درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۵۲۱ تا ۳٬۵۴۰ مورد از کل ۳۳٬۷۳۰ مورد.
۳۵۲۱.

بررسی وضعیت آسیب های روانی با تأکید بر تنش شغلی کارکنان پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۸) جلد دوم 7-14

کلید واژه ها: آسیب های روانی تنش شغلی کارکنان پزشکی قانونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۹۳
مقدمه: یکی از مراکز مهمی که کارکنان آن در معرض آسیب های ناشی از شغل قرار دارند، مراکز پزشکی قانونی است که با وجود استرس زا بودن بخشهای تخصصی، در مباحث علمی کمتر به آن پرداخته شده است، لذا این مطالعه با هدف بررسی وضعیت آسیب روان و تنش شغلی کارکنان بخشهای مختلف ادارات پزشکی قانونی استان کهگیلویهوبویراحمد انجام گرفت. روش تحقیق: این تحقیق بصورت مقطعی، توصیفی-تحلیلی میباشد. اطلاعات لازم از کارکنان بخش های مختلف پزشکی قانونی جمع آوری گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است که شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تنش شغلی و پرسشنامه سلامت روانی است. نمونه آماری به دلیل محدود بودن جامعه آماری به صورت تمام شماری محاسبه و با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: در این تحقیق 41 نفر مورد مطالعه قرارگرفتند که 41.4% زن و 6/58 % مرد بودند و بین22 تا 40 سال سن و 3/46% استخدام رسمی بودند. سلامتروان کارکنان بالاتر از متوسط میباشد که بالاترین میانگین مربوط به زیرمقیاس اضطراب و کمترین مربوط به زیرمقیاس افسردگی میباشد. تنش شغلی کارکنان در محدوده متوسط(استرس متوسط) میباشد که بالاترین نمره مربوط به زیرمقیاس بارکاری و کمترین نمره مربوط به زیرمقیاس محدوده نقش است. بر اساس نتایج تحلیلی تنش شغلی و آسیبروانی کارکنان رابطه معناداری دارند. هر چه تنش شغلی بیشتر باشد آسیبهای روانی کارکنان نیز بیشتر است. نمره آسیب روانی کارکنان در زنان کمتر از نمره مردان و نمره تنش شغلی بیشتر از مردان بود. آسیب روانی کارکنان از نظر آماری معنی دار بود. آسیب روانی و تنش شغلی با افزایش سن در کارکنان افزایش مییابد، ولی این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجهگیری: نتایج نشان داد که کارکنان تنش شغلی بالا و آسیب روانی متوسطی دارند و مهمترین عامل تنشزا در محیط کار مسئولیت بار کاری مهمترین آسیب روانی نیز اضطراب بالای کارکنان می باشد.
۳۵۲۲.

میزان آسیب های ناشی از خیانت زناشویی زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 81 - 98

کلید واژه ها: آسیب خیانت زناشویی زوجین ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۴۴۹
خیانت زناشویی می تواند تاثیرات نامطلوبی بر زندگی زوجین بر جای بگذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان آسیب-های ناشی از خیانت زناشویی انجام شد. پژوهش از نوع توصیفی– همبستگی است. نمونه پژوهش 100 زن و مرد دارای تجربه خیانت زناشویی و 100 زن و مرد فاقد تجربه خیانت زناشویی بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه انواع آسیب های ناشی از خیانت زناشویی که در 4 بعد آسیب های فردی، خانوادگی، اجتماعی و معنوی دسته بندی شده بودند پاسخ دادند. تحلیل آماری با استفاده از آزمون t گروه های مستقل و تحلیل واریانس در نرم افزار spss انجام شد. نتایج نشان داد که خیانت زناشویی به ترتیب آسیب فردی(جسمی و روانی)، آسیب خانوادگی، آسیب اجتماعی و آسیب معنوی در زوجین ایجاد می کند. همچنین نتایج نشان داد که: در بعد جسمانی اختلال خواب، در بعد روانی بی حوصلگی، در بعد خانوادگی سردی رابطه زناشویی، در بعد اجتماعی از بین رفتن آبرو، و در بعد معنوی عذاب وجدان دارای بیشترین میزان بوده اند. براساس یافته های تحقیق ، خیانت زناشویی به عنوان یک تروما به همه ابعاد وجود انسان آسیب می رساند و نیاز به مداخلات فوری، کوتاه مدت و طولانی مدت مانند مداخله بحران دارد.
۳۵۲۳.

تحلیل شبکه معنایی عدالت با تأکید بر رویکرد برابری پیچیده مایکل والزر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 147 - 166

کلید واژه ها: عدالت برابری برابری پیچیده شبکه معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۳۲۷
شبکه معنایی عدالت لایه های پیچیده معنایی است که ترکیب این معانی و ارتباط وثیقی که میان آنها برقرار است، مفهوم عدالت را پدید می آورد. در این پژوهش سعی شده است با تحلیل شبکه معنایی ایزوتسویی به مفهوم عدالت نگریسته شود و با توجه به این نظریه، عدالت نه مفهومی تک بعدی بلکه مفهومی متکاثر و محصول برهم نهی شبکه ای از معانی است که تنها در ساختاری جامع از مفاهیم فهم می گردد. تأثیر ترمینولوژی عدالت بر ارائه نظریه عدالت امری متداول در ادبیات عدالت پژوهان معاصر است به گونه ای که هر نظریه ای از عدالت مبتنی بر مفهوم شناسی خاصی از عدالت است. به نظر می رسد ایده های گوناگون عدالت با تأکید بر گونه خاصی از معنای عدالت، نگاهی تک بعدی به عدالت داشته اند و بالمآل نظریه ای تک بعدی حاصل آمده است. در این پژوهش سعی شده است با عنایت به شبکه معنایی ایزوتسویی که تحلیل شبکه ای را برای بررسی معانی واژگان پیشنهاد می کند، به عدالت نگریسته شود. بر این اساس عدالت نه یک مفهوم تک بعدی بلکه مجموعه ای بهم پیوسته از معانی است که در ساختاری منسجم ایده عدالت را محقق می سازند. در میان نظریه های عدالت معاصر، رویکرد برابری پیچیده به خوبی نظریه ای مبتنی بر شبکه معانی ارائه می دهد. در ساختار برابری پیچیده علاوه بر اصالت بخشی به برابری، سایر آموزه های حقوقی و اخلاقی عدالت نیز پاس داشته می شود. نتیجه آنکه توجه به ابعاد مختلف عدالت از حیث مفهومی با عنایت به دیدگاه شبکه معنایی و از دیدگاه نظری با توجه به نظریه برابری پیچیده، نظریه ای جامع را در خصوص عدالت فراهم می آورد که در نهایت تعارض میان معیارهای عدالت را مرتفع می سازد.
۳۵۲۴.

مطالعه رضایت زناشویی براساس متغییرهای «صمیمیت»، «احساس تعلق» و «بخشش» (مطالعه موردی زنان متأهل شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 163 - 183

کلید واژه ها: نیازجویی مازلو رضایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف از این پژوهش مطالعه «رضایت زناشویی» براساس متغییرهای «صمیمیت»، «احساس تعلق» و «بخشش» است. براساس دو نظریه «سلسله مراتب نیازها» و « هدف پویا از رضایت زناشویی» این تحقیق به دنبال پاسخ به دو سئوال است: آیا تفاوت معناداری بین رضایت زناشویی و متغییرهای دموگرافیک وجود دارد؟ و چه رابطه ای بین سه متغییر احساس تعلق، صمیمیت و بخشش با رضایت زناشویی وجود دارد؟. روش این تحقیق، پیمایش و ابزار پژوهش نیز پرسشنامه بوده است. جامعه آماری این تحقیق نیز زنان متاهل شهر مشهد بوده و در مجموع 468 نفر در آن مشارکت داشته اند. نتایج آزمون واریانس یکطرفه نشان داد که تفاوت معناداری بین رضایت زناشویی و متغییرها دموگرافیک (درآمد، استقلال محل زندگی و ...) وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که سه متغییر مفهومی «صمیمیت»، «احساس تعلق» و «بخشش» علاوه براینکه دارای رابطه معناداری با «رضایت زناشویی» هستند، در مجموع 18 درصد از واریانس این مقوله را تببین می کنند.
۳۵۲۵.

آرمان بازاندیشانه - آرمان ازخودبیگانه در پرورش دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 237 - 258

کلید واژه ها: آرمان خود ازخودبیگانگی بازاندیشی شیءشدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
آینده و آرمان موضوعاتی هستند که امروز بیش از هر روز مسأله مند شده اند. در وضعیت ابهام ناامید کننده ای که آینده را فرا گرفته، نیاز فردی، موفقیت شخصی و آینده ی نزدیک، تلاش ها را به خود معطوف کرده و آرمان جمعی و آینده ی دور به موضوع ثانوی تبدیل شده است. در چنین وضعیتی «خود» پیوند ش را از زمینه ی اجتماعی می گسلد، از جامعه، تاریخ و از خویش بیگانه می شود و به شیءوارگی میل می کند. دانشگاه و تربیت دانشگاهی در این میان چه نقشی ایفا می کند؟ پرسش مشخص مقاله آن است که دو دسته رشته ی علوم طبیعی و علوم اجتماعی با این ازخودبیگانگی چه نسبتی دارند؟ دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران به عنوان نمونه ی نوعیِ یک دانشکده ی علوم انسانی و دانشکده ی فنیِ دانشگاه تهران به عنوان یک نمونه ی نوعیِ دانشکده ی علوم طبیعی درنظر گرفته شد. با 15 دانشجو از هر یک از این دو دانشکده درباره ی آرمان ها و آرزوهای شان مصاحبه ی عمقی انجام شد. براساس نتایج به دست آمده، قانون علیت تک خطی و تعین گرایانه ی حاکم بر پرورش در فضای علوم طبیعی و فنی، به جهان انسانی نیز سرایت می کند. در فضای این رشته ها جامعه نه موجودیتی مستقل، که جمع جبری مجموعه ی افراد منفرد دیده می شود و آینده و آرمان چیزی بیش از موفقیت های شخصی دانسته نمی شود. در مقابل، در فضای سیال و چندپارادایمی حاکم بر علوم انسانی، رابطه ی فرد-جامعه رابطه ای پیچیده، چندجانبه و رفت وبرگشتی درک می شود. موفقیت شخصی و آرمان جمعی درهم تنیده تلقی می شود و آرمان، نه موفقیت فردی در قالب وضع موجود، که خواستِ تغییر در وضع موجود دانسته می شود.
۳۵۲۶.

جستاری بر طرح مسئله پایداری نظریه های نقادی معاصر (فرمالیسم، ساختارگرایی، پساساختارگرایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم پاییز ۱۴۰۰شماره ۵۵ 279 - 292

کلید واژه ها: نظریه های نقادی فرمالیسم ساختارگرایی پساساختارگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۳۳۵
در قرن بیستم، علاوه بر پیشرفت چشمگیر فنّاوری و تعدد اختراعات و اکتشافات در حوزه های علمی، دگرگونی عظیمی نیز در زمینه ادبیات و نقادی صورت گرفته است. نظریه های ادبی پس از قرن بیستم مدام دچار تغییر و تحول شده و هر بار معیارهای تازه تری مطرح می شوند. معیار و شاخص هایی که به وجود می آیند مسیرهای تازه ای را پیش روی اهالی ادبیات و نظریه پردازان فرهنگی و هنری می گشایند. در هر دوره ای برای هنر و نظریه های ادبی و نقادی، تعریف ها و نظریه ها و چارچوب هایی مطرح و پذیرفته بوده است. اما آنچه امروز به عنوان یک نکته مهم به پذیرش عام رسیده آن است که تعدادی از نظریه ها موقتی هستند و دیر یا زود دیگرگون خواهند شد. این معیارها مدام در حال تغییرند و این تغییرات به سرعت پیش می رود. پژوهش حاضر تلاش دارد که به موضوع موقتی یا پایدار بودن نظریه های نقادی بپردازد. این مسئله همواره به صورت پرسشی اساسی مطرح بوده است که آیا روش های نقادی به منشی علمی و قانونمند تبدیل شده اند و توانسته اند به معیارهای خود نظم ببخشند. آنچه تحت عنوان کلی نقد مدرن در اوایل قرن بیستم آغاز می شود، بر مبنای منطق استدلال علمی و همسو با جنبش زبان شناسی، تلاشی است برای یافتن دیپلماسی و مبانی علمی نقد ادبیات و هنر که با نظریه فرمالیسم آغاز شد و نظریه های پس از آن ادامه یافت. برای تحلیل این مسئله، سه نظریه ادبیِ فرمالیسم، ساختارگرایی و پساساختارگرایی در این تحقیق به روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند.
۳۵۲۷.

اثربخشی آموزش تلفیق دو روش راه حل مدار و روایتی بر ابراز وجود و صمیمیت زناشویی زنان در آستانه طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۸ 649 - 672

کلید واژه ها: درمان راه حل مدار روایت درمانی ابراز وجود صمیمیت زناشویی زنان در آستانه طلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۴۳
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ترکیب دو روش درمانی راه حل مدار و روایت درمانی بر ابراز وجود و صمیمیت زناشویی زنان در آستانه طلاق انجام شده است. این مطالعه به شیوه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان در آستانه طلاق مراجعه کننده به کلینیک های مشاوره شهر کاشمر بود. 24 زن در آستانه طلاق به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش از پرسش نامه های صمیمیت زناشویی باگاروزی و ابراز وجود شرینگ استفاده گردید. داده ها با روش آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که تلفیق دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی اثربخشی معنی داری بر ابراز وجود و صمیمیت زناشویی زنان در آستانه طلاق دارد (p<0/05). همچنین، تلفیق دو رویکرد درمانی راه حل مدار و روایت درمانی بر زیر مقیاس های صمیمیت زناشویی اثر بخشی معناداری دارد؛ همچنین این اثربخشی تا مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود (p<0/05). بنابراین می توان گفت، تلفیق دو روش درمانی راه حل محور و روایت درمانی می تواند به ارتقای ابراز وجود و صمیمیت زناشویی زنان در آستانه طلاق بیانجامد .
۳۵۲۸.

تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و فارسی (خوانداری) و هدیه های آسمان و علوم تجربی پایه پنجم و ششم ابتدایی بر اساس مفاهیم اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی آموزش و پرورش پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 68 - 79

کلید واژه ها: تحلیل محتوا کتاب های درسی دوره ابتدایی مفاهیم اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۰۶
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مفاهیم اخلاقی به دانش آموزان در کتاب های درسی پایه پنجم و ششم مقطع ابتدایی انجام شد. روش: برای دستیابی به اهداف پژوهش از روش تحلیل محتوا در دو گام استفاده شد. در گام اول به صورت کیفی، روش تحلیل محتوای عرفی یا استقرایی برای شناسایی مقوله ها به کار گفته شد. در گام دوم، پس از دستیابی به مقوله ها، به صورت کمی و نظام مند و عینی، به بررسی مقوله ها پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه کتاب های فارسی (خوانداری)، مطالعات اجتماعی، هدیه های آسمان و علوم تجربی سال تحصیلی 1398-1399 پایه پنجم و ششم ابتدایی که شامل 8 جلد کتاب بود نمونه گیری در این پژوهش به شیوه ی نظری انجام شد و ملاک دسته بندی دروس، وجود محتوای اخلاقی در ساختار دروس کتاب در نظر گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داده است که متأسفانه چیدمان مفاهیم اخلاقی در کتب درسی موردتوجه قرار نگرفته است و از میان 12 مفهوم اخلاقی، تنها «تفکر»، «رفتار نیک»، «همکاری» موردتوجه قرارگرفته است و سایر مفاهیم از نظر تعداد تکرار و تنوع چینش در پایه های مختلف فاقد کارایی لازم هستند. نتیجه گیری: پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت و اخلاق، باید به بررسی دوباره ی محتواهای اخلاقی کتاب های درسی پرداخته و نحوه ی ارائه این مفاهیم را بررسی کنند.
۳۵۲۹.

علم و پراکسیس؛ جامعه به مثابه مرجع اعتبار معرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 125-143

کلید واژه ها: پراکسیس اعتبار علم مارکس ویتگنشتاین جامعه شناسی معرفت علمی مکتب بث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
تأمین اعتبار معرفت مهم ترین مسأله ی مطالعات علم در فلسفه و جامعه شناسی است. کاوش معرفت و پرسش از اعتبار آن، علم را به مثابه پدیده ای اجتماعی معرفی و جامعه شناسی را وارد این مجادله کرد. این تحولات حول مفهوم پراکسیس به مثابه بنیان تأسیس جامعه و پدیده های اجتماعی شکل گرفته است. مشخصاً مارکس و ویتگنشتاین پراکسیس و آگاهی -و لذا علم را -را در پیوند با هم معرفی کرده اند. این مقاله استدلال می کند از منظر پراکسیس، علم مقید به اقتضائات عمل جمعی عاملان بوده و پرسش از اعتبار یافته ها موکول به تحلیل مناسبات اجتماعی محاط بر علم است. اطلاق این موضع به جامعه شناسی که خود علم پراکسیس است موقعیت را پیچیده تر می کند؛ معیار اعتبار یافته های جامعه شناسی تقید به پراکسیس عاملان اجتماعی در قالب طبقه است. این موضع از تحمیل پراکسیس جامعه شناسان به موضوع مطالعه و تحریف واقعیات اجتماعی جلوگیری کرده و مانع ابژه سازی از گروه های مورد مطالعه می شود. این موضع همچنین دوگانه های طاقت فرسای ذهن/عین و خزد/کلان را منحل می کند ضمن اینکه به زایایی علم جامعه شناسی در مواجهه با وضعیت انضمامی جامعه ایران منجر می شود.
۳۵۳۰.

بررسی مدل علّی شیوه های فرزندپروری و آمادگی به اعتیاد مواد با نقش واسطه ای پرخاشگری و ناگویی خلقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۷ 439 - 453

کلید واژه ها: فرزندپروری آمادگی به اعتیاد مواد پرخاشگری ناگویی خلقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای پرخاشگری و ناگویی خلقی در رابطه بین شیوه های فرزندپروری و آمادگی به اعتیاد مواد انجام پذیرفت. روش پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی از نوع رگرسیون ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش، تمامی دانشجویان دانشگاه باهنر کرمان و پیام نور رفسنجان بودند که از بین آن ها 250 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه های شیوه های فرزندپروری بامریند، گرایش به اعتیاد، ناگویی خلقی تورنتو و پرخاشگری را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و رگرسیون ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رابطه افزایشی (مستقیم) و و ناگویی خلقی (p=0/ معن ادار بین پرخاشگری ( 013 با آمادگی به اعتیاد مواد وجود دارد و (p=0/015) سبک های فرزندپروری علاوه بر تأثیر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق پرخاشگری و ناگویی خلقی نیز بر آمادگی به اعتیاد مواد تأثیر می گذارند. بر اساس محاسبات انجام شده فاصله اطمینان معنی داری از روش بوت استرپ برای بررسی نقش میانجی متغیرهای پرخاشگری و ناگویی خلقی در رابطه سبک فرزندپروری (مقیاس آزادگذاری، مقیاس آمرانه و مقیاس اقتدار منطقی) به دست آمد. بر این اساس، اثر میانجی گری پرخاشگری و ناگویی خلقی بر رابطه بین سبک فرزندپروری و آمادگی به اعتیاد مواد تأیید می گردد.
۳۵۳۱.

الزامات نظم و امنیت در آینده ناجا مبتنی بر شاخص های الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹۲) 166 - 195

کلید واژه ها: نظم امنیت آینده پژوهی آینده ناجا شاخص اسلامی ایرانی پیشرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۴۴
زمینه و هدف : آینده پژوهی، عبارت است از ترسیم آینده مطلوب یک سازمان که در آن نقش ها به گونه ای تعیین شده باشد که قابلیت لازم را برای تحقق افق موردنظر در آینده را فراهم آورد. نیروی انتظامی به منظور بهینه سازی ساخت سازمانی خود نیازمند هماهنگی بین اجزاء مختلف سازمانی و هم راستا کردن آن ها با استراتژی های سازمانی اش دارد. آینده ناجا نیازمند الزامات نظم و امنیتی است که باید مبتنی بر شاخص های اسلامی - ایرانی پیشرفت باشد، که در سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران بیان شده است و دراین مقاله مورد تحقیق قرار گرفته است.  روش : تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. نحوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و پیمایشی است. جامعه آماری خبرگان دانشگاهی و پژوهشی است که 25 نفر از اساتید دانشگاه علوم انتظامی امین و مرکز مطالعات راهبردی ناجا با حداقل مدرک کارشناسی ارشد انتخاب شدند. در این راستا پرسش نامه ای متشکل از 15 سوال، با طیف 5 تایی لیکرت در رابطه با متغیرهای تحقیق آماری قرار گرفت. ضریب اعتبار محاسبه شده از طریق آلفای کرونباخ (5/94/.)گویای آن است که پرسشنامه از اعتبار بالایی برخوردار است. یافته ها: مهم ترین الزامات درونی و بیرونی آینده ناجا عبارتند از: الزامات درونی که شامل حفظ اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی، انقلابی و ملی، برخورداری از دانش پیشرفته، توانایی در تولید علم و فناوری و برخورداری از رفاه و تأمین اجتماعی و الزامات بیرونی که شامل تأمین امنیت ج.ا.ا، تأمین امنیت اجتماعی، کمک به تحقق جامعه اخلاقی و عاری از فساد و حفظ کرامت و حقوق انسان ها. نتایج: مؤلفه های شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت، تأثیرگذار در آینده ناجا در قالب اصول پایه ای شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت مانند دین محوری حاکمیت، کرامت انسانی، امنیت، عدالت، آزادی، رفاه و معنویت و عناصر کلیدی شاخص های اسلامی ایرانی پیشرفت مانند علم محوری، مردم سالاری دینی، سرمایه (مادی، انسانی، اجتماعی و مذهبی)، وحدت، هویت اسلامی ایران، تعامل سازنده بین المللی و اقتدار همه جانبه است.  
۳۵۳۲.

تحولات حقوق نظامی متاثر از منشور حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹۳) 83 - 111

کلید واژه ها: حقوق نظامی ضابطان دادگستری آموزه های حقوق شهروندی منشور حقوق شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۳۸
هدف : حقوق نظامی یکی از گرایش های بسیار مهم در قلمرو حقوق کیفری و بحث برانگیز در مقایسه با آموزه های حقوق شهروندی است. حقوق جزای نظامی هنگامی که با آموزه های نوین حقوق شهروندی برخورد می کند، وجوه افتراق و اشتراک متعددی میان این دو حوزه پدیدار می شود که پرداختن به آن از نظر علمی دارای اهمیت است. ازآنجایی که ضابطان دادگستری به ویژه مأموران ناجا یکی از مشمولین اصلی حقوق نظامی به شمار می آیند و از سویی به عنوان بازوان اجرایی حقوق عامه با آموزه های حقوق شهروندی ارتباط پیدا می کنند، جهت تبیین حقوق و تکالیف آنان در چارچوب منشور، اقتضا دارد بایسته های حقوق شهروندی نسبت به حقوق نظامی مورد سنجش قرار گیرد. روش: روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است که اطلاعات اولیه از طریق کتابخانه ای گردآوردی شده است. پس از تحلیل داده های اولیه نتایج حاصل از مطالعه نظری در مباحث حقوق شهروندی و حقوق نظامی به دست آمده است. یافته ها : یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که حقوق نظامی همواره تحت تأثیر آموزه های حقوق شهروندی قرار داشته است، بر این اساس با تلفیق بایسته ها و الزامات حقوق شهروندی نسبت به حقوق نظامی مشاهده می شود در برخی موارد بین این دو حوزه اشتراک ها و پیوندهایی وجود داشته و در برخی موارد تضادها و تزاحم هایی دیده می شود. نتیجه گیری : اگرچه تحولات صورت گرفته در قوانین موضوعه، به نفع آموزه های حقوق شهروندی بوده و در این رابطه تدوین منشور حقوق شهروندی نهاد ریاست جمهوری و برخی قوانین مرتبط نیز بر حقوق نظامی تأثیر داشته، لکن شایسته است حقوق نظامی نیز در این حوزه بیشتر موردتوجه قانونگذار قرار گیرد.  
۳۵۳۳.

تجسم مکان در سینمای داریوش مهرجویی (مطالعه موردی: «خانه» در فیلم های اجاره نشین ها و مهمان مامان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 89 - 69

کلید واژه ها: تجسم مکان نشانه - معناشناسی اجاره نشین ها مهمان مامان محیط خانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۰۴
بررسی معیارهای کیفی خانه به عنوان مکانی که در شکل گیری شخصیت انسان ها تأثیرگذار است، از رهگذر نشانه-معناشناسی میسر است. نشانه- معناشناسی (سیال) که از تعامل با مباحث پدیدارشناسی و رجعت به اصل حسی- ادراکی نشانه حاصل می شود، بستر مناسبی برای بررسی چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا فراهم می کند. در این پژوهش که از نوع کیفی و کاربردی است، اندیشه معناسازی برای «خانه» در آثار سینمایی داریوش مهرجویی بر مبنای دیدگاه های کریستین نوربرگ- شولتز در حوزه مکان، تفسیر و تحلیل شده است. دو اثر اجاره نشین ها و مهمان مامان در ژانر کمدی- درام به صورت هدفمند برای بررسی انواع خانه در ایران به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده اند. نمایش و انعکاس مفهوم خانه و پیوند وجودی آن با انسان به عنوان اصلی ترین راهبرد برای تعریف افراد در آثار مهرجویی تأکیدی بر ارتباط دوسویه و معنادار میان خانه و زندگی انسان هاست؛ چراکه انسان در هر مکانی که زندگی کند، حتی برای مدت کوتاه، فعالیت های خود را حول محوریت ویژگی های آن شکل می دهد. به گونه ای که آن را مرکزی می داند که به دلیل تمایز آن با فضای بیرون، در قلمرو آن احساس آرامش می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که در فیلم های مذکور، خانه، مرکزی است که با شخصیت مکانی خود- که با مفاهیمی چون «حس مالکیت»، «روابط انسانی» و «سنت» مرتبط است- ارزش ها و سبک زندگی افراد را تعریف می کند.
۳۵۳۴.

طراحی الگوی محتوای پیام های تبلیغاتی در عصر همگرایی رسانه ها به روش آمیخته اکتشافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 9 - 41

کلید واژه ها: همگرایی رسانه ها تبلیغات دیجیتالی شدن محتوای پیام رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف از این مطالعه، طراحی الگوی محتوای پیام های تبلیغاتی در عصر همگرایی رسانه ها بوده است. این پژوهش از دیدگاه هدف، کاربردی و از نظر راهبرد و روش پژوهش، ترکیبی (کیفی کمی) از نوع اکتشافی است. حجم نمونه در مرحله کیفی 44 نفر و در مرحله کمی 200 نفر بوده که در مرحله کیفی از روش نمونه گیری هدفمند بر اساس اصل اشباع نظری؛ و در مرحله کمی، از روش نمونه گیری بر اساس تعیین حجم نمونه در مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته بوده و تحلیل داده های کیفی با روش کدگذاری باز و بسته صورت گرفته است. داده های کمی نیز از طریق معادلات ساختاری در قالب نرم افزار SPSS و LISREL مورد آزمون قرار گرفت. یافته های به دست آمده از بخش کیفی، به شناسایی 9 عنصر اصلی، بستر توزیع، ابزارهای رسانه، صنایع رسانه، تمایل، جستجو، دوست داشتن، اقدام به خرید، عشق یا تنفر و تسهیم کردن با دیگران در رابطه با محتوای پیام های تبلیغاتی در عصر همگرایی رسانه ها انجامید و قالب مقیاسی 66 گویه ای به جامعه آماری در بخش کمی ارائه شد. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود که سیاستگذاران رسانه ملی و متولیان تبلیغات در کشور به تقویت بعدهای بستر توزیع و صنایع رسانه ای توجه ویژه ای نشان دهند، تا تعادل در ابعاد همگرایی رسانه ای ایجاد شود؛ همچنین به نظر می رسد که لازم است مدیران مسئول کانون های تبلیغاتی در کشور، اهمیت ابعاد ابزارهای رسانه و فناوری در عصر همگرایی رسانه ها را درک کنند و در اولویت فعالیت های تبلیغاتی خود قرار دهند تا منجر به بهبود عملکردشان در خصوص اقناع و ترغیب مخاطبان پیام های تبلیغاتی شود.
۳۵۳۵.

سازمان های مردم نهاد محیط زیستی و شیوه های جلب مشارکت اعضا (مطالعۀ سازمان های مردم نهاد محیط زیستی تهران با رهیافت نظریۀ بنیادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۲) 91 - 128

کلید واژه ها: تغییرات آب وهوایی انرژی سازمان های غیردولتی محیط زیست مشارکت اجتماعی نظریۀ زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۵۱
هدف این پژوهش، تحلیل راهبردهای سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در برنامه های سازگاری با تغییرات آب وهوا و انرژی است. رویکرد این پژوهش تفسیرگرایی است و با استفاده از نظریۀ زمینه ای انجام شده است. مشارکت کنندگان با استفاده از نمونه گیری هدفمند و در قالب نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند که بر این اساس، تعداد 16 نفر از اعضای سازمان های غیردولتی محیط زیستی شهر تهران در سال 1398 برگزیده شدند. داده ها با استفاده از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. مفاهیم حاصل از کدگذاری، درخرده مقوله ها و مقوله ها قرار گرفتند و الگوی پارادایمی استخراج شده در چهار بخش شامل شرایط علّی، شرایط مداخله گر، راهبرد ها و پیامدهاست که پیرامون پدیدۀ مرکزی شکل گرفت. تحلیل داده ها نشان دادند شرایط علی اثرگذار بر شیو های جلب مشارکت سازمان های مردم نهاد و آنچه موجب پیدایش پدیدۀ اقناع و راهبرد های مربوط به آن می شود، عبارت اند از: احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست، توان علمی و اجرایی اعضای سمن ها، خودکارآمدی و اعتقاد به تأثیر اقدام فردی (اثربخشی). همچنین شرایط مداخله گر مؤثر بر پدیدۀ اقناع شامل ضعف جامعه در زمینۀ آگاهی (نسبت به وظایف فردی، دانش محیط زیستی و وضع موجود)، نبودن بسترهای مناسب در جامعه ازجمله ضعف در تعاملات گروهی، به کار نگرفتن زیرساخت های مناسب در ساختمان ها و محدودیت قوانین، ضعف مدیریتی و تخریب محیط زیست است. علاوه بر این، نتایج پژوهش نشان دادند راهبردهای در پیش گرفته شده به وسیلۀ سازمان های مردم نهاد عبارت اند از: آموزش و ارتقای دانش محیط زیستی در دو سطح درون سازمانی و برون سازمانی، به روزآوری دانش محلی، بیم و امید (نوید آیندۀ بهتر و بیم از مخاطرات احتمالی)، تغییر پایدار محلی (توانمندسازی، مشاغل جایگزین، تشکیل سازمان محلی)، انتفاع و ایجاد اجماع بین سیاستگذاران و بازیگران فعال انرژی برای مشرعیت بخشی در سطح دولت، صنعت و دانشگاه. پیامدهای در پیش گرفتن این راهبرد ها نیز عبارت اند از: ارتقای سطح آگاهی، مسئولیت پذیری، توانمندی و استقلال جوامع محلی، کسب درآمد و رونق اکوتوریسم. به طور کلی، نتایج نشان دادند شیوۀ اصلی اعضای سمن های محیط زیستی برای جلب مشارکت گروه های هدف، شیوۀ اقناع بوده است. اعضای سمن ها برای تحقق این مهم، تلاش خود را بر آموزش و انتفاع گروه های مختلف متمرکز کرده اند. نتایج این مطالعه می توانند به سایر سمن های محیط زیستی و سازمان های دولتی برای استفاده از ظرفیت های مختلف سمن های محیط زیستی کمک کنند.
۳۵۳۶.

وضعیت اجتماعی-فرهنگی بازنشستگان نیروی انتظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی پلیس سال هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۰) 47 - 55

کلید واژه ها: بازنشستگی منابع انسانی نیروی انتظامی وضعیت اجتماعی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف این پژوهش، بررسی وضعیت اجتماعی-فرهنگی موجود بازنشستگان نیروی انتظامی و شناسایی مسائل و مشکلات آن ها بود. این پژوهش از روش ترکیبی (کیفی-کمی)، از نوع طرح اکتشافی سود برده است. در مرحله اول (کیفی)، 25 بازنشسته به روش نمونه گیری هدفمند و براساس اشباع نظری، از طیف های مختلف جهت انجام مصاحبه، انتخاب شدند. در مرحله دوم (کمی)، براساس رمزگذاری و تدوین مضامین اطلاعات حاصل از مصاحبه ها، پرسشنامه ای تدوین شد. سپس، طبق روش نمونه گیری تصادفی ساده و تمام شمار، از بین تمامی بازنشستگان یکی از یگان های نیروی انتظامی در سراسر کشور، با توجه به فرمول کوکران، تعداد 338 نفر از 2149 نفر حجم نمونه، برای شرکت در پژوهش برگزیده شدند. پایایی پرسشنامه، با استفاده از روش آلفای کرونباخ به میزان 87% محاسبه گردید و روایی آن با کسب نظرصاحب نظران، اساتید و همچنین ازطریق بررسی ادبیات موضوع این حوزه تأیید شد. نتایج بخش کمی، درقالب جداول توصیفی و با استفاده از آزمون آماری تی تست مستقل مورد بررسی قرار گرفت. براساس یافته های این پژوهش،  وضعیت اجتماعی-فرهنگی بازنشستگان با میانگین 34/2 درحد نسبتاً مطلوب قرار دارد، اما ایده آل نیست. پاسخگویان، ویژگی بزرگ متمایز اجتماعی-فرهنگی خود را در دوران بازنشستگی، فرد مورد وثوق و اعتماد اهالی محل اعلام نمودند. علاوه بر این، عمده مشکلات اجتماعی-فرهنگی خود را برخوردی نامناسب هنگام مراجعه به سازمان جهت انجام امور اداری و متناسب نبودن نوع مشاغل پیشنهاد شده به یک فرد بازنشسته اعلام کردند
۳۵۳۷.

تببین جامعه شناختی خشونت مردان علیه همسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۹ 175 - 211

کلید واژه ها: زنان خشونت علیه زنان تحلیل ثانویه شهر نجف آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۹۹
خشونت علیه زنان یکی از آسیب های اجتماعی در جهان امروزی است. در مطالعه حاضر، با هدف بررسی کلیه پرونده های شش ماه اول سال 1399، زنان مراجعه کننده به اورژانس اجتماعی اداره بهزیستی شهرستان نجف آباد که مورد خشونت از سوی همسر خود قرار گرفته اند، برای مطالعه انتخاب گردید. این تحقیق به صورت مقطعی، توصیفی، تحلیلی و بر اساس تحیل داده های ثانویه است که اطلاعات آن به صورت گذشته نگر جمع آوری شده است. داده های این تحقیق، پاسخهای موجود در پرسشنامه ضمیمه شده در پرونده زنان مراجعه کننده به اورژانس اجتماعی بود که با ورود داده های موجود در برنامه نرم افزارآماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان دهنده این موضوع است که بیشترین خشونت صورت گرفته بر زنان به ترتیب از نوع خشونت کلامی و جسمی می باشد؛ همچنین بین وجود فرهنگ مردسالاری، جامعه پذیری جنسیتی مرد در دوران کودکی، شرایط اقتصادی نابسامان خانواده، شرایط اجتماعی نابسامان خانواده، وضعیت روانی و مسائل جنسی در خانواده با خوشت علیه زنان رابطه معنادار بدست آمد. از طرفی بین ویژگی های زمینه ای با خشونت علیه زنان رابطه ای گزارش نگردید. در نهایت در بین متغیرهای تحقیق، به ترتیب شرایط اقتصادی نابسامان خانواده با 64 درصد و شرایط نابسامان اجتماعی با 19 درصد بیشترین سهم را در تبیین میزان خشونت علیه زنان دارد.
۳۵۳۸.

نقش تعیّن اجتماعی در تفسیر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 108 - 137

کلید واژه ها: تعین تعین اجتماعی تفسیر پیش فرض های مفسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
نگاهی هرچند گذرا به کتب مختلف تفسیری، گویای این واقعیت انکارناپذیر است که هر یک از آنها با گرایش، روش و دیدگاه خاصی تدوین یافته اند و این امر سبب فاصله و اختلاف معنادار میان این تفاسیر گردیده است؛ به گونه ای که در برخی موارد تفسیرهای صورت گرفته از یک آیه، در مقابل هم قرار داشته و با همدیگر متناقض می باشند. پرسش اصلی این است که چه عاملی باعث چنین اختلاف تفسیری گردیده است؟ این تحقیق، مبتنی بر یکی از پارادایم های مطرح شده در بحث «تعیین اجتماعی معرفت» و نیز بهره گیری از نظریه اعتباریات، همچنین استفاده از روش تحلیلی-توصیفی؛ سعی در اثبات این فرضیه دارد که اختلاف و تفاوت دیدگاه ها در تفسیر، متأثر از تعیّن های اجتماعی است. به عبارت دیگر، برداشت های تفسیری متأثر از شرایط، زمینه ها و واقعیت های اجتماعی جامعه مفسِّر است. از این رو ضمن پرداختن به مباحث نظری، موضوعاتی نیز گواه بر تأثیرپذیری تفسیر از تعین اجتماعی بیان شده است.
۳۵۳۹.

شناسایی پیشران های کلیدی در توسعه گردشگری استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۲ و ۷۳ 31 - 53

کلید واژه ها: گردشگری پیشران میک مک آینده نگاری استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۱۰
گردشگری صنعتی نوپاست که جزو سه صنعت برتر دنیا شناخته می شود و در ایران به دلایل مختلفی چندان تأثیرگذار نبوده و جایگاه خود را به دست نیاورده است؛ از این رو برنامه ریزان با نگاهی ویژه به دنبال شکوفایی این صنعت در کشور هستند. در اسناد بالادستی، توانمندی های استان ایلام در بخش گردشگری از پیشران های توسعه در این استان مطرح شده است؛ از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است پیشران های کلیدی در توسعه گردشگری در استان ایلام شناسایی شوند که ابتدا با استفاده از تکنیک دلفی، 29 عامل اولیه در پنج بخش مختلفِ اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی، طبیعی، زیرساختی - خدماتی و عوامل مدیریتی- برنامه ریزی استخراج گردید. پس از آن با استفاده از روش دلفی، ماتریس تأثیرات متقاطع متغیرها تشکیل شد. در مرحله بعد، تحلیل ماتریس با استفاده از نرم افزار میک مک انجام گردید. نتایج حاضر از پراکندگی زیرشاخص ها در محور اثرگذاری و اثرپذیری عوامل در این نرم افزار، نشان دهنده ناپایداری سیستم گردشگری در استان ایلام است. بر همین اساس، پنج دسته متغیر شناسایی شد که با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل 10 زیرشاخص (سیاست گذاری کلان دولت، تبلیغات، بودجه، مدیریت تخصصی، راه و حمل و نقل، سرمایه گذاری بخش خصوصی، قوانین گردشگری، نیروی انسانی متخصص، آگاهی مردم و گردشگران و طرح جامع گردشگری) به عنوان عوامل کلیدی و پیشران های کلیدی انتخاب گردید که از بین آنها سیاست های کلان دولت، تبلیغات، سرمایه گذاری بخش خصوصی و بودجه بیشترین تأثیر را بر توسعه گردشگری استان ایلام دارند.
۳۵۴۰.

وضعیت اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی سالمندان استان ایلام در 4 دهه گذشته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۲ و ۷۳ 96 - 117

کلید واژه ها: سالمندی گذار جمعیت ساختار سنی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
مقدمه: سالمندی جمعیت پدیده نوینی در کشورهای جهان است؛ البته تجربه این پدیده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تفاوت دارد؛ به گونه ای که سریع ترین رشد سالمندی مربوط به کشورهای در حال توسعه است. رشد جمعیت غیرفعال آثار نامطلوبی در ابعاد اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد؛ زیرا جمعیت جوان و سالخورده بیش از آنکه تولیدکننده باشد، مصرف کننده و درنتیجه وابسته به جمعیت فعال و شاغل است. در این مقاله، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی سالمندان استان ایلام بررسی شده است. روش: از روش تحقیق تحلیل ثانویه داده ها و بهره گیری از اطلاعات سرشماری های عمومی نفوس و مسکن استان ایلام طی سال های 1355-1395 برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش استفاده شده است. یافته ها: جمعیت 65 ساله و بیشتر استان ایلام از 03/4 درصد در سال 1355 به 61/5 درصد در سال 1395 افزایش پیدا کرده و میانه سنی جمعیت استان بین 15 تا 29 سال نوسان داشته است. بیشترین مقدار آن نیز مربوط به سرشماری سال 1395 و کمترین آن مربوط به سال 1365 بوده است. نسبت جمعیت سالمند مناطق روستایی از 81 درصد در سال 1355 به 43 درصد در سال 1390 کاهش یافته و نسبت وابستگی سالمندان در سال 1365 به کمترین مقدار رسیده است. درصد باسوادی سالمندان استان در سال 1365 حدود 8 درصد بوده که در سال 1395 به 29 درصد رسیده است. نتیجه گیری: در مجموع شاخص های میانه سنی، ضریب سالمندی و میزان سالخوردگی نشان می دهند که ساختار جمعیتی استان ایلام در سال 1385 وارد مرحله میانسالی (رو به سالخوردگی) شده است و در حال بهره مندی از سود جمعیتی اول است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان