درخت حوزه‌های تخصصی

فردگرایی از مفاهیم و سازه های مدرنی است که خصوصا در قرن نوزدهم رواج بسیاری یافته است. ابهام مفهومی فردگرایی باعث ظهور مناقشات و سوء برداشت های متفاوتی شده است. فردگرایی در اغلب حوزه های علوم انسانی مورد بررسی و استفاده قرار گرفته و مفهومی است بنیادی. به طور کلی، می توان برای فردگرایی دوسویه مثبت و منفی در نظر گرفت، سویه مثبت آن با واژگانی نظیر خود اتکایی، خود مرجعی، مسوولیت پذیری مترادف است و تجلی آن را می توان در فردگرایی اخلاقی دورکیم و فردگرایی نهادی شده پارسونز یافت. سویه منفی آن با واژگانی نظیر انزوا، خودشیفتگی و خودخواهی مترادف است و تجلی آن در فردگرایی خودخواهانه ای یافت می شود که اساس مخل نظم و توسعه اجتماعی است. مقاله حاضر بر آن است که تا حدودی به روشن شدن فضای مفهومی واژگان مترادف فردگرایی، فردگرایی و ابعاد آن بپردازد.

در دهه اخیر زبان انگلیسی متعاقب پدیده جهانی شدن به طور بی سابقه ای گسترش یافته و چالشی جدید برای کشورهای غیر انگلیسی زبان ایجاد کرده است. از سویی ارتباطات جهانی ایجاب می کند که این زبان مورد توجه جوامع غیر انگلیسی زبان قرار گیرد تا در عرصه مناسبات سیاسی – اقتصادی از دیگر جوامع عقب نمانند؛ از سویی دیگر تاثیر فرهنگ های غربی که از طریق زبان انگلیسی به جوامع تحمیل می شود نیز گریز ناپذیر است، به گونه ای که هویت های ملی سخت تحت تاثیر قرار می گیرند. با نظر به مبانی نظری برنامه ریزی زبان و محصول عملی آن، که سیاست زبانی است، می توان در صدد یافتن راهکارهای عملی برآمد تا ضمن بهره مندی از فواید به کار بردن این زبان خارجی، از خطرهای ناشی از آن نیز تا حد ممکن در امان بود. در این مقاله ضمن طرح تجربیات مفید برخی از کشورها در این زمینه و جست و جوی موضوع در سیاست های موجود در ایران، بر اهمیت دادن به نوع مدیریت و سیاست زبانی در برابر گسترش روز افزون زبان انگلیسی تاکید، و راهکارهایی پیشنهاد می شود.

مطالعه حاضر، بررسی و شناخت انواع آسیبهای اجتماعی موجود در اوقات فراغت جوانان 15 تا 29 ساله شهر تبریز از استان آذربایجان شرقی است (N=404) که با استفاده از روشهای تحقیق پیمایشی به کمک ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه مبتنی بر گروه متمرکز، در مقطع زمانی تابستان 1387 اجرا گردید. در این تحقیق، نحوه گذران اوقات فراغت جوانان با معرفهای: فعالیتهای ورزشی، هنری، اجتماعی ـ فرهنگی ـ آموزشی، سرگرم کننده، علمی و عملی، با تاکید بر نقش آن در بروز انواع کج رفتاریها و آسیبهای اجتماعی، با شاخص های متلک گفتنة[1]، لمس جنسی[2] همجنس گرایی[3] ، رابطه نامشروع با جنس مخالف[4] ، مورد سنجش قرار گرفته است. بخشی از مطالعه به بررسی و نقش آسیبهای اجتماعی، در پر کردن اوقات فراغت جوانان اختصاص داشت که در آن بیشترین فراوانی به ترتیب به متلک گفتن، لمس جنسی ، رابطه با جنس مخالف و در انتها همجنس گرایی، اختصاص داشت. بخش آخر نتایج در خصوص همبستگی بین فعالیت های اوقات فراغت و آسیبهای اجتماعی بود که این دو متغیر دارای رابطه معنی داری با یکدیگر نبودند، همچنین در بین متغیرهای فعالیتهای اوقات فراغت (نتایج تحلیل رگرسیون) فعالیت های ورزشی، بیشترین تاثیر منفی معنی داری را بر انواع آسیب های اجتماعی مذکور داشتند.

بعد از جنگ جهانی دوم، یکی از مهم ترین معضلات کشورهای در حال توسعه رشد شتابان و ناهمگون شهرنشینی است. این مساله، برآیند مهاجرت های مداوم داخلی، یعنی روستا به شهر است که یکی از بازتاب های آن، رشد حاشیه نشینی است. حاشیه نشینان، اگرچه در پیرامون شهر زندگی می کنند و از اقتصاد شهر زندگی می گذرانند ولی جذب اقتصاد و فرهنگ شهری نشده اند. این پژوهش عوامل اقتصادی - اجتماعی موثر بر تفاوت فرهنگ حاشینه نشین و غیرحاشیه نشین را در میان جوانان 18 تا 30 ساله منطقه حاشیه نشین و غیرحاشیه نشین شهر شیراز مورد بررسی قرار داده است. نظریه های مورد استفاده ترکیبی از نظریه اسکارلوئیز، پارک و برگس، راجرز و کلود گرون است. نحوه همسرگزینی، خانواده گرایی، مردسالاری و دین محوری چهار شاخص فرهنگی هستند که تفاوت های آنان به عنوان تفاوت های فرهنگی بین حاشیه نشینان و غیرحاشیه نشینان مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش، پیمایش براساس طرح مقطعی است و اطلاعات موردنیاز به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، از بین 405 نفر از جوانان شهر شیراز جمع آوری شده است. نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای شغل مادر، شغل پدر، استفاده از رسانه، تحصیلات فرد، درآمد و بعد خانوار برای گروه حاشیه نشین و متغیرهای استفاده از رسانه، شغل پدر، بعد خانوار و تحصیلات فرد برای کل نمونه، مهم ترین متغیرهایی هستند که تغییرات فرهنگ را در این پژوهش تبیین می کنند. این متغیرها برای گروه غیرحاشیه نشین 70 درصد، برای گروه حاشیه نشین 61 درصد و برای کل نمونه 78 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند.

امروزه صاحبنظران بر این باورند که سرمایه اجتماعی نقش مؤثری در کاهش هزینه های فعالیت ها و موفقیت افراد در دستیابی به اهداف خود دارد، بدین سان فرض اساسی این است که افراد خانواده با گردهم آمدن در قالب یک نهاد اجتماعی، سرمایه اجتماعی خانواده را شکل می دهند. روابط بین والدین با همدیگر، دریافت کمک از والدین در حل مشکلات شخصی، صحبت کردن و تعامل با والدین احساس محبت کردن و صمیمیت از شاخص های اندازه گیری سرمایه اجتماعی خانواده است. از این رو مطالعه حاضر بر اساس رهیافت نظری کلمن به بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهر سنندج پرداخته است. نمونه آماری این تحقیق بر اساس فرمول کوکران 410 نفر می باشد که از روش پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. یافته های تجربی تحقیق نشان داده است که میزان میانگین سرمایه اجتماعی خانواده دانش آموزان در سطح متوسطی بوده و همچنین رابطه معناداری بین پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی دانش آموزان و سرمایه اجتماعی خانواده آن ها مشاهده نگردیده است . این نتیجه مؤید دیدگاه نظری کلمن می باشد که پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی نمی تواند عامل تعیین کننده ای در کیفیت روابط و شبکه های درون خانواده، به عنوان یکی از شاخص های اصلی سرمایه اجتماعی باشد.

"با گسترش شهرنشینی به عنوان پیامد مدرنیته، در کنار رفاه و تسهیلات، مخاطرات نیز در زندگی شهری افزایش یافته است. ""گیدنز"" و ""بک"" دو جامعه شناسی هستند که جامعه مدرن را معادل با جامعه مخاطره آمیز دانسته و به بررسی مخاطرات و تاثیر آن ها بر روابط اجتماعی پرداخته اند. در بررسی مخاطره، یک بخش مهم اختصاص به درک مخاطره دارد. این بررسی ها در قالب سه رویکرد روان شناسی، جامعه شناسی و اقتصادی انجام می شود. از یافته های مطالعات درک مخاطره، می توان برای سیاست گذاری و برنامه ریزی کاهش مخاطرات استفاده کرد. در ایران مطالعات اجتماعی مخاطرات شهری پیشینه زیادی ندارد. مطالعات موجود نشان می دهند که شهروندان ایرانی، درک مدرنی نسبت به مخاطرات انسان ساخت دارند، اما به دلیل مشکلات اقتصادی و معیشتی، توجه به روش های کاهش مخاطرات در اولویت برنامه های زندگی آن ها قرار ندارد. هم چنین با وجود تمایل زیاد مردم به آموزش روش های پیش گیری، سازمان های آتش نشانی به عنوان نهادهای مسوول از آمادگی لازم برای ارایه آموزش، به دلیل مشکلات ساختاری و انسانی برخوردار نیستند. "

"مقالة حاضر برگرفته از پژوهشی است که ارتباط بین پایگاه اجتماعی‌ـ اقتصادی و تماشای خشونت‌ تلویزیونی را با رفتار خشونت‌آمیز کودکان بررسی می‌کند و تأثیر رفتار خشونت‌آمیز والدین را بر توسل کودکان به خشونت مورد مطالعه قرار می‌دهد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد کودکانی که برنامه‌های خشونت‌آمیز تلویزیونی را بیشتر تماشا می‌کنند و کودکانی که در معرض رفتار خشونت‌آمیز والدین قرار می‌گیرند، بیشتر از دیگر کودکان به خشونت متوسل می‌شوند و به تماشای خشونت تلویزیونی تمایل بیشتری دارند. " "پایگاه اجتماعی‌‌ـ اقتصادی، جامعه‌پذیری، خشونت تلویزیونی، پرخاشگری کودکان، رفتار والدین "

"گشایش اگر بخواهیم مقوله‌ ارتباطات را، نه از منظر جامعه‌شناختی بلکه از نگاهی فلسفی ارزیابی کنیم، بی‌گمان جایگاهی بی‌بدیل را برای این مقوله در نظر خواهیم گرفت. از ارسطو که انسان را مدنی‌‌بالطبع می‌دانست تا هایدگر که ارتباط با دیگران را جزء مقوم ماهیت هر انسان تصور می‌کرد، گرچه راه درازی است، اما هردوی این دیدگاه‌ها، بر یک نکته توافق دارند و آن اینکه ارتباط با دیگران، جزئی اساسی از سرشت انسان و مفهوم انسانیت است و بخش مهمی از هویت او را، همین ارتباطات می‌سازد. شاید از این منظر بتوان اذعان کرد که گرچه علم ارتباطات انسانی، متولی دانشگاهی و رسمی شناخت و طبقه‌بندی انواع و اشکال ارتباطات انسانی است، ولی هرگونه تغییر بنیادین در شکل‌گیری ارتباطات میان افراد در درجه نخست و کنشگران اجتماعی در مرتبه بعد، بر تمام حوزه‌های مختلف معرفت بشری تأثیر می‌گذارد و از آن مهم‌تر، شکل کنش ‌ انسان و تکنیک‌های رفتار او را نیز تغییر می‌دهد. به یک معنا، حوزه‌ ارتباطات ازجمله حوزه‌هایی است که زیربنای تصورات و انگاره‌های نخستین حوزه‌های معرفتی دیگر را می‌سازد و به همین دلیل‌، یافته‌های این معرفت و تغییرات رخ داده در این حوزه‌ معرفتی، می‌تواند سرچشمه‌ تغییراتی فراگیر در معرفت بشری باشد. سیمون مور و مایک سیمور در کتاب اخیر خود «فنّاوری جهانی و بحران شرکتی(1)»، تلاش کرده‌اند تأثیرات آنچه را که خود فنّاوری‌‌های نوین ارتباطی می‌خوانند، بر فرایند مدیریت بحران‌هایی که گریبان‌گیر واحدهای کسب‌وکار می‌شود، بررسی کنند. این کتاب توانسته است در این فرصت کوتاه، به‌خوبی جای خود را در ادبیات مبحث «مدیریت بحران» باز کند و پرتوهای جدیدی بر بحث ارتباطات بحران3 بیفکند. در این نوشتار ابتدا به معرفی اجمالی اثر پرداخته شده و سپس با نگاهی انتقادی، وزن و اعتبار آنچه در کتاب آمده، سنجیده شده است. "

در دهه های اخیر نقش و اهمیت مدیریت ظاهر و تصور از بدن افراد در بازتعریف هویت آنان، توجه زیادی را در بین محققان علوم انسانی و اجتماعی به خود جلب کرده است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین مدیریت ظاهر و هویت فردی جوانان می باشد. بدین‌سان به منظور بررسی این رابطه از نظریه گیدنز استفاده شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش‌نامه در بین جوانان 25- 15 سال انجام شد. روش نمونه گیری؛ طبقه ای خوشه ای چند مرحله ای متناسب بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر انتخاب گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، مدیریت ظاهر در بین جوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین آزمون فرضیات نشان داد که بین مدیریت ظاهر جوانان و هویت فردی آنان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. در مجموع بر اساس یافته های این تحقیق می توان عنوان کرد که هر چه میزان انتخاب و گزینش افراد بالاتر رود، مسئله هویت و برداشت آنان از خویشتن خویش (هویت فردی)، اهمیت به سزایی پیدا می کند.