فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۶۱ تا ۹۸۰ مورد از کل ۱۱٬۸۴۶ مورد.
۹۶۱.

تبیین نقش روحانیت اصفهان در دگرگونی های فرهنگی و اجتماعی اصفهان بین سال های1332 1320/1953 1941(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصفهان حزب توده روحانیت احزاب مذهبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روحانیت
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۱۰۶۹ تعداد دانلود : ۶۸۷
پس از شهریور 1320/1941، عرصه ی فعالیت برای گروه های مختلف جامعه ی ایران، از جمله نیروهای مذهبی و حزب توده مهیا شد. از سوی دیگر ترس از قدرت یافتن حزب توده، محمدرضا شاه را بر آن داشت که به جای مخالفت با مذهب، در جهت تقویت قوای مذهبی برآید. این تحولات، موجب به صحنه آمدن دوباره روحانیت شد. در کنار فعالیت روحانیون پایتخت، در شهرستان ها نیز عملکرد آن ها قابل توجه بود. این مسئله در مورد شهر اصفهان که روحانیون از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند، اهمیت بیشتری می یابد. مقاله ی حاضر بر آن است به این پرسش پاسخ دهد که روحانیون اصفهان تا چه اندازه در بالا بردن سطح آگاهی مردم تأثیر داشته یا می توانستند داشته باشند؟ بر اساس یافته های پژوهش، عمده ی فعالیت های فرهنگی و اجتماعی روحانیون و نیروهای مذهبی اصفهان از 1325/1946، به برخورد با فساد و فحشاء، تبلیغات علیه بهائیان، جلوگیری از انتشار افکار کسروی و کمونیستی در بین جوانان، محدود شده بود. ولی در زمینه ی آموزش و پرورش و ارتقاء سطح آگاهی مردم آنچنان که انتظار می رفت، نتوانستند دستاورد قابل توجهی داشته باشند.
۹۶۲.

تأثیرات مذهبی حکومت امپراتوری عثمانی بر قبرس(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امپراتوری عثمانی قبرس مسیحیان ارتودکس مسلمانان قبرس تغییر دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان اروپای معاصر اروپای غربی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۴۰۲ تعداد دانلود : ۶۸۱
عثمانی ها (687-1343ه .ق/1288-1924م) یکی از قبایل ترک غز بودند که به خدمت سلجوقیان روم درآمدند و یک امیرنشین در آسیای صغیر تأسیس کردند. این امیرنشین از آغاز قرن هشتم هجری قمری/ چهاردهم میلادی گسترش یافت و به مرور به امپراتوری بزرگی تبدیل شد که بسیاری از سرزمین های قاره های آسیا، اروپا و آفریقا را در برمی گرفت. عثمانی ها در دوران حکومت سلطان سلیم دوم به قبرس لشکر کشیدند. این لشکرکشی حدود سه قرن حکومت مسلمانان را بر این سرزمین به دنبال داشت. حکومت عثمانی، تأثیرات مهمی در جنبه های سیاسی، اقتصادی و مذهبی بر جامعه قبرس گذاشت. این پژوهش به تأثیرات مذهبی حضور عثمانی در قبرس می پردازد. به نظر می رسد ورود عثمانی ها به قبرس از نظر مذهبی، مسیحیان ارتودکس را از سلطه کلیسای کاتولیک خارج ساخت و با اسکان مسلمانان در قبرس و پذیرش اسلام به وسیله گروهی از مسیحیان جزیره، عنصر ثابت مذهبی به قبرس وارد شد. به طوری که امروزه مسلمانان، پس از مسیحیان ارتودکس بزرگ ترین گروه مذهبی قبرس را تشکیل می دهند.
۹۶۳.

زمینه های ورود و نقش آفرینی کارگران در انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد فرهنگ امام خمینی پهلوی انقلاب کارگران عاملیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۹ تعداد دانلود : ۵۹۱
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 به واسطه ماهیت ائتلافی خود، حاصل تعامل و همکاری گروه ها و طبقات اجتماعی مختلف بود. یکی از طبقات اجتماعی مهم حاضر در انقلاب اسلامی ایران، طبقه کارگر بود. مسئله این پژوهش چرایی ورود کارگران به انقلاب اسلامی ایران به رغم اعطای برخی امتیازهای اقتصادی، رفاهی رژیم حاکم به آنان است که کوشش شده است تا با استفاده از روش توصیفی تفسیری و رهیافت فرهنگی جامعه شناختی، به پاسخ گویی بدان مسئله پرداخته شود. طبق نتایج به دست آمده در این پژوهش، فرهنگ و اقتصاد به عنوان دو عامل تکمیل کننده در انقلاب اسلامی در یک راستا و همسو با هم، نقشی تعیین کننده در شکل گیری نارضایتی کارگران و در نهایت ورود کارگران به انقلاب اسلامی داشتند.
۹۶۴.

شکل گیری و عملکرد منصب دیوان بیگی در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قضاوت صفویان دیوان بیگی وظایف دیوان بیگی تضعیف دیوان بیگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۲۲۸۰ تعداد دانلود : ۷۳۲
شاه عباس صفوی بنا بر مقتضیات اجتماعی و سیاسی، در ساختار و کارکرد برخی از مناصب تغییراتی پدیدآورد. منصب دیوان بیگی نیز در نتیجه تحوّلات، تکامل و توسعه کارکردی یافت و از حالت نظامی به محکمه قضایی عرف تغییر رویه داد و وظایفی چون نظارت بر شکایات عامه مردم از مقامات دولتی، رسیدگی به جرایم و احداث اربعه و... را برای ایجاد نظم در ساختار اجتماع و کسب رضایت عامه مردم برعهده گرفت. اما نوسانات بعد از شاه عباس اول کارکرد آن را تضعیف کرد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر داده های موجود در منابع، ضمن بررسی دلایل شکل گیری منصب دیوان بیگی در منظومه قضایی صفویان، در صدد پاسخگویی به این پرسش هاست که دیوان بیگی در ساختار اداری و قضایی صفویان چه وظایفی برعهده داشته ؟ و چه عواملی سبب تضعیف کارکرد و موقعیت آن شد؟. نتیجه آنکه، دیوان بیگی به علت توسعه دامنه اختیارات و وظایف، نقش مهمی در ایجاد امنیت اجتماعی و قضایی داشت، ولی در دوران اخلاف شاه عباس، تضعیف اقتدار شاهان صفوی، تخطی از قوانین حقوقی، غلبه گرجیان بر دیوان بیگی، ناسازگاری با مقامات روحانی و دیوانی و غیره سبب انحطاط آن شد که در نتیجه آن، ساختار اجتماعی و قضایی حکومت صفویه تضعیف و زمینه نارضایتی اجتماعی سیاسی مردم از جمله اقلیت های مذهبی را ایجاد شد.
۹۶۵.

شکوفایی هنر سلجوقی*

نویسنده:

کلید واژه ها: هنر تجارت سلجوقیان شهرنشینی موقعیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۴ تعداد دانلود : ۴۶۳۶
یکی از دوره های شکوفایی هنر ایران، دوران سلجوقی است؛ دوره ای که هنرهای گوناگون پس از ظهور اسلام، متناسب با تفکرات و اعتقادات اسلامی شکل گرفته، رشد کرد و مراحل تحّول و تطور خود را گذراند. تولیدات و محصولات هنری دوره ی سلجوقیان در فرایند شکل گیری و شکل پذیری نهایی الگوهای کلاسیک هنر اسلامی در ایران و در سرزمین هایی که کمابیش تحت تأثیر مستقیم آن قرار داشتند، اهمیت اساسی و بنیادی داشت. این پژوهش بر آن است تا شناختی کلی و همه جانبه از عناصر تأثیر گذار در هنر دوران سلجوقی، (تقریباً بین سال های 1050 تا 1225م. و علی الخصوص نیمه دوم از سال 1150 تا 1225م.) به دست دهد. بنابراین در این دوره، علاوه بر این که عناصر هنری گوناگونی، از قبیل شهرنشینی، تجارت و موقعیت اقتصادی نقش به سزایی در شکوفایی هنر سلجوقیان داشتند، شاهد اوج گیری و گسترش زبان و ادبیات فارسی هستیم که این امر عنصری دیگر در روند گسترش هنر آن دوران به شمار می-رود.
۹۶۶.

منصب کدخدا در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روستا قاجاریه زارع مالک کدخدا مناصب اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار شخصیتها
تعداد بازدید : ۴۴۱۹ تعداد دانلود : ۱۶۶۴
در طول تاریخ ایران، کدخدا یان به عنوان رؤسای روستاها ، نقش بسیار مهمی در ساختار اداری و تأمین امنیت روستاها ایفا کردند. این موقعیت و عملکرد در دوره ی قاجاریه نیز تداوم و تکامل یافت و به موجب «قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام» مصوب 14 ذی القعده ی 1325، اداره ی امور روستاها رسماً بر عهده ی کدخدایان گذاشته شد ؛ اما در سال 1354 ه.ش، کدخدا از سیستم اداری ایران حذف و مناصب دیگری همچون «دهبان» و «انجمن ده» جایگزین آن شدند. در این پژوهش ضمن بررسی موقعیت و جایگاه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کدخدا و عملکرد اداری- سیاسی او در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار و تداوم و تحول ساختار و عملکرد کدخدا در طول این دوره، به این سؤال پاسخ می دهیم که جنبه های مثبت و منفی نقش کدخدا برای دولت، مالک و روستاییان چه بوده است. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی تاریخی مبتنی بر اسناد و داده های موجود در منابع استفاده می کنیم. نتیجه ی این تحقیق نشان می دهد که در جامعه ی روستایی عهد قاجار، کدخدا به عنوان رئیس ده، بالاترین مقام اجرایی حاضر در روستا بود و ارتباط مقامات دولتی و مالکان غایب با روستاییان و بالعکس بیشتر به واسطه ی او انجام می شد. کدخدا با توجه به شرایط زمانه، میزان قدرت و نفوذ مالک و مقامات بالادستی دیگر، مطیع یا سرکش بودن افراد زیردست، میزان نفوذ و اعتبار در بین مردم و ویژگی های اخلاقی و شخصیتی خود، گاه به عنوان نماینده ای چاپلوس برای حکومت ظاهر می شد و با گرفتن مالیات های گوناگون از رعایا، باعث بدبختی آن ها می شد و گاه به صورت زبان گویای افراد زیردست خویش دربرابر ظلم و ستم مقامات دولتی دیگر درمی آمد و با رسیدگی به مشکلات مردم، برای رفاه و آسایش آنان اقدام می کرد.
۹۶۷.

تحلیل مقایسه ای بسیج منابع در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران با استفاده از مدل بسیج چارلز تیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی بسیج منابع انقلاب مشروطه تیلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۹۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۸۱
در مقاله حاضر، با توسل به نظریه بسیج منابع چارلز تیلی، به شناسایی فرآیند بسیج در دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران پرداخته شده است. در واقع، پرسش اصلی پژوهش آن است که بسیج منابع در دو انقلاب مشروطه و اسلامی، بر اساس الگوی نظری چارلز تیلی چگونه صورت گرفته است؟ روش پژوهش تاریخی مقایسه ای و همچنین روش تحلیل اسنادی است. بر پایه پرسش های مستخرج از مدل نظری مورد استفاده، تفاوت ها و تشابهات این دو انقلاب را شناسایی کرده که اهمّ تفاوت های این دو انقلاب در ایدئولوژی بسیج و رهبری این دو انقلاب و اصلی ترین تشابهات دو انقلاب در وضعیت سرکوب / تسهیل انقلابیون از سوی حکومت، همچنین وضعیت قدرتمند گروه های انقلابی در برابر وضعیت ضعیف حکومت های قاجاری و پهلوی دوم خلاصه می شود.
۹۶۸.

نقش کرمانشاهان در تحولات سیاسی و نظامی دوره ی جانشینان کریم خان زند

کلید واژه ها: نقش ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان ایلات و طوایف جانشینان کریم خان زند الله قلی خان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی زندیه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۹۹۵
در هرج و مرج های دوره ی جانشینان کریم خان زند کرمانشاهان نقش غیر قابل انکاری داشت. این ایالت به چند علت کانون توجهات بود؛ اول اینکه مدعیان جانشینی کریم خان زند قصد داشتند با کمک نیروهای نظامی پر تعداد آن به تخت سلطنت ایران برسند و بعد نیز حاکم کرمانشاهان الله قلی خان زنگنه با پشتیبانی ایل خود زنگنه وایلات هم پیمانی همچون کلهر و وند ها ادعای پادشاهی داشت و رقیبی قدرتمند برای جانشینان کریم خان بود. ایلات و طوایف کرمانشاهی ساکن شیراز هم در درگیری خوانین زندیه شرکت داشتند و هر ایل و طایفه-ای بنابر مصالح و منافع خود جانب یکی از مدعیان سلطنت را می گرفت. مقاله حاضر در نظر دارد با بررسی این رویدادها اهمیت سیاسی و نظامی کرمانشاهان را در این دوره مورد تحلیل قرار دهد.
۹۶۹.

تأثیر موج تجدد خواهی و جریان نوسازی بر تحول پوشاک ایرانیان (از ابتدای دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدرنیته نوسازی تجددخواهی تحول پوشاک دوران قاجار و پهلوی اول

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول فرهنگی
تعداد بازدید : ۲۳۰۸ تعداد دانلود : ۹۸۲
ایران در دوره قاجار که جامعه ای پیش مدرن و سنتی بود، دچار تحولات ویژه ای شد. ورود فکر تجدد عامل اصلی این تحولات بود. نتایج سیاسی شکست تجدد سبب روی کار آمدن سلسله پهلوی شد و تحولاتی را نیز در جامعه ایرانی دوران پهلوی برپایه همین تفکر تجددخواهی پدید آورد. در دامنه این بحث تحول پوشاک ایرانیان نیز مطرح می شود. تحقیق حاضر براساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی و به لحاظ ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز از منابع تاریخی و پژوهش های انجام شده در این زمینه شد استخراج شده و به منظور دست یابی به نتایج علمی مورد تجزیه تحلیل کیفی قرار گرفته اند. نتایج مطالعات نشان می دهد تحول پوشاک در دوره قاجار به علت حفظ ساختارهای سنتی، فقط در میان عده اندکی از درباریان و روشن فکران فرنگ رفته مورد استقبال قرار گرفت و مردم عادی همچنان بر قواعد سنتی پوشاک خویش پافشاری می کردند. در دوره پهلوی اول زیرسلطه یک نظام استبدادی تجدد خواه که الگوهای مرکزی و از بالا را برای هویت بخشی به جامعه القا می کرد، تغییر در پوشاک مردان با همراهی مراجع فرهنگی جامعه تداوم یافت؛ اما تغییر در پوشاک بانوان به علت همراهی نکردن این گروه شکل دیگری به خود گرفت.
۹۷۰.

سلطان حسین میرزا جلال الدوله: نمادی از کارکرد قدرت در بافت اجتماعی ولایات عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشروطیت یزد قاجاریه جلال الدوله ظل السلطان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای نمایشی تئاتر و نمایش سبک ها
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۲۱۲۴ تعداد دانلود : ۶۳۲
در ساختار قدرت ایران عصر قاجار، هرچند انبوه شاهزادگان، تسلّط یکپارچه سلسله را تسهیل می کرد، سازوکار تقسیم مناصب موانعی را در نظارت بر رفتار حکمرانان فراهم آورد و عملکرد سلطان حسین میرزا جلال الدوله نمادی از نحوه حکمرانی قاجاریه در ولایات بود که بازتاب آن در حیات اجتماعی از دو جهت حایز اهمیت است: رهیافت به مصایب قشرهای زیردست جامعه و تلقی اجتماعی از ساختار قدرت. هرچند جنبش مشروطیت تحدیدی بر شاه، وابستگانش و این رویه به شمار می رفت، تضاد منافع روس و انگلیس به شکل صف آرایی مستبدین و آزادی خواهان، منسجم نبودن رویه در بدنه مشروطه خواهان و استفاده ابزاری آنها در ضربه پذیری رقیب، بستر مناسبی برای فرصت طلبی افرادی چون جلال الدوله فراهم آورد تا با پدیده نوین همراه شوند. بر این اساس، عملکرد جلال الدوله به عنوان نمادی از ساختار قدرت در ولایات نه تنها بر آسیب پذیری بدنه اجتماعی افزود، نقشی مؤثر در شکل دهی تلقی آنها از نظام پارلمانی داشت. مقاله حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، به واکاوی در اسناد، داده ها و مکتوبات تاریخی موجود پرداخته تا پاسخ گوی این پرسش ها باشد: در حکومت جلال الدوله، حیات اجتماعی فارس و یزد چه ویژگی هایی داشت؟ عملکرد شاهزادگانی چون جلال الدوله بر انتظارات مردم ولایات نسبت به پدیده نوین مشروطیت چه تأثیری داشت؟ تعامل مشروطه خواهان با ظل السلطان و جلال الدوله تا چه میزان با آمال عمومی نسبت به نظام پارلمانی تناسب داشت؟.
۹۷۱.

طبقه بندی اصناف وتبیین ساختاردرونی وبیرونی آنها درعصرصفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اصناف ساختاردرونی وبیرونی حرَف صنعتی حرَف تجاری حرَف خدماتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۲۱۱۰ تعداد دانلود : ۷۹۴
محور پژوهشی این مقاله تبیین نقش و کارکرد اصناف درعصرصفویه است. وقوف بر این موضوع به جهت تبیین ساختار و تشکیلات ناظر بر اصناف عصر صفوی به عنوان یکی ازمهم ترین نهادهای جامعه دارای اهمیت است. تا پیش از این، توصیفی که از اصناف عصر صفوی و بررسی آن صورت گرفته تنها نام و کاربرد هر یک ازآنها بوده است. دراین پژوهش ابتدا به بررسی جایگاه اصناف درعصر صفوی وسپس نهادهای موجود در زیرمجموعه این قشر به صورت طبقه بندی شده اشاره گردیده وسپس به دو گروه عمده اصناف و شیوه زندگی و امرار معاش آنها پرداخته شده و در بخش مهم مقاله، اصناف به لحاظ سازمان داخلی و خارجی تقسیم بندی وسپس به ارزیابی وتحلیل سلسله مراتب موجود درآن پرداخته شده است.اصناف در این دوره از ساختار و تشکیلات درونی (سلسله مراتب) چون : کدخدا ،رئیس بازار ،استاد ، کارگر یا صنعتگر، و شاگرد تشکیل شده بود. همچنین ساختار و تشکیلات بیرونی اصناف نظیر : کلانتر، نقیب، محتسب، و داروغه ،موردبحث واقع شده است. جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به روش کتابخانه ای انجام گرفته وبرمبنای رویکردی توصیفی- تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات بر پایه یافته های حاصل از منابع گوناگون و استنتاج و تحلیل آنهامی باشد.
۹۷۲.

آخرین تلاش ها برای احیای حکومت اردلان در پایان دورة قاجار و اوایل پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کردستان سیاست عشایری پهلوی اول اردلان عباس خان سرداررشید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول سیاسی
تعداد بازدید : ۵۰۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۳۵
هدف: بعد ازسقوط حکومت محلی (امارت) اردلان ها، که از زمان زمان ناصر الدین شاه، حکومت کردستان را در دست داشتند، دوره ای از هرج ومرج و بی نظمی آغاز شد. عباس خان،معروف به سرداررشیداردلان، از شاخة اردلان های روانسر و جوانرود و قرین جاف ها، خواست در رأس حکومت کردستان قرار گیرد و حکومت اردلان ها را احیا کند.این پژوهش اقدامات و تلاش های عباس خان، معروف به سرداررشید ، آخرین بازماندة خاندان اردلان، را برای احیای امارت اردلان ها در اواخر دورة قاجاریه و اوایل پهلوی گزارش می کند. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با بررسی منابع کتابخانه ای و اسناد آرشیوی انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نشناختن تحولات سیاسی و ناتوانی در برقرار کردن مناسبات کارآمد با ایلات و طوایف منطقه و عدم به کارگیری ناتوانی در رهبری سواران مسلح ایلات، محبوبیت اندیشة دولت مرکزی و سیاست رضا شاه برای پایان دادن به قدرت ایل ها موجب ناکامی عباس خان شد و دورانی طولانی از جنگ، فرار، و در نهایت تسلیم و تبعید و مرگ دور از کردستان را برای او در پی داشت.
۹۷۳.

بررسی تاریخی پوشاک مردانه در دوره ی ایلخانان (654-736 ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پوشاک ایلخانان نگارگری شکل و طرح تزئینات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان فرهنگی
تعداد بازدید : ۴۵۸۱ تعداد دانلود : ۱۴۹۱
دوران حکمرانی ایلخانان مغول از اثرگذارترین دوره ها در تاریخ ایران بوده است که به طور قابل توجهی حیات اجتماعی ایرانیان را دستخوش تغییراتی ساخت. یکی از نمونه های این تغییرات، در موضوع پوشاک قابل ردیابی و مطالعه است. هدف این مقاله بررسی پوشاک مردانه، شکل و طرح البسه و انواع و اجزاء آن در دوره ی ایلخانان می باشد. مشاهده ی آثار هنری و نگارگری های کتب تاریخی آن دوره مهمترین شیوه در بررسی های این مقاله بوده است. چنین به نظر می رسد که این نگاره ها جزئیات قابل توجهی در رابطه با پوشاک آن دوره را به نمایش می گذارند. از دیگر منابع مهم در این تحقیق استفاده از کتب تاریخی، سفرنامه ها و برخی کتاب های ادبی دوره ی ایلخانان بوده که مطالب ارزشمندی در خصوص پوشاک این دوره بدست می دهد. روش پژوهش مبتنی بر تاریخ خرد (Microhistory) است و مطالب حاضر به شیوه ی کتابخانه ای گردآوری شده است. سوال اصلی این است که پوشاک مردان در دوره ی ایلخانان چگونه بوده است؟
۹۷۴.

جایگاه منشآت نصرالله بن عبدالمؤمن منشی سمرقندی در پژوهش های تاریخی دوره تیموری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تیموریان آل اینجو منشآت آل مظفر منشآت نصرالله بن عبدالمؤمن منشی سمرقندی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۴۴۸ تعداد دانلود : ۹۵۰
منشآت ومکاتیب، از جمله منابع مهم و موثق هر دوره تاریخی محسوب می شوند و در لابه لای فرمان ها و نامه های مندرج در آنها می توان به نکات مهم سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، اقشار و طبقات، مناصب و مشاغل و به طور کلی، ساختار اداری یک حکومت یا دوره مشخص تاریخی پی برد. مجموعه منشآت نصرالله بن عبدالمؤمن منشی سمرقندی نیز یکی از منشآت دوره تیموری است که بین سال های 814 تا 845 هجری قمری تألیف و تدوین شده است. هدف: هدف مقاله ذکر اهمیت مجموعه منشآت نصرالله بن عبدالمؤمن منشی سمرقندی در شناخت اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی دوره تیموری است. روش/ رویکرد پژوهش: روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای می باشد. یافته ها و نتایج: منشآت منشی سمرقندی به عنوان یکی از منشآت دوره تیموری، اطلاعات مفیدی در زمینه اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، و دینی این دوره ارائه داده و همچنین درباره تشکیلات دیوانی، نهاد قضایی و مذهبی آن دوره، در اختیار پژوهشگران و محققان تاریخ قرار می دهد.
۹۷۵.

ظهور نقش مایه ماهی آیین مِهر در مُهرهای دوره قاجار و فلوس های دوره صفوی و قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ماهی هوم آئین مِهر مهر فلوس کَرَماهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۲۲۲۴ تعداد دانلود : ۴۰۴۲
هدف پژوهش: در تعدادی از فلوس های دوره صفوی و قاجار، نقشمایه ماهی در دوکنار گلی چندپَر ضرب شده است. ترکیبی از این نقشمایه در مُهرهای دوره قاجار نیز مشهود است. این مقاله با هدف پیدایش نماد نقشمایه ماهی آئین مِهر در مُهرها و فلوس ها به مطالعه و تحلیل می پردازد. فرضیه پژوهش: علل پیدایش نقشمایه ماهی در فلوس ها و مُهرهای دوره قاجار موضوع این پژوهش است. مقاله قصد دارد با فرضیه اصلیِ«پیدایش این نقوش با تأثیرپذیری از آئین مِهر» و فرضیه فرعیِ«ارتباط نقشمایه ماهی در فلوس ها با اقلیم مردمانش و در مُهرها با شغل صاحبانش»به مطالعه و سیر تحول این نقش بپردازد. روش/رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر با ماهیت و روش تاریخی، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی، بر پایه منابع کتابخانه ای و میدانی به مطالعه و تحلیل نقشمایه ماهی و تطبیق آن می پردازد. یافته ها ونتایج پژوهش: نمادهای مِهری همبستگی ویژه ای با آب دارند که برجسته ترین آنها مروارید، دلفین، و نیلوفر است. گل چندپر و دو ماهی اشاره به روایتی دارد که در آن تخمه زرتشت در آب، مانند مروارید در گل نیلوفرآبی است که دو ماهی از آن محافظت می کنند؛ و همچنین، داستانِ کَرَ ماهی که نگهبان گیاه هوم است. طرح «ماهی درهم» یا «هراتی» در فرش عبارت است از دو ماهی و چهره مِهر در میان آن. در دوره اسلامی، چهره مِهر به گل و دو ماهی به دو برگ تبدیل شد. مقاله حاضر،با هدف پیدایش نماد نقشمایه ماهی آئین مِهر در مهرها و فلوس ها، به مطالعه و تحلیل پرداخته است. نتایج نشان داد نقشمایه ماهی در مُهرها و فلوس ها به سه شکل است: دوماهی در دوکنارِ گل، ماهی در دوکنار نقش صورت انسان، و نقش ماهی به صورت تنها در تعدادی از مُهرها در دو کنار صورت انسان دو برگ حک شده است که به سنت تبدیل ماهی به برگ در دوره اسلامی مربوط است. براساس یافته ها، فرضیه اصلی پژوهش(پیدایش نماد نقشمایه ماهی آئین مِهر در مُهرها و فلوس ها) تأیید می گردد. باتوجه به جمع آوری مهرها از اسناد نظامیان و معلوم بودن شغل آنها و همچنین با معلوم بودن محل ضرب اغلب فلوس ها، نمی توان نقش ماهی را به شغل صاحبان مُهر، و نقش ماهی در فلوس ها را به اقلیم مردم آن منطقه نسبت داد؛ در نتیجه،فرضیه فرعی مبنی بر ارتباط نقشمایه ماهی در فلوس ها با اقلیم مردمانش و در مُهرها با شغل صاحبانش مورد تأیید نیست.
۹۷۶.

پژوهشی درباره زنان «اِرَموک»در تشکیلات اردوی مغول ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جنسیت زنانگی لقب زنان ارموک زنان مردانه پوش خاتونان مغول تشکیلات اردو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ زنان
تعداد بازدید : ۱۵۹۸ تعداد دانلود : ۸۶۸
با غلبه مغول ها بر حکومت خوارزمشاهیان و تأسیس حکومت ایلخانی در ایران، عناصر تازه ای در ابعاد گوناگون زندگی ایرانیان وارد گردید که به طرز چشمگیری حیات اجتماعی ایران را دگرگون ساخت. نمونه قابل توجهی از این دگرگونی و تغییرات اجتماعی این دوره، در زمینه وضعیت و زندگی زنان این روزگار قابل مشاهده است. به نظر می رسد که حکمرانی مغول ها در ایران بر نوع و کیفیت حضور زنان در جامعه ایرانی تأثیرگذار بود و چنین می نماید که انعکاس یکی از این مواردِ تأثیرگذار در نقش زنان در جامعه ایران عهد مغول، در معنا و مفهوم واژه «ارموک» نهفته است. این واژه به ویژه برای گروهی از زنانِ فعال در اردوی مغول ها به کاررفته و می تواند ویژگی های منحصربه فرد دسته ای خاص از زنان را در تمایز با زنان دیگر جامعه آشکار سازد. با اینکه این واژه به طور چشمگیر، نوع خاصی از فعالیت های اجتماعی زنان عهد مغول را نشان می دهد و هرچند که این واژه در متون فارسی عهد مغول به کار رفته و برای خوانش این متون، فهم معنای این واژه امری ضروری است، به نظرمی رسد که تاکنون تلاشی برای شناخت صحیح و دقیق این واژه صورت نگرفته است. هدف این مقاله بازخوانی متون فارسی عهد ایلخانی برای معنایابی و توضیح واژه «ارموک» است تا به این طریق گوشه ای از حیات اجتماعی زنان و شرایط جنسیتی که در ایران عهد ایلخانان برای آنان به وجود آمد، روشن گردد و همین طور نمودی از تأثیر حکومت مغول و ایلخانی بر جامعه ایران نشان داده شود.
۹۷۷.

بنیاد امامت و سلطنت خاندان ابوسعیدی مسقط و عمان و چالش های حکومت های ایران در حوزه خلیج فارس و دریای عمان (قرون 18-19 میلادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران چالش خلیج فارس و دریای عمان سلسله ابوسعیدی مسقط و عمان قرون 18 تا 19 میلادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه خلیج فارس و دریای خزر
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۳۰۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۶۷
در بیستم محرم سال 1060هجری/ 22 ژانویه 1650میلادی جنبش ضد استعماری مردم عمان به استیلای یکصدوپنجاه استعمار پرتغال پایان داد و سلسله نوبنیاد آل یعاربه در سایه قدرت دریایی و ضعف مفرط دولت های مرکزی، حمله و تجاوز به سواحل و جزایر و بنادر ایران را تشدید کردند. بدین ترتیب، تقابل دو کشور بر تعامل و پیوند پیشین سایه انداخت. در سال 1744میلادی احمد بن سعید ابو سعیدی ( 1693- 1783م)، با لقب الامام احمد بن سعید، به رهبری مردم برگزیده شد. این امامت و رهبری آغاز سلطنت پادشاهان ابو سعیدی است که در قرون 18 و 19 میلادی عنصری تاثیرگذار در تحولات سیاسی ، اقتصادی و نظامی خلیج فارس محسوب شدند. تقابل امامان سلسله یعاربی و سلاطین ابوسعیدی مسقط و عمان با حکومت های ایران و اجاره برخی از جزایر و بنادر ایران به وسیلة آنان، بخش مهمی از تاریخ حوزه خلیج فارس و دریای عمان است. بررسی چگونگی به قدرت رسیدن سلاطین ال ابوسعید در عمانات ، تهاجم و استیلای آنان بر خطوط دریایی شمالی خلیج فارس و سیاست دستگاه حاکمه ایران در برخورد با انان، هدف اصلی این پژوهش است. در فرجام، نگارنده بر این باور است که این امر، توانمندی و تمرکز سیاسی و اداری و میزان نقش آفرینی ایران را در کرانه های آبی جنوبی، در خلال قرون 18تا 19 میلادی به چالش سختی کشانید.
۹۷۸.

دارالبِطّیخ در عصر سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اصفهان تیموریان خواجه نظام الملک طوسی دارالبِطّیخ ملکشاه سلجوق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۱۰۲ تعداد دانلود : ۶۸۰
شناخت محلّات اصفهان و تغییر بافت و ساختار آن در گذر زمان کار ساده ای نیست. حکومت هایی که در این شهر فرمانروایی داشته اند آثار تاریخی و ارزشمند زیادی از خود به جا نهادهاند، هر که از ایرانی و غیر ایرانی، به اصفهان رسیده آن را بهترین سکونتگاه برای خود یافته و رحل اقامت در آن افکنده و بسیاری در همین جا رخ در نقاب خاک کشیده اند. نویسنده این مقاله، هنگام مطالعه تاریخ مختصر اصفهان، اثر ندیم الملک، به بنایی به نام دارالبِطّیخ رسید و بر آن شد تا، ضمن معرفی این بنای تاریخی، سبب شهرت آن را به دارالبِطّیخ را از میان کتاب ها و پیران دل سپرده به هویّت ایران و ایرانی تقدیم نماید تا، ضمن شناخت این بنای کهن، اگر توفیق یابم به معرفی دیگر بناهای از یاد رفته بپردازم.
۹۷۹.

تحلیلی بر گسترش بیماری طاعون در ایران دوران فترت و تیموری (۷36 – ۹۱۱ ه.ق/ ۱۳36- ۱۵۰۶م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Timurids Plague cholera Herat

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ پزشکی
تعداد بازدید : ۱۴۶۳ تعداد دانلود : ۸۳۲
Timurid era in Iran is equivalent to starting the Renaissance. Black Death plague epidemic that is to say, at this time has happened. In one and a half-century Timurid rule, several large outbreaks of plague in Iran has emerged. The adverse effects of changes in population structure caused many historians point out these conditions in their works. The literature review shows that, unlike physicians, historians of the time, they did not differentiate between the plague and cholera, and sometimes in their writings used the two diseases as equivalent. A study in Time and place of the epidemics shows that diseases have been traveling along the Silk Road route, and especially in northern Iran, from east toward west.
۹۸۰.

وزارت مجدالملک قمی، واکاوی رقابت خراسانی عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مجدالملک قمی برکیارق مؤیدالملک خراسانی ها عراقی ها دیوان سالاری سلجوقی گروه های دیوان سالاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : ۱۲۱۴ تعداد دانلود : ۴۳۴
دوران وزارت خواجه نظام الملک طوسی و حکومت سلطان ملکشاه سلجوقی را می توان عصر طلایی سلجوقیان دانست. اما، این ساختار در درون خود با مشکلاتی مواجه بود و آن رقابت دو گروه از دیوان سالاران خراسانی و عراقی با هم بود. در پایان عمر نظام الملک، گروه مخالف او، که عراقی ها بودند، موفق شدند قدرت را به دست گرفته و خواجه نظام الملک و طرفداران خراسانی او را از قدرت حذف کنند. با مرگ ملکشاه و جنگ های جانشینی، این رقابت ها دوباره شعله ور شد. در دوره برکیارق، هرکدام از دو گروه به تلاش برای کسب قدرت پرداختند که در این میان، نقش و جایگاه مجدالملک قمی به عنوان یکی از دیوان سالاران عراقی در روند حوادث پر رنگ تر بود. مسئله اصلی در این پژوهش ریشه یابی علل رقابت این دو گروه از دیوان سالاران در دوره وزارت مجدالملک است. این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه ای به روش توصیفی تحلیلی، نقش اختلافات مذهبی را در این رقابت ها مورد تردید قرارداده و عامل کسب قدرت دیوان سالاری را در این رقابت ها تأثیرگذار می داند

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان