یافت نشد. نتایج نشان داد که تکلیف معاشرت به معروف بیشتر متوجه فردی است که دارای اختیارات است و در انجام این اختیارات امکان سوءاستفاده وجود دارد. رفتار شایسته هریک از زوجین، موافق با فطرت و طبیعت ایشان و همگام با اصلی ترین هدف و کارکرد خانواده یعنی، ایجاد مودت و رحمت است. معاشرت به معروف نباید برخلاف ویژگی های زوجین و نظام خانواده باشد که براین اساس، در خانواده، مصلحت نوعی و شخصی باید همزمان مورد توجه قرار گرفته و تأمین شود. 
۵۸۴.

بررسی رابطه بین دسترسی مالی با توانمندسازی اقتصادی زنان در کشورهای خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 182 - 165

کلید واژه ها: توانمندسازی اقتصادی دسترسی مالی زنان گشتاورهای تعمیم یافته خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۷۹
توانمندسازی اقتصادی زنان با حقوق بشر و عدالت اجتماعی مرتبط بوده و برای توسعه انسانی بسیار مهم است. برنامه توسعه سازمان ملل متحد نشان داده است که توانمندسازی اقتصادی زنان نقش مهمی در از بین بردن تبعیض جنسیت و توسعه پایدار دارد همچنین افزایش توانمندی اقتصادی زنان از طریق دسترسی و کنترل منابع ارزشمند ، تأثیرات مثبتی بر رفاه زنان و نسل آینده دارد و از این رو ، توانمندسازی اقتصادی زنان به سرمایه انسانی و قابلیت های انسانی نیز کمک می کند. مطالعه حاضر باهدف تأثیر دسترسی مالی بر میزان توانمند سازی اقتصادی زنان در کشورهای خاورمیانه با استفاده از داده های تابلویی طی سال های 2004 الی 2018 و روش گشتاور های تعمیم یافته (GMM) انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که توانمند سازی اقتصادی با بهبود دسترسی مالی افزایش می یابد به گونه ای که با افزایش 1 درصدی در تعداد شعب بانک های تجاری میزان توانمند سازی اقتصادی به اندازه 37/0 درصد افزایش می یابد همچنین متغیرهای امید به زندگی، تحصیلات و هزینه های زندگی رابطه مثبت و معنادار و متغیر تولید ناخالص داخلی سرانه رابطه معنادار و منفی با توانمند سازی اقتصادی دارند لذا پیشنهاد می شود که دولت ها، سازمان ها و افراد سیاستگزار تدابیری را در جهت تسهیل و بهبود و افزایش اهدای وام های خود اشتغالی برای زنان در جهت فعال سازی آن ها در جامعه و بازار کار بیندیشند همچنین با ارائه برنامه هایی در جهت افزایش سطح سواد و دانش زنان جامعه و با اجرای طرح ها و برنامه های توسعه ای و در مجموع با ارائه خدمات جامع در جهت افزایش سلامت و طول عمر زنان، توانمندی اقتصادی زنان را بهبود بخشند.
۵۸۵.

مطالعه کیفی سلامت اجتماعی زنان کودک همسر (مطالعه موردی: شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 197 - 212

کلید واژه ها: کودک همسری سلامت اجتماعی زنان اهواز تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۲۴۰
مقدمه ازدواج در سنین کودکی در کشورهای مختلف و از جمله ایران مسبوق به سابقه است. در این مقاله به مطالعه کیفی سلامت اجتماعی زنان کودک همسر در شهر اهواز پرداخته شد. روش: برای جمع آوری و تحلیل داده ها از تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته و راهبرد تحلیل محتوای کیفی و نرم افزار مکس کیودی اِی 2018 استفاده و در نهایت نقشه مکس بر اساس نتایج تحلیل ها ترسیم شد. اشباع نظری پس از 19 مصاحبه حاصل شد. در مرحله تحلیل داده ها از کدگذاری فرضیه ای بر مبنای فضای مفهومی برگرفته از نظریه های صاحب نظرانی که سلامت اجتماعی را به مثابه جنبه ای از سلامت فرد در نظر می گیرند، به ویژه نظریه سلامت اجتماعی کییز بهره برده شد پیامدهای ازدواج در سنین کودکی برای زنان مصاحبه شونده در پنج مقوله اصلی قرار می گیرد که هر کدام به نحوی در کیفیت ابعاد پنج گانه سلامت اجتماعی آنان نقش دارد. یافته ها: یکی از مهم ترین پیامدهای ازدواج زودهنگام برای دختران، کودکی از دست رفته آنان است. پدیده کودک مادری نیز زنان کودک همسر را در مسیر پذیرش مسئولیت اجتماعی سنگینی قرار می دهد . این کودک همسران پس از ازدواج با محدودیت های ارتباطی زیادی مواجه می شوند که انزوای اجتماعی نتیجه آن است که در کنار تحمل خشونت خانگی، میزان مشارکت اجتماعی و شکوفایی اجتماعی این افراد را تا پایین ترین سطح تنزل می دهد. تمام این موارد، نشان دهنده سطح پایینی از ابعاد پنج گانه سلامت اجتماعی این افراد است. واژگان کلیدی:کودک همسری، سلامت اجتماعی، زنان، اهواز، تحلیل محتوای کیفی.
۵۸۶.

تجربه دختران نوجوان از رابطه با جنس مخالف در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال سیزادهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 245 - 282

کلید واژه ها: دختران نوجوان رابطه با جنس مخالف فضای مجازی تجربه زیسته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
امروزه شبکه های مجازی مختلف، بستری برای رابطه با جنس مخالف، در بین جوانان و نوجوانان ایجاد نموده است. پژوهش حاضر با هدف فهم «تجربه زیسته دختران نوجوان از رابطه با جنس مخالف در فضای مجازی» در شهر بروجرد انجام گرفته است. این پژوهش از نوع کیفی و به روش پدیدارشناسی انجام شده است. با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند با 24 نفر از دختران نوجوان که تجربه رابطه با جنس مخالف را در فضای مجازی داشتند، مصاحبه نیمه ساخت یافته به عمل آمد. با استفاده از شیوه تحلیل تماتیک، داده های گردآوری شده مقوله بندی و تفسیر شدند. در نهایت شش مضمون اصلی و پانزده مضمون فرعی به دست آمد. مضامین اصلی عبارتند از:" تنگی آشیانه زندگی روزمره"، " فضای مجازی زمینه ساز تسهیل روابط جدید ارتباطی" که در بخش آغاز رابطه دیده می شود، "ستایش دخترانه- پرستش پسرانه" و " باز اندیشی در قواعد و هنجارها " در بخش تجارب از رابطه ، "رل بی شناخت و کات با شناخت" و "احساس بازی و بازندگی" که در بخش پایان رابطه جای گرفته است. نتایج بیانگر آن است که فضای مجازی رابطه با جنس مخالف در بین نوجوانان را تسهیل نموده است.
۵۸۷.

بررسی کارآمدی آموزش مبتنی بر شفقت خود بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی اجتماعی در مادران دارای کودک آهسته گام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال سیزادهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۹) 91-107

کلید واژه ها: آموزش مبتنی بر شفقت خود سرمایه روان شناختی بهزیستی اجتماعی مادران کودک آهسته گام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف پژوهش، بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر شفقت خود بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی اجتماعی در مادران دارای کودک آهسته گام بود. از این جامعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 مادر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های سرمایه های روان شناختی لوتانز و بهزیستی اجتماعی کییز استفاده شد. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. گروه های آزمایشی تحت آموزش خود شفقتی (8 جلسه 90 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ گروه گواه در لیست انتظار مداخله قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، مداخله آموزش خود شفقتی بر افزایش سرمایه روان شناختی(05/0p <) و بهزیستی اجتماعی(01/0p <) در مادران دارای کودک آهسته گام اثربخش بود. بنابراین می توان، از آموزش خود شفقتی در کمک به مادران دارای کودک آهسته گام استفاده کرد.
۵۸۸.

تحلیل محتوای کتاب های درسی مقطع متوسطه اول از حیث توجه به نقش زن: حاکمیت رویکرد اسلامی یا فمینیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 159 - 181

کلید واژه ها: فمینیسم زن تحلیل محتوا کتاب های درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۷
این پژوهش با هدف بررسی محتوای کتاب های درسی مقطع متوسطه اول از حیث مواجهه دیدگاه های فمینیستی با هویت بخشی جنسیتی برای دانش آموزان و مقایسه آن با رویکرد اندیشمندان اسلامی انجام شد. دیدگاه های فمینیستی مورد مطالعه، شامل رویکردهای رادیکال، لیبرال، مارکسیسم سوسیالیسم و پست مدرن بود. روش پژوهش، تحلیل محتوا و قلمرو پژوهش، تمامی کتاب های درسی با موضوع علوم انسانی بود. کتاب های مورد بررسی، شامل 4296 صفحه بود که به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. واحدهای زمینه را پاراگراف و تصویر و واحد ثبت را مضامین آن ها تشکیل داد. یافته های پژوهش نشان داد نوع نگاه به زن و نقش های اجتماعی زنان در کتاب های درسی، بیشتر معطوف به نگاه اندیشمندان اسلامی بوده و این نوع نگاه به طور معناداری بیشتر از نگاه های مبتنی بر دیدگاه های فمینیستی است؛ با این وصف در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی، کار و فناوری و عربی، دیدگاه های فمینیستی غلبه داشتند. بیشترین میزان توجه در دیدگاه های فمینیستی هم به ترتیب به دیدگاه مارکسیسم سوسیالیسم و دیدگاه لیبرال اختصاص داشت. کتاب های تفکر و سبک زندگی، کار و فناوری و فرهنگ و هنر، دارای کمترین کدهای جنسیتی بود. بازتعربف نقش های اجتماعی مبتنی بر ویژگی های جنسیتی و برگرفته از آموزه های دینی از توصیه های پژوهش حاضر است.    
۵۸۹.

نقش خانواده در اجرای برنامه ریزی درسی مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۹ 11 - 39

کلید واژه ها: ابعاد نقش خانواده برنامه های درسی مدارس قلمرو برنامه درسی دانش آموزان گروه کانونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۱
قبول این باور آموزشی که سهیم نمودن خانواده در تربیت و روند آموزشی، یکی از ابزارهای حیاتی در دستیابی به نتایج بهتر و همچنین سازوکار مناسب برای ایجاد مدارسی کارآمدتر و مردم سالارتر است، اهمیت زیادی برای نظام آموزشی کنونی دارد تا بتواند از نظام بسته و غیرمشارکتی مدارس به الگوی مردم سالاری آزاد تبدیل شود. هدف این تحقیق، شناسایی نقش آفرینی نهاد خانواده در اجرای برنامه ریزی درسی مدارس است. در این تحقیق برای شناسایی ابعاد از روش پژوهش اکتشافی و تحقیق اولیه استفاده شد. ب رای جم ع آوری داده ها از گ روه ه ای ک انونی که یکی از روش های کلیدی اکتشاف کیفی در علوم اجتماعی به شمار می رون د، استفاده شد. جهت دریافت دیدگاه گروه نماینده والدین، 20 تن از متخصصان و خبرگان علوم تربیتی، به ویژه برنامه ریزان درسی و فلاسفه تعلیم و تربیت با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و نظراتشان با روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شد.  نتایج حاصل از تحلیل داده ها، حاکی از عدم مداخله صحیح والدین در اجرای برنامه ریزی درسی بود. همچنین یافته های پژوهش نشانگر آن است که نهاد خانواده می تواند در همه حوزه های برنامه ریزی درسی نقش کلیدی داشته باشد و تمایل به مشارکت در اجرای برنامه های درسی فرزندان خود ایجاد کند. چهار مضمون از داده های مربوط به درک و تجربیات شرکت کنندگان از حضور والدین در اجرای برنامه ریزی درسی پدید آمده است. این مضامین عبارت است از: نقش نهاد خانواده به عنوان مشارکت کننده، حمایت کننده (پشتیبان)، یادگیرنده و سیاست گذار (تصمیم ساز). از این رو در این نوشتار به اختصار نقش و تأثیر هر یک از عوامل مذکور را بررسی نموده و راهبردهای عملی ارائه می شود.
۵۹۰.

نشانه های زبان زنانه در بایاتی های آذربایجان

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 31-45

کلید واژه ها: نشانه زبان زنانه بایاتی های آذربایجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف پژوهش حاضر، بازیابی نشانه های زبان زنانه در بایاتی های آذربایجان است. جامعه آماری پژوهش 4567 بایاتی است. نمونه پژوهش نشانه های نوشتاری و زبانی زنانه بایاتی های آذربایجان است. طرح پژوهش از نوع گفتمان کاوی کیفی و روش انجام آن از نوع توصیفی تحلیلی است. جهت دستیابی به داده های این مطالعه بر اساس مطالعات کتابخانه ای بایاتی های سروده زنان از طریق نشانه های زبانی به کار رفته در بایاتی ها، بازیابی شد. پس از ارائه توصیفات و اطلاعات کتابخانه ای، به روش تحلیلی داده ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بخشی از بایاتی ها نشانه های کلامی صریحی داشت که دلالت بر جنسیت مونث سراینده می کرد. در بخشی از بایاتی ها نیز با واکاوی لایه های پنهان متن زنانگی سراینده آشکار می شد. زنان در بایاتی ها در ضمن صحبت از مضامینی چون عشق، بیان مشکلات زندگی، شکوه و شکایت، مسائل مربوط به ازدواج و ... با اشاره های آشکار یا پنهان جنسیت خود را آشکار می کنند و در لالایی ها، خواسته ها و آرزوهای درونی خود را بیان می کنند. بر اساس نتایج، 3495 بایاتی فاقد نشانه جنسیتی بود. 749 بایاتی نشانه آشکار جنسیتی داشت که 508 نمونه از بایاتی ها دارای دلالت مردانه و 241 نمونه دارای دلالت زنانه بودند. بنابراین 82% سروده ها فاقد نشانه جنسیتی، 12% سروده ها دارای نشانه مردانه و6% سروده ها دارای نشانه زنانه بودند.
۵۹۱.

عوامل مؤثر بر شکل گیری ملاک های انتخاب همسر در جوانان تحصیل کرده شهر ایلام؛ یک نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۰ 83 - 107

کلید واژه ها: ملاک های همسرگزینی ملاک های انتخاب همسر انتخاب همسر نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۶۴
مطالعه حاضر با هدف ارائه یک نظریه زمینه ای در رابطه با عوامل مؤثر بر شکل گیری ملاک های انتخاب همسر انجام گرفته است. رویکرد این مطالعه کیفی و مشارکت کنندگان در تحقیق را ۲۴ نفر از جوانان در شرف ازدواج شهر ایلام تشکیل می دادند که در سال ۱۳۹۸ به مرکز مشاوره پیش از ازدواج مراجعه کرده بودند. این افراد به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته جمع آوری شدند. جهت تحلیل داده ها از شیوه کدگذاری و طبقه بندی سه مرحله ای نظریه زمینه ای اشتراوس و کوربین استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که مقولات خود انگاره و ارزش های فردی به عنوان شرایط علی، عوامل فرهنگی، عوامل خانوادگی، شرایط اقتصادی جامعه به عنوان شرایط زمینه ای، رسانه ها، تجارب ازدواج دیگران، تجارب فردی مستقیم و غیرمستقیم در تعاملات اجتماعی، موقعیت اجتماعی خود و اقتضائات شغلی به عنوان شرایط مداخله گر، کسب مشورت از افراد با تجربه، بهره گیری از خدمات مشاوره و روانشناسی، مطالعه در زمینه روانشناسی و مشاوره به عنوان راهبردها و خودشناسی و آگاهی از عوامل سبب ساز یک ازدواج موفق نیز به عنوان پیامد این الگوی پارادایمی مشخص گردید. با توجه به تعدد و گستردگی مقولات تأثیر گذار بر شکل گیری ملاک ها، برنامه ریزان و سیاست گذاران این حوزه می بایست، تسهیلات لازم را برای برگزاری برنامه های آموزشی و ارائه خدمات مشاوره ای فراهم نمایند تا زمینه افزایش آگاهی و بینش جوانان به منظور ارتقای کیفیت ازدواج فراهم آید.
۵۹۲.

تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر مفهوم تمکین و نشوز موثر در نفقه از دیدگاه فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 10 - 30

کلید واژه ها: تمکین نشوز مقتضیات زمان احکام امضایی نفقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۶
تمکین به معنای خاص از جمله حقوق جنسی زوج است و تمکین به معنای عام علاوه بر حقوق جنسی، از لوازم ریاست شوهر بر خانواده به شمار می اید و نشوز زوجه در ادبیات فقیهان، معرف عدم تمکین است. با عنایت به تغییر سبک زندگی و تحولات در مناسبات زوجین این سوال مطرح می شود که آیا تمکین و نشوز از نظر مفهوم و مصداق دچار تحول شده است؟ بدون تردید تمکین از جمله حقوق امضایی است و مانند مجعول تاسیسی نیازمند به جعل اعتبار از ناحیه شارع می باشد. شارع ضمن شناسایی تمکین متعارف و امضای آن، مناسبات زوجین و نهاد خانواده را با سازو کار حقوقی مناسب تحکیم بخشیده است. پایداری زوجیت و نهاد خانواده از مولفه های متعددی تاثیر می پذیرد و تمکین از جمله آن مولفه هاست. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی بر این نکته تاکید شده است که تمکین به معنای عام، متناسب با مقتضیات زمان متحول شده است. از این رو علیرغم فعالیت اجتماعی و اشتغال زوجه در بیرون از خانه، زوج ملزم به انفاق می باشد.
۵۹۳.

بررسی ترجیحات نوازه گیری ادبی و غیرادبی دانشجویان از منظر جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 627 - 652

کلید واژه ها: جنسیت نوازه نوازه ادبی نوازه غیرادبی نوازه گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۶۳
رابطه سالم مدرس و دانشجو می تواند فرصتی برای رشد فردی و تحصیلی فراهم کند. آن چه میان رابطه سالم و ناسالم تفاوت ایجاد می کند، استفاده از زبان و رفتاری نوازشی یا سرکوب گر است که به آن نوازه می گویند. به طور معمول، زبان نوازه ها معیار و غیرادبی است که نوع ادبی آن، با این پیش فرض که با ترکیب ادبیات و نوازه می توان فرصتی برای کاربرد خلاقانه زبان و پیوند زبان، فرهنگ و ادبیات فراهم کرد، مطرح شده است. بدین منظور، مطالعه حاضر با هدف بررسی ترجیحات نوازه گیری دانشجویان به دریافت نوازه ادبی و غیرادبی، به روش کمی انجام شد. هدف از بررسی جنسیت، آگاهی از تفاوت و تمایل زنان و مردان به نوازه ادبی و غیرادبی است؛ زیرا آنان با وجود رشد در بستر زیستی و فرهنگی مشابه، ممکن است نگرش متفاوتی داشته باشند. حجم نمونه 411 دانشجو (133 مرد، 278 زن) در مقاطع و رشته های تحصیلی گوناگون بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته نوازه های ادبی و غیرادبی است. نتایج نشان داد که زنان به نوازه غیرادبی و مردان به نوازه ادبی تمایل بیش تری دارند. علت انتخاب نوازه های ادبی توسط مردان و نوازه های غیرادبی توسط زنان را می توان با ویژگی های شخصیتی آن ها، آداب گفتگو میان زنان و مردان، جایگاه اجتماعی آن ها که منجر به انتخاب زبان نوازه ها می شود و عدم وجود رابطه ای صمیمی میان مدرس و دانشجوی غیرهمجنس و ویژگی های متفاوت زبان ادبی و غیرادبی توجیه کرد.
۵۹۴.

ارزیابی تأثیر شکاف جنسیتی بر عمل کرد محیط زیستی در کشورهای منتخب جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 389 - 413

کلید واژه ها: خوشه بندی فضایی رگرسیون حداقل مربعات معمولی شاخص عمل کرد محیط زیست شکاف جنسیتی متابولیسم جمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۹
جنسیت به منزله یکی از عوامل مهم حفاظت از محیط زیست به رسمیت شناخته شده است. با وجود این، هنوز ادغام جنسیتی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها به منزله یک گزینه فرعی و هدردادن بودجه در نظر گرفته می شود. تحقیق حاضر، با بهره گیری از داده های مجمع جهانی اقتصاد و دانشگاه ییل و با استفاده از روش خوشه بندی میانگین کا و رگرسیون حداقل مربعات معمولی در چارچوب نظریه متابولیسم جمعیت طی سال های 2014 تا 2020، به ارزیابی تأثیر ابعاد چهارگانه شکاف جنسیتی بر عمل کرد محیط زیستی کشورهای منتخب جهان می پردازد. نتایج خوشه بندی فضایی نشان داد کشورهای جنوبی و میانی قاره افریقا و جنوب آسیا در خوشه 1 با پایین ترین مقادیر فرصت و مشارکت اقتصادی، بهداشت و بقا، دست یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی قرار دارند. ازاین رو، ابتدا باید ابعاد دست یابی تحصیلی و بهداشت و بقا را مدنظر قرار دهند. خوشه 2 با مقادیر متوسط در امریکای جنوبی، آسیای شرقی، خاورمیانه و اروپای شرقی برای رسیدن به عضویت در خوشه 3 و همچنین خود خوشه 3 در کشورهای اروپای غربی، امریکای شمالی و استرالیا برای حفاظت بیشتر از محیط زیست باید بر دو بُعد فرصت و مشارکت اقتصادی و توانمندسازی سیاسی زنان تأکید کنند. علاوه بر این، نتایج رگرسیون حداقل مربعات معمولی چند متغیره نشان داد که ابعاد شکاف جنسیتی 41 درصد از نوسانات عمل کرد محیط زیستی کشورهای منتخب را تبیین می کند؛ بنابراین، می توان گفت که عمل کرد ضعیف محیط زیستی در کشورهای آسیایی، افریقایی و امریکای جنوبی ناشی از شکاف جنسیتی است. علاوه بر این، دو بُعد دست یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی زنان مهم ترین مؤلفه های اثرگذار بر عمل کرد محیط زیست اند.
۵۹۵.

مقایسه تصویر بدن، نشخوار فکری و اضطراب اجتماعی در افراد مبتلا به ملال جنسی و افراد بهنجار

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره ۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 7 - 20

کلید واژه ها: تصویر بدن نشخوار فکری اضطراب اجتماعی ملال جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۰
مقدمه: افراد دچار ملال جنسیتی آشکارا از ناراحتی مداوم به دلیل عدم تناسب نقش جنسیتی و احساسات فعلی، علاقه وافر و مداوم به همانندسازی با جنس مخالف بدون بهره بردن از مزایای فرهنگی و اجتماعی خاص آن جنس رنج می برند. لذا پژوهش حاضر با هدف مقایسه تصویر بدن، نشخوار فکری و اضطراب اجتماعی در افراد مبتلابه ملال جنسیتی و افراد بهنجار انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی افراد دارای اختلال ملال جنسیتی و عضو ترنس-سکشوال انجمن حمایت از بیماران ملال جنسیتی استان تهران بود. تمامی افراد بهنجار ساکن استان تهران نیز جامعه افراد عادی این پژوهش بودند. تعداد 50 نفر از افراد مبتلا و 50 نفر از افراد عادی به شیوه در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005)، نشخوار فکری نولن هوکسما و مارو (1991) و اضطراب اجتماعی کانور (2000) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره و نرم افزار SPSS24 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه در نگرانی از تصویر بدنی (46/90=F و 01/0>P)، نشخوار فکری (01/115=F و 01/0>P) و اضطراب اجتماعی (95/87=F و 01/0>P) وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که افراد مبتلا به ملال جنسیتی نسبت به افراد غیرمبتلا تصویر بدنی کمتر و نشخوار فکری و اضطراب اجتماعی بالاتری دارند. تغییر باورهای فرهنگی و افزایش پذیرش اجتماعی می تواند نقش مهمی در بهبود تصویر بدن، نشخوار فکری و اضطراب اجتماعی داشته باشد.
۵۹۶.

نشانه شناسی درون فرهنگی نقشمایه ترکیبی پرنده_با_سر_زن در انگشتری های فلزی سپهرنشانه ای سلجوقیان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 519 - 543

کلید واژه ها: سپهرنشانه ای سلجوقیان ایران انگشتر نقشمایه پرنده با سر زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۴
نقش مایه های ترکیبی انسان-پرنده مفاهیم گسترده و گاه متضادی در تمدن بشری دارند. در دوران اسلامی با وجود تحریم صورتگری، همچنان نقوش انسانی و حیوانی، دستمایه تزئینات آثار هنر اسلامی بوده و در آثاری چون انگشتری به صورت های مختلف به کار رفته است. انگشتر در فرهنگ اسلامی اعتباری خاص دارد و بازتاب دهنده خصایص فرهنگی و باوری مستور در آن است. در میان حکومت های مسلمان در ایران، سلجوقیان از جمله اولین حکومت هایی هستند که با گستردگی جغرافیایی خود به شکوفایی فرهنگی رسیدند و در سپهر نشانه ای آنان، نقش مایه پرنده با سر زن در انگشتری ها هویتی قابل اعتنا داشت. این مقاله در ارتباطات درون فرهنگی سپهر نشانه ای سلجوقیان، پدیداری نقش مایه پرنده با سر زن در انگشتری این دوره را مطالعه می کند و به این پرسش پاسخ می دهد که در بازنمود این نقشینه چه معنای باورمداری از منظر سپهر نشانه ای مستتر است. در این مجال، از روش تحلیل نشانه شناسی فرهنگی مکتب تارتو با استفاده از نظریه سپهر نشانه ای یوری لوتمان استفاده شده است. رهیافت بحث بدین معنا منتج شد که محیط چندفرهنگی تمدن سلجوقیان ایران در درون خود متشکل از سه سپهر نشانه ای اسلامی، ترکی و ایرانی است. گفت وگوی درون فرهنگی موجب پدیداری نقشینه پرنده با سر زن با دو ترکیب بصری شد. نقوش همنشین با این نقش مایه به مفاهیم باروری، قدرت، رشد و نیک خواهی اشاره دارد که ارتباط این گونه انگشتری را با خاستگاه های زنانه قوت می بخشد. ارتباطات درهم تنیده اشتراکات فرهنگی مستتر در باورهای مذهبی اسلامی، تفکرات قومی ترکی و اندیشه های ایرانی موجب ایجاد هویتی یکپارچه در انگشترهای سلجوقیان ایران شده است.
۵۹۷.

تحلیل آیکونوگرافیک نقش زنان در نگاره های سوگ و ارتباط ایشان با آئین های کشاورزی با تاکید بر نگاره هایی از ادوار ایلخانی، تیموری و صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 653 - 677

کلید واژه ها: زنان آیین های سوگواری آیین های کشاورزی آیکونوگرافی نگارگری ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۷
آن چه در قاموس ما مرگ نام گرفته و به تلخی از آن یاد می کنیم، در نگاه انسان برزگر، پیوند درگذشتگان با زمین و انتظاری برای رستاخیز بود؛ همچون دانه ای که به امید تجدید حیات در خاک دفن می کرد. شواهد برجای مانده از شیوه های سوگواری، گویا است که در این وادی، زنان نقش مهم تری ایفا می کرده اند؛ چنان که نقش به سزائی در آئین های برزگری داشته اند. بنابراین جستار حاضر، با هدف تبیین نقش زنان در آئین های سوگواری و ارتباط آن با آئین های کشاورزی، درصدد است به این پرسش ها پاسخ دهد که چرا کنشگران آئین های سوگ اغلب زنان هستند؟ و آیا ارتباطی بین آئین های سوگواری و آئین های کشاورزی وجود دارد؟ در همین راستا این پژوهش، هشت نگاره ایرانی با مضمون سوگ از دوره ایلخانی تا صفویه را به روشی تاریخی–تحلیلی با کاربست رویکرد آیکونوگرافی تحلیل کرد. نتایج نشان می دهد آئین های سوگواری ذاتاً جهت فعال سازی قوای نباتات -که در قالب ایزدان گیاهی تجسد یافته اند- صورت می پذیرفت. این پویه طی استحاله ای کلی، از سوگواری برای خدای نباتی آغاز، سپس به سوگواری برای شخصیت های اساطیری-حماسی و نهایتاً شخصیت های تاریخی دگرسان شد. بر مبنای قرینه سازی سوگواری و کشاورزی، از آن جا که حضور زنان در زمین های زراعی مبارک انگاشته می شد، حضور ایشان در سوگواری ها توجیه می پذیرد.
۵۹۹.

زمینه های تعارض میان نقش های شغلی و خانوادگی و راهبردهای مقابله ای با آن: مورد مطالعه زنان شاغل در شهرداری شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 131 - 164

کلید واژه ها: تعادل تعارض کار خانواده شهرداری زنان سیاست های جمعیتی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۳
این مطالعه با هدف شناسایی زمینه های تعارض کار-خانواده و شیوه های برقراری تعادل میان نقش های شغلی و خانوادگی انجام شد. رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن پدیدارشناسی بود. افراد مورد مطالعه شامل 27 زن دارای فرزند زیر 12 سال شاغل در شهرداری شهر تهران است که از طریق نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع به لحاظ سن، تعداد فرزندان، نوع سمت و نوع قرارداد، انتخاب و براساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوه گردآوری داده های مصاحبه عمیق به صورت انفرادی و حضوری و روش تحلیل یافته ها، تحلیل مضمون است که به سه شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی استخراج شدند. براساس یافته های مطالعه زمینه های تعارض در 8 خرده مضمون و 3 مضمون اصلی «رویکرد جنسیتی نابرابر در عرصه های خصوصی و عمومی»، «الزامات شغلی بالا» و «ر هاشدگی و در حاشیه ماندن سیاست های حمایت از خانواده و فرزندآوری» قرار می گیرد. راهکار های مادران شاغل برای ایجاد سازگاری که از مجموع 95 مفهوم اولیه و 18 زیرمضمون استخراج شده اند، در دو مضمون اصلی تحت عنوان «عقلانیت کرانمند» و «شکل گیری تمهیدات غیر سنتی سازمانی» دسته بندی شده اند. درمجموع درحالی که ابتکارات سیاست گذاری می تواند در کمک به زنان برای سازگاری نقش های دوگانه مؤثر باشد، بسیاری از زنان هنوز این مسائل را در سطح فردی یا شخصی حل می کنند و احساس می کنند سیاست های اتخاذشده ازسوی سازمان کافی نیست و یا ضمانت اجرایی ندارد و به همین دلیل به طور ملموس بر زندگی آنها تأثیر نگذاشته است.
۶۰۰.

سیر تاریخی اشتغال زنان در بستر گفتمان های قبل و بعد از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 23 - 44

کلید واژه ها: گفتمان اشتغال زن سنت مدرنیسم انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۳
کار و اشتغال به عنوان شالوده تأمین درآمد و مایحتاج روزمره و بستر بروز خلاقیت ها و توانمندی های انسانی در طول تاریخ، فارغ از تأثیرات جنسیتی، سنی و طبقاتی نبوده است. محدوده نفوذ این متغیرهای اجتماعی را گفتمان غالب بر هر دوره، طی فرایند تاریخی و درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرت های موجود اجتماعی مشخص می کند. پژوهش حاضر با انتخاب نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه، جستاری در تاریخ اشتغال زنان و اثرات آن بر حیات فردی و اجتماعی زنان و خانواده ایرانی است. مبنای این تحلیل، اسناد و داده های تاریخی دوره های مختلف ایران در مقاطع پیشامدرن، دوره اقتصاد امتیازی قاجاریه، پهلوی و انقلاب اسلامی است. نتایج تحلیل نشان می دهد در گفتمان انقلاب اسلامی با دال مرکزی «تساوی و عدم تشابه حقوقی زن و مرد» نظامی معنایی از دال های عفاف و حجاب، تفکیک جنسیتی مشاغل و محل اشتغال و اولویت حضور زنان در خانواده شکل گرفته است. تأکید بر محیط سالم و امن شغلی و ایفای همزمان و دور از تنش نقش همسری و مادری در کنار نقش شغلی موجب تمایز و برتری اشتغال زنان در دوره پس از انقلاب با دوره پهلوی و دوره های قبل از آن بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان