درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴٬۷۸۱ تا ۱۴٬۸۰۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
۱۴۷۸۱.

بررسی دیدگاه های امام خمینی(س) در خصوص دانشگاه از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متین سال بیستم بهار ۱۳۹۷ شماره ۷۸ 105 - 126

کلید واژه ها: امام خمینی دانشگاه راهبرد کلامی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۵۸۰
امام خمینی بنیان گذار انقلاب اسلامی و از رهبران تأثیرگذار در کل تاریخ بشریت و به ویژه جهان اسلام است. با توجه به ماهیت فرهنگی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و نیز جایگاه دانشگاه در شکل گیری این فرهنگ امام خمینی همواره دیدگاه ویژه ای به دانشگاه و دانشگاهیان داشته و مطالب فراوانی در این باره فرموده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی کلام امام از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف است. روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و جامعه آماری آن یکی از فرازهای امام از مجموعه سخنان امام در صحیفه امام است و به صورت هدفمند مرتبط با موضوع تحقیق انتخاب شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد در بیانات امام دو رابطه واژگانی با هم آیی و تقابل بیشترین کاربرد نسبت به سایر روابط معنایی دارند. بیشترین گسست های گفتمانی از نوع کنشگری است و گسست های زمانی و مکانی در رتبه های بعدی قرار دارند. واژه دانشگاه بیشترین جایگاه را در آغازگری جملات دارند و بیشترین جملات از نوع متعدی هستند. تحلیل سطح تبیینی، مبین عمق نگاه امام به این نهاد مهم اجتماعی بوده و نشان می دهد که در چارچوب فکری و اعتقادی امام، دانشگاه مبدأ و کانون تحولات اجتماعی و فرهنگی و محور «اصلاح یا انحراف» جامعه و «آبادانی یا ویرانی» کشور محسوب می شود.
۱۴۷۸۲.

مقصود از «تورات و انجیل» در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۶) 76 - 101

کلید واژه ها: قرآن تورات انجیل عهدین کتاب مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۵۱۲
یکی از تعابیر پرتکرار قرآن در ارتباط با کتب آسمانی پیشین، «تورات و انجیل» است. پرسش اساسی این است که آیا این تعبیر ناظر به «کتاب مقدّس» است، یا منظور کتاب هایی است که در زمان حیات حضرت موسی و عیسی (ع) وجود داشته است؟ ما درباره مقصود این عبارت و تطابق آن با عهدین، دو دیدگاه رایج را بازشناختیم و کوشیدیم با استفاده از مطالعات متنی (شواهد درونی آیات) و زمینه ای (شواهد بیرونی) و فارغ از سوگیری های کلامی، به مقصود قرآن نزدیک شویم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که قرآن این عبارت را برای کتب غیرموجود به کار نبرده است. جدا از اینکه آیا به لحاظ تاریخی کتاب های وحیانی در زمان حضرت موسی و عیسی (ع) وجود داشته یا خیر، بیان قرآن ناظر به اثبات چنین چیزی نیست، بلکه به کتب رایج در بین اهل کتاب عصر نزول که امروزه نیز موجود است، اشاره دارد.
۱۴۷۸۳.

سیر اندیشه مفسران در تبیین معنای «کتاب» و «میزان» و نقش آن در تحقق عدالت اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 106 - 127
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
در آیه 25 سوره حدید، موضوع نزولِ «کتاب» و «میزان» مطرح شده و هدف از آن، تحقق عدالت اجتماعی دانسته شده است. یکی از روش های تحقیق در آیه، بررسی آراء مفسران ذیل آن است و اگر این بررسی دارای سیر تاریخی باشد، علاوه بر تبیین معنا و پیام آیه، چگونگی سیر اندیشه مفسران در تفسیر آیه را نیز آشکار می کند. این تحقیق می نمایاند که بیشتر تفاسیر در طول قرن ها با نگاهی ساده و سطحی، از کنار این آیه گذشته اند و تنها برخی تفاسیر، تا حدّی به معنای کتاب و میزان و چگونگی نقش آن در تحقق عدالت اجتماعی توجه کرده اند و این توجه از قرن پنجم آغاز شده و با نوسان هایی تداوم یافته است؛ چنان که اوج آن را در قرن اخیر می توان شاهد بود، هرچند آیه همچنان نیازمند ژرفکاوی های بیشتری است.
۱۴۷۸۴.

رویکرد انتقادی به نگاه اندیشمندان اسلامی درباره معراج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 185 - 209

کلید واژه ها: معراج سیر شبانه پیامبر روحانی جسمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۷۹
اعتقاد به معراج نبی مکرم اسلام از امور محل وفاق در بین مسلمانان است و اصل آن ریشه قرآنی دارد. در آن شب اسرارآمیز پیامبر با اراده الاهی در عوالم هستی سیر کرد و حقایقی از عالم برین، و درجات بهشتی و درکات جهنمی تعدادی از افراد امتش را ملاحظه کرد و پس از دیدار با تعدادی از انبیای سلف از سفر بازگشت. واگویی حقایق مشاهده شده با واکنش سلبی و منفی قریش مواجه شد. فصل مشترک تمام اندیشمندان اسلامی در وقوع معراج، ادراکات ویژه پیامبر در آن شب رازآلود است. در توجیه و تفسیر نحوه و کیفیت وقوع معراج بین اندیشمندان اسلامی اختلاف وجود دارد. تعدادی این سفر خاص را جسمانی و تعدادی روحانی می دانند. رویکرد تفسیر روحانی معراج به چند زیرشاخه تقسیم می شود: وقوع در خواب، با فکر و عقل و سیر روحانی در بیداری که مرز مشخصی با حالت خواب و سیر فکری دارد. رویکرد خاص تعدادی از عرفا هرچند قابل اندراج در تفسیر روحانی است ولی به دلیل مهندسی کلام ویژه و استفاده از ادبیات نمادین به عنوان قسم جدایی در این مقاله دسته بندی شده است. هر کدام از تفاسیر پنج گانه وجوه ترجیح و ابهاماتی دارد. در این پژوهش تلاش شد با رویکرد انتقادی، تفسیر برتر معین شود. این به معنای بطلان کامل همه نظرات غیرمختار نیست.
۱۴۷۸۵.

نسخه خوانی (14)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم آذر و دی ۱۳۹۷ شماره ۵ (پیاپی ۱۷۳) 17 - 31

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۵۸۱
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب دوازدهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: نگار خانم دختر عباس میرزا، چه شعری روی سنگ مزار ابوعلی سینا نوشت؟ شرح حال خودنوشت سعید نفیسی در سال 1326 شبکه تلگراف ظل السلطان و مناطق اطراف اصفهان یادداشتی از عصر ظل السلطان درباره مدرسه نوریه خاطره ای از علی آباد و حسن آباد راه قم تهران یادداشت هایی مهم از وضعیت مسجدالحرام و برخی از کتیبه های آن اطلاعاتی درباره شاهان صفوی در یک نسخه بیتی از شاه عباس اول
۱۴۷۸۶.

نقش ریشه شناسی و سیاق در فهم آیات متشابه لفظی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷

کلید واژه ها: آیات متشابه لفظی انفجار انبجاس ریشه شناسی سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۷
آیات متشابه لفظی، آیاتی از قرآن کریم هستند که از نظر لفظ و معنا به یکدیگر شباهت دارند. بیشتر آیات متشابه لفظی، در داستان حضرت موسی و آیات مربوط به قوم یهود است. یکی از این موارد، آیات 60 سوره بقره و 160 سوره اعراف است که تفاوت روشنی در کاربرد دو واژه «انفجرت» و «انبجست» دیده می شود. در کتاب های توجیه آیات متشابه لفظی، دلایل گوناگونی برای این اختلاف در کاربرد واژگان این آیات متشابه لفظی ذکر شده است. ولی دلایل ذکرشده قابل نقد است و نمی توان به آن ها اعتماد کرد. دانش ریشه شناسی با ابزارهای مختلف، مانند: مقارنه واژگان بین زبان های سامی، شناخت اصل لغوی، اصل مضاعف، معناشناسی تاریخی و... می تواند کمک شایانی به فهم واژگان قرآن و توجیه آیات متشابه لفظی نماید. در این پژوهش با استفاده از ابزارهای دانش ریشه شناسی و با توجه به سیاق آیات که هر دو جزء قرائن لفظی معتبر هستند، توجیهی جدید در علت این اختلاف ذکر می شود که انطباق بیشتری هم با معنای دقیق واژگان و هم با سیاق آیات دارد.
۱۴۷۸۷.

ادراک پیشامفهومی از خداوند: مقایسه دیدگاه کارل رانر و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 145-158

کلید واژه ها: انتوتئولوژی ملاصدرا کارل رانر هیدگر درک پیشامفهومی تومیسم استعلایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۵۲
موضوع پایان متافیزیک در اندیشه برخی متفکران پسامدرن مثل هیدگر این شائبه را ایجاد می کند که فلسفه های سنتی برای بشرِ امروز ره آوردی ندارد؛ ولی رانر با اقتباس تومیسم استعلایی از جوزف مارشال و آمیختن آن با وجودشناسی هیدگر، خوانشی جدید از الهیات تومیستی را ارائه و امکان متافیزیک را نشان می دهد. رانر با ارائه تحلیل پدیدارشناسانه از فعالیت انتزاعی ذهن، سه عنصر مقایسه، نفی و استعلا را استخراج و ادعا می کند تمام جهت گیری های معرفتی بشر مسبوق به درک پیشاتأملی و فرامقولی از خداوند است. به نظر رانر، ماحصل یگانگی «علم به وجود عام» و «علم به خدا» انتوتئولوژی است که طبق آن، انسان در هر شناخت خود از جهان مادی، گویی به سوی خدا در حرکت است. ملاصدرا نیز بر پایة نگرش وجودی و اثبات عالَم به مثابة تجلی از مواجهة پیشامفهومی انسان با خدا سخن می گوید. این مواجهه بسیط، همگانی و خطاناپذیر است. بر حسب این مواجهه، خدا معروف، نزد هر جاهلی است و نفوس، مجبول بر معرفت حق اند. در فقرة انتزاع مفهوم وجود از خدا نیز به سه گام معرفتی در فلسفه صدرا اشاره می شود: امتناع دریافت حصولی خدا، دریافت شهودی از خدا و دلالت برهان به اطلاق مفهوم وجود بر خدا؛ بنابراین، هر گونه معرفت حصولی به خدا ریشه در مواجهه پیشامفهومی با خدا دارد.
۱۴۷۸۸.

ارتباط انسان با خویش در سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱

کلید واژه ها: سبک زندگی فرهنگ قرآنی ایمان انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۳۱۳
سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی در تمام شئون زندگی انسان تأثیرگذار است. بی-توجهی مجامع اسلامی به سبک زندگی و تلاش روشمند و سیستمی دنیای غرب در این زمینه و تقلید کورکورانه مسلمانان از دستاوردهای علمی و فرهنگی غرب، یکی از اصلی ترین دلایل عقب ماندگی کشورهای اسلامی است. البته در این که استفاده منطقی از دستاوردهای علمی و فرهنگی سایر ملت ها فی نفسه امری مفید است، بحثی نیست. اما همواره باید متوجه این نکته بود که هر تغییری در جامعه اسلامی باید همخوانی و هماهنگی مناسبی با مبانی و اصول سبک زندگی قرآنی داشته باشد. اینجاست که اهمیت درک مبانی و اصول سبک زندگی قرآنی آشکارتر می گردد. محقق کوشیده است تا در ذیل عنوان«مبانی و اصول سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی» با رویکرد تحلیلی و توصیفی، پس از شناخت واژگان مرتبط با موضوع، به اصول«ارتباط انسان با خویش» که مبتنی بر دو اصل معرفت نفس و پرورش نفس بوده و زیر مجموعه این دو اصل شامل خودآگاهی، خوداحیایی، و... می باشد، بپردازد.
۱۴۷۸۹.

مروری بر تازه ترین دیدگا ههای فان اس و مادلونگ در باب تکوین تشیّع و مسئله جانشینی پیامبر(ص)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم خرداد و تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۰) 3 - 8

کلید واژه ها: جانشینی پیامبر شیعه اهل سنت ویلفرد مادلونگ یوزف فان اس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۴۰۶
ویلفرد مادلونگ اسلا مشناس برجسته آلمانی، به مناسبت معرّفی و نقد کتاب ارزشمند «یکی و دیگر ]یعنی: خدا و همه اندیشه های انسان در باب او [: ملاحظاتی در باب کتابهای مِلَل و نِحَ لنگاشتی اسامی » نوشته دیگر اسا مپژوه برجسته آلمانی، پروفسور یوزف فان اس، به اختصار بسیار، دیدگا ههای خویش را در باب مسأله جانشینی پیامبر ا کرم )ص( و موضع شیعیان و اهل سنّت در این باره بازگو کرده است و این بار با صراحتی بیشتر به تبیین و توضیح نظرگاه خویش و آنچه در کتاب جانشینی حضرت محمّد )ص( بیان کرده بود، پرداخته است. به جهت اهمّیّت نگر شها و نظرگاه هایی که وی در مقاله یادشده درباره تاریخ پیدائی تشیّع و موضوع جانشینی پیامبر )ص( و نقد برخی از آراء فان اس در مسائل یادشده، مطرح کرده است، در این نوشتار ب هطور جدا گانه بعضِ آراء شایان توجّه او در این موضوعات مرور می شود.
۱۴۷۹۱.

ملاک تمایز تسخیر و تغییر طبیعت در فناوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۵ 53-72

کلید واژه ها: تصرف طبیعت تسخیر تغییر فناوری فناوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۳۶۵
این مقاله در صدد پاسخ گویی به این سؤال مهم در حوزه فناوری دینی می باشد که مرز بین تصرف مطلوب در طبیعت (تسخیر) با تصرف مذموم در طبیعت (تغییر) از دیدگاه قرآن چیست؟ نویسنده ابتدا اصطلاحات تسخیر، تغییر، فناوری و فناوری اسلامی را تعریف کرده و سپس با ذکر 40 مصداق تصرف، سعی در پاسخ به این سؤال با الهام از فناوری های چهارگانه قرآنی که در زمان انبیا پیشین بوده و فناوری هایی که در روایات به آنها اشاره شده است و همچنین تفسیر آیات مربوطه دارد. یافته های تحقیق: شش ملاک برای این امر پیشنهاد می شود. برخی پسینی و برخی پیشینی؛ از سوی دیگر پاره ای از ملاک ها سلبی (عدم اسراف و تبذیر و عدم آلایش و تخریب محیط زیست) و برخی نیز ایجابی (فکر، ذکر و شکرِ لسانی و عملی) هستند. نتیجه تحقیق آن است که هر مقدار فناوری بتواند نوع تصرف خود را با ملاک های طرح شده بیشتر هماهنگ شود، اسلامی تر و مفیدتر خواهد بود. روش تحقیق تحلیل اسنادی می باشد.
۱۴۷۹۲.

خوانش عرفانی از امر سیاسی در الهیات مسیحی معاصر؛ با تأکید بر اندیشه اریک وگلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: الهیات سیاسی مسیحیت عرفان حقیقت امرسیاسی مدرنیته اریک وگلین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۳۹۷
قرن اخیر، زمانة استیلای تفکر پست مدرن در ساحت فلسفه و الهیات غرب است. همان گونه که در مدرنیته، مرجع حقیقت با انفصال از عالم متافیزیک در عقل خودبنیاد انسان قرار داده شد، بنیاد اندیشه و الهیات پست مدرن مسیحی، بر نفی وجود هرگونه حقیقتی در جهان و انفصال زندگی سیاسی اجتماعی، از عرصه الهیات و عالم متافیزیکی صورت گرفت. طرح مفهوم «الهیات سیاسی» که با اشمیت آغاز شد، نشانی از توجه مجدد متألهان غرب، به نقش دین در عرصه سیاسی اجتماعی است. اریک وگلین نیز با خوانش جدید از مفهوم «حقیقت»، به اندیشه ورزی در این زمینه پرداخته است. وگلین را می توان از قائلان به پیوند میان الهیات، عرفان و سیاست دانست. او مفهوم حقیقت را بنیاد فلسفه خویش قرار دارد. مسئله این نوشتار، این است که وگلین، چه فهم تازه ای از نسبت میان الهیات و امر سیاسی ارائه می دهد؟ به نظر می رسد، وگلین با نقد روایت مدرن و پست مدرن ، بنیاد نظم سیاسی را در پیوند با حقیقتِ متکی بر وحی و اتصال متجدد به عالم متافیزیکی و عرفانی قرار می دهد.
۱۴۷۹۳.

چگونگی و ساختار رابطه ابتنایی دوسویه اخلاق و دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 221 - 240

کلید واژه ها: دین اخلاق رابطه دین و اخلاق ابتنای اخلاق بر دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۴۳۴
در باب رابطه دین و اخلاق صورت های مختلفی تصویر شده است؛ ازجمله رابطه عینیت، تعامل، ابتنا یا تعاند و ضدیت که هرکدام نیز اقسامی دارد. مقصود اصلی مقاله، تأکید بر ابتنای اخلاق و دین بر عقل است. از این ناحیه دین حق و معقول، پایه و اساس اخلاق و ضمانت اجرای آن و اخلاق صحیح و معقول، روح دین و جزء دین و یکی از اهداف دین حق است. پس اگر عقل معیار حق و باطل باشد، نه احساس و عاطفه صرف و نه تعبد محض، آنگاه دین حق و اخلاق معقول به نحوی بر یکدیگر مبتنی هستند.
۱۴۷۹۴.

معیارهای ارزش رفتارهای جزئی در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 27-46

کلید واژه ها: عمل ارزش اخلاقی حسن فعلی حسن فاعلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۴ تعداد دانلود : ۵۱۰
این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که «از نظر اسلام ارزش اخلاقی رفتارهای جزئی چگونه سنجیده می شود؟» پاسخ به این سؤال در مقایسه میزان ارزش اعمال و قضاوت اخلاقی نسبت به آن ها و نسبت به فاعل آنها مؤثر است. روش این پژوهش کاملاً اسنادی و کتابخانه ای است و با جمع آوری آیات و روایات، تحلیل مفاد آن ها و بررسی آرای مفسران قرآن کریم و شارحان حدیث، صورت گرفته است. برای کشفِ میزان ارزشِ یک عمل، باید میزان مُقرِّبیت و مُبعِّدیت آن را سنجید. هرچه یک عمل در حرکت دادن به سمت خدا و نزدیکی به او تأثیر بیشتری داشته باشد و انسان را بیشتر در معرض رحمت خدا قرار دهد ارزشمندتر و خوب تر است. «ارزش اخلاقی عمل» به دو معناست؛ یکی ارزش کلی (ذاتی و نوعی)، دوم: ارزش جزئی (موقعیتی و شخصی) پاداش یک عمل نه فقط براساس ارزش کلی و ذاتی که بعد از ملاحظه همه شرایط و ویژگی های موقعیتی محاسبه می گردد. وقتی حسن فعلی یک عمل را با همه عوامل تأثیرگذار دیگر، جمع جبری می کنیم ارزش نهایی عمل به دست می آید. علاوه بر حسن فعلی و درجه صلاحیت نوعی، ویژگی هایی که در ارزش جزئی عمل تأثیر دارد به قرار زیر است: ایمان، نیت الهی، علم و معرفت، مقدار عمل، دشواری عمل، توان و تلاش، منظومه و بافت مناسب، استمرار، اهمیت نسبی و موقعیتی، گستره تأثیر و بهره مندی مردم.
۱۴۷۹۵.

کتاب مجهول المؤلف «اخبار العباسیه » و جایگاه آن در تاریخ نگاری اسلامی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم خرداد و تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۰) 111 - 123

کلید واژه ها: کتاب اخبار العباسیه تاریخ نگاری اسامی تاریخ عباسیان خاندان عباسی التون ال دانیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۲۶۰
علاقه به تاریخ عباسیان، ممکن است به میزان زیادی مربوط به دسترسی به شماری از منابع تازه، به ویژه یکی از مهم ترین آنها یعنی تاریخی مجهول المولف درباره خاندان عباسی باشد. البته پاره ای از مشکلات پیرامون این اثر، آنچنان که باید و شاید حل نشده است. این مسائل شامل پرسش هایی درباره عنوان کتاب، تاریخ گردآوری و تدوین آن، هویت نویسنده و ارزش تاریخ نویسی و تاریخ نگارانه آن است. هدف از نگارش مقاله پیش رو، بازبینی این مشکلات و گمانه زنی هایی برای حل نقاط مبهم کتاب است تا این اثر برای پیشبرد فهم از تاریخ و سیاست عباسیان، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. نوشتار حاضر ترجمه مقاله ای از التون ال دانیل در زمینه تاریخ خاندان عباسی و جایگاه آن در تاریخ نگاری اسامی است.
۱۴۷۹۶.

نگرشی شناختی- وجودی در رشد و تربیت ارادی «شخصیت» بر مبنای اندیشه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۴ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۹۳)

کلید واژه ها: شخصیت عقل اراده تربیت علم حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۹۷
«من» یا «خود» در نظریه» صدرایی با خودآگاهی عجین است. پیدایش و ظهور «من» با آگاهی از خود آغاز شده و سپس با آگاهی نیز تکامل و رشد یافته و دارای مراتب گوناگون میگردد. آنچه این نوشتار بر اساس مبانی فکری ملاصدرا درصدد بیان آن است، در نظر گرفتن رشد «من» یا «شخصیت» است. «شخصیت» بمعنای اصطلاحی آن، که در اثر تربیت و عوامل مؤثر دیگر ایجاد میگردد، در حوزه «منِ» متعالی و رشدیافته شکل میگیرد، زیرا «من» از همان آغاز پیدایش، شخص و یک هویت وجودی خاص است، اما شخصیت که بیشتر نمایانگر صفات و ویژگیهای ارادی فرد است، در مراحلی از سیر تکاملی و تربیت صحیح عقلانی آن بروز می یابد. جستار حاضر با بررسی تحلیلی خاص، فرایند این رشد صحیح را که عمدتاً پس از بلوغ حاصل میشود، واکاوی میکند.
۱۴۷۹۷.

تأملی در صورت بندی رهیافت های «قلمرو دین»و طرح رهیافت مطلوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال هجدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۷ 87 - 106

کلید واژه ها: قلمرو دین قلمرو اعتدالی انفکاکی رهیافت حداکثری مطلق رهیافت حداقلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴
قلمرو دین از موضوعات پر چالش  و تأثیر گذار بر سپهر سیاسی جوامع اسلامی به ویژه ایران است. از نظر معرفتی رهیافت های متعددی به قلمرو دین قابل احصاء است که هر یک می تواند نقاط قوت و ضعف متعددی داشته باشد. رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی، رهیافت اکتفا به ارزش های اخلاقی و بیان کلیات، رهیافت دین متضمن یکى از احکام پنجگانه (واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح) و رهیافت تشکیل دین از عقل و نقل اهم این رهیافت هاست. بر این اساس، دغدغه بنیادین مقاله طرح رهیافتی است که در نسبت با شرایط ذهنی و مختصات عینی جامعه نقاط ضعف رهیافت های پیشین را نداشته و از قوت بیشتری برخوردار باشد. بدین ترتیب  پرسش اصلی، مختصات رهیافت مطلوب به قلمرو دین و چگونگی تحلیل ادعاها و نقاط ضعف رهیافت های موجود است. بر این پایه است که مقاله آن رهیافت ها را نابسنده دانسته و با نقدشان به طرح رهیافت قلمرو اعتدالی و انفکاکی دین بر اساس روش اجتهاد کلامی می پردازد. ویژگی های این الگو نیز عبارت از عدم مقبولیت رهیافت های حداکثری و حداقلی مطلق، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در عرصه های مختلف زیستی، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در ساحت های مدیریتی، تفکیک دین و شریعت،  تکالیف شرعی دائر مدار هدایت، و اجتهاد مستمر است. کلی دواژه ه ا: قلمرو دین، قلمرو اعتدالی انفکاکی، رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی.
۱۴۷۹۹.

بازتاب دعا در تقویت ایمان از منظر صحیفه سجادیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷شماره ۸ 61 - 74

کلید واژه ها: صحیفه سجادیه توحید معرفت ارتباط حاضرانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۴۵
در میراث ماثور امامیه، صحیفه سجادیه گنجی گران بها و مجموعه ای از بسته های فرهنگی شیعه است که هر یک آگنده از آرایه های بیانی و بدیع بوده و سوای از جنبه معرفتی، از برای فقر فرهنگی امروزمان، بَس تحول ساز خواهد بود. توحید سرسلسله معارف صحیفه و شاهکار اندیشه عصمت است. موضوع توحید در نگاه بیشتر و دقیق تر ما بیش و پیش از هر چیز تداعی گر «آموزه های نظری توحیدی» است در حالی که تحقیق سنجش گرانه در صحیفه، حکایت از آن دارد که حقیقت چیز دیگری است. چنین می نُماید که امام سجادg توحید را در قالب دعا، با شیوه ای متفاوت نسبت به سایر معارف توحیدی، تبیین فرموده و به جای آشنایی ذهن با موجودی به نام خداوند و رفع شبهات و اثبات برهانی توحید، با ارتباط حاضرانه با خداوند، جنبشی شگفت در تقویت ایمان به خدا به وجود آورده است. نگارنده با تحلیل دعای اول، سیزدهم و بیست و هشتم صحیفه، از یک سو و مقایسه با برخی آموزه های معقول و منقول از سوی دیگر، تلاش نموده است تا به درک هر چه بیشتر مفهوم توحید در زندگی نایل آمده و الگویی کاربردی در تقویت ایمان و معرفت به خداوند ارائه نماید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان