تأملی در صورت بندی رهیافت های «قلمرو دین»و طرح رهیافت مطلوب (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شماره صفحات:
۸۷ - ۱۰۶
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
قلمرو دین از موضوعات پر چالش و تأثیر گذار بر سپهر سیاسی جوامع اسلامی به ویژه ایران است. از نظر معرفتی رهیافت های متعددی به قلمرو دین قابل احصاء است که هر یک می تواند نقاط قوت و ضعف متعددی داشته باشد. رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی، رهیافت اکتفا به ارزش های اخلاقی و بیان کلیات، رهیافت دین متضمن یکى از احکام پنجگانه (واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح) و رهیافت تشکیل دین از عقل و نقل اهم این رهیافت هاست. بر این اساس، دغدغه بنیادین مقاله طرح رهیافتی است که در نسبت با شرایط ذهنی و مختصات عینی جامعه نقاط ضعف رهیافت های پیشین را نداشته و از قوت بیشتری برخوردار باشد. بدین ترتیب پرسش اصلی، مختصات رهیافت مطلوب به قلمرو دین و چگونگی تحلیل ادعاها و نقاط ضعف رهیافت های موجود است. بر این پایه است که مقاله آن رهیافت ها را نابسنده دانسته و با نقدشان به طرح رهیافت قلمرو اعتدالی و انفکاکی دین بر اساس روش اجتهاد کلامی می پردازد. ویژگی های این الگو نیز عبارت از عدم مقبولیت رهیافت های حداکثری و حداقلی مطلق، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در عرصه های مختلف زیستی، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در ساحت های مدیریتی، تفکیک دین و شریعت، تکالیف شرعی دائر مدار هدایت، و اجتهاد مستمر است. کلی دواژه ه ا: قلمرو دین، قلمرو اعتدالی انفکاکی، رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی.Reflecting on the Constellation of Approaches to the Realm of Religion and advancing a Desirable Approach
The realm of religion is one of the most challenging and influential topics in the political constellation of Islamic societies, especially Iran. Epistemically, several approaches to the realm of religion can be identified. Each one of them has several advantages and disadvantages. The absolute maximal approach, the minimal approach, the approach of limiting religion to ethical values and universals, the approach of religion consisting of one of the five decrees (obligatory, prohibited, recommendable, disapproved and permissible), and the approach to religion as built of Wisdom and Quotes are the most important approaches. Accordingly, the aim of the paper is to propose an approach that has no disadvantages of the previous approaches and can be considered more consistent with the mentality and the objective characteristics of the society and as a result more powerful. Thus, the main question is: what would be the coordinates of a desirable approach to the realm of religion and how to analyze the claims and disadvantages of existing approaches. The analysis shows that the approaches mentioned above are inadequate. To deal with the inadequacy of the previous approached, the paper proposes the moderate approach to religion based on the method of verbal Ijtihad. The main features of this model include: the rejection of the absolute minimal and maximal approach, accepting the hierarchy and breaking the realm of religion into the various areas of life, accepting the hierarchy and breaking the realm of religion into the managerial areas, separation of religion and sharia, and continuous Ijtihad.
تبلیغات
