درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۳۲۱ تا ۵٬۳۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۵۳۲۱.

طراحی و تبیین الگوی سرمایه اجتماعی مبتنی بر وصیت نامه سیاسی - الهی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 1 - 27

کلید واژه ها: امام خمینی ره سرمایه اجتماعی سرمایه اسلامی سرمایه انسانی سرمایه بنیادی و سرمایه فرهنگی - ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۱
پژوهش حاضر به طراحی و تبیین الگوی سرمایه اجتماعی مبتنی بر وصیت نامه سیاسی- الهی امام خمینی پرداخته است. در این پژوهش از روش تحلیل کیفی مضمون جهت استخراج مؤلفه ها و رسم شبکه مضامین استفاده شده است. روش کار چنین است که نگارندگان با بررسی و دقت نظر در وصیت نامه سیاسی – الهی امام خمینی به جست وجوی مضامینی که معرف سرمایه اجتماعی است در ابتدا به 90 کد و نکته کلیدی دست یافتند. در ادامه، کدهای استخراج شده به روش تحلیل مضمون در قالب 49 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان دهنده تقسیم بندی شدند. سپس، حاصل کار به صورت الگوی سرمایه اجتماعی مبتنی بر وصیت نامه سیاسی – الهی امام خمینی ارائه شد؛ که شامل 4 شاخص کلی سرمایه اسلامی، سرمایه انسانی، سرمایه بنیادی و سرمایه فرهنگی-ساختاری است. شایان ذکر است، مدیریت مناسب این شاخص ها و مؤلفه ها با توجه به اینکه برگرفته از اندیشه امام خمینی و عیناً منطبق بر شرایط حاکم بر کشور است، موفقیت و تعالی را در جامعه به همراه خواهد داشت که شایسته است به صورتی ویژه موردتوجه کارگزاران و شهروندان قرار گیرد.
۵۳۲۲.

تحلیل روایات «شهود معصومان وفات یافته، در خواب»

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 8 - 28

کلید واژه ها: دیدار با مردگان رؤیا خواب دیدن معصومان کلام نقلی معارف قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۶۴
روایات متعدّد و معتبر، گویای وقوع شهود معصومان وفات یافته، در حالت خواب است. گاهی شاهدان، از خود معصومان هستند و گاهی از غیر معصومان؛ اعم از نیکان و بدان. تعدادی از روایات، حکایت گر راهکار دیدار نبی مکرّ صلی الله علیه و آله یا یکی از معصومان و یا یکی از وفات یافتگان است. این روایات به همراه روایاتِ مؤکّدِ حقیقی بودن دیدار معصومان در خواب، شواهد خوبی برای اثبات امکان شهود معصومان وفات یافته است. کیفیت شهود در خواب، از مسائلی است که اندیشمندان اسلامی را به تحلیل وادار کرده و فرضیه هایی را مطرح کرده اند. مقاله حاضر به گزارش و تحلیل این روایات می پردازد. ارائه ادلّه و شواهد روایی با نظم و تحلیلی نو و موجز، از نوآوری های این پژوهش توصیفی تحلیلی است.
۵۳۲۳.

فتوای معیار در قانون گذاری؛ انطباق با مصالح الزامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 91 - 118

کلید واژه ها: قانون گذاری اسلامی فتوای معیار مصالح عامه تقنین فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۳۱۰
فقه شیعه در فضای پاسخ گویی به نیازهای فردی و در فاصله ای معنادار با نگرش اجتماعی، رشد و نموّ یافته است. کتاب اجتهاد و تقلید نیز از این قاعده مستثنا نیست و به همین دلیل در برخی موضوعاتی که از دریچه مسائل فردی تحلیل شده است، در مواجهه با مسائل اجتماعی، بن بست های نظری رخ می دهد و پاره ای از این مشکلات، با متد فقه فردی قابل حل نیست. یکی از مهم ترین موارد، انطباق قوانین مصوب با احکام اسلام است. قانون گذاری نه تنها در فلسفه سیاسی قدیم دارای اهمیت ویژه بوده، که در دوران مدرن نیز قلب دموکراسی های جدید خوانده شده است. در این زمینه، مسائل و موضوعات مختلفی وجود دارد که یکی از مهم ترین آن ها، موضوع «فتوای معیار قانون گذاری» است؛ یعنی این مسئله که در صورت وجود اختلاف فتوا، اسلامی بودن مصوبات با کدام یک از فتواها سنجیده می شود؟ فتوای فقیه حاکم، اعلم، فقهای شورای نگهبان، فتوای کارآمد، مطابق با احتیاط، فتوای مشهور. مقاله حاضر پس از طرح این نظریات و اشکالات مهمی که در آن ها وجود دارد، از یک سو عدم هماهنگی میان دو منظر فردی و اجتماعی را در استنباط احکام نشان داده و از سوی دیگر نظریه فتوای منطبق با «مصالح الزامی» را مطرح نموده و برخی زمینه های نظری لازم را برای آن فراهم کرده است. تقلیل الزام به فتوای خاص در قانون گذاری، به موارد احراز مصالح الزامی و شرح چگونگی ترخیص در عمل بر طبق فتوا در پاره ای قوانین مرتبط با امور شخصیه، از پایه های مفهومی این نظریه است.
۵۳۲۴.

اعتبارسنجی شرط ادخال غیرموقوف علیهم در وقف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 249 - 270

کلید واژه ها: وقف موقوف علیهم واقف شرط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۱۵
وقف از اعمال حقوقی ای است که بعد از انشای آن، رابطه واقف با مال موقوفه قطع شده و هیچ حق عینی ای برای واقف نسبت به موقوفه باقی نمی ماند. از این رو، این سٶال مطرح شده است که آیا واقف می تواند در ضمن وقف، شرط کند که بتواند در آینده افراد جدیدی را به موقوف علیهم اضافه نماید یا خیر؟ در صورتی که عقد مطلق باشد، تقریباً عموم محققان و فقها بر این باورند که به علت گسسته شدن رابطه واقف با مال موقوفه، امکان ادخال و اضافه کردن افراد جدید به موقوف علیهم نیست. ولی در صورت اشتراط امکان ادخال افراد جدید به موقوف علیهم، بین محققان اختلاف نظر وجود دارد. گروهی شرط را باطل دانسته و لذا برای واقف امکان اضافه کردن افراد جدید را ممکن نمی دانند. در مقابل، گروهی شرط را صحیح دانسته و به اقتضای «المٶمنون عند شروطهم»، برای واقف چنین حقی را قائل هستند. در نوشته حاضر که مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی است، این نتیجه به دست آمده است که چنانچه مفاد شرط، تسلط واقف بر تصرف در موقوفه و ادخال هر   کسی که اراده کند، در موقوف علیهم باشد، چنین شرطی باطل است.
۵۳۲۵.

مقایسه انتقادی رابطه علم و ایمان از منظر علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 47 - 66

کلید واژه ها: ایمان عمل علم علامه طباطبایی و جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۵
این مقاله قصد دارد رابطه ایمان و علم را از منظر علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی بررسی کند. هردوی آنها عمل را از دایره ایمان خارج می دانند و عقد قلب و اذعان نفسانی را رکن ایمان می دانند. اما دیدگاه آنها درباره دخالت علم استدلالی در ایمان متفاوت است. علامه طباطبایی حصول ایمان به خدا را بدون علم استدلالی ممکن نمی داند، اما آیت الله جوادی آملی ایمان را بدون علم به وجود خدا و صرفا از روی تقلید نیز قابل تحقق می داند. این مقاله با استفاده از روش انتقادی و مقایسه ای، ضمن تقریر صحیح نظر علامه طباطبایی و نقد بعضی برداشت ها از دیدگاه ایشان قائل است علامه طباطبایی ایمان تقلیدی را ایمان نمی داند اما علامه جوادی ایمان تقلیدی را هرچند ایمان به حساب می آورد اما برای ثمربخش بودن قائل است ایمان باید از روی علم باشد و تقلید صرف کافی نیست. در این مقاله به روش عقلی و تحلیل مفهومی ضمن انتقاد به هر دو نظریه، ذکر خواهد شد که ایمان تقلیدی و از روی شک نیز در بعضی موارد برای انسان مفید خواهد بود.
۵۳۲۶.

بررسی فقهی وضعیت معامله به قصد فرار از دین (مطالعه تطبیقی حقوق ایران و عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 79 - 103

کلید واژه ها: فرار از دین طلبکار مدیون اضرار صحت معامله عدم نفوذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۵
معامله به قصد فرار از دین از موضوعاتی است که وضعیت صحت و عدم صحت را می توان در پیشینه فقهی آن مشاهده کرد. در این پژوهش با شیوه تحلیلی و مطالعه منابع به بررسی این سؤال پرداخته که حکم معامله جدی به قصد فرار از دین چیست؟ در قانون مدنی ایران که متأثر از فقه شیعه است، اصل معامله را به دلیل شرایط صحت معامله، نمی توان گفت باطل است یا نافذ نیست، بلکه این معامله صحیح بوده و طبق قواعد عمومی قراردادها معامله به حال خود پابرجاست، مگر آنچه با دلیل خارج شود. قانون مدنی عراق این معامله را نافذ ندانسته و دلیل آن را حیله و فریب مدیون و ضرری ذکر کرده است که به طلبکار وارد می شود و مهم ترین مبنا در این زمینه را وثیقه عمومی در حق طلبکاران، حیله مدیون و ضرر طلبکار بیان نموده است. از طرفی توجه به مالکیت مدیون غیر محجور و مقتضای وفای به عهد در معامله، همچنین ادای واجبات مالی و به تبع آن دفاع از حقوق طلبکاران در صورت اضرار به آن ها مقتضی این است که قانونگذار چاره اندیشی نماید، ازاین رو در کنار نافذ بودن معامله، به طلبکار این حق را داده است که توقیف اموال مدیون را به میزان بدهی از دادگاه تقاضا نماید، لذا این نگاه حقوق مدنی ایران به مبانی فقهی نزدیک تر و هماهنگ تر است. 
۵۳۲۷.

نزاهت جنسی پیامبران علیهم السلام در قرآن؛ مطالعه تطبیقی و ارزیابی دیدگاه مفسران فریقین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 35 - 57

کلید واژه ها: واژگان کلیدی: پیامبران اخلاق جنسی پیامبر اکرم (ص) عصمت مفسران فریقین مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷
یکی از چالش زاترین و شبهه انگیزترین موضوعات در مورد معصومان(ع)، شبهات مربوط به اخلاق جنسی است که با استناد به ظاهر برخی آیات یا برخی روایات مطرح شده است. مقاله حاضر، پس از گردآوری انواع برون رفت هایی که در پاسخ به شبهه های جنسی مربوط به معصومان(ع) مانند حضرت یوسف(ع)، سلیمان(ع) و رسول اکرم(ص) ارائه شده، یا امکان ارائه آن به عنوان پاسخ جدید وجود دارد، به تحلیل و ارزیابی آنها پرداخته است. رهاورد پژوهش حاضر، این است که شبهه تمایل جنسی حضرت یوسف(ع) به زلیخا، و شبهه تمایل رسول اکرم(ص) به زینب بنت جحش مخالف با ظهور آیات قرآن است و روایات مربوط به شبهه تعدّد همسر درباره حضرت سلیمان(ع) و پیامبر اکرم(ص)، یا برداشت های نادرست از روایات شده است یا اگر تعدّد همسر در میان بوده باشد، مطابق با عرف زمانه و برای اغراض عقلایی غیرهوسرانه بوده است. ازاین رو، توجیهات دیگر غیر از موارد یاد شده، از قبیل ترک اولی، نگاه و علاقه مندی غیراختیاری در مورد تمایل رسول خدا(ص) به زینب، و خطور قلبی بدون اقدام عملی و پاسخ های دیگر در مورد تمایل حضرت یوسف(ع) به زلیخا غیر موجّه است.
۵۳۲۸.

کاربست معرفتی-هدایتی آیه میثاق در زندگی

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 9 - 28

کلید واژه ها: آیه میثاق عالم ذر کارکرد معرفتی زندگی هدایت انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
شناخت کارکردهای هدایتی آیات و به کارگیری این کارکردها در هدایت انسان ازجمله اهداف درک و فهم قرآن کریم است که غالب پژوهش های تفسیری و تدبّری پیرامون آیات قرآن کریم نیز در همین راستا صورت می گیرد. آیه 172 سوره اعراف که به آیه میثاق شهرت دارد یکی از آیاتی است که بیشتر، از جنبه شرح عالم غیب بررسی شده و کمتر به کارکرد هدایتی آن پرداخته شده است. در این جستار، به منظور دست یابی به کارکرد معرفتی و هدایتی آیه میثاق، به روش توصیفی_تحلیلی، عالم ذر و بررسی ماهیت انسان در این عالم، تبیین شده است که نشان می دهد شهود حق در عالم ذر برای انسان صورت گرفته است و انسان در این عالم، عبودیت، مربوبیت و مظهریت را با شعور و ادراک پذیرفته است. همچنین انسان با شهود قلبی می تواند انتساب خود را به ذات خداوند در حیات دنیوی بیابد. آگاهی به این اتصال و مفاد آن که در فطرت انسان نمود ظاهری دارد، به انجام احکام و عبادات دینی، اشتیاق می دهد و ظهور و فعلیت اوصاف حق برای انسان به عنوان تنها راه کسب آرامش و آسایش نمود می یابد.
۵۳۲۹.

گفتمان های اشتغال زنان (مقایسه دیدگاه امام خمینی با دیگر گفتمان های رایج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۳ 75 - 106

کلید واژه ها: امام خمینی ره گفتمان اشتغال زن فمینیسم لیبرالیسم سوسیالیسم مارکسیسم سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۷۵
گفتمان های اشتغال زن شیوه های خاصی است که افراد و گروه ها برای سخن گفتن درباره ضرورت یا عدم ضرورت و بایدها و نبایدهای اشتغال زنان در جامعه به کار می گیرند. در پژوهش حاضر سعی شده با برگزیدن نظریه و روش تحلیل گفتمان بر اساس خوانش لاکلا و موفه به بررسی تطبیقی گفتمان امام خمینی و گفتمان های رایج دیگر در مقوله اشتغال زنان و وجوه اشتراک و تمایز آن ها بپردازیم. جامعه آماری پژوهش متون تاریخی مربوط به مکاتب فکری است که به صورت هدفمند انتخاب شده است. نتایج تحلیل نشان می دهد گفتمان های حامی اشتغال زنان بیشتر بر خودبسندگی زن تأکیددارند؛ درحالی که گفتمان های مخالف با استناد به تفاوت نظام طبیعی، اشتغال زنان را مخل نظام خانواده تلقی می کنند. در میانه این دو گفتمان، گفتمان امام خمینی بر اساس آموزه ای اسلامی قرار دارد که ه ژمونی آن در حوزه اشتغال زنان پیام دهای گسترده ای در ورود سالم و بی دغدغه آن ها به مراکز اشتغال و کار و درعین حال حل تعارض نقش های چندگانه زنان در عرصه خانواده و کار داشته است.    
۵۳۳۰.

پژوهشی در رَوایی یا ناروایی تفسیر فلسفی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۰) 5 - 24

کلید واژه ها: روش تفسیری تفسیر فلسفی فلسفه فیلسوفان مفسر مکتب تفکیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۹
قرآن کریم از عصر نزول تا کنون با روش های مختلف و متفاوت تفسیر شده است. یکی از روش های تفسیری آن که در رَوایی یا ناروایی آن اختلاف شده، تفسیر فلسفی است. شماری از فیلسوفان روابودن آن را مسلّم و مفروغ عنه دانسته و سوره ها و آیه هایی از قرآن را با روش فلسفی تفسیر کرده اند، و دسته ای دیگر از عالمان دینی با آن مخالفت کرده، بر ناروایی آن به وجوهی استدلال کرده اند. در این مقاله، نخست مهم ترین دلایل  مخالفان تفسیر فلسفی با عناوین  روایات دلالت کننده بر دور بودن تفسیر قرآن از عقل انسان،  روایات نهی کننده از طلب هدایت از غیر قرآن، مغایرت تعقّل با تفلسف، و اختلافی بودن و یقین آور نبودن استدلال های فلسفی بررسی و نقد می شوند، سپس برای روابودن تفسیر فلسفی و لزوم یا دست کم جواز بهره گیری از یافته های فلسفی در تفسیر آیات استدلال و در پایان  نتیجه گیری می شود که تفسیر فلسفی با شرایطی رَواست.  
۵۳۳۱.

روایت نهج البلاغه از اخلاق حرفه ای مدیران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 359 - 389

کلید واژه ها: اخلاق حرفه ای نهج البلاغه تحلیل محتوا آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۳۷۳
نامه امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر، فرماندار مصر، یکی از مهم ترین مصادیق مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران و کارگزاران حکومتی در منابع اسلامی محسوب می شود که در آن، ویژگی های اساسی یک مدیر و کارگزار حکومتی بیان شده است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران ازدیدگاه حضرت علی (ع) است. جامعه آماری پژوهش، کلیه خطبه ها (241 مورد)، نامه ها (79 مورد) و حکمت های نهج البلاغه (480 مورد) را دربر می گیرد و ازطریق سرشماری، تمام این مؤلفه ها در آن بررسی شده است. برای جمع آوری اطلاعات از چک لیست حاوی مؤلفه های اخلاق حرفه ای استفاده کرده ایم و واحد تحلیل با توجه به ماهیت نهج البلاغه ، پاراگراف های کوتاه و بلندی بوده است که روایت های این کتاب را شامل می شود. برای انجام دادن پژوهش، از روش تحلیل محتوا استفاده کرده و براساس تکنیک آنتروپی شانون، داده های بهنجار، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هریک از 25 مؤلفه شناسایی شده را محاسبه کرده ایم. اطلاعات موردنیاز برای تحقیق را از خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه گرد آورده و فراوانی واحدهای تحلیل جامعه آماری و ضریب اهمیت آن ها را نیز مشخص کرده ایم. از 241 خطبه نهج البلاغه ، در دو خطبه (167 و 190)، از 79 نامه این کتاب، در هشت نامه (5. 26، 31، 46، 51، 53، 69 و 76) و از 480 حکمت آن، در شش حکمت (9، 15، 50، 161، 193 و 372) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به اخلاق حرفه ای پرداخته شده است. مؤلفه بردباری با 8/12 درصد، بیشترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت را درمیان مؤلفه ها دارد و پس از خوش رفتاری، امانت داری، خدمت گزاری، و توجه به حرمت و کرامت کارمندان که در مراتب دوم و سوم قرار می گیرند، بقیه مؤلفه ها دارای کمترین بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هستند.
۵۳۳۲.

بررسی نقش حسینیه ارشاد در برگزاری حج در دوران پهلوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 167 - 181

کلید واژه ها: حسینیه ارشاد کاروان زیارتی حج و عمره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۷۳
یکی از بسترهای فعالیت حسینیه ارشاد در دوران پهلوی، عرصه حج و حجگزاری بود؛ به طوری که واحدی به همین نام تحت مدیریت آن حسینیه فعالیت می کرد. این مقاله بر آن است تا با توجه به اسناد مکتوب و مصاحبه های گوناگون با دست اندرکاران حسینیه ارشاد، نقش این حسینیه در حجگزاری ایرانیان در دوران پهلوی را بررسی کند. تشکیل کلاس های آموزش مناسک حج برای حاجیان، تشکیل کاروان زیارتی حج تمتع، معرفی و بازدید آثار تاریخی اسلامی در شبه جزیره عربستان، آموزش تاریخ و سیره پیامبر(ص)  در حسینیه و آموزش فلسفه و مناسک تحلیلی حج، از جمله فعالیت های این مؤسسه است که آثار سودمند این برنامه در طول پنج سال شرکت مستمر حسینیه ارشاد در مراسم حج،  به خوبی مشهود و آشکار بوده است.
۵۳۳۳.

بررسی فقهی و حقوقی وکالت بلاعزل در حضانت فرزند

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 112 - 99

کلید واژه ها: وکالت حضانت بلاعزل حضانت فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۷ تعداد دانلود : ۸۰۸
انسان ها برای دفع مخاطرات عقد جایز وکالت، گاها به «وکالت بلاعزل» روی می آورند. از مواردی که، موضوع عقد وکالت بلاعزل قرار می گیرد؛ «حضانت فرزند» می باشد. ولی دغدغه ای که ذهن والدین را درگیر می کند آن است که این عقدنامه، چه میزان معتبر می باشد؟ آثار «وکالت بلاعزل» در «حضانت فرزند» از منظر فقه امامیه و حقوق ایران چیست؟ در ابتدا، به نظر می رسد هرچند وکالت بلاعزل در حضانت، می تواند صحیح باشد ولی چون هر لحظه موکل با انجام مورد وکالت، قادر است؛ دست وکیل را خالی بگذارد، ثمره عملی چندانی، برای وکیل ندارد. برای یافتن پاسخ این مسائل، از روش تحقیق کتابخانه ای و مراجعه به منابع معتبر فقهی و حقوقی بهره برده شد. نتایج این تحقیق آن است که اولا: هم در فقه امامیه و هم در حقوق ایران اختلافات شدیدی در پذیرش یا عدم پذیرش وکالت بلاعزل در حضانت فرزند، وجود دارد. ثانیا: رویه قضایی وکالت بلاعزل در حضانت فرزند را می پذیرد. ثالثا: هرچند اصل بر این است که هرگاه این وکالت نامه ها برای ایجاد حق و یا با اخذ امتیازی منعقد شده باشند؛ نباید قابل تحدید باشند اما فقه و همینطور حقوق ما در این مورد نیز نظر واحدی ندارند و این مخاطره آمیز است. رابعا: مصلحت کودک بر توافقات مقدم است. خامسا: از برآیند این تحقیق، نتیجه می شود که «وکالت بلاعزل حضانت فرزند» راه مطمئنی برای اخذ حضانت فرزند نمی باشد.
۵۳۳۴.

انتقال مالکیت در قرارداد مشارکت در تولید و قاعده نفی سبیل با تکیه بر آرای امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۰ 105 - 124

کلید واژه ها: مالکیت عمومی انتقال مالکیت نفت در مخزن نفت استخراجشده رهیافت فقهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۹۸
امروزه نفت از مهمترین منابع اقتصادی شناخته میشود و بهرهبرداری از منابع نفتی نیازمند سرمایهگذاری خارجی و تعامل با شرکتهای نفتی بینالمللی از طریق انعقاد قراردادهای مناسب است. قرارداد مشارکت در تولید ازجمله قراردادهایی است که فیمابین یک شرکت نفتی دولت میزبان و یک شرکت نفتی خارجی بهعنوان سرمایهگذار منعقد میشود. بهموجب این قرارداد پیمانکار در محدودهای معین و مطابق با شرایط قرارداد به اکتشاف و استخراج نفت میپردازد و در مقابل، منافع تولید نفت بین دو شرکت تقسیم میشود. علیرغم اینکه قراردادهای مشارکت در تولید بهعنوان یک الگوی مناسب قراردادی در برخی از کشورها مورداستفاده قرار میگیرد، در ایران بعضاً شبهاتی در رابطه با این قراردادها مطرح میشود که قابلیت اعمال آنها را موردتردید قرار میدهد. یکی از شبهات مطروحه که کاربرد این قراردادها را مردد مینماید بحث انتقال مالکیت در این نوع قراردادها و تعارض آن با قاعده نفی سبیل بهعنوان یک قاعده مهم فقهی است. در این رابطه بررسی نظرات و تحلیلهای مختلف، نگارندگان را با این رهیافت همراه میسازد که قرارداد مشارکت در تولید با قاعده نفی سبیل در مفهوم نفی تسلط بیگانگان بر انفال در تعارض نبوده و مالکیت عمومی بر ذخایر نفتی را منتفی نمیسازد.
۵۳۳۵.

سیر تطوّر مقیاسهای قرائی در تاریخ قرائات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۸) 93 - 116

کلید واژه ها: مقیاس های قرائی مقیاس قرائت محور مقیاس قاری محور قرائات مشهور قرائات شاذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۲۹۶
مقیاسهای قرائی همواره در راستای انتخاب قرائت یا قرائات صحیح، مورد توجه دانشمندان اسلامی قرار گرفته است. این مقیاسها در طول تاریخ به دو گونه کلی قاریمحور و قرائتمحور وجود داشته است. مقیاس قاریمحور در درجه اول، به گزینش قاریان و نه قرائات میپردازد، اما مقیاس قرائتمحور به بررسی تکتک کلمات اختلافی در قرائت قرآن بدون در نظر گرفتن قاریان آنها توجه دارد. بهطور کلی، مقیاسهای قرائی اعم از قاریمحور و قرائتمحور، سه دوره مهم را در تاریخ قرائات سپری کردهاند: الف- دوره انتخاب قرائت با مقیاس قرائتمحور؛ ب- دوره انتخاب قاری با مقیاس قاریمحور؛ ج- دوره انتخاب قاری با مقیاس قرائتمحور. پژوهش حاضر پس از دستهبندی دورههای مختلف تاریخی در این باره، به بررسی این دورهها با رویکرد توصیفی تحلیلی پرداخته است.
۵۳۳۶.

نقد و بررسی معنای «ال» در ترجمه صد آیه اول قرآن کریم (مطالعه موردی ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 96-124

کلید واژه ها: معناشناسی ال ال جنس ال عهد ترجمه قرآن محمد علی رضایی اصفهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۹
از مواردی که در برگردان آیات قرآن کریم کم تر مورد توجه قرار گرفته، معانی مختلف ال و خصوصاً ال عهد ذهنی بلاغی است و این مسأله موجب آسیب در ترجمه می شود، ال عهد ذهنی در بلاغت و علم نحو معانی متفاوتی نسبت به هم دارد که قدماء به این مورد اشاره نکرده اند. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی به معناشناسی ال در محدوده صد آیه اول قرآن کریم در ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی می پردازد و از این رهگذر به دنبال تحلیل دقیق معانی ال و بررسی راه های نمایش آن ها در ترجمه مذکور می باشد. روش مترجم در ترجمه انواع مختلف ال استخراج شده است و در برخی از ترجمه های ارائه شده در این دامنه پژوهشی، ملاحظاتی مطرح گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در ترجمه عهد حضوری تنها با ترجمه نمودن اسم اشاره و حرف ندا در کنار اسم معرفه می توان مفهوم حضور در ال را آشکار نمود. چنانکه در زبان عربی نیز نشانه عهد حضوری بودن ال، وجود این قرائن می باشد و مترجم نیز همین طریق را پیموده است و توضیح بیشتری نمی دهد و برای رساندن عهد ذکری صریح، لفظ«این» را اضافه نموده و برای نمایش ال موصوله تعبیر به «کسانی که» آورده است، همانگونه که موصولات اسمی چنین ترجمه می شوند. ال جنس و عهد ذهنی بلاغی به همان شکل معرفه معنا می شود و علامت خاصی برای شناخت آن وجود ندارد.
۵۳۳۷.

بررسی و نقد «احیای علوم سیاسی»

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ خرداد و تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸۸) 297 - 302

کلید واژه ها: احیای علوم علوم سیاسی سیاستگری نظریه زوال اندیشه همروی روششناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۲۰
استاد گرانقدر جناب آقای دکتر بشیریه پس از سالها نگارش کتب درسی و کمک درسی، به انتشار کتاب احیای علوم سیاسی - با شیوهای بسیار متفاوت- دست زدند. دغدغه اصلی ایشان، فارغ از مباحث نظری، پرداختن به مدعایی قابل اعتناء- یعنی وجود بحران در رشته علوم سیاسی- و اشاره به راهحل آن- یعنی سیاستگری- است. مشخص نیست که از دیدگاه ایشان علوم سیاسی در ایران دارای بحران است یا در جهان. سیاستگری به عنوان راهحل این بحران دارای دو ویژگی است: هنجاری بودن و توجه به بعد عمل. وجه دوم به عملی بودن این علم و راهگشا بودن آن اشاره دارد. ضرورت احیای فلسفه سیاسی و توجه به کارآمد بودن رشته علوم سیاسی از جمله امتیازات این کتاب تلقی میشود. در عین حال، نقدهایی از جمله موارد ذیل به این کتاب پرارزش میتواند وارد باشد: نقاط اشتراک و افتراق با نظریههایی مثل نظریه زوال اندیشه سیاسی در ایران، کثرت روشها (به جای زوال پارادایم خاص)، عدم توجه به بازگشت روشهای کمی (در کشورهایی مثل ایالات متحده)، عدم توجه به شرایط خاص زمانی و مکانی (مثلاً ایران اسلامی)، در نظر نگرفتن دانشهایی همچون فقه سیاسی، عدم وجود دلائل و شواهد کافی نسبت به مدعای ارائه شده، و در نظر نگرفتن «سیاست خرد».
۵۳۳۸.

واکاوی حقیقت مفهوم مخالف و ملاک تحقق آن در مدرسه اصولی فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 93 - 120

کلید واژه ها: مفهوم منطوق حقیقت مفهوم مفهوم مخالف اعتبار سنجی ضابط مفهوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۳۳۳
تمسک به «مفاهیم» در استنباط بسیاری از احکام فقهی، از اهمیت آن در فرایند اجتهاد عامه و خاصه حکایت دارد. مفاهیم، از جمله مسایل مشترک میان فریقین در علم اصول فقه است، کلیات این بحث میان امامیه و اهل سنت مشترک است که به بررسی چیستی مفهوم، ضابطه مفهوم و اقسام مفهوم میپردازد. در علم اصول فریقین «مفهوم» به دو دسته «موافق» و «مخالف» تقسیم میشود. موضوع این پژوهش درباره حقیقت، خاستگاه و ملاک تحقق مفهوم مخالف میان فریقین است که با روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای به آن میپردازد. اینکه مفهوم مخالف در نظرگاه عامه و خاصه از قبیل مدلول مطابقی یا التزامی کلام است یا هیچ یک از این فرضیات نیست، بلکه از مدالیل تکلم است، و اینکه ملاک و ضابطه مفهوم داشتن جمله در اندیشه اصولیان فریقین چیست، موضوعی است که اثر حاضر در تبیین آن میکوشد.
۵۳۳۹.

طرح کلی دین از منظر ابوالاعلی مودودی و سید قطب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال پانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 129 - 157

کلید واژه ها: طرح کلی دین ابوالاعلی مودودی سیدقطب جامعه اسلامی جامعه جاهلی توحید نبوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۸۵
ابوالاعلی مودودی و سیدقطب با توجه به روند مبارزه با طاغوتها و تغییر حاکمیت جاهلی به این نتیجه رسیده بودند که بدون حکومت اصیل اسلامی نمیتوان در برابر فساد ایستاد؛خصوصاً اینکه در ممالک اسلامی زمام حکومتها به دست کسانی است که از حقایق اسلام بیخبرند؛ لذا عالمان باید به این مهم اقدام کنند به همین دلیل خود این دو هم به سیاست و الهیات روی آوردند؛ مودودی و سیدقطب جامعه را به دو دسته تقسیم میکردند: جامعه اسلامی و جامعه جاهلی. ایشان برای رسیدن به جامعه اصیل اسلامی نیاز اساسی را این میدانستند که اسلام حقیقی شناخته شود زیرا مشکل اصلی جوامع اسلامی و عدم قیام در برابر طاغوتها فاصله گرفتن از اسلام حقیقی است، لذا شروع کردند اصطلاحات کلیدی قرآنی (الله، رب، عبادت، دین) را که به نظر آنها دستخوش تحریف شده بود در کتب خود تبیین و در ادامه مودودی در کتاب مبادی الاسلام و نظام الحیاه الاسلامی و سیدقطب در کتب معالم فی الطریق و المستقبل لهذاالدین طرحی را از اسلام حقیقی با عنوان النظام الشامل الکامل تبیین که نگاهی جامع و شامل به اسلام شود تا تصویری از آن نگاه کامل به اسلام صورت گیرد و مقدمهای شود تا به آن هدف (مجتمع اسلامی) برسند. به علت اینکه سیدقطب افکارش متاثر از مودودی میباشد طرح هر دو را در یک مقاله بررسی میکنیم طرحی که از توحید و ایمان به لا اله الا الله شروع میشود به نبوت میرسد به عنوان کسانی که علم به قوانین عالم را میرسانند و عبادات مهمترین آورده پیامبران که باعث عبودیت انسانها میشود و همه اینها در شریعت الهی محقق میشود شریعتی که فقه و احکام و حقوق واخلاق و نظامات دینی را در جامعه برقرار میکند و مجتمع اسلامی را میسازد. این طرح در یک جمله توحید نبوت عبادات و شریعت میباشد که ذیل شریعت هم احکام حقوق و نظامات دینی است.
۵۳۴۰.

خوانشی فلسفی از ساحت اجتماعی انسان کامل در نهج البلاغه (با رویکرد حکمت متعالیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 59-76

کلید واژه ها: ساحت اجتماعی انسان کامل نهج البلاغه حکمت متعالیه خلافت جامعه متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۷۰
هدف این مقاله دستیابی به تصویری کلی از ساحت اجتماعی انسان کامل با تتبع میان عبارات نهج البلاغه و تحلیل حکمی آنها با مبانی حکمت متعالیه است. ساحت اجتماعی انسان کامل، عبارتست از ویژگیهایی از انسان کامل که در تعامل با انسانهای دیگر و در ساختار اجتماعی و اینجهانی او قرار دارد. معرفت انسان کامل در این حوزه نمایانگر نقش تمدنی او در جامعه انسانی و در تحقق «جامعه متعالیه» خواهد بود. از میان روشهای مناسب برای گردآوری داده های تحقیق، روش موردنظر برای این پژوهش، روش توصیفی تحلیلی میباشد. بر اساس تعالیم نهج البلاغه و مبانی حکمت متعالیه، انقلاب فکری و محتوایی جامعه و هدایت آن از طریق ایجاد بیداری و شکوفایی فطری و آشکارسازی گنجینه های عقلی انسانها، اساس و بنیاد فعالیتهای اجتماعی انسان کامل را تشکیل میدهد که این امر بانضمام کمالات وجودی دیگر در انسان کامل و بحسب اطاعت و فرمانبرداری مردم، باعث تکامل و شکوفایی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و تشکیل جامعه متعالیه میگردد. بنابرین، محوریت و رهبری انسان کامل و فرمانبری مردم از او، اساس و مهمترین رکن تحقق آرمان جامعه متعالیه است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان