درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۰۶۱ تا ۱۵٬۰۸۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۰۶۱.

خون درمانی در روایات پزشکی رضوی

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷ 81 - 98

کلید واژه ها: حجامت خون درمانی روایات پزشکی طب الرضا فصد ماساژ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۱
تغذیه، بهداشت و درمان از موضوعات مورد توجه امامان شیعی: است. در این میان رهنمودهای بسیاری به امام رضا (ع) منتسب شده که در مجموع به عنوان «طبّ الرضا» مشهور شده است. «خون درمانی» که یکی از راه های درمانی رایج در آن عصر بوده، جایگاه ویژه ای در طبّ رضوی دارد. سؤال اصلی این پژوهش بررسی روش خون درمانی در طب رضوی است. خون درمانی به معنای تأثیرگذاری بر مقدار جریان خون در نقطه ای خاص، تغییر حجم خون بدن با خون گیری، کاستن از خون بدن از طریق رگ و مویرگ ها به کمک فصد، حجامت، بادکش و نیز تدلیک و ماساژ است. در این مقاله با بررسی طب رضوی و نقد سندی، محتوایی و دلالتی روایات مربوط به خون درمانی، نشان داده شد که روش های سفارش شده در طب رضوی عمومی نبوده و تنها به عنوان نسخه مخاطب خاص می تواند مورد مطالعه و استفاده قرار گیرد.
۱۵۰۶۲.

بررسی مفهوم فقهی فسوق و بیان حکم تکلیفی و وضعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۱۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۳۲۸
یکی از مباحث مهم حج «تروک احرام» و از جمله آن ها «فسوق» است. «فسوق» که مصدر فَسَقَ یا صیغه مبالغه و به معنی خروج از طاعت الاهی است در مباحث حج، مورد اختلاف فقهای عظام واقع شده و ممکن است منشأ آن روایات وارده باشد. در این زمینه سه دسته روایات وجود دارد. بر اساس یک دسته از روایات، فسوق، همان دروغ و بر اساس دسته دیگر، به معنای دروغ و دشنام است و دسته سوم، فسوق را به دروغ و فخر فروشی تفسیر کرده است. به رغم اینکه مشهور فقها فسوق را به معنای دروغ دانسته اند، لیکن نظر صواب آن است که فسوق عبارت از دروغ، دشنام و فخر فروشی است؛ از آن رو که روایات باب، تعارض منطوقی ندارند و با جمع میان آن ها مدعی می شویم که فسوق اعم از دروغ و دشنام و فخر فروشی است. از میان فقها تنها شیخ مفید مدعی است که دروغ مفسد حج است؛ ولی صحیحه سلیمان بن خالد این نظر را مردود می شمرد؛ چرا که در آن به صورت حصری، رفث (جماع) موجب بطلان حج دانسته شده است.
۱۵۰۶۳.

تحلیل مفهوم شناختی سبّ مؤمن و بازپژوهی ادلّه در کیفیت دلالت بر حکم آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۱۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۴۶۲
ناسزا گویی - به ویژه سب مؤمن- از امور مبغوض نزد شارع و حرمت آن مورد اتفاق همه مسلمین است. با وجود این که این موضوع در برخی ابواب فقهی همچون مبحث منافیات عدالت و ابواب مکاسب محرّمه و حدود و تعزیرات، مطرح شده و احکام آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است لیکن ابهاماتی در آن هست که نیازمند پژوهش است. از نتایج مهمّی که در این پژوهش، ضمن تحلیل مفهوم سب و واکاوی ادلة آن، به دست آمده توسعة مفهوم سب است؛ قیودی نظیر إنشائی بودن سب و مواجهه با مسبوب، که پنداشته شده بود مدخلیتی در صدق عنوان سب دارد نه در مفهوم لفظ سب و نه در ملاک حکم آن اعتبار دارد. در خصوص قید تأثّر و رنجش شخص مقابل نیز اگر متأثّر نشدن از سب، به جهت وجود خصوصیتی در او باشد، به سبب اطلاق ادلّه، خصوصیت یاد شده حکم سب را تغییر نمی دهد؛ امّا اگر به جهت وجود خصوصیتی در سخن باشد، به نحو تخصّص از موضوع سب خارج است. در خصوص مسأله مقابله به مثل در سب نیز با کنار هم قرار دادن ادلّه، نظریة عدم جواز تلافی در سب، تقویت می شود، چون سب فی نفسه قبیح و از مصادیق «قول زور» و حرام است و علاوه بر حقّ النّاس، جهت حقّ اللهی نیز در آن هست، پس عنوان مقاصّه نمی تواند مجوّز ارتکاب آن گردد.
۱۵۰۶۴.

روند شکل گیری حرکت های تفسیری «قرآن کریم» در ایران از قرن سوم تا پایان قرن چهاردهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 67 - 92

کلید واژه ها: تفاسیر ایرانی مکتب تفسیری خراسان مکتب تفسیری ری مکتب تفسیری اصفهان مکتب تفسیری فارس تفاسیر جامع تک نگاری ها در تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
دانشمندان ایرانی در تأسیس بسیاری از علوم اسلامی مثل علوم ادبی، تاریخ، فقه، حدیث، تفسیر، کلام، فلسفه و عرفان که در قرن نخست اسلامی پی ریزی شد، نقش قابل توجهی داشتند. خصوصاً در زمینه تفسیر قرآن کریم، از صدر اسلام تاکنون هیچ قرنی نبوده است که اثری از سوی اندیشمندان مسلمان ایرانی عرضه نشده باشد. می توان گفت که با ظهور اسلام در ایران، استعداد ایرانیان تحریک شد و روح تازه ای در آن دمیده شد و درنتیجه توانستند با آفریدن شاهکارهای علمی و فرهنگی فراوانی در راه خدمت به اسلام، نبوغ خود را در عرصه های مختلف علمی نشان دهند. نخستین و مهم ترین موضوعی که توجه دانشمندان ایرانی را جلب کرد، قرآن بود و اهتمام ایرانیان به تفسیر و حدیث که مستقیماً به اسلام مربوط می شود، از هر مورد دیگر بیشتر بود. پیشرفت ها و دستاوردهای ایرانیان در علوم قرآنی، قرائت، تفسیر و حدیث، بخش مهمی از عصر شکوفایی فرهنگی اسلامی را در بر گرفته است. بررسی تاریخی با تکیه بر کانون جغرافیایی علمی نشان می دهد که در قرون اولیه اسلامی، حداقل دو کانون اصلی؛ خراسان و ری و دو کانون فرعی؛ اصفهان و فارس، مهم ترین مراکز علوم قرآنی در ایران بوده اند و در این میان، خراسان در زمینه تربیت دانشمندان علوم قرآنی بر دیگر نواحی ایران ارجحیت داشت. نگارنده در نوشته پیش رو بر آن است که ضمن بررسی سیر تاریخی نگارش تفسیرهای قرآن از قرن سوم تا پایان قرن چهاردهم هجری در جغرافیای سرزمینی ایران، سیر تطور مکاتب و روش های تفسیری و نحله های فکری مؤثر در رویکردهای تفسیری دانشمندان ایرانی را مورد مطالعه قرار دهد، علاوه بر آن قرون طلایی شکل گیری تفاسیر مختلف را در ایران، بیان و زمینه های شکل گیری جوامع تفسیری مختلف را نشان دهد.
۱۵۰۶۵.

کاربرد نظریه شبکه معنایی در مطالعات قرآنی (میدان معناشناسی امر، اراده، مشیت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 93 - 112

کلید واژه ها: قرآن معناشناسی سنن الهی قانون مندی اراده مشیت امر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۸ تعداد دانلود : ۵۷۱
واژه ها همواره در بافت های کاربردی خود، با یکدیگر ترکیب شده و عبارت های مختلفی می سازند؛ این ترکیب و ارتباط، در هیچ زبانی، تصادفی و بدون قاعده نیست و روابط معناداری میان واحد های هر زبان حاکم است. در قرآن کریم نیز، کاربرد هر واژه در آیات، حکیمانه و هدفمند است و با کنکاش و بررسی ارتباط واژه ها با یکدیگر، می توان مفهوم هر واژه را در ارتباط با دیگر واژگان و در یک نظام معنایی تعیین نمود. تحقیق حاضر، در نظر دارد تا با کاربست نظریه شبکه معنایی در مطالعات قرآنی - با نگاهی به حوزه معنایی قوانین الهی در قرآن - گامی مهم در جهت شناخت مفاهیم قرآنی و درک روابط معنایی میان واژگان این کتاب حکیم بردارد. بدین منظور نگرشی ساخت گرایانه به متن قرآن داشته و از تلفیقی از مکتب بُن آلمان ها و روابط بینامتنی استفاده نموده است. در این راستا پس از انتخاب موضوع و واژگان کلیدی آن، ابتدا تمامی آیات مربوط به هر یک از واژگان کلیدی، جمع آوری می شود. پس ازآن، «مؤلفه های معنایی» واژگان کلیدی ارزیابی می گردند. در مرحله بعد، «میدان معناشناسی» هر واژه تعیین شده و کلمات مرتبط با مفهوم کانونی میدان از طریق نمودارها و جداول دادگانی که در آنها تقابل و ارتباط میان واژگان نشان داده می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. درنهایت، با مقایسه ارتباطات میدان های معنا شناسی، «شبکه معنایی» ترسیم می شود. با این کار، هر واژه با تمام ابعاد معنایی خود ظاهر شده و ارتباطات متعدد واژگان در یک مجموعه کلی مورد بررسی قرار می گیرد و بدین ترتیب، معنای هر واژه در بافت کاربردی خود، معین می شود.
۱۵۰۶۶.

بررسی مفهوم سلم و همزیستی مسالمت آمیزاز نظر ملاهادی سبزواری در مقایسه با مولانا و حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: حافظ حکمت سلم مثنوی همزیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۳۸۵
آرامش در رفتار و گفتار حکیم سبزواری محصول ، اندیشه صلح گرایانه و مسالمت آمیز اوست. هدف مقاله نمایش تأثیرصلح و همزیستی در رفتار گوینده سخن است. این مساله از دوستی حکیم، با مولانا و حافظ نشات می گیرد. این مقام اخلاقی و عرفانی حاصل نشد، مگر مصایب گوناگون ، چون بیماری، قحطی ،جنگ های داخلی ،فتنه باب و جنگ های تفلیس و فاجعه کرمان، جنگ ده ساله با روسیه سرزمین های شمال غرب ایران را از کشور جدا کرد. در این عصر اندیشه حکیم سبزواری بر دوره قاجاری سایه افکنده و خردگرایی بر افکار ستیزه جویانه حاکم می شود. درنگاه حکیم رایحه صلح و دوستی جایگزین جنگ و مخاصمه است.مساله مورد بحث این که چرا حکیمان، شاعران و عارفان از دیگران صلح دوست ترند. این مفهوم در اندیشه حکیم تحت تأثیر حکمت متعالیه ملاصدرا با شعر مولانا و حافظ مضاعف می شود.این نوشتار به شیوه کتابخانه ای به بررسی علت قرابت مردم با عارفان می پردازد. این حرکت وقتی به سر انجام می رسد که حکیم سبزواری خرد گرایی را در اشتی با فلسفه به کار می گیردو با عمل به نکات اخلاقی و ادبی به نحوی عمل می کند. که مردمان آن دوره در جنگ سالار الدوله خانه اورا محل امن و بسط از دو طرف نزاع قرار می دهند.
۱۵۰۶۷.

بررسی انقلاب عقد مضاربه به عقد قرض ربوی در صورت اشتراط ضمان عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷

کلید واژه ها: شرط ضمان امین عقد مضاربه شرط نتیجه شرط فعل شرط نامقدور انقلاب عقد حیل الربا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۵۱۲
«شرط ضمان امین» از جنجالی ترین مباحث علمی در هر سه عرصه فقهی، حقوقی و اقتصادی، و کاربردی ترین شرط ضمن عقد در حوزه قراردادهای مشارکت بانکی و پروژه های سرمایه گذاریِ عصر حاضر است. شدت تفاوت فتاوای صادره در خصوص شرط مذکور، از «صحت و حلیت» که نظر «اقلیت» فقهاست تا حکم به «باطل و مبطل» بودن و «حرمت» آن که نظر «مشهور» ایشان است و نیز نزدیکی مرز قراردادهای امانیِ مشروط به شرط مذکور، به دلیل انقلاب ماهیت به «بزرگ ترین خط قرمز اقتصادی جهان اسلام» یعنی عنصر «ربا»، بازبینی و تدقیق در مبانی صدور احکام و قوانین متعارض در این خصوص را ضروری می سازد. قوّت ادله «بطلان شرط ضمان عامل»، امکان توجیه پذیری فقهی و حقوقی آن را به حداقل ممکن رسانده و لزوم توجه طراحان الگوهای سرمایه گذاری اقتصادی را به پاسداشت مبانی اقتصاد اسلامی در راستای مصونیت از لغزش در ورطه اقتصاد ربوی، بیش از پیش آشکار می سازد. این مهم در زمینه عقود مشارکتی و امانی، جز با اجرای لوازمِ «مشارکت واقعی طرفین» از جمله «توزیع منصفانه ریسک و بازده» بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر و به عبارتی عدم امکان اشتراط ضمان علیه عامل، امکان پذیر نخواهد بود.
۱۵۰۶۸.

بررسی فقهی فرآیند و مولفه های مخالفت براندازانه

نویسنده:
منبع: گفتمان فقه حکومتی دوره جدید سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلید واژه ها: مخالفت براندازی قیام مسلحانه ایجاد اختلاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۴۴۶
از دیدگاه فقه اسلامی با تکیه بر مبانی نظری و ارزش های اساسی مورد قبول در فقه اسلامی، از جمله وجوب حفظ نظام و...، رفتارهایی مانند قیام مسلحانه علیه حکومت اسلامی، تهیه سلاح و مهمات برای قیام، کودتا و... در زمره مخالفت براندازانه قرار می گیرند. و معلوم است که رفتار و فعالیت های براندازانه مانند مسیری اند که آغاز و پایانی دارد؛ به این صورت که با اندیشه و تصور ذهنی شروع شده، سرانجام ارتکاب به آن کامل می شود. این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی و شناسایی مراحل مختلف و در واقع مولفه های اصلی مخالفت براندازانه، و به دنبال بازتعریف مخالفت براندازانه بر اساس مبانی فقهی اسلامی، ارایه یک الگوی مناسب برای تحلیل جرم مخالفت براندازانه می باشد. به طور اجمال در مورد یافته های مهم می شود گفت: در راستای اظهار مخالفت ها، ارتکاب آگاهانه اعمال نامشروع و غیر قانونی که اصل موجودیت و یا ارکان اساسی حکومت اسلامی را در معرض خطر قرار بدهند، در زمره مولفه های مخالفت براندازانه به شمار می روند.
۱۵۰۶۹.

صفات شیعیان واقعی؛ قناعت (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و پنجهفتم م آبان ۱۳۹۷ شماره ۲۵۱ «ویژه تاریخ»

کلید واژه ها: قناعت دین دنیا مؤمن آخرت قرب الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۴۱۱
قناعت از جمله ویژگی های شیعیان واقعی است. قناعت به معنای کاستی از تعلقات و توجه به لذایذ دنیوی است. قناعت، مؤمن را وامی دارد در استفاده از آنچه به دست آورده، و نعمت های خداوندی که در اختیارش هست، اسراف نکند و در حد ضرورت از آن مصرف کند. مؤمن خدا و آخرت را باور دارد و دنیا را وسیله برای نیل به قرب الهی نمی داند. کسی که همة تلاش او در دنیا بهره مندی از لذایذ دنیوی است یا منکر عالم آخرت است و می پندارد که هرچه هست در همین دنیاست و خارج از آن چیزی وجود ندارد و یا ایمانش ضعیف است. ازاین رو، استفاده از امکانات دنیوی برای غیر آخرت و اهداف غیرالهی نابخردی است. شیعة واقعی از زندگی دنیوی، با چراغ عقل و وحی گام برمی دارد و با هدایت وحی و عقل دلش از انحرافات و کژی ها پاک است. فلسفة قناعت در دنیا در همین عرصه معنا دارد.
۱۵۰۷۰.

گفتمان کاوی نظام زبانی سوره جن: بررسی آماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 139 - 162

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان گفتمان مدار کارگزار اجتماعی ون لیوون قرآن کریم سوره جن.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
«گفتمان» که به «شیوه خاص سخن گفتن» اطلاق می شود، از منظرهای مختلفی بررسی می شود که به آن «تحلیل گفتمان» می گویند. در تحلیل گفتمان با ارزیابی سطوح گوناگون متن، امکان دستیابی به برداشتی جدید و عمیق از متون گفتاری یا نوشتاری فراهم، و تعاملات زبان با ساختارهای فکری اجتماعی کشف می شود. این شاخه از تحلیل می تواند جایگاه ویژه ای در مطالعات قرآنی یابد؛ چراکه تحلیل ساخت های گفتمان مدار قرآن، به کشف ایدئولوژی پنهان در پس همه آیات می انجامد. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و با استناد به الگوی وَن لیوون (2008 م.) که با تأکید بر اهمیت کارگزاران اجتماعی گفتمان پایه ریزی شده است، نظام گفتمانی سوره جن را تحلیل نماید. این سوره به دلیل شرح فشرده داستان گروهی از جنیان به عنوان کارگزاران اجتماعی گفتمان، کنش های گفتاری شایسته توجهی دارد. بنابراین، از منظر وَن لیوون تحلیل پذیر خواهد بود. بررسی ها نشان از آن دارد که در این سوره، مؤلفه های گفتمانی مبتنی بر اظهار (بسامد 172) در مقایسه با مؤلفه های مبتنی بر پوشیدگی (بسامد 24) بسامد بالایی دارد و این بدان معناست که خداوند در یک خلاقیت سبکی، مخاطب را با نام افراد، گروه ها، مکان ها و زمان هایی که کارگزاران اجتماعی (= جنیان) در آن نقش فعال دارند، آشنا می سازد.
۱۵۰۷۱.

تقریری نو از نظریه تکامل و سازگاری آن با طراحی هوشمند براساس دیدگاه پیتر ون اینواگن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 95-108

کلید واژه ها: داروینیسم ضعیف آلیسم طراحی هوشمند پیتر ون اینواگن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۳۴۶
پیتر ون اینواگن، فیلسوف متأله تحلیلی، سازگارگرایی است که میان دترمینیسم با جهش های تصادفی و داروینیسم با خداباوری تعارضی قائل نیست. او با تبیینی متفاوت از ارکان نظریه تکامل، نظریه «داروینیسم ضعیف» را پایه گذاری و موضعی لاادری در برابر آلیسم اتخاذ می کند. در این نظریه، او با پذیرش مبانی اصلی تفکر داورینی، قائل است انتخاب طبیعی و جهش های تصادفی در زیست کره، در برخی حوزه های محدود، کارآیی ندارد. او معتقد است شاید برهان نظم با نظریه تکامل ابطال شود؛ اما این امر با اصل وجود طراحی هوشمند در جهان طبیعت منافاتی ندارد. یافته های پژوهش نشان می دهند ون اینواگن در ترجیح پذیرش داروینیسم ضعیف بر آلیسم، معیار درستی ندارد و تقریرش از ارکان نظریه تکامل کاستی هایی دارد و نیز مانند سایر فیلسوفان غربی به تمایز دقیق برهان نظم با برهان غایی توجه نکرده است. با چشم پوشی از تفکر فیزیکالیستی او و ضعف های دیدگاهش، در سازگاری اش میان نظریه تکامل و خداباوری، برحق است و دیدگاه او تا حدودی با آرای شهید مطهری در این باب مقایسه پذیر است.
۱۵۰۷۲.

عدالت در روابط بین المللی قراردادی حکومت اسلامی از منظر قرآن

نویسنده:
منبع: گفتمان فقه حکومتی دوره جدید سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳

کلید واژه ها: نظریه قرآنی روابط بین المللی قراردادی نظریه پوزیتویسم ارزش عدالت اخلاق قاعده وفای به عهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۴۱۹
تبیین مناسب رابطه میان ارزش ها و قواعد نظام حقوق معاهدات بویژه قاعده وفای به عهد(بنیان اصلی این نظام حقوقی) چالش بزرگ نظام بین الملل حقوق معاهدات است. زیرا با توجه به درج ارزش حقوقی «عدالت» در مقررات بین المللی (عهدنامه 1969 وین) از یکسو و حاکمیت نظریه پوزیتویستی(مبتنی بر نظریه جدایی ارزش و قواعد) در اسناد و رویه قضایی بین المللی از سوی دیگر، سنجش اعتبار قاعده وفای به عهد و تعیین حقوق و تکالیف دولت ها در روابط بین الملل را به معضل سترگی تبدیل کرده است. بنیان این چالش به تعیین رابطه منطقی میان ارزش ها و قواعد است که تنها با بهره گیری از آموزه های قرآن کریم می توان به آن دست یافت. بر همین اساس در نوشتار حاضر بر اساس روش تحلیلی - تطبیقی مبنای وحیانی و مناسب در آمیختگی ارزش عدالت و قاعده وفای به عهد در نظام حقوق معاهدات تشریح و تأثیر گذاری این ارزش بر اجرای «قاعده وفای به عهد» تبیین گردیده است.
۱۵۰۷۳.

نقش دعا در تکامل معنوی انسان

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 53 - 63

کلید واژه ها: دعا عبادت تکامل معنوی مراتب ایمان کمال حقیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۷۱۰
پژوهش حاضر، کوششی برای تبیین نقش دعا در تکامل معنوی انسان است. هدف از این پژوهش، تبیین چگونگی تأثیر دعا در تکامل معنوی انسان و تصحیح نگرش به آموزه دعا به عنوان راهی برای رسیدن به کمال حقیقی است. این پژوهشبا روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع دست اول و مختلف جمعآوری شده است. با بررسی حقیقت دعا و کمال حقیقی انسان روشن میشود که کمال حقیقی انسان، قرب به پروردگار است و دعا به عنوان یک عمل اختیاری، یکى از راههاى تکامل معنوی انسان است. میزان کسب تکامل معنوی در دعا، به مرتبه ایمانی شخص دعاکننده بستگی دارد.
۱۵۰۷۴.

انسجام الأصوات الموسیقی فی خطبه الجهاد فی نهج البلاغه ودورها فی التعبیر الکلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳) 27 - 38

کلید واژه ها: نهج البلاغه خطبه الجهاد علم الأصوات التوازن الجناس التکرار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۸۱
تعتبر الأصوات النصیه، خاصه التوازی الصوتی (phonological parallelism)، من السلوکیات اللغویه والعناصر المتواتره فی خطب نهج البلاغه ؛ وبالتالی فإنّ تحلیل وتوضیح الأفعال الصوتیه مثل وحده القافیه بین الفقرات، وتوازن الکلمات التی تتبلور فی إطار السجع وتوازن الجمل النحوی والعناصر الصوتیه فی هذه الخطب، هی جزء من عجائب هذا العمل المنهجی والبلاغی. ففی هذا الصدد، تم اختیار خطبه الجهاد فی هذه المقاله آخذین بعین الاعتبار نصها، ولجأنا إلى المنهج الوصفی التحلیلی لدراسه عناصر الصوت وانسجام الأصوات مع أهداف الخطبه. ومن إحدى نتائج هذه الدراسه أن خطبه الجهاد ملیئه بعناصر الصوت. کما تبیَّن أن أمیر البیان (ع) استخدم مجموعه شتّی من حالات التوازن، خاصه التوازن الصوتی والموسیقى الظاهره التی ینتجها السجع المطرف والمرصع والمتوازی والموسیقى الکامنه الناجمه عن التکرار والتقید بالنظیر والتوازن النحوی لبیان مضمون هذه الخطبه والتأکید على الکلام المعبِّر وانسجام المفردات مع هدف الخطبه. وإلى جانب ذلک، فإنَّ استخدام أنواع الأصوات یعکس طبع أمیر المؤمنین (ع) فی تلک الفتره التأریخیه، لاسیما عندما ینزع فی لهجته إلى التحذیر ونهج التهدید والتشجیع لیبلغ صوت الکلمات ذروته.
۱۵۰۷۵.

تأثیر آموزش قرآن کریم بر بهبود شیوه های مقابله با فشار روانی در نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 31-46

کلید واژه ها: آموزش قرآن کریم فشار روانی مقابله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۲۸
هدف پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر آموزش قرآن کریم بر بهبود شیوه های مقابله با فشار روانی است. نوع مطالعه شبه آزمایشی و جامعه پژوهش نوجوانان شرکت کننده در دوره های تابستانی بسیج هستند که در دو گروه آموزش قرآن کریم و آموزش های دیگر (شامل خطاطی، نقاشی، رایانه و...) دسته بندی شده اند. به این ترتیب 53 نفر از نوجوانان شرکت کننده در کلاس های آموزش قرآن کریم و 61 نفر از نوجوانان شرکت کننده در کلاس های غیر قرآنی، نمونه های پژوهش حاضر را تشکیل داده اند. داده ها نیز در دو مرحله (پیش آزمون و پس آزمون) با پرسشنامه شیوه های مقابله با فشار روانی ساخته اندلر و پارکر (1990)گردآوری و به کمک تحلیل کوواریانس چندمتغیری، تحلیل شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد متغیرهای وابسته (سبک اجتنابی، سبک مسئله مداری و سبک هیجان مداری) به صورت معناداری تحت تأثیراجرای متغیرهای مستقل تغییر یافته اند (001/0>P) و بعد مسئله مداری شیوه های مقابله با فشار روانی تحت تأثیراجرای متغیر مستقل (آموزش شبه آزمایشی قرآن کریم) (01/0>P) بهبود یافته است. از این نتایج چنین استنباط می شود که می توان براساس آموزه های قرآن، الگویی کارآمد برای مقابله با فشار روانی مسلمانان به ویژه نوجوانان مسلمان طراحی کرد.
۱۵۰۷۶.

چیستی و مؤلفه های «تحول در انسان» در سازمان های آموزشی براساس آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 101-122

کلید واژه ها: مفهوم تحول کارگزار تحول (انسان) قرب الهی عوامل ذاتی عوامل ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۵۰۱
هدف پژوهش حاضر، شناسایی چیستی و مؤلفه های مفهوم «تحول در انسان» در سازمان های آموزشی براساس دیدگاه اسلام است و روش پژوهش، کیفی با رویکرد تحلیل متن قیاسی - استقرایی است. جامعه پژوهش، آیات قرآن و نمونه مورد نظر آیات مربوط به موضوع تحول است که با روش نمونه گیری هدفمند مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که برای تحول در سازمان های آموزشی، باید این مفهوم را در کارگزار تحول انسان بررسی کرد. براین اساس از نگاه اسلام، تحول همان تغییرات همه جانبه، مطلوب و مثبتی است که انسان را به کمال و قرب الهی می رساند. بنابراین مفهوم تحول براساس مؤلفه های فرایندی بودن، تکاملی، درونی، فطری، انتخابی، آگاهانه، هدفمندی و بروز و ظهور عینی در چارچوب حاکمیت اراده الهی تعریف شده است و با توجه به ماهیت مشترک مؤلفه ها، آن ها به دو بعد عوامل ذاتی (اراده انسان، درونی بودن، فطری بودن، آگاهانه و مبتنی بر شناخت موقعیت و تکاملی بودن) و عوامل ساختاری (هدفمند بودن، فرایندی بودن و بروز و ظهور عینی) طبقه بندی شده اند.
۱۵۰۷۷.

آسیب شناسی استفاده از صنعت تضمین در ترجمه های فارسی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 49 - 78

کلید واژه ها: آسیب شناسی ترجمه های فارسی بلاغت قرآن تضمین نحوی حقیقت و مجاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۱۴
قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در مباحث بلاغی، ایجاز از اهمیت خاصی برخوردار است. تضمین نوعی از ایجاز است که کلمه، ضمن حفظ معنای خود، به شیوه استعمالِ کلمه دیگر ازنظر تعدّی و لزوم به کاررفته و معنای آن کلمه را نیز به معنای خود اضافه می کند و به این ترتیب به شکلی موجز بر هر دو معنا دلالت می کند. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز، چراکه در این اسلوب، واژه ای حذف شده و معنای محذوف و مذکور هردو مدّ نظر گوینده می باشد. قیاسی بودن تضمین با رعایت شرایط آن می تواند قابل قبول باشد. در موارد متعددی از آیات قرآن اسلوب تضمین به کاررفته که در صورت عدم توجه به آن هنگام ترجمه، می توان گفت ترجمه دقیقی از آیه ارائه نشده است. این نوشتار با روش توصیف و تحلیل در پی پاسخ به این سؤال است که ترجمه های فارسی قرآن در چنین آیاتی از چه میزان دقتی برخوردارند. بررسی های انجام شده نشان داد، بیشتر این ترجمه ها جز در موارد اندک، به معنای تضمین شده در کلمه به کاررفته در آیات موردبحث، بی توجه بوده اند.
۱۵۰۷۸.

اصطلاح شناسی مفهوم «نظم» و «نظام» در تطور فقه شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ 93 - 110

کلید واژه ها: نظام النوع نظام المعاش نظام المعاد و المعاش نظام الحکم ولایت فقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۷۳
حاکمیت ولایت فقیه، برآیندی است از یک نگاه نظام مند به فقه شیعه؛ اهتمام به پیشینه چنین نگاهی در فقه شیعه موضوع اصلی تحقیق حاضر است. سیر تطور اصطلاح شناسی «نظم» و «نظام» در فقه شیعی از خلال بررسی منابع معتبر، نشان می دهد توجه به معنای اصطلاحی سیستم - مجموعه ای از اجزا و روابط که یک کل را برای تحقق هدفی واحد تشکیل می دهند - در دو قالب خرد و کلانِ خود در این فقه مورد توجه بوده است و به موازات سایر جنبه های این دانش، سیر تکاملی داشته است. در فقه مذکور از سیستم حاکم بر حیات دنیوی انسان به «نظام النوع» تعبیر شده که این نظام با پذیرش شریعت از سوی بشر با عنوان «نظام المعاد و المعاش» علاوه بر مصالح دنیوی، تأمین سعادت اخروی انسان را نیز تضمین می کند. در این بین از نگاه فقها شیعه، فقه دانشی است که تفسیر قوانین حاکم بر نظام المعاد و المعاش را رسالت خود دانسته و در همین راستا برای اداره اجتماع بشری و اجرای قوانین شریعت، سیستمی را با نام «نظام الحکم» معرفی می نماید و ولایت فقیه، نزد فقهایی چون امام راحل; در واقع، نظریه ای است در حوزه نظام الحکم فقه شیعی.
۱۵۰۷۹.

پیجویی دو رویکردِ تأویلی معناگرا و عینیگرا در روایات دربردارنده واژه «تأویل» از امام علی (ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره اول پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 74 - 109

کلید واژه ها: تأویل روایات تأویلیِ امام علی (ع) دیدگاهِ تأویلی علامه طباطبایی دیدگاهِ تأویلی ابن تیمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۳۷
با تتبع در روایات موجود، به دست می آید که امام علی (ع) جایگاهی ویژه در تأویل دارا می باشد. با وجود اختلافاتِ بین دیدگاههای مختلف تأویلی، ضرورت دستیابی به نوع نگاه امام علی (ع) در اینباره به عنوان یک مبنای معتبر در تشخیص  دیدگاهِ صحیح، مشخص می گردد. در راستای رسیدن به این هدف، روایات دربردارنده واژه تأویل از امام علی (ع)، مورد تحلیل قرار گرفت و سپس دیدگاههای مطرح تأویل با دو رویکرد عینی گرا و معناگرا در این روایات پیجویی شد. از جمله نتایج تحقیق حاضر این است که، امام علی (ع) به بیان معنای غیرظاهری آیات قرآن کریم (اعم از محکم و متشابه) و سایر گزارههای دینی پرداخته اند؛ تا به این وسیله ابعاد مختلف دین اسلام را تبیین، تفهیم و محقق نماید و این یکی از معانی اصلی تأویل نزد ایشان است. ذیل رویکرد معناگرا،  دیدگاه «تأویل به معنای خلاف ظاهر» (با رعایت قواعد و مصالح دین اسلام) مورد پذیرش قرار گرفت. ذیل رویکرد عینی گرا، دیدگاه علامه طباطبایی درباره تأویل به عنوان امور صرفاً عینی و خارجی، رد شد. و قسمتی از دیدگاه ابن تیمیه که قائل به تأویل در معنای عملی کردن اوامر و نواهی الهی است، مورد پذیرش واقع شد.
۱۵۰۸۰.

مسأله ی «فاحشه ی مبینه» در آیه ی سی ام سوره ی احزاب

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم قرآن و حدیث سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ ۱۱۱-۱۳۸

کلید واژه ها: امّ المؤمنین خیانت عایشه عذاب مضاعف عنکبوت فاحشه ی مبینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۳۶۱
پژوهش حاضر که مورد توجه خوانندگان گرامی قرار خواهد گرفت، به بررسی یکی از تأثیرگذارترین آیات قرآنی می پردازد که در ارتباط مستقیم با عملکرد برخی از همسران پیامبر(ع) با آن حضرت می باشد. آیه ی سی ام از سوره ی مبارکه ی احزاب، از گناه زشت و فاحشه ی آشکاری پرده بر می دارد که برخی از همسران پیامبر(ع) در زمان آن حضرت مرتکب شده و یا در آینده مرتکب خواهند شد. تنوع نظر و اختلاف آراء میان مفسران در این آیه و اینکه حقیقت این فاحشه چه می باشد؟ مد نظر این پژوهش قرار دارد. اهمیت بحث آنجا آشکارتر می شود که بر اساس منطوق آیه، ارتکاب این فاحشه عذاب دوچندان را در پیشگاه الهی به همراه خواهد آورد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان