علوم اسلامی

نمایش ۱۸٬۵۴۱ تا ۱۸٬۵۶۰ مورد از کل ۷۳٬۵۱۴ مورد.

۱۸۵۴۱.

طریقیّت یا موضوعیّت روش دادرسی مطالعه تطبیقی در فقه امامیّه، حقوق اروپایی و حقوق موضوعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد آشوری جعفر موحدی

منبع: پژوهش حقوق کیفری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلید واژه ها: دادرسی عادلانه اصل قانونی بودن دادرسی اصل قطعیّت آراء اصل تعدّد قاضی جهل موضوعی قاضی مجتهد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۱۶ تعداد دانلود : ۳۲۹۷

در حقوق اروپایی تأکید بر ساختار و سازمان دادرسی جلوه بیش تری یافته است. در مقابل، در فقه امامیّه این تأکید بر شخص (مقام دادرس) بیش تر متجلّی شده است. در حقوق اروپایی در چنین ساختار و سازمانی، تعدّد مراحل دادرسی (تفکیک عرضی دادرسی) پیش بینی شده است که مستلزم تفکیک موضوعی مراحل دادرسی و ضوابط ناظر بر آن است. ازآنجاکه فرآیند دادرسی موصوف به صفت اصل قانونی بودن است، نهی به این ضوابط از سوی قانون گذار حمل بر فساد می شود ولو این که قانون گذار صراحتاً چنین فسادی را پیش بینی نکرده باشد، امّا در فقه امامیّه، با تأکید بر مقام دادرس و اختیارات وسیع وی، ظهور نهی در فساد بسته به نظر اوست مگر درجایی که شارع به صراحت نهی را ظهور در فساد بداند که در این صورت اجتهاد در مقابل نص جایز نیست. از سوی دیگر حقوق اروپایی، تعدّد درجات دادرسی (تفکیک طولی دادرسی) و تعدّد در مراجع و مقام قضائی را به عنوان اصل پذیرفته است. حال آنکه فقه امامیّه، با تأکید بر مقام دادرس (جز در موارد استثنائی) چنین تعدّدی را ضروری ندانسته و بر وحدت آن تأکید دارد. سیر تحوّل قانون گذاری در حقوق موضوعه در سال 1373 تا سال 1381، نشان دهنده ی اِعمال تفکّر فقهی و پس از سال 1381 در جهت حرکت به سوی حقوق عرفی به مثابه قبل از سال 1373 است. مقاله حاضر صرفاً توصیف و تبیین روش دادرسی در دو تفکّر مذکور و رویکرد حقوق موضوعه در این زمینه است.

۱۸۵۴۲.

قصیده یائیه بمناسبه غدیر خم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن العالمی بکتاش

منبع: pure life, Volume ۳, Issue ۶, Summer ۲۰۱۶ 11 - 13

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۱۱

هبهٌ من خالق الکون العلی صفحاتٌ من یراعٍ أزلی

۱۸۵۴۳.

نقدی گذرا بر اندیشه ی «یوسف درّه حدّاد» مبنی بر نصرانیت قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس همامی رحمت شایسته فرد

منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۹ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸ 25-40

کلید واژه ها: مستشرقان یوسف دره حداد نقد اندیشه ها نفی نصرانیت قرآن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۸۸

در مقاله ی حاضر، ضمن معرّفی اجمالی یوسف درّه حدّاد (1913 1979م)، نویسنده و اسقف مسیحی لبنانی و سوری الاصل، و مهم ترین آثار وی، مهم ترین استدلال های وی مبنی بر نصرانیت دعوت قرآن که عبارتند از: «حصر خطاب قرآن درباره ی اهل کتاب به بنی اسرائیل»، «معنای «نصاری» در اصطلاح قرآن»، «یکی بودن انجیل»، «انحصار رسالت مسیح(ع) در قلمرو تورات» و «انحصار دعوت مسیح(ع) به توحید توراتی» که غالباً براساس تفسیر آیات قرآن صورت گرفته، بیان گردیده و در پایان نظرات وی بررسی و مطابق روش های علمی معناشناسانه استدلال های وی ارزیابی علمی و نقاط لغزش وی بیان شده است. مهم ترین نقدهای وارد بر نظر یوسف درّه حدّاد عبارت است از: «عدم توجّه به تمام آیات مرتبط با موضوع»، «عدم توِجّه کافی به علم لغت و شیوه ی استعمال واژگان نزد عرب زبانان»، «عدم توجّه به مباحث تاریخی» و «نداشتن دلیل معتبر علمی».

۱۸۵۴۴.

بررسی عنصر زمان از منظر روایت شناسی در طرح قصص سوره کهف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا عباسی مهدی حامدسقایان

منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹ 125-144

کلید واژه ها: قصص قرآن سوره کهف روایت شناسی ژرار ژنت زمان روایی داستان تاریخی طرح داستان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۲۷۶

بخش عمده تعالیم و دستورات قرآنی که مجموعه ای است از اندرز ها، عبرت ها، محکمات و متشابهات، از رهگذر شگردهای ادبی و به ویژه فنون قصه سرایی و حکایت پردازی و به اص طلاح ، ادب یات داستانیِ روایی انتقال یافته است. برای شناخت و تحلیل قصص قرآنی، بهره گیری از نظریه های روایت شناسی و تئوری های آن مانند: سطوح روایی، طرح، داستان، زمان و اقسامش، متن روایی، شیوه روایی قصص، معانی و مبانی، که ابزاری برای تحلیل متن در اختیار می گذارند، از شیوه های کارآمد به حساب می آیند. فرضیه اصلی آن است که عنصر زمان روایی و اقسام آن از منظر روایت شناسی از جمله عناصر مهم در روایت های ق صص قرآنی به ویژه در قصص سوره کهف هستند. همچنین تلاش می شود به این سوالات پاسخ گفته شود که چگونه م ؤلفه زمان به بهترین نحو در شکل گیری طرح قصص سوره کهف بهره گرفته شده است؟ و چگونه در قصص سوره کهف، عناصرِ زمان روایی همچون نظم، تداوم، سرعت روایی و بسامد در نسبت با داستان تاریخی با چینشی هنرمندانه، قصه ها را به پیش می برند؟ زمان روایی در این مقاله بر اساس دیدگاه ها و نظریات ژرار ژنت بررسی خواهد شد. متون روایی با دو عنصر اصلی سر و کار دارند: داستان و طرح و در نتیجه گیری این پژوهش تصریح شده که عنصر زمان بیشترین کارایی را در داستان و طرحِ قصه های ملاقات موسی(ع) با خضر، اصحاب کهف و ذوالقرنین داشته است.

۱۸۵۴۵.

مبانی انسان شناختی، تربیت دینی در احادیث امیرالمؤمنین(ع)

نویسنده: عقیل عباس ذیشان

منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ و ۲ 19 - 42

کلید واژه ها: مبانی انسان شناختی امیرالمؤمنین (ع) تربیت دینی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۲

تربیت دینی یکی از اساسی ترین و بنیادی ترین نیازهای زندگی بشری است؛ و در پرتوی آن می تواند به سرمنزل حقیقی خود برسد. امیرالمؤمنین به عنوان بزرگ مرد تربیت در سخنان خود در بسیاری از موارد به آن ها اشاره نموده؛ ایشان انسان را موجودی وابسته به خداوند، دارای اختیار و قوه عاقله، ضعیف و محدود، مرکب از روح و جسم و انسان را متأثر از دوستان و اطرافیان می دانند و همچنین اعتقاد به روز رستاخیز را سبب ضمانت اجرایی برای تحقق قوانین الهی دانسته اند.

۱۸۵۴۶.

هدف آفرینش و نحوة فاعلیت حق تعالی از منظر ابن سینا با محوریت کتاب الاشارات و التنبیهات(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: امید رنجبری

منبع: نسیم خرد سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: ابن سینا معتزله غایت فاعل مختار غرض هدف آفرینش فاعلیت حق تعالی فاعل بالعنایة فاعل بالقصد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۵۴۳

ابن سینا معتقد است که واجب الوجود در آفرینش عالَم هستی به دنبال غرضی نیست. وی در کتاب اشارات که جزو آخرین تألیفات فلسفی او به شمار می آید بر این مطلب پافشاری می کند که نباید در کارهای واجب الوجود هیچ حُسن یا اولویتی مدنظر باشد؛ زیرا هر فاعلی که برای به دست آوردن حُسن یا اولویتی، فعلی را انجام دهد، ازنظر ذات و صفات کامل نیست، بلکه چنین موجودی ناقص بوده، به دلیل همین نقصان نمی تواند واجب الوجود باشد. ابن سینا بر آن است که مَلِک و شاهِ حقیقی هیچ نیازی در وجودش نیست، اما همگان به او محتاج اند و فعل او «جودِ» به معنای حقیقی است و در آن هیچ غرض و غایتی نیست؛ زیرا آنجایی که غرض درکار باشد، مسلّماً اولویتی برای فاعلِ آن لحاظ شده است، به بیان دیگر، از آنجا که واجب الوجود غنی بالذّات است، بر اثر غنای ذاتی او هیچ چیزی نمی تواند هدف و غرضِ ذات حق باشد؛ زیرا داشتنِ غرض با غنا و بی نیازی واجب در تضاد است؛ ازاین رو، حتی کارهای نیک جهان را نیز نمی توان به مثابة غرض برای واجب الوجود برشمرد، بلکه منشأ صدورِ عالَمِ هستی عنایتِ الهی است؛ یعنی ظهور نظام کلی جهان آفرینش با همة جزئیات و با اوقات و نظام شایسته آن، در علم أَزَلی واجب الوجود، سببِ افاضه این نظام با همان ترتیب و تفصیلِ معقولِ خود ازسوی ذاتِ حضرت حق می شود، پس با اینکه واجب الوجود فاعلِ مختار است، فاعلیتِ او از نوع فاعلِ بالعنایة می باشد.

۱۸۵۴۷.

پاسداری از مصالح جامعه و مردم با اقرار با رویکردی به آرای امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عصمت سوادی

منبع: پژوهشنامه متین سال هجدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷۳

کلید واژه ها: مصلحت امام خمینی حقوق کیفری اقرار پاسداری مصالح امت ادله مثبت دعوا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۵۱۳

: دین مبین اسلام، اهداف عالیه ای برای نیل انسان به سعادت درنظر گرفته است، درهمین راستا برای پاسداری از مصالح امت، بسط عدالت، امنیت اجتماعی، حفظ نظام و ارزش های جامعه، شیوه هایی را به کارگرفته است که یکی از آن شیوه ها، اقرار است که تحت شرایط خاصی، حجیّت پیدا می کند و با فقدان این شرایط، از اعتبار ساقط می شود، در این پژوهش ضمن تعریف مفاهیم اولیه مسائل و مطالب اقرار در پاسداری از مصالح جامعه را بررسی کرده و به این مسئله می پردازیم که چنانچه اخلاق در جامعه توسعه یابد و اقرار فرهنگ سازی شود، حقوقی را که در معرض پایمال شدن است با اقرار می توان احیا کرد و کاری را که دستگاه قضایی، پس از تلاش و کوشش زیاد و گردآوردن دلایل، قراین، استشهاد و با حدس و گمان انجام می دهد، با اقرار می توان سهل و آسان کرد. اهمیت اقرار بدان جهت است که در کلیة جوامع بشری پذیرفته شده است و دارای آثار زیادی است از جمله اینکه، قاطع دعوی است، موجب احیای حقوق انسان ها و پاسداری از مصالح جامعه، صرفه جویی در وقت و هزینة دادرسی است .چنانچه بتوان با فرهنگ سازی عمومی، بستری مناسب برای اجرای اقرار در جامعه فراهم نمود، آثار گسترده آن کمک زیادی برای دستگاه قضایی خواهد بود.

۱۸۵۴۸.

جامعه و اصالت فلسفی آن در قرآن (بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی و مطهری)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید علیرضا واسعی

منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۸۱)

کلید واژه ها: طباطبایی مطهری اصالت جامعه امت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۴۸

علاوه بر آیه های بسیاری که خطاب به «تک فردهای آدمیان» در قرآن آمده، آیه هایی نیز وجود دارد که امری فراتر از آن را مخاطب ساخته است. همین امر زمینه تأملاتی برای فیلسوف مفسران شده که آیا مراد خداوند در این آیات، پدیده مستقلی به نام «امت» (جامعه) است یا نه؟ برخی بر اساس این آیات به اصالت فلسفی جامعه نظر داده، و دسته ای صرفاً اعتباری و تبعی بودن آن را قابل اثبات دانسته اند. این مقاله بر آن است تا به استناد آیه های قرآن و بهره گیری از داده های فلسفی تاریخ، نظر قابل دفاع تر را بیان دارد؛ با این فرضیه که هویت جامعه امری استقلالی و دارای اصالت فلسفی است، چنان که با هم بودگی انسان ها، قدرتی متمایز از افراد می آفریند. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله، چگونگی هویت جامعه از منظر قرآن است و روش تبیین نظریه، بررسی آیات مرتبط با مقوله امت، بر اساس دیدگاه دو اندیشمند معاصر، یعنی علامه طباطبایی و شهید مطهری است و بالتبع، رویکردهای صدر و مصباح یزدی به عنوان دیدگاه رقیب، مورد مداقه قرار می گیرد.

۱۸۵۴۹.

مرگ اختیاری از دیدگاه ابن سینا و سید حیدر آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر عباسی محسن مردانی

منبع: اندیشه دینی دوره شانزدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۵۸

کلید واژه ها: ابن سینا ریاضت مرگ اختیاری سید حیدر آملی مراحل سیر و سلوک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۰۱۷

مسأله ی مرگ اختیاری و قیامت انفسی و کیفیت تحقق آن از جمله مسائلی است که مورد توجه عرفا و حکما بوده است. مرگ اختیاری، که به معنای قطع علاقه و تعلق از ماسوی الله و توجه تام به خداوند متعال است، دارای مراتب و درجات و نیز نتایج و ثمراتی است که در این نوشته تحلیل می شود. رویکرد ابن سینا و سید حیدر آملی، که به دو مکتب مختلف فکری تعلق دارند، از این جهت دارای اهمیت است که با مقایسه ی دو رویکرد مذکور و بیان وجوه اشتراک و افتراق آن ها، تفسیر روشن تری از مرگ اختیاری به دست می آید. ابن سینا با تجزیه و تحلیل قوای نفس ناطقه و اتحاد با عقل فعال، مراتبی از تجرید یا مرگ اختیاری را مستدل کرده است. اما سید حیدر آملی با طرح مسأله ی فنا و اقسام و درجات آن، درجات مختلف مرگ اختیاری را تببین کرده است.

۱۸۵۵۰.

تبارشناسی واژگانی «ظهور» مهدی در منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: خدامراد سلیمیان

منبع: مشرق موعود سال دهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت

تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۳۹۴

۱۸۵۵۱.

زنانگی و تأنیث در هستی شناسی ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه وفایی حسن ابراهیمی

منبع: ادیان و عرفان سال چهل و نهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلید واژه ها: جنسیت ابن عربی ذات و صفات الهی و زنانگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۹ تعداد دانلود : ۸۴۱

اندیشمندان و محققان بسیاری دربارة جایگاه و اهمیت زن در نظام عرفانی ابن عربیبه تحقیق و تفحص پرداخته اند؛ چنانکه گویی وی زنانگی را همچون تعینی ثابت و پایدار از جنسیت می نگرد. اما تحقیق و تفحص در آثار ابن عربی، به ویژه «فتوحات المکیه» و «فصوص الحکم»، نشان می دهد که وی، زنانگی را تنها به عنوان صورت و تعینی از جنسیت در تمیز از مردانگی نمی نگرد، بلکه آن را در گستره ای وسیع در تبیین خداشناسی، جهان شناسی و انسان شناسی عرفانی خویش به کار می برد، تا جایی که وی ذات الهی و برخی از صفات او مانند قدرت و اراده را مؤنث دانسته و گاه آن را در مقامی برتر و بالاتر از مردانگی نشانده است. تحقیق حاضر نشان می دهد که تأنیث به معانی منفعل بودن، اثرپذیری و مادری، در هستی شناسی عرفانی ابن عربی به کار رفته و در هر کاربرد وجهی از وجوه گوناگون هستی را به نمایش گذاشته است. تأنیث چنان در تار و پود هستی شناسی عرفانی ابن عربی تنیده شده است که بدون آن نمی توان نظام اندیشگی او را واجد انسجام لازم دانست. همچنین می توان این گونه برداشت کرد که ابن عربی جنسیت را امری نسبی تلقی کرده و موجودات را دارای دو بعد زنانگی و مردانگی می دانسته است که در موقعیت های مختلف یکی از جنسیت ها را از خود نشان می دهند.

۱۸۵۵۲.

ریخت شناسی الگوی قرآنی ابتلای انبیا؛ تحلیل داستان ابراهیم (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی راد پریسا عطایی

منبع: انسان پژوهی دینی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۶

کلید واژه ها: کلمات سنت ابتلا ابتلائات انبیا ابتلائات ابراهیم (ع) مؤلفه های قرآنی ابتلا بازیابی ابتلا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۴۵۵

برابر رویکرد قرآن کریم حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی، رابطه ای متقابل با آن دارد. پیامبران اسوه های عینی ابتلائات الهی هستند و هوشمندانه در قرآن گزینش و گزارش شده اند. مسئله اصلی این پژوهش ترسیم الگوی وحیانی ابتلای انبیا و تحلیل مؤلفه های آن با تأکید بر داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن است. محورهای اصلی پژوهش، تبیین چیستی ابتلا و مؤلفه های آن، تحلیل آزمون های اصلی حضرت ابراهیم (ع) و تطبیق آن با مؤلفه های ابتلای قرآنی است. برآیند این پژوهش عرضه الگوی ابتلاپژوهی به مثابه روش بازیابی ابتلائات پیامبران در قرآن است.

۱۸۵۵۳.

بررسی تخریج و صدور حدیث یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً در منابع اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی رحیم امرایی

منبع: حدیث پژوهی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلید واژه ها: اثناعشر خلیفه اثناعشر امیراً تخریج حدیث اثناعشر صدور حدیث اثناعشر کلهم مِنْ قُرَیشٍ مصادیق خلفای اثناعشر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۶۲

حدیث «یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً» از احادیث شاخص در بحث خلافت پیامبر 2 است که بر جانشینی و امامت ائمه شیعه دلالت دارد و در پرتو این روایات، حقانیت اعتقادات امامیه اثبات می شود. نقل های فراوانی از روایت «اثناعشر خلیفه» در منابع اهل سنت وجو دارد. بیشتر علمای این مذهب در تطبیق حدیث مذکور بر خلفای خود، بر عبارت های الحاقی آخر حدیث تکیه کرده اند. از شرایط ضروریِ کشف دلالت دقیق این حدیث و نقد توجیهات برخی علمای اهل سنت درباره مفاد آن، روشن نمودن مسئله تخریج، فضای صدور و عبارت های الحاقی آن است که مقاله حاضر به آن ها خواهد پرداخت. از سوی دیگر، دانشمندان اهل سنت با تکیه بر دو عبارت « کلّهم تجتمع علیه الامه» و «کلّهم مِنْ قُرَیشٍ» که در برخی نقل های این حدیث یافت می شود، بر تفسیر شیعه از «اثناعشر خلیفه» و تطبیق آن بر امامان اهل بیت k اشکال کرده اند. ازاین رو، در مورد سند و دلالت این دو عبارت نیز می بایست پژوهش شایسته ای صورت پذیرد . مقاله حاضر با بررسی سندی این دو عبارت و دقت در فضای صدور آن ها و تفاوت آن با وضعیتِ سندی و فضای صدور اصل حدیث، نشان خواهد داد که این عبارت ها از جانب ناقلان به آخر حدیث افزوده شده و تفاسیر ناصوابی با تکیه بر این دو عبارت، از جانب مفسران اهل سنت صورت گرفته است.

۱۸۵۵۴.

حقانیت ادیان و مسئله نجات از دیدگاه علامه طباطبائى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید احمد طباطبایى ستوده

منبع: معرفت سال بیست و پنجم بهمن ۱۳۹۵ شماره ۲۳۰ «ویژه دین شناسی»

کلید واژه ها: حقانیت نجات ادیان پلورالیسم کثرت گرایى علامه طباطبائى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۹ تعداد دانلود : ۴۸۷

با توجه به کثرت ادیان در زمان حاضر و ادعاى پیروان آن مبنى بر حقانیت دین خود و آخرین بودنِ آن، این دو سؤال در طول سالیان متمادى، فیلسوفان دین و الهى دانان را به خود مشغول نموده که اولاً، کدام دین از حقانیت برخوردار است؟ و ثانیا، پیروى از کدام یک از ادیان، نجات و سعادت را به ارمغان خواهد آورد؟ پاسخ به این دو سؤال مهم معمولاً در قالب سه رویکرد مطرح مى شود: انحصارگرایى، پلورالیزم (کثرت گرایى دینى) و شمول گرایى. اما علامه طباطبائى در رویکردى نوین، با مطرح نمودن حقیقت مشترک ادیان آسمانى و وحدت ذاتى ادیان، صورت مسئله و نزاع را تغییر داده و وجود کثرت و تنوع در میان ادیان الهى را از اساس باطل مى داند. در واقع، ایشان پس از تخریب مبناى بحث، به طراحى بناى نوینى پرداخته که در آن فقط یک دین مطرح است که حقیقت نیز همواره با هموست. ایشان همچنین با طرح عنوان «مستضعف» درباره برخى از پیروان ادیان، فضاى جدیدى در مسئله نجات ایجاد مى نماید. این نوشتار به تبیین دیدگاه علامه طباطبائى در خصوص حقانیت ادیان و مسئله نجات پرداخته و با بررسى نظرات ایشان، رویکرد نوین و متفاوتى را در این موضوع ارائه مى نماید.

۱۸۵۵۵.

الثّنائیّة القصدیّة بین التّراث العربیّ والدّراسات الغربیّة(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم أقرین

منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلید واژه ها: الثنائیة القصدیة الدرس العربی الدرس الغربی الصریح الضمنی الثابت المتعدد

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۲۷۸

یرصد هذا البحث بشکل موجز الأفکار الأولى لقضیة من قضایا القصد وهی: ""الثّنائیّة القصدیّة""، التی اکتسحت صفحات الدراسات العربیّة والغربیّة کونها تبرز قیمة العمل الإبداعی ورقیّه، لأنّها تمثّل: مجموعةً من الأهداف والأغراض والمرامی البعیدة المدى التی تستوطن النّص، والمتلقی علیه أن یتصیّدها ولا یقف عند القصد القریب بل یسعى إلى القصد البعید وبهذا ینتج عن ذلک ""ثنائیّةً قصدیّةً"". ولا شکّ أن معرفة هذه الأخیرة تحتاج إلى درایةٍ بها وهذا موطن الإشکال؛ فالقصد الأوّل ثابتٌ لأنّه ظاهرٌ سطحیٌّ وفی الغالب یدرکه کلّ قارئٍ، والقصد الآخر متعدّدٌ ومتغیّرٌ لأنه باطنیٌّ تلمیحیٌّ ولا یدرکه کلّ قارئٍ عدا الذکی والمثقّف والواعی من خلال تمعّنه فی النّص وتوظیف إمکاناته المعرفیّة والسیاقیّة. وتتجسّد الدّراسة وفق مفاصل محدّدة هی، أوّلاً: تعریف القصد والثّنائیّة القصدیّة، وثانیاًّ: الثّنائیّة القصدیّة فی الدراسات العربیة التراثیة، وثالثاً: الثّنائیّة القصدیّة فی الدراسات الغربیة، فهذین العنصرین الأخیرین رسما معالم الثنائیة من ناحیة تسمیتهما المختلفة من عالم لآخر، بل حتى عند العالم نفسه، وأیضا التعریف بهما، والتمثیل لهما بنماذج متنوعة اللغة والمضمون، ورابعاً: المقارنة بین الدرسیْن، الذی تمّ التطرّق فیه لنقاط الاتفاق والاختلاف. وقد توصّلت الدراسة إلى أنّ فکرة الثّنائیّة القصدیّة تظهر عند العلماء القدامى من دون ذکرٍ لهذا المصطلح، بل اقتصروا بتقسیم المعنى إلى قسمین اثنین مثلهم فی ذلک مثل الدارسین الغربیین. کما أنّه یمکن أن نلمس أثناء المقارنة بین الدرسیْن، وجود نقاط اتّفاق أکثر من نقاط الاختلاف، وهذا دلیل على وجود علاقة فکریة وطیدة بینهما، لأنّ الهدف فی النهایة واحد، هو عرض النّص وتحلیله دلالیًا ومقصدیًا سواء الظاهر منها أو الباطن.

۱۸۵۵۶.

اثبات ارتباط برزخیان با اهل دنیا با رویکرد کلام نقلی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: اکبر اسد علیزاده

منبع: آیین حکمت سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸

کلید واژه ها: ارواح عالم برزخ حیات برزخی وهابیان اهل برزخ سماع موتی برزخیان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۰۷ تعداد دانلود : ۶۵۴

انسان ها پس از مرگ در قالب بدن مثالى یا جسم برزخى وارد عالم برزخ می شوند و به حیات برزخی خویش ادامه می دهند و در بهشت و جهنمِ برزخی از نعمت های الهی بهره مند و از نقمت های آن متألم می شوند. عالم برزخ و مسئلة ارتباط برزخیان با اهل دنیا و تأثیر و تأثّر آنان بر یکدیگر از مباحث بسیار دقیق و چالشی آموزه هاى اسلامى در فرجام شناسی است، که نیاز به دقت و تأمل عمیق دارد. به همین جهت، این موضوعات برای برخی از گروه های اسلامی ابهام برانگیز شده است. متکلمان، با استفاده از متون و مستندات اسلامى، ارتباط عالم پس از مرگ را با جهان مادى تبیین کرده و همگی به این موضوع اذعان نموده اند. این نوشتار که با رویکرد ایجابى و با روش توصیفى تحلیلى نگارش یافته است از طریق واکاوى متون روایى در منابع شیعه و اهل تسنن با دسته بندی مناسب برای اثبات ادعای یادشده تحت عناوینی چون: امکان ارتباط، وقوع ارتباط، و آثار و فواید ارتباط اقدام نموده و به اشکالات وارده در این زمینه پاسخ داده است.

۱۸۵۵۷.

نگاهی به مفهوم و حکم فقهی تشبه به کفار

نویسنده: محمدجواد فلاح یخدانی محمدحسین علی پور انجایی

منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی (پژوهشنامه فقهی سابق) سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹) 117 - 146

کلید واژه ها: تشبه به کفار شعائر نفی سبیل حکم فقهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اجتماعی

تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۳۷۱

با توجه به اینکه در کتب فقهی، تنها به بیان مصادیق وارده در روایات درزمینه تشبه به کفار اکتفا شده است و بحث مستوفایی پیرامون مفهوم، ضابطه، حکم فقهی و ادله آن نشده است؛ این مقاله جهت تکمیل نقصان این مطلب به رشته تحریر در آمده است. بدین منظور ابتدا تشبه معنا شده و سپس گفته شده است که قصد فاعل، در صدق عنوان تشبه به کفار شرط است. در ادامه برای رسیدن به حکم فقهی مطلق تشبه به کفار، با توجه به متفاوت بودن منابع فقهی، به بیان و تحلیل آیات، روایات و قاعده نفی سبیل پرداخته شده و بیان گردیده است درصورتی که پیروی و همانندی از کفار فقط برگرفته از کفر آن ها و شعائر آن ها باشد محکوم به حرمت است و اگر جزء شعائر آن ها نباشد گرچه مبغوض شارع است اما نمی توان حکم به حرمت نمود بلکه باید قائل به کراهت شد. بر این اساس اگر بر اثر گذشت زمان، مصداقی از اختصاص و شعار کفار خارج شود و فراگیر شود حکم حرمت از بین می رود زیرا موضوع حکم منتفی شده است.

۱۸۵۵۸.

تحلیلی از تأثیر آیات و روایات در آثار عطار نیشابوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شکوه اسداللهی جمشید جلالی شیجانی

منبع: عرفان اسلامی سال ۱۳ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۹

کلید واژه ها: قرآن روایات عطار تصوف عرفان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی

تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۹

شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، یکی از شعرا و عارفان نام آور ایران در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری قمری است. عطار از عارف شاعرانی است که شیفته قرآن و عرفان بود و به علوم دینی از قبیل تفسیر، حدیث و روایات احاطه کامل داشت. سراسر آثارش مملو از مضامینی مأخوذ از آیات و روایات است و ازین روی در سروده های او که یکسره عرفانی و ایمانی است، بازتاب و تجلی کلام خدا و روایات به فراوانی قابل مشاهده است. وی در خلق آثار خود به شیوه ای بر خلاف گذشتگان خود دست یازیده است. انتخاب زبان ساده و مردمی، بکارگیری داستان و تمثیل، بیان از زبان مردم عادی، بیان از زبان حیوانات و تحریک عواطف و احساسات مردم از روش های وی بوده است. وی در اشعار خود گاه مستقیما آیات را به کار برده، گاهی قسمتی از آن، گاه با تغییرات جزیی و بالاخره از معانی و مفاهیم آن بهره گیری کرده است. در این مقاله با تأمل در آثار منظوم وی شامل اسرارنامه، منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه، مختارنامه و دیوان قصاید و غزلیات، سعی شده است تاثیرپذیری مستقیم یا غیرمستقیم این آثار عنوان گردد.

۱۸۵۵۹.

تحلیل نقش عشق در عرفان اسلامی از منظر سنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریبا شاکر سوسن آل رسول زرین تاج پرهیزکار

منبع: عرفان اسلامی سال ۱۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۰

کلید واژه ها: عشق عاشق معشوق سنایی عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۸۴

در این مقاله با استخراج و تحلیل اشعار سنایی از مجموعه آثارش دیدگاه عرفانی وی نسبت به عشق، این عنصر مهم در عرفان اسلامی مشخص می گردد. عشقی که در همه عالم ساری و جاری است و اساس خلقت و ذات پنهان آفرینش است. عشقی که خود معشوق بذر آن را در دل عاشق نهاده و با دلبری ها و ترفند های بسیار، عاشق را به خود مجذوب می کند. عشقی که عاشق را بدانجا می رساند که دیگر خود را ندیده و فقط معشوق بر وی تجلی می کند. چرا که باطنِ عاشق عین ظهور معشوق است.

۱۸۵۶۰.

Aşura mərasimləri, mənəvi dəyər kimi(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: İbrahim Zöhrab oğlu Quliyev

منبع: pure life, Volume ۳, Issue ۷, Autumn ۲۰۱۶ 77 - 96

کلید واژه ها: Aşura mərasimləri mənəvi dəyər

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۳۵

Məqalədə Aşura qiyamının əzəməti, hədədfləri və mahiyyəti, Qurani-kərim və hədislərdə İmam Hüseynin (ə) fəzilətləri, Kərbəla ziyarətinin əhəmiyyəti haqda məlumat verilir. Həmçinin, Aşura mərasimlərinin fəlsəfəsi, onun xalqımızın mənəvi dəyəri olması barədə danışılır.

درخت حوزه‌های تخصصی