فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۴۸۱ تا ۱۰٬۵۰۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
دنیای امروز در حال پیشرفت است و نقش مدیریت در زندگی بشر بسیار مهم است، اگر جامعه به درستی مدیریت شود می توان از تمامی ظرفیت ها و امکانات موجود در آن جامعه، برای دست یابی به اهداف مورد نظر بهره برد. مدیریت انسان و رهبری جامعه انسانی، مهمترین و در عین حال پیچیده ترین فرآیند فعالیت اجتماعی انسان است و شناخت اسلوب رفتاری و عملی پیامبران الهی، می تواند کارگشای مردم در انتخاب صحیح کارگزاران خود و راهگشای مدیران اجرایی در حکومت ها و مسئولیت ها باشد. برقراری حکومت الهی و مدیریت صحیح جوامع، از اهداف مهمّ پیامبران الهی بوده است ؛ آنان در این مسیرتلاش های بسیاری مبذول داشتند و هرگاه زمینه و موقعیت را برای چنین عمل ارزشمند و حیاتی مناسب می دیدند، در انجام آن تردیدی به خود راه نمی دادند. در قرآن کریم شیوه ی حکومت داری و مدیریت برخی از پیامبران الهی شرح داده شده است، پیامبرانی که در شرایط زمانی، حکومت های خاصی داشتند و به شکل کامل و درست و با توجه به مناسبات فرهنگی و اجتماعی عصر خود، جامعه را به بهترین شکل مدیریت نمودند و در خصوص بحث مدیریت فرهنگی می توان از همین مدیریتِ مبتنی بر تعالیم اسلام و قرآن بهره گفت. یکی از پیامبرانی که می توان از شیوه مدیریتش بهره برد حضرت یوسف(ع) است ؛ چراکه در یک برهه از زمان، وزارت سرزمین مصر و مدیریت آن بخشی از رسالت او بوده است؛ عملکرد این پیامبر الهی می تواند الگویی موفق برای یک کارگزار حکومتی و یا یک مدیر در اجتماع باشد. هدف از نگارش چنین مقاله ای، بررسی شیوه ی مدیریتی حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم و تبیین اصول نهفته در قرآن کریم در رابطه با مدیریت فرهنگی است که در واقع بهره وری از قرآن در جهت وصول به دانش قرآن بنیان را دنبال می کند . از جمله اصولی که از سیره ی حضرت یوسف (ع) زمینه مدیریت فرهنگی ،در این مقاله به آن اشاره و تبیین شده است می توان به اصل های « مسئولیت پذیری» ، « تعهد و تخصص در انجام کار»، «خلاقیت»،«تغافل»،« قانون مداری» و اصل «بخشش وگذشت» اشاره نمود.
روش شناسی اجتهاد در مسائل نوپدید
منبع:
جستارهای فقهی و اصولی سال ششم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹
61 - 105
حوزه های تخصصی:
روش شناسی شاخه ای از فلسفه دانش است که به بررسی اموری می پردازد که در شناخت روش یک علم کارایی دارند و در آن از مبانی، بایسته ها، روش ها، منبع ها و آسیب های تحقیق بحث می شود. اجتهاد به معنای عملیات یا ملکه استنباط احکام شرعی از ادله آن است. مسئله نوپدید موضوعی است جدید که حکم شرعی آن در نصوص دینی یافت نشود. نیافتن حکم شرعی به دو دلیل می تواند باشد: موضوع در زمان صدور نصوص وجود نداشته تا حکمی برای آن صادر شود؛ یا موضوع در زمان صدور نصوص وجود داشته، ولی خصوصیات، شرایط و قیود آن در عصر حاضر عوض شده که مقتضی حکم جدیدی است. اجتهاد در این مسائل مبتنی بر وجود حکم برای همه مسائل، انفتاح باب اجتهاد و رجوع ادله مسائل نوپدید به ادله سه گانه است که در آن باید به مبانی فقهی پای بند بود و شناخت دقیقی از موضوع داشت و به شرایط مکانی و زمانی توجه کرد. لزوم ارتقا از فقه موجود و مکشوف به فقه مطلوب، ارتقا از فقه منفعل به فقه طراح، رویکرد اجتماعی در اجتهاد، نگاه جامع در اجتهاد، تخصصی کردن مباحث فقه و ارتقا از موضوع شناسی سنتی به موضوع شناسی علمی از بایسته های اجتهاد در این مسائل است. برای اجتهاد در آن ها به دو دسته ادله اجتهادی و فقاهتی تمسک می شود. ادله اجتهادی شامل ضروریات اسلام، حکم عقل، سیره عقلاء، عمومات و اطلاقات، قواعد اصولی، قواعد فقهی، تنقیح مناط، قیاس منصوص العله، قیاس اولویت، الغای خصوصیت، عرف، راهبردهای کلان فقه و مصلحت است. ادله فقاهتی شامل استصحاب، برائت، تخییر و احتیاط است. اشتباه در شناخت موضوع، تطبیق نادرست عمومات و اطلاقات بر مسئله، لغزش در تشخیص مصالح و مفاسد در مسئله، سقوط در التقاط، تحمیل بر شریعت، تناقض گویی و افتادن در دام عصری گرایی از آسیب های اجتهاد در این مسائل است. این مقاله به بررسی روش شناسی اجتهاد در مسائل نوپدید با روش توصیفی تحلیلی و اسناد کتابخانه ای می پردازد.
الگوهای سیاست خارجی عربستان سعودی بر اساس سند چشم انداز 2030(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پیوند نفت، قبیله، پادشاه، اسلام وهابی و تعامل سنتی با ایالات متحده موجب شده است که عربستان سعودی همواره به عنوان کشوری محافظه کار و موافق وضع موجود شناخته شود. عربستان تنها کشور موجود در غرب آسیا و شمال آفریقا است که از زمان تأسیس در سال 1932 تاکنون با هیچ کودتا، انقلاب و تغییر بنیادینی مواجه نشده است. این کشور با وجود تغییرات تاکتیکی، رفتار مشابهی در سطح راهبردی در دوره های مختلف تاریخی از خود بروز داده است که شناخت آن می تواند به تحلیل، تبیین و آینده پژوهی سیاست خارجی ریاض کمک زیادی کند. در این پژوهش با روش کیفی و رویکرد توصیفی تحلیلی ضمن مبنا قراردادن چشم انداز 2030 عربستان سعودی، در پی استخراج الگوهای رفتاری این کشور در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا هستیم. از این رو می کوشیم به این پرسش پاسخ دهیم که به قدرت رسیدن نخبگان جدید حکومتی در سال 2015 و به دنبال آن اصلاحات داخلی این کشور در قالب چشم انداز 2030، چه تحولی (تغییر و تثبیت) در الگوها و روندهای سیاست خارجی عربستان سعودی ایجاد کرده است.
بررسی نسبت صلح عادلانه با جنگ و جهاد در اسلام با تکیه بر قرآن و نهج البلاغه
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
71-104
حوزه های تخصصی:
نسبت جنگ و جهاد با صلح عادلانه موضوع بحث مقاله حاضر می باشد که با نگرشی بر آیات قرآن و نهج البلاغه به رشته تحریر درآمده است. در این مقاله، درباره صلح عادلانه، مفهوم جهاد و اهداف آن بحث می شود و ارتباط جهاد با مفهوم صلح عادلانه در اسلام بیان می شود. سوال اصلی مقاله این است که نسبت جهاد با صلح عادلانه چیست؟ فرضیه مقاله که مورد تایید قرار گرفت، آن است که در اسلام، اصالت با صلح عادلانه است و جهاد، دعوت و تبلیغ تنها در فضا و محیط صلح عادلانه معنا و مفهوم پیدا می کند. نتیجه گیری مقاله این است که معارف اسلام درباره جهاد و اهداف آن هماهنگ با فطرت انسان و تامین صلح و عدالت است. اهداف جهاد شامل حاکمیت دین و دفاع از آن، دفاع ازکیان دین، مذهب و انسان ها، رفع فتنه و جلوگیری از فساد، حمایت از مظلومان، پایان دادن به درگیرى میان جوامع اسلامی و ضرورت مقابله و مبارزه با استکبار، همه موید آن است که جهاد در اسلام برای هوای نفس، قدرت طلبی، توسعه طلبی و کشورگشایی نیست بلکه با توجه به اصالت صلح عادلانه در اسلام، جهاد تنها در چارچوب صلح عادلانه معنا و مفهوم دارد.
گزارش سلسله نشست های صلح پژوهی در نهج البلاغه جمعیت ندای صلح
منبع:
صلح پژوهی اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
157-164
حوزه های تخصصی:
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه ۱۳۹۷ با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راه اندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور و وزارت امور خارجه با هدف صلح پژوهی اسلامی و ترویج فرهنگ صلح و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروه های تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلح آمیز اسلام و ایجاد اسلام هراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بین الملل با نگاه صلح پژوهی اسلامی است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشست هایی را با عنوان صلح پژوهی در نهج البلاغه در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش چهار نشست برگزار شده به اختصار بیان می شود.
بازکاوی روش شناسی موردپژوهی به عنوان رویکرد عمیق و کیفی
حوزه های تخصصی:
مطالعه موردی، واکاوی ژرف رفتار یک فرد از راه سندهای شخصی، مصاحبه ها و خاطرات است. لوپله اولین کسی بود که به کاربرد منظم روش مطالعه موردی پرداخت و با استفاده از روش مشاهده و مشارکت، پایه این روش را بنیان نهاد. مطالعه موردی به بررسی هرگونه تک نگاری که درباره یک حادثه، تصمیم یا یک مورد خاص انجام می شود، اطلاق می گردد. حقوق دانان آمریکایی این روش را همیشه در بررسی های حقوقی به کار می برند. براساس این نوع مطالعه، هر واحد اجتماعی همچون یک واحد کل به حساب می آید. گاهی حتی یک جامعه یا یک کشور با این روش از ابعاد مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد. مورد پژوهی کاربست بسیاری در پژوهش های کیفی عمیق در حوزه های علوم انسانی، اجتماعی، رفتاری و تعلیم و تربیت دارد. در این مقاله به توصیف مبانی فلسفی، معرفی این روش و مراحل انجام گام به گام آن پرداخته شده است.
تبیین مفهوم تشکیلات جامعه زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عج)
منبع:
مطالعات مهدوی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۰
35-64
حوزه های تخصصی:
مسئله انتظار، مهم ترین استراتژی عصر غیبت و محوری ترین رکن حیات دینی و آینده پژوهی شیعیان است و مهم ترین لازمه مفهوم انتظار، زمینه سازی ظهور حضرت مهدی است. وجود تشکیلات زمینه ساز ظهور، در جایگاه روش درست زمینه سازی، نقطه مقابل نگرش مبتنی بر عدم ضرورت زمینه سازی و نیز نگرش فردمحور است. تشکیلات زمینه ساز ظهور، یک نوع سازمان به معنای جامعه شناختی آن است که ساختار، نسبت اعضا، نوع فعالیت و اهداف آن را زمینه سازی ظهور به عنوان تکلیف دینی و نیز ضرورت شیعه گری تعیین می کند. همه فعالیت ها در این تشکیلات، در راستای بسط ید امام معصوم، همراه با پذیرش ابعاد مختلف زمینه سازی و پذیرش تنوع ظرفیت افراد است که همزمان می تواند تأمین کننده همبستگی و هماهنگی درون سازمانی باشد. در تشکیلات زمینه ساز ظهور، فعالیت هایی تعریف می شوند که در مقایسه با فعلیت ظهور، حالت بالقوه داشته باشند و مستقیماً بتوانند در تحقق ظهور تأثیر بگذارند. فواید و ویژگی های تشکیلات زمینه ساز در مجموع این است که به امور فردی، ماهیت جمعی می بخشد. در این مقاله تبیین مفهومی مؤلفه های تشکیلات جامعه زمینه ساز ظهور به روش توصیفی_تحلیلی صورت می گیرد.
تجلیات خطاب ما بعد الاستعمار فی الروایه الاردنیه المعاصره؛ قراءه فی روایه دفاتر الطوفان لسمیحه خریس اختیارا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ما بعد الاستعمار هو مصطلح دأب المؤرخون علی استعماله فی المرحله التی تلت الحرب العالمیه الثانیه لإظهار الحقبه التی تلت استقلال معظم دول العالم عن الاستعمار الغربی الحدیث. یعد خطاب ما بعد الاستعمار من ثمرات نظریه ما بعد الاستعمار التی ابتکرها إدوارد سعید وهی من النظریات الأدبیه المعاصره التی تتعلق مهمتها بتنظیر قضایا المستعمَر والمستعمِر. المشکله الرئیسیه التی یسعى الباحثون لحلها هی کیفیه انعکاس خطاب ما بعد الاستعمار فی روایه دفاتر الطوفان وماهیه القضایا التی یمثلها هذا الخطاب فی المجتمع العربی خاصه المجتمع الأردنی. نستهدف فی هذه المقاله مناقشه إحدی الروایات العربیه الأردنیه المعاصره المکتوبه فی هذا المضمار وهی "دفاتر الطوفان" لسمیحه خریس معتمدین علی الأسلوب الوصفی التحلیلی مستعینین بنظریه إدوارد سعید لاستکشاف ملامح ما بعد الکولونیالیه فیها. لقد استنتجنا أنّ المؤلفه أشارت بشکل دقیق وفنی إلی إشکالیه ما بعد الاستعمار فی المجتمع العربی بلسان الأشیاء والجمادات المختلفه واهتمّت بصوره سویه بجمیع ملامح مابعد الاستعمار المطروحه فی أثرها الروائی ولم ترجح واحده علی الأخری، واستخدمت مکونات ما بعد الاستعمار فی الشؤون العامه المألوفه للحیاه العربیه، وأشارت بصوره فنیه إلیها. ثم أن خریس تعکس فی "دفاتر الطوفان" بعض الخصائص ضد الاستعماریه من أمثال مواجهه الهیمنه الغربیه والمرکز والهامش والجنسیه والحریه والاستقلال ببراعه خاصه.
بررسی آگاهش در قصص قرآنی با رویکردی معناشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
معنا شناسی دانشی بشری و روشمند است که روش فهم و درک معانی متون بویژه متون ادبی- دینی را نظامند مورد بررسی قرار می دهد. نظریه معاصر آگاهش توسط مایکل هلیدی (1978) در مکتب لندن مطرح شد. اطلاعات کهنه و نو رابط اصلی دو نقش یک جمله در ساخت فرانقش متنی، به شکل نسبی است. ساخت متنی کلام بر چگونگی سازمان بندی اطلاعات، از رهگذرِ شیوه ی آرایش و ترتیب عناصر محتوایی کلام بوده و ساختی مخاطب محور است که بیشتر برمبنای شناختگی یا دانستگی به وجود می آید. بدیهی است که اعجاز قرآن مجید به ویژگی های ترکیبی و بافتی آن برمی گردد. نگاشت های معنایی به کار رفته در بافت خبری کلام الهی، بستر مناسبی برای تحلیل و تبیین اهداف مورد نظر از داستان های قرآنی است. در این جستار سعی بر آن شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا نگاهی گذرا به داستان های قرآنی و چهارچوب نظری آگاهش داشته و سپس به بررسی ساختار رابطه ای بین خبر نو و خبر کهنه در تعدادی از قصص قرآن، با تأکید بر رویکرد معنا شناسی نقش گرا پرداخته شود.
بررسی انتقادی دیدگاه اخباریه در باب عدم حجیت ظواهر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اخباریون در فهم و استنباط احکام و مسائل شرعی از قرآن کریم، نه تنها برای ظواهر آن اعتباری قائل نیستند، بلکه معتقدند که عقولِ بشری غیرِمعصوم، صلاحیت و استعداد فهم ظواهرآیات را ندارند. این مسأله باعث طرح بحث های متعدد از سوی موافقان و مخالفان آن شده است؛ اینکه خاستگاه دیدگاه اخباریه در این خصوص چیست؟ مسأله ای است که در فهم دقیق نظر ایشان، دارای اهمیت بوده و در این اثر بدان پرداخته شده است؛ لذا این پژوهش برآن است تا دیدگاه اخباریه را در مسأله حجیت-ظواهرقرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس با تمرکز بر نظرات مندرج در کتاب الفوائدالمدنیه، مبانی و ریشه اعتقاد ایشان در قول به عدم حجیت ظواهرقرآن را مورد نقد علمی قرار داده و درمقابل، حجیت ظواهر آیات را به اثبات رساند. رویکرد پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و در جمع آوری مطالب آن و دستیابی به استنادات و استدلالات این مکتب فکری، از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است؛ یافته های پژوهش نشان می دهد که مبانی محوری ایشان در قول به عدم حجیت ظواهر-آیات، یکی اختصاصی دانستن مسأله فهم قرآن و دیگری عدم حجیت عقل در فهم ظواهر آیات می باشد که در این نوشتار به بررسی و نقد آن پرداخته شده، ضمن اثبات قابل فهم بودن قرآن برای همگان و حجیت عقل در این خصوص، حجیت ظواهر آیات نیز به اثبات خواهد رسید.
بررسی معانی «بَقِیَّتُ اللَّهِ» در آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» با تکیه بر تفاسیر روایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱
25-42
حوزه های تخصصی:
آیات زیادی در قرآن کریم در مورد عصمت و حقانیت اهل بیت ^ وجود دارد که از جمله بارزترین آنها می توان به آیه تطهیر و ولایت اشاره کرد. دسته ای از این آیات ، مریوط به وجود مبارک امام زمان # است که از آن جمله می توان به آیه « بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إ ِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین » اشاره نمود. اگرچه ظاهر این آیه در ضمن داستان حضرت شعیب # در خصوص اهل مَدیَن نازل شده و برداشت های مختلفی در زمینه معنای ظاهری آن صورت گرفته است، اما بنا به نظر مفسران شیعه و سنی در تفاسیر روایی، یکی از تأویل ها و مصداق های باطنی عبارت «بقیّتُ الله» در آیه مورد بحث، ائمه اطهار ^ به ویژه، امام زمان # است که تحقیق پیشرو در صدد اثبات این مدعاست.
الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲
201-224
حوزه های تخصصی:
از یک الگوی مطلوب انتظار می رود بتواند پدیده های پیچیده را در مقیاسی کوچک ساده سازی کند. الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر قرآن کریم به مجموعه نظام مندی از مبانی و زیرساخت ها مانند: مالکیت حقیقی خدای متعال بر هستی، جانشینی انسان و امانت بودن مال در دست او؛ اهداف معنویت، عدالت و رشد؛ فروض و راهبردهایی چون عبادت بودن کار، ممنوعیت کنز و اسراف؛ و ساختارها و نهادهایی چون خانواده، دولت و عموم مسلمین گفته می شود که در ساختاری منطقی، بر پایه مبانی، اصول و در چارچوب حقوق و اخلاق قرآنی، نقشه جامعی را از مبانی تا تقسیم درآمد و ثروت از مجراهای مختلف در پیکره جامعه از منظر تبیین آیات قرآن کریم ارائه می کند. مقاله حاضر با روش استنباط نظریه، در مقام ترسیم این الگو است و مسیر کسب درآمد اولیه، ثانویه و سپس توزیع آن را نشان می دهد.
الگوی مطلوب ارتباطات میان فرهنگی مستضعفان جهان از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲
63 - 94
حوزه های تخصصی:
باوجود تفاوت های گسترده انسان ها در دین، زبان، رسوم، ملیت، نژاد، رنگ و...، در نگاه اول این گونه به نظر می رسد که همگرایی میان فرهنگ ها و تعامل گسترده و سازنده آن ها امری دشوار یا ناممکن باشد. در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که آیا تشکیل جبهه ای جهانی از مستضعفان مورد قبول قرآن است یا خیر؟ الگوی مطلوب ارتباطات میان فرهنگی مستضعفان چیست و اصول حاکم بر آن کدام است؟ بدین منظور تعدادی از آیات منتخب با روش داده بنیاد تحلیل شده و الگوی پارادایمی آن به دست آمد. «استکبارستیزی به مثابه فرهنگ و هویت مشترک مستضعفان جهان» به عنوان پدیده اصلی قرار گرفت و علل، زمینه ها، شرایط مداخله گر، راهبردهای کنش/کنش متقابل و پیامدهای آن از آیات منتخب استخراج شد. طبق این الگو، مستضعفان، مراتب، انواع و شروطی دارند و ارتباطات میان آن ها، موسع اما مشکک است. به تعبیر دیگر این جبهه، فرامذهبی، فرادینی و فرامسلکی است؛ اما نوع ارتباط با هر دسته از آن ها متفاوت است و به میزان ایمان حقیقی افراد بستگی دارد. همچنین در این ارتباطات، اصولی هستند که به عنوان اصول حاکم عمل می کنند که در واقع می توان همه این اصول را ذیل اصل عدالت جای داد. راهبردهای کنشی مسلمانان در جبهه مستضعفان در واقع حق هر گروه را که باید به آن اعطا کرد، تبیین می کند.
تحلیل انتقادی دیدگاه مفسران و اندیشمندان علوم قرآنی درباره انتساب تحریف معنوی به قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲
265 - 286
حوزه های تخصصی:
بدون تردید در طول تاریخ برخی کوشیده اند تا معنای آیات قرآن را بر اساس دیدگاه های خود تفسیر نمایند. این اقدام ناپسند، در روایات، «تفسیر به رأی» نام گرفته و به افراد تحریف گر نسبت داده شده است، نه به قرآن؛ ولی به تدریج در میان قرآن پژوهان شیعه و اهل سنت، «تفسیر به رأی» افراد، با «تحریف معنوی» قرآن همسان تلقی شده و تعبیر تحریف معنوی، به قرآن کریم انتساب یافته و به دلیل وقوع تفسیر به رأی افراد، تحریف معنوی قرآن نیز حتمی انگاشته شده است. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و نقد این دیدگاه پرداخته و با ارائه دلایل عقلی و نقلی، این همانی بودن تفسیر به رأی افراد و تحریف معنوی قرآن را به چالش کشیده، بر تفاوت های روشن تفسیر به رأی صاحبان آرای باطله با تحریف یافتگی معنوی قرآن تأکید می ورزد؛ چرا که تفسیر به رأی، به افراد نسبت می یابد، ولی تحریف معنوی، به قرآن نسبت یافته است. بدین رو، وجود تفسیر به رأی افراد، نه به دلالت مطابقی، همان تحریف معنوی قرآن است و نه به دلالت تضمنی و التزامی، آن را در بر داشته و اثبات می کند. نگارندگان انتساب تحریف گری معنایی به افراد را به جای انتساب تحریف یافتگی معنوی به قرآن کریم پیش رو می نهند.
ارزیابی حدیث «السعید سعید فی بطن امه و الشقی شقی فی بطن امه» و بررسی پیوند آن با اندیشه جبرگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
حدیث «السعید سعید فی بطن امه و الشقی شقی فی بطن امه» و چگونگی پیوند آن با اندیشه جبرگرایی، مسئله ای است که در این مقاله، به روش تحلیلی توصیفی، مورد بررسی قرار می گیرد. اشعریان به خصوص فخر رازی این روایت را از دلایل جبری بودن افعال انسان می داند. آخوند خراسانی آن را از دلایل ذاتی بودن سعادت و شقاوت انسان ها قلمداد کرده اند. به باور بسیاری از محدثان شیعه و سنی و برخی فیلسوفان، مدلول این حدیث، همان مفاد آیات و روایات دلالت کننده بر قضا و قدر الهی است و به اعتقاد برخی مانند شیخ طوسی و ضیاء الدین عراقی و آیه الله بروجردی، مفاد این حدیث، همان مدلول آیات و روایاتی است که بر تعلق گرفتن علم ازلی حق تعالی به کلیه امور از جمله سعادت و شقاوت و سرنوشت انسان ها تأکید دارند. بر اساس یافته های این پژوهش، دیدگاه نخست، مردود، دیدگاه دوم غیر قابل دفاع، دیدگاه سوم، صحیح ولی قابل جمع با دیدگاه چهارم است که دلایل و شواهد بیشتری بر درستی آن یافت می شود.
ماهیت و مبانی خسارت تنبیهی و نهادهای حقوقی مشابه در فقه و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های فقهی دوره شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴
651 - 684
حوزه های تخصصی:
در حقوق برخی از کشورها در بحث مسئولیت مدنی، نهادی با عنوان خسارت تنبیهی وجود دارد که به موجب آن در مواردی که ورود زیان با قصد و سوءنیت بوده است، علاوه بر جبران خسارت مادی و معنوی، خوانده محکوم به پرداخت مبالغ دیگری می شود. از آنجا که چنین نهادی را در حقوق خصوصی نداشته ایم، ضروری است در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش آن در حقوق ایران، تحقیق و اظهار نظر شود و هدف از این تحقیق تعیین جایگاه این نوع خسارت در فقه و حقوق ایران است. تا به این سؤال پاسخ داده شود که آیا ضرورتی دارد که خسارت تنبیهی را در حقوق خصوصی ایران به رسمیت بشناسیم. این تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و در آن از کتب و مقالات داخلی و خارجی فیش برداری شده و به روش کتابخانه ای تنظیم و تدوین شده است. با توجه به انتقادهای وارد بر خسارت تنبیهی و نظر به وجود نهادهای حقوقی مشابه در حقوق ایران مثل وجه التزام، دیه و اصول کلی حاکم بر مسئولیت مدنی، نیازی به پذیرش آن در حقوق داخلی احساس نمی شود و تصویب قانون صلاحیت دادگستری برای صدور حکم به خسارت تنبیهی علیه دول خارجی صرفاً اقدامی متقابل با برخی دولت های خارجی است و نباید آن را به معنی پذیرش این نهاد حقوقی در حقوق خصوصی و داخلی دانست.
دیدگاه قرآن کریم درباره عوامل پیشرفت و انحطاط امت ها
منبع:
تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴
10 – 27
حوزه های تخصصی:
در قرآن کریم، سرگذشت اقوام و امت های بسیاری، آمده است که با توجه به سنت های لایتغیر الهی، قابل الگوبرداری و تعمیم به همه دوره ها و زمینه ها است، ازاین رو، این مقاله، با روشی توصیفی- تحلیلی، در نیل به این هدف که نشان دهد: عوامل پیشرفت و انحطاط امت ها را بر مبنای آیات قرآن چیست؟ به رشته تحریر درآمده است. از بررسی مجموع سرگذشت های امم و اقوام در قرآن، نتیجه می گیریم که: عواملی چون فساد، رفاه زدگی، فسق، اسراف، استکبار، کفر به خدا، ظلم، پیروی کورکورانه از زمامداران و نظایر آن، سبب انحطاط و نابودی جوامع شده ند. براساس قاعده تعمیم سنت های الهی، در صورت بروز این عوامل، به خواست و مشیت الهی، انحطاط در کمین سایر ملت هایی خواهد بود که به فساد و ... دست می زنند، در مقابل، انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر، ایمان به خداوند و رعایت اعتدال و میانه روی در تمامی امور از اسباب ثبات و پیشرفت یک جامعه است.
کرامت ذاتی و پاسداشت شخصیت انسانی در بستر اساسی سازی حقوق مسئولیت مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرآیند اساسی سازی حقوق خصوصی، که حاصل تحولات تاریخی، سیاسی و توسعه مفهوم حقوق بشر در نیمه دوم قرن بیستم می باشد، به معنای استناد به حقوق اساسی تضمین شده در روابط افقی افراد و تابعان حقوق خصوصی است. نفوذ حقوق بنیادین بشری بر حقوق مسئولیت مدنی ضمن مشروعیت بخشی به قواعد سنتی، زمینه را برای توسعه یا با زتعریف برخی مفاهیم و نهایتاً کارآمدی حقوق مسئولیت مدنی فراهم می آورد. هدف این تحقیق بررسی آثار و نتایج اساسی سازی در حوزه حقوق مسئولیت مدنی به روش توصیفی تحلیلی است. به اجمال می توان گفت به دلیل وجود مصادیق مشترک بین مفاهیمی چون حقوق مربوط به شخصیت و حقوق بنیادین، مانند کرامت ذاتی بشر، حق بر سلامت، خود مختاری و استقلال فردی، حق برشهرت و اعتبار و ضرورت حفظ حریم خصوصی که ریشه در فردیت انسان دارند، این رابطه دو سویه بوده و نسبت به رابطه دیگر شاخه های حقوق خصوصی با حقوق بنیادین، به مراتب عمیق تر است ضمن اینکه یک نوع هم پوشانی بین این دو وجود دارد. وضع قوانین بر اساس کرامت ذاتی بشر و ارزش های هنجاری، تفسیر قوانین موجود بر مبنای عدل و انصاف، حمایت از حقوق و منافع مشروع، بازتعریف مفهوم تقصیر، جبران کامل خسارات و توسعه خسارات قابل مطالبه، از جمله آثار اساسی سازی در این شاخه از حقوق خصوصی است.
مبانی معرفت شناختی تربیت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی مبانی معرفت شناختی تربیت دینی و استخراج دلالت های تربیتی آنهاست. برای رسیدن به این هدف از روش تفسیری برای کشف و توضیح مبانی و از روش استنتاجی برای استخراج دلالت های تربیتی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تربیت دینی دست کم سه مبنای معرفت شناختی دارد: 1. معناداری و عقلانیت گزاره های دینی؛ 2. تقدس گزاره های دینی؛ و 3. تفسیرپذیری ضابطه مند گزاره های دینی. از این مبانی سیزده دلالت به دست آمد که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از: آزادی متربی، تکثرگرایی روشی در تربیت دینی، تلقینی و تحمیلی نبودن تربیت دینی، پرورش روحیه تعبد آگاهانه، پرورش روحیه تسلیم در برابر آموزه های دینی، پرورش توانایی نقادی، تنوع ضابطه مند تربیت دینی، و بی طرفی مربی.
مطالعه تطبیقی رهیافت علمی و قرآنی به مسأله تخریب محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
محیط زیست از جمله مسائل مهم حوزه علم و دین و چالش جدی درعصر حاضراست؛ تخریب محیط زیست، محققان را بر آن داشته است تا در پی کشف علت و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. یکی از جنبه هایی که کمتر بدان پرداخته شده است، نگرش محیط زیستی مبحث فساد در زمین، از منظر مفسران قرآن کریم و دانشمندان علم محیط زیست است. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی و تطبیقی و با پرداختن به آراء مفسران فریقین و دانشمندان علوم محیط زیست، نوع نگرش هر دو طیف به مسئله محیط زیست و علل و عوامل اصلاح و افساد در زمین را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. پس از بررسی تطبیقی و تحلیل آراء مفسران ذیل آیات، این نتیجه حاصل شد که آراء مفسران و دانشمندان محیط زیست از سویی دارای مشترکاتی است و از سوی دیگر وجوه و افتراق های اساسی را دربردارد، از جمله اشتراکات، تخریب محیط زیست توسط انسان و از بین بردن حرث است که منجر به برهم زدن اکوسیستم و تأثیر آن در زندگی انسان ها است، نادیده انگاشتن افعال سلبی و ایجابی در برخورد و ارتباط با خالق، مخلوق و خود، وجوه قابل ممیزه ای است که تفوق دیدگاه مفسران را بر آنان داشته است.