درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۱۴۱ تا ۹٬۱۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۹۱۴۱.

واکاوی انسجام معنایی آیه 23 سوره احزاب با سیاق آن (بر پایه شیوه زبانی تجرید)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 351 - 331

کلید واژه ها: انسجام معنایی تجرید جنگ احزاب دانش بدیع مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
آیه 23 سوره احزاب، از آیات با کارکرد اجتماعی ویژه قرآن است. مشهور مفسران چون «مِن» را در این آیه «تبعیضیه» شمرده ، و از سویی چون بر محوریت جنگ خندق در این آیه تأکید و درنگ نکرده اند، در برداشت ایشان، انسجام محتوایی (معنایی) این آیه با آیه قبل، دچار ابهام شده است. از این رو پژوهش پیش رو در پی بررسی انسجام معنایی این آیه شریفه با سیاق آن برآمده تا ظرایف پیام اجتماعی آیه به درستی آشکار شود. این جستار به شیوه توصیفی- تحلیلی، با واکاوی شیوه زبانی «تجریدِ» با حرف «مِن» و یافتن نمونه هایی نغز از آن در قرآن، تحلیلی نو از پیوند منطقی این آیه با آیه قبل ارائه داده است. در مجموع به دست آمد این آیه در مقام تبیین آثار اجتماعی «ایمان» در برابر آثار «نفاق»، با سیاق و اطلاعات برون متنی خود، انسجامی کامل دارد و به شیوه زبانی «تجرید»، با بزرگداشتِ مقاومتِ یاران پیامبر(ص)، عامل ایستادگی دلیرانه آن ها در برابر احزاب دشمن را «ایمان» ایشان برمی شمارد.
۹۱۴۲.

واکاوی آینده مطلوب توسعه کارآفرینی بر اساس شاخص های جامعه مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 7 - 33

کلید واژه ها: جامعه مهدوی جامعه منتظر کارآفرینی آینده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۹۹
کیفیت و چگونگی ارتباط جامعه منتظر به جامعه مهدوی موضوعی اساسی است. بازخوانی شاخص های جامعه مهدوی، چارچوب مناسبی برای حرکتی صحیح در امتداد جامعه مهدوی ارائه می دهد. تحقیق، در این راستا به دنبال تصویرسازی جامعه مهدوی با تاکید بر حوزه کارآفرینی و ارائه ویژگی های جامعه منتظر در مسیر تعالی و اتصال به جامعه مطلوب در این زمینه است. این مطالعه به جهت هدف، توسعه ای _ کاربردی است که در آن به صورت کیفی آیات، روایات و دیدگاه های صاحب نظران به گزاره ها و جهت گیری های تجویزی معطوف به آینده کارآفرینی در جامعه منتظر تبدیل شده است. بر این اساس هشت شاخص بنیادین جامعه مهدوی مشتمل بر خدامحوری، سعادت محوری، هادی محوری، شریعت محوری، بلوغ فکری و علمی، وحدت و فراگیری توحید، وفور نعمت و فراگیری عدالت و امنیت فراگیر مبنای طراحی تصویر کارآفرینی در جامعه منتظر قرار گرفته است. در این تصویر، کارآفرینی به عنوان عامل ایجاد ارزش های چندگانه، نقش و تأثیری چشمگیر در ایجاد کانون های پیش برنده جامعه به سمت سعادت و جامعه مهدوی خواهد داشت. البته برای این منظور، سیاست گذاری و طراحی راهبردهایی که جهت گیری های اساسی چنین حرکتی را نظام مند نماید ضروری خواهد بود.
۹۱۴۳.

پدیدارشناسی عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت ایرانی - اسلامی جوانان از دیدگاه متخصصان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 53 - 76

کلید واژه ها: هویت ایرانی - اسلامی عوامل فردی عوامل اجتماعی عوامل خانوادگی عوامل فرهنگی عوامل سیاسی اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه متخصصان درخصوص عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت ایرانی اسلامی جوانان براساس تجربه زیسته آنان است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی است و جامعه آماری در برگیرنده اساتید و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش در سال 1398 است. 11 نفر از متخصصان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به منظور گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری به عمل آمد. داده ها با روش کلایزی و با کمک نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. در فرایند تحلیل متن و انجام مراحل کدگذاری، 5 مفهوم کلی و 12 زیرمقوله احصاء شد. یافته های پژوهش بیانگر مفاهیم و مقوله های متعددی ازجمله عوامل فردی (تکالیف رشدی و خودباوری)، عوامل خانوادگی (کارکرد رشدمحور خانواده، ویژگی های خانواده کارآمد و ناکارآمدی روابط در خانواده)، عوامل فرهنگی (فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزشی و عوامل تسهیل کننده فرهنگی)، عوامل اجتماعی (احترام به خرده فرهنگ ها و الگوهای هویت ساز) و عوامل سیاسی اقتصادی (ضعف اعتماد سیاسی و حمایت های کلان سیستم) بود. نتایج این پژوهش مورد استفاده اساتید، دانشجویان و دست اندرکاران نظام آموزش عالی و سیاست گذاران، برنامه ریزان و مشاوران حوزه جوانان قرار می گیرد.
۹۱۴۴.

نماد های مقاومت در شعر محمّد حلمی الرّیشه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره دهم بهار و تالستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰ (پیاپی ۷۸) 212 - 233

کلید واژه ها: محمد حلمی الریشه ادبیات پایداری نماد انواع نماد نمادهای پایداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۲۲
 ادبیّات مقاومت، پژواک صدای آزادی خواهانی است که در پی رهایی از چنگال متجاوزان هستند. حضور اشغالگرانه اسرائیل در فلسطین، نقش بسزایی در بروز این نوع از ادبیّات داشت و شعر را تجلّی گاه فریاد انسان های متعهد قرار داد؛ از این رو، شاعران، مقاومت را به عنوان جان مایه اشعار خویش بکار برده اند. محمّد حلمی الریشه (1958)، شاعر نامدار فلسطینی، یکی از شاعران متعهدی است که فریاد اعتراضش را در شعر منعکس نموده است. وی در شعر خویش بر آنان که مهر سکوت بر لب دارند، می تازد و سر آن دارد با به جوش آوردن احساسات ناسیونالیستی مردم، آن ها را به براندازی سایه شوم اشغالگران ترغیب نماید. پژوهش حاضر بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، به واکاوی نماد های مقاومت شاعر پرداخته و مهم ترین نوع نماد های مقاومت در شعر وی را باز گو نماید. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که شاعر طنین ندای ظلم ستیزی خویش را با وام گیری نماد ها -غالباً در پرتو نماد های ساختمند و خرده نماد- به مخاطب القاء نموده است و این امر حاصل شد که خرده نماد هایی که شاعر در پرتو نماد طبیعت بکار برده از بسامد بیشتری برخوردار بوده است؛ دیگر این که شاعر در کاربست بعضی از نماد ها مانند دادن بار معنایی منفی به سیب و ابر، اقدام به قاعده شکنی نموده و تعبیر واژگونی از نماد ها را خلق کرده است.
۹۱۴۵.

الوظائف التربویه للفرق بین الرجل والمرأه «تأکیدا على نهج البلاغه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 161 - 149

کلید واژه ها: الرجل والمرأه التربیه جسدی معنوی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۶
على الرغم من أن التعالیم الفلسفیه و کذلک علم الأحیاء و علم النفس الحدیث قد تناولت مسأله الاختلافات الجنسیه التی تمیز المرأه عن الرجل، إلا أن هذه التعالیم غیر قادره على شرح جمیع أبعاد هذا الاختلاف و وظائفه ؛ لذلک، بالنظر إلى أن الاختلاف الجنسی بین الرجل و المرأه و وظائفه التربویه قد حظیت بتأکید التعالیم الدینیه، و خاصه نهج البلاغه، فمن الضروری إعاده النظر فی هذه المسأله و إعاده شرحها بناءً على هذه المصادر. و فی هذا الصدد، أعادت هذه المقاله قراءه قضیه الفروق الجنسیه بین الرجل و المرأه و وظائفها التربویه القائمه على التعالیم الإسلامیه مع الترکیز على نهج البلاغه و ذلک بتوضیح جدید حیث تتمثل إنجازاتها فی مایلی : تتمثل الفروق الجنسیه بین الرجل و المرأه فی ثلاثه مستویات : الجسدیه و النفسیه و الروحیه. تکشف هذه الفروق الثلاثه وظائف تربویه مختلفه و متنوعه لدى المرأه و هی: الجمال و اللطافه و العمل المناسب و الأناقه و الفن و الأنس و الهدوء و الإثاره و الرحمه و الحکمه و المشارکه الاجتماعیه.
۹۱۴۶.

تفسیر تطبیقی روایی سوره کوثر از دیدگاه مفسران فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹شماره ۱۲ 37 - 54

کلید واژه ها: قرآن تفسیر روایت سوره کوثر عاص بن وائل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۵۳
سوره کوثر، از جهت کوتاه بودن و کمی تعداد آیات و نیز از نظر اعجاز بلاغی، ادبی و محتوایی آن و همچنین به علت شرافت و عزت و منزلتی که در درون مایه و عنوان آن نهفته، همواره مورد توجه مفسران فریقین بوده است. این سوره در شمار سوره هایی است که مکی بودن و مدنی بودن آن به دلیل تعدد و کثرت روایات درباره شأن و اسباب نزول، مورد اختلاف قرار داشته و در میان مفسران از سوره هایی مختلف فیه از نظر مکان نزول و شأن نزول قرار گرفته است. از این جهت پرداختن به آن با نگرش روایی تطبیقی برای تقریب و وحدت فریقین مهم و اساسی است. این مقاله با تجمیع روایات فریقین، به یک اشتراک مفهومی از نظر شأن و مکان نزول و مفاهیم واژگان «کوثر»، «ابتر»، «صلاه» و «نحر»، رسیده است که نزدیک شدن و وحدت نظر دو مذهب در برخی از مسائل اختلافی را به دنبال دارد.
۹۱۴۷.

تبیین اخلاقی شیوه های مواجهه امام صادق× در پاسخ گویی به سؤالات مخاطبان دینی به شیوه پرسش گری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۰ 45-62

کلید واژه ها: اخلاق شیوه پرسش گری اخلاق پاسخ گویی امام صادق× اخلاق تبلیغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۲۶۰
در سیره اهل بیت ^ یکی از شیوه های مهم برای پاسخ به سؤالات «شیوه پرسش گری» است که پاسخگو آنرا برای ایجاد فضای پاسخ گویی مطلوب، بین خود و مخاطب شکل میدهد. روش اخلاقی امام صادق × در مواجهه با پرسش مخاطبان و جهت دهی سؤالات ایشان مسئله مقاله پیش رو است؛ بررسی توصیفی تحلیلی سیره و کلام امام × نشان دهنده استقبال ایشان از «پرسش گری» است. ایجاد انگیزه برای سؤالات بیشتر، منصرف ساختن پرسش گر از سؤال و تذکر سؤال فراموش شده از شیوه های اخلاقی ای است که امام × در مقام پرسش گری مخاطبان به کار برده اند.
۹۱۴۸.

روش موضوع یابی در سُوَر آغازشده با سوگند؛ مطالعه موردی در سوره طور

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 38 - 55

کلید واژه ها: موضوع یابی سور موضوع کانونی قسم غرض سوره نظریه تدبر تفسیر ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۸۰
در گرایش های نوپدید تفسیری چون «تفسیر ساختاری» و «تدبر در قرآن» سوره به مثابه کل پیوسته تلقی می شود که الفاظ، عبارات و آیات آن پیرامون موضوعی کانونی گرد هم آمده است و از همین موضوع کانونی سخن می گویند. در این نگاه جامع و منسجم به سوره، موضوع کانونی جایگاه ویژه ای دارد و نقشی راهبردی در فهم سوره بازی می کند. این پژوهش با پذیرش اهمیت و جایگاه راهبردی موضوع کانونی در فهم سور، به دنبال ارائه روشی جهت شناسایی و پیدا کردن آن در سور آغازشده با سوگند است. روش ارائه شده در دو مرحله «شناسایی مُقسَم علیه (جواب قَسَم)» و «جایگاه سنجی مُقسَم علیه (جواب قَسَم) در محتوای سوره» طراحی شده است. این روش با مطالعه موردی آیات برخی از سور آغازشده با سوگند به دست آمده است و فهم یک دست، جامع و منسجم سوره را برای مفسر فراهم می سازد. این روش جهت راستی آزمایی در سوره طور به ارزیابی گذاشته شده و درستی و دقت آن در این آزمون اثبات شده است. در قسمت پایانی مقاله، به برخی از آسیب های ناشی از بی توجهی به موضوع کانونی اشاره شده است.
۹۱۴۹.

اعمال خیارات در عقود جایز و آثارآن

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 29 - 1

کلید واژه ها: خیارات عقود جایز فسخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۰ تعداد دانلود : ۴۱۴
براساس اصل لزوم درقراردادها، امکان فسخ عقد امری استثنایی و خلاف قاعده است. درماده 456 قانون مدنی خیار به عنوان یکی از موارد انحلال عقود لازم به شمار آمده وتسری آن به عقود جایز درقانون عنوان نشده است، به همین خاطر مسئله جریان و عدم جریان خیار در عقود جایز، چندان مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. دلیل، این امر آن است که قول مشهور فقیهان جریان خیار را در عقود جایز رد کرده و آن را برخلاف قواعد حاکم بر عقود جایز دانسته اند. این گروه از فقهیان تصریح نموده اندکه: طبق قواعد حاکم بر عقود جایز، جریان خیار در این عقود برخلاف اصل است چرا که جواز فسخ در ماهیت عقود جایز نهفته است و نیازی به خیار در آن دیده نمی شود. ولی قول مقابل فقهیان جریان خیار در این عقود را مانندعقود لازم صحیح تلقی کرده اند. هدف از این مقاله این است که اعمال خیارات در عقودجایز وآثار آن بررسی شود که با روش تحلیلی _ توصیفی و با تحقیق وکاوش در منابع فقهی و نظرات حقوقدانان در منابع موجود موضوع بررسی شود که نهایتاً چنین نتیجه گرفته می شود که اعمال خیارات در عقود جایز نه تنها منع قانونی ندارد بلکه می تواند فایده وآثار حقوقی نیز داشته باشد و این مهّم ترین هدف اصلی تحقیق محسوب می شود.
۹۱۵۰.

مطالعه محورهای سوره شوری با رویکرد سوره شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 65 - 90

کلید واژه ها: شوری حوامیم سوره شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۳
سوره شوری، چهل و دومین سوره و یکی از هفت سوره «حوامیم» در قرآن است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که این سوره دارای چه محورهای موضوعی است؟ و درباره چه مسائلی بحث می کند؟ در این نوع پژوهش ها، هر سوره به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می گیرد و در موارد ارتباط یک سوره با دیگر سوره ها تبیین می شود و در نهایت جایگاه و اهداف و مقاصد هر یک از سوره های قرآن کریم بازشناخته می شود.لازم به ذکر است که تحقیقات سوره شناختی بسیار کم است و ضرورت دارد که این نوع تحقیقات در تمامی سوره های قرآن انجام گیرد. روش جمع آوری مطالب در این پژوهش کتابخانه ای بوده و روش پردازش مطالب، توصیفی تحلیلی می باشد. در این پژوهش پس از بررسی جایگاه و ویژگی ها و فضائل و خواص و اسباب نزول سوره شوری مشخص شد که این سوره دارای محورهایی چون: استمرار وحی،آمرزش خواهی فرشتگان، فلسفه گوناگونی امت ها، دوست داشتن اهل بیت(ع) منشا معصیت ها و برتری دنیا بر آخرت و غیره می باشد.
۹۱۵۱.

نقد دیدگاه ابوالکلام آزاد در معرفی کورش به عنوان ذوالقرنین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 91 - 118

کلید واژه ها: ذوالقرنین کورش کبیر ابوالکلام آزاد مجسمه دشت مرغاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۱۲
قرآن کریم در آیات 83 تا 98 سوره کهف به شخصیت ذوالقرنین اشاره کرده است. یافتن مصداق واقعی ذوالقرنین همواره دغدغه مفسرین و قرآن پژوهان بوده است. ابو الکلام آزاد با تتبع در تورات و بررسی تاریخ ایران باستان به این نتیجه رسیده که کورش کبیر پادشاه ایران همان ذوالقرنین قرآن است. فرازهایی از کتاب مقدس، دیهیم شاخ گونه تندیس دشت مرغاب، جنگ های کورش کبیر در ناحیه شمال، جنوب و شرق ایران به همراه رفتارهای بعضاً ملایمت آمیز او با دشمنان مغلوب به ویژه خدماتش به یهودیان بابل را از جمله شواهد همسان انگاری کورش با ذوالقرنین می داند. وی با اشاره به عبارت هایی از تورات و زرتشتی بودن هخامنشیان بر موحد بودن کورش صحه می گزارد. هرچند برخی شواهد ارائه گردیده علی الظاهر بر ویژگی های ذوالقرنین در قرآن قابل تطبیق است ولی مواردی همچون مسأله موحد بودن کورش به خدای یکتا و ایمان وی به معاد، عدم رفتار عدالت آمیز با مجرمان و ثبت نشدن بنای سد آهنی به نام کورش در منابع تاریخی از مهم ترین مسائلی است که آشکارا بر نظریه همسان انگاری کورش کبیر با ذوالقرنین قرآن خدشه وارد می کند. این مقاله ضمن بررسی دیدگاه ابوالکلام و نقد آن بر نارسایی شواهد ارائه شده و وجود تفاوت آشکار بین ذوالقرنین و کورش تأکید می کند.
۹۱۵۲.

زیبایی شناسی بیانی و نحوی واژه «ناصیه» در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷) 120 - 135

کلید واژه ها: قرآن کریم زیبایی شناسی ناصیه نحو بیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
از ویژگی های مهم بیانی قرآن کریم، گزینش مفردات پُر معنا و چینش عبارت های پُر محتوایی است که هرکدام در پیام رسانی مقاصد ومراد وحی نقش برجسته ای دارند. از میان این واژه گان، واژه «ناصیه» به معنای پیشانی، که در یک دایره معنایی حقیقی ونیز مجازی، به صورت مفرد وجمع مکسر در چهار آیه از قرآن کریم برای مقاصد متعدد، ذکر شده است، که جنبه زیبایی شناسی نحوی وبیانی دارد. این واژه برای بیان حالت ها و رفتارهای بدفرجام با قید صفت «کاذبه» یعنی «ناصیه کاذبه» همراه است. همچنین برای بیان عظمت رخداد رستاخیز ومجازات بدکاران عبارت «یُؤخَذ بالنواصِی والأقدامِ» آمده است. هر یک از عبارت های مذکور دارای مصادیق متعددی است که مفسران به تبیین وتفسیر آن پرداخته اند. این واژه ها، ضمن تبیین به ذلت کشاندن افراد متکبر در دنیا وسرای آخرت و یا کنترل مخلوقات از سوی خداوند از وجوه بیانی: مجاز، استعاره وکنایه ونیز جایگاه متعدد اعرابی با توجه به عبارت های پیشین و پسین، برخودار هستند که محور این جستار به شیوه توصیفی تحلیلی، قرار گرفته اند. اینگونه بنظر می آید که واژه «ناصیه» وجمع آن «نواصی» می تواند در معنای کنایه ای به ذلت کشاندن، مقهوریت، وحتی نشانه عزت باشد. نیز در سیاق مجاز مفرد و نیز مجاز عقلی می تواند ذکر جزء (ناصیه) واراده کل (انسان) باشد.
۹۱۵۳.

موانع وحدت مسلمین در اندیشه محمدحسین آل کاشف الغطاء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 91 - 105

کلید واژه ها: وحدت تقریب آل کاشف الغطاء مذاهب اسلامی تعصب اهانت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
در تاریخ معاصر جهان اسلام، مسئله تقریب مذاهب به یکی از محورهای گفتگو میان مصلحان و اندیشمندان اسلامی تبدیل شده و نزد امامیه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هرچند این افراد تلاش زیادی در راه تحقق وحدت بین مسلمانان می کنند، اما در برخی مواقع عواملی چند مانع از وحدت بین مسلمانان می شود. این عوامل گاه بیرونی و توسط دشمنان اسلام، و گاه درونی و در میان مسلمانان است. آیت الله محمدحسین آل کاشف الغطاء از جمله فقهایی است که به جنبه های اجتماعی و سیاسی دین اسلام به خصوص بحث وحدت بین مسلمانان اهتمام جدی ورزیده است. وقایعی که در دوران زندگی این عالم رخ داده، از جمله جنگ جهانی اول و اشغال سرزمینهای اسلامی توسط اروپاییان پس از فروپاشی حکومت عثمانی، از علل مهم ورود ایشان به بحث وحدت بین مسلمانان و تبیین اهمیت آن برای مسلمانان محسوب می شود. در یک قرن اخیر علما و دانشمندان دینی با در نظر داشتن ضرورت وحدت و همبستگی میان مذاهب، پدیده ای را به نام تقریب مذاهب اسلامی مطرح کرده اند که تدبیری آگاهانه و نوعی آینده نگری در برابر تفرقه مسلمانان و طمع دشمنان اسلام محسوب می شود. آل کاشف الغطاء، عواملی مانند تعصب مذهبی، اهانت به مقدسات سایر مذاهب و همچنین قدرتهای استعماری را به عنوان موانع تحقق وحدت بین مذاهب اسلامی می داند.
۹۱۵۴.

کشف تناسب اسماء الحسنی در غرض سور مفتوحه با واو سوگند در جزء سی ام قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 89 - 106

کلید واژه ها: تناسب اسماء خداوند غرض سوره سور مفتوحه با واو سوگند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۰
کشف تناسب میان آیات از موضوعات مهم در عرصه مطالعات علوم قرآنی است که در فهم مراد خداوند از نزول آیات و سور مؤثر است، به همین دلیل مفسران و دانشمندان علوم قرآنی از دیرباز به کشف این ارتباط اهتمام ورزیده اند. با این وجود ویژگی های خاص این موضوع و گستردگی دامنه این مبحث سبب شده، تبیین موضوع تناسب اسماء الحسنی هر سوره با محوریت غرض آن سوره با ابهاماتی مواجه شود. نوشتار حاضر این نوع از تناسب را در سور مفتوحه با واو سوگند در جزء سی ام قرآن کریم (النازعات، البروج، الطارق، الفجر، الشمس، اللیل، الضحی، التین، العادیات) مورد بررسی قرار داده است، ابتدا معنای لغوی اسماء ذکرشده در هر سوره بیان گردیده، سپس رابطه میان این اسماء با غرض اصلی آن سوره تبیین شده در نتیجه اسماء مذکور در هر سوره از سور مورد نظر و غرض آن هم راستا و متناسب هستند.
۹۱۵۵.

ابهام ها و چالش های قانونی کیفر معاونت در قتل عمدی و تبیین راهکارهای فقهی و حقوقی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 121 - 157

کلید واژه ها: معاون قتل عمدی معاونت قانونی معاونت شرعی مجازات قانونی راهکار فقهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۲۲۳
مواد قانونی ناظر بر معاونت در قتل عمد به گونه ای تنظیم شده که به طور جامع کیفر همه صور آن را پوشش نمی دهد؛ لذا با تمسک به راهکارهای فقهی و حقوقی باید نسبت به این چالش، پاسخ مناسبی یافت. هدف این مقاله این است که در یک پرونده قتل عمد که معاونی هم در آن نقش داشته است، دقیقاً تکلیف قاضی رسیدگی کننده را روشن و معین کند که در فرض های مختلف، چه تصمیم قضایی را می تواند نسبت به معاون قتل عمد اتخاذ نماید. تحقیق حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی و بر پایه اسناد و منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. یافته های تحقیق حاکی از این است که قضات با موادّ قانونی متعدّد و استنباطات فقهی متفاوت در خصوص تعیین کیفر معاونت در قتل عمد مواجه هستند و به درستی به تعیین مجازات قادر نیستند. این امر، چالشی است که باعث ایجاد نوعی تشتت آرا می گردد. قواعد عمومی معاونت در جنایت مانند سایر جرایم در مواد 126، 127، 128 و 129 قانون مجازات اسلامی1392ش. مندرج است. کیفر معاونت در قتل عمد، از یک سو برحسب قصاص یا عدم قصاص قاتل نظیر قتل عمدی در مقام دفاع فاقد جمیع شرایط مشروعیت و از سوی دیگر، انطباق رفتار معاون با معاونت شرعی یا قانونی متفاوت هست.
۹۱۵۶.

مبانی و دلایل الحاق مشاهد مشرّفه به حرم در تغلیظ دیه و تأخیر اجرای حکم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاه و دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲۳ 123 - 109

کلید واژه ها: حرم مشاهد مشرفه تغلیظ دیه تأخیر اجرای حکم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۹۰
این نوشتار نگارندگان در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا از دیدگاه فقیهان امامی، مشاهد مشرّفه در تغلیظ دیه و تأخیر اجرای حکم، به حرم مکّی ملحق می شوند؟ در پاسخ به این سؤال در خصوص تغلیظ دیه، برخی از فقیهان، الحاق را پذیرفته و برخی دیگر رد کرده اند، اما در مورد تأخیر اجرای حکم، فقیهان سه دسته شده اند: دسته ای الحاق را نفی کرده ؛ دسته دیگر دچار تردید شده و دسته سوم آن را پذیرفته اند.یافته های مقاله حاضر نشان می دهد که مشاهد مشرّفه در تغلیظ دیه و تأخیر اجرای حکم تأثیرگذارند؛ چراکه غالب فقیهان دلیل این الحاق را احترام به مشاهد مشرّفه ذکر کرده اند. یادکردنی است در تأخیر مجازات، علاوه بر وجوب حفظ حرمت این اماکن، روایات وارده، اصل احتیاط و احادیث مربوط به درء حد نیزتقویت کننده دیدگاه الحاق است.
۹۱۵۷.

تبیین بداهت حسن عدالت با تکیه بر مفهوم و جایگاه عدالت در نظام ارزش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 115-132

کلید واژه ها: حسن و قبح حسن بدیهی عدالت نظام ارزش های اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۵۰۶
از پرسش های مهم مرتبط با حوزه علم کلام و مباحث معرفت شناسانه در موضوع عدالت، آن است که چگونه می توان بر حسن، عدالت معرفت یافت؟ نوشتار حاضر درصدد است با استفاده از روش کتابخانه ای در گردآوری اطلاعات و همچنین به کارگیری روش توصیفی تحلیلی در پردازش اطلاعات به این پرسش پاسخ گوید. دستاورد پژوهش را می توان در موارد زیر خلاصه کرد که اولاً ادراک حسن عدالت و قبح ظلم امری بدیهی است؛ ثانیاً رأی بر بداهت آن منوط به درک صحیح از مفهوم عدالت و همچنین جایگاه آنها در هندسه نظام ارزش هاست؛ با این توضیح که با تبیین صحیح مفهوم عدالت به مثابه «وضع بایسته و مطلوب» و جایگاه عدالت به عنوان نظام چینش مطلوب ارزش ها در کنار هم (نه در کنار عدالت)، حسن آن بالبداهه و بدون نیاز به هیچ استدلال مکمل نتیجه خواهد شد.
۹۱۵۸.

بازپژوهی معنای آیات اضلال الهی از منظر علامه طباطبائی و زمخشری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 177-192

کلید واژه ها: اضلال الهی هدایت الهی اختیار انسان علامه طباطبائی زمخشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۱۹
موضوع انتساب اضلال انسان به خداوند، در آیاتی از قرآن کریم مطرح شده است. این امر در نگاه نخست، ناسازگار با عدل الهی و اختیار انسان است؛ ازاین رو اندیشمندان اسلامی با آرای گوناگون در رفع این تعارض کوشیده اند. در پژوهش پیش رو که به روش تحلیلی و داده پردازی توصیفی انتقادی و با انگیزه تبیین دقیق ماهیت اضلال الهی انجام یافته، رویکرد عقلی دو مکتب شیعی و معتزلی از نگاه علامه طباطبائی و جارالله زمخشری بررسی و تحلیل شده است. هر دو اندیشمند، اضلال خداوند را عدم ایصال به مطلوب، عدم لطف، واگذاشتن در مسیر گمراهی و مجازات عملکرد سوء و اختیاری انسان بیان کرده اند؛ اما علامه با نگاهی فلسفی و دقیق ، این فرایند را تبیین کرده است. علامه در خصوص حوزه اختیار انسان در افعال اختیاری، آموزه «امر بین الامرین» را منطبق بر مبانی هستی شناسی اسلامی می داند و در مقابل، زمخشری «تفویضی» می اندیشد؛ اما در مسئله اضلال الهی که نتیجه قهری سوء اختیار انسان است و حوزه فعل الهی به شمار می رود، نزاعی نداشته، آن را منافی با اختیار آدمی و عدل الهی نمی دانند. چگونگی استدلال و تطبیق آرای ایشان در این جستار، به روشنی بررسی شده است.
۹۱۵۹.

نظریه اسلامی؛ از چیستی تا چگونگی(فرآیند و متدولوژی نظریه سازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 1-29

کلید واژه ها: نظریه نظریه سازی اسلامی روش شناسی فرآیند نظریه پردازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
نظریه سازی و واکاوی فرآیند آن، از مسائل حوزه علم شناسی است. در این جستار با تحلیل نظریه، به چیستی گوئی نظریه سازی اسلامی پرداخته می شود. بازشناسانش نظریه اسلامی و تبیین آن، اساس پژوهش است. برپایه این تحلیل، نظریه اسلامی در دو سطح: نظریه های مستخرج از آیات و روایات و نظریه های اندیشمندان مسلمان مطرح می شود. گونه نخست که اساس نظریه اسلامی را سامان می دهد، در سه ساحتِ: (1)مسائل درون دینی (2)مسائل میان رشته ای و (3) مساله متعلق به حوزه خاصی از علوم قابلیت طراحی دارد. در این مقاله، با ارائه برخی تعریف های نظریه، تعریفی جامع از نظریه بازگفته شده و انحصار تعریف نظریه برپایه شاخص های تجربی نقد شده است. می توان با بهره برداری از روش شناسی متعلق به ساحات مختلف علوم، با هدف خاص تبیین آموزه های دینی، نظریه های اسلامی مختلف در علوم ارائه داد. این مقاله در سه بخش (1)چیستی گوئی نظریه اسلامی (2)تحلیل نظریه و فرآیند نظریه سازی اسلامی و (3)ارائه دوگونه نظریه اخلاقی اسلامی در قالب موردپژوهی طراحی شده است.
۹۱۶۰.

امکان تغییر مزاج و نقد نظریه جبرگرایی ژنتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 247-266

کلید واژه ها: مزاج طبیعی امور طبیعیه جبر گرایی ژنتیک حکیمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۶۴۶
شاکله و بافت وجودی انسان بر اساس شاخص شخصیتی و مزاجی پدر و مادر تکوین می یابد و بسیاری از خصوصیات خَلقی و خُلقی وی از ماده وراثتی ایشان شکل می گیرد. این مساله به عنوان یکی از مهمترین مسائل علم النفس ، در آموزه های دینی و علمی اصلی مبرهن و مقبول است و انسان بر اساس ماده ژنتیک و مزاج طبیعی والدین خود مجبول است و تکوین می یابد. اما آیا انسان در مقابل این اصل دینی – علمی مجبور است و هیچ اختیاری از خود ندارد؟ آیا احکام تفاعل نفس و بدن و شدت این تأثیر و تأثر از انسان، آزادی را سلب کرده است ؟ در پاسخ به این سؤال قرائت های مختلفی در بطن مناقشه ژنتیک و عملکرد ژن ها صورت گرفته است که یکی از آنها تئوری افسانه ژن با دو چهره کاملا متمایز است . چهره نخست با فرض و تصور کردن این امر که تأثیرات ژنتیکی تغییر ناپذیرند، معتقد به جبرگرایی ژنتیک و نافی آزادی و اختیار انسان است. چهره دوم با تکیه بر مطالعات ژنتیکی و توسعه فناوری های مناسب ، جبرگرایی پرومته ای و تصرف در آینده را فریاد می زند که می تواند با تغییر در مکانیزم حیات ، قدرت مرگ و زندگی را بر نوع بشریت اعمال کند. در مقاله حاضر سعی شده است تا ضمن بررسی و نقد تئوری افسانه ژن و با اثبات امکان تغییر مزاج، آزادی و اختیار شخصی بشر در کنار اصل تأثیرگذاری مزاج و مسئله ژن محوری تبیین گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان