فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۲۴۱ تا ۳٬۲۶۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۲۴۱.

موقوفات زنان یزد از دوره ی آل مظفر تا اواخر قاجاریه (دهه دوم قرن7 تا اواخر قرن13)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یزد وقف آل مظفر صفویه قاجاریه موقوفات زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۶۰۶
وقف در طول تاریخ ایران همواره از اهمیت و رواج برخودار بوده است. با وجود آنکه بیشتر موقوفات توسط مردان صورت می گرفته است. اما بررسی ها نشانگر وجود موقوفات زنان نیز هست به طوری که در دوره ها ی مورد بحث در لابه-لای تواریخ محلی یزد و غیرمحلی از زنانی نام برده شده است که در عرصه ی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به خصوص در امر وقف نقش ایفا کردند که آثار آن تا به امروز همچنان به قوت خود باقی مانده است. پژوهش پیش رو که به شیوه ی توصیفی تحلیلی و بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای و داده ها و اسناد تنظیم شده است، درصدد است تا با توجه به جایگاه وقف در یزد در بازه ی زمانی مشخص شده، وسعت و اهمیت نقش زنان را در امر وقف نشان دهد و به سوالات اساسی ذیل پاسخ گوید: میزان مشارکت زنان در امر وقف در کدام دوره بیشتر بوده است؟ زنان واقف از چه قشر و طبقه اجتماعی بوده اند و انگیزه آنها از وقف چه بوده است؟ بررسی ها نشان می دهد که از عصر آل مظفر تا عصر صفویه زنان حاکمه و درباری چون مردان در امر وقف مشارکت داشته اند. اما از عصر صفویه با تشویق علما در جهت توسعه ی مذهب شیعه، زنان طبقه متوسط نیز با وقف اموال خود پای در این عرصه نهادند. با وجود یک دوره وقفه و رکود وقف در عصر افشاریه و زندیه از دوره ی قاجاریه وقف رونق بیشتری یافت که این امر حاکی از جایگاه اجتماعی و استقلال مالی زنان در این دوره است.
۳۲۴۲.

نقش شعوبیه در برانگیختن(طبقات) ایرانیان برای حضور در حرکت های مخالف دولت اموی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرادست فرودست طبقات شعوبیه امویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۶۷۰
امویان و عرب های مسلمان از طریق فتوح پا به درون جامعه ی ایرانی گذاشتند، درحالی که خود هنوز نتوانسته بودند تفکراتی جاهلی را که قبلاً با آن خو گرفته بودند، به کلی کنار بگذارند. بنابراین مردم این جامعه را از هر طبقه و گروه موالی خواندند. با محروم کردن بسیاری از آنها از بخش های از حقوق مدنی و اجتماعی خود که در اسلام مورد تصریح قرار گرفته بود زمینه به وجود آمدن گروهی ابتدا ناراضی و سپس منتقد و مساوات طلب، سرانجام معارض ضدعرب تحت عنوان شعوبیه را به وجود آوردند. این گروه با فعالیت های ادبی و سیاسی، و پنهان شدن در لفافه مرام و مسلک های گوناگون، امکان تعامل و حضور طبقات فرادست و فرودست ایرانی را درحرکت های مخالف دولت اموی چون قیام حارث بن سریج، قیام ابن اشعث، خوارج ... فراهم آورد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و شیوه ی جمع آوری داده ها از منابع تاریخی، نقش شعوبیه را در برانگیختن و حضور طبقات ایرانی(فرادست و فرودست) ایرانی در حرکت هایی که به مخالفت با دولت اموی شکل گرفت، مورد مطالعه قرار داده است.
۳۲۴۳.

مطالعه مقایسه ای نرم افزارهای آرشیوی با تأکید بر استانداردهای فراداده ای و آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استاندارد فراداده ای استاندارد آرشیوی مطالعه مقایسه ای نرم افزار آرشیوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۹۷۵
هدف : شناسائی نقاط قوت و ضعف نرم افزارهای آرشیوی ادلیب ایکس پلاس، کوادرا استار، الوکونت آرکایوز، آرکایو متیکا، آرکایوز اسپیس، کالم فور آرکایوز، و کالکتیو اکسس براساس استانداردهای موجود آرشیوها و معرفی نرم افزار برتر در این زمینه. روش/ رویکرد پژوهش : با  استفاده از  سیاهه وارسی محقق ساخته شامل 9 محور اصلی و 62 زیرعنوان کلی، 272 امکان و قابلیت گوناگون از ملاک ها و معیارهای نرم افزارهای آرشیوی و استانداردهای موجود بررسی و مقایسه شده و نتیجه نهایی مشخص شده است. یافته ها و نتیجه گیری : در به کارگیری معیارها و مؤلفه های استاندارد در نرم افزارهای آرشیوی بررسی شده تفاوت معنادار وجود داشت. 1) درصد رعایت  ویژگی ها و قابلیت های نرم افزارهای آ بررسی شده به ترتیب عبارت بود از: آرکایوز اسپیس 54 ؛ ادلیب ایکس پلاس 39 ؛ الوکونت آرکایوز 37 ؛ کالم فور آرکایوز 29 ؛ کالکتیو اکسس 28 ؛ آرکایو متیکا 27 ؛ کوادرا استار 26؛ 2) در پشتیبانی از استانداردهای فراداده ای به ترتیب نرم افزارهای آرشیوی آرکایوز اسپیس، کوادرا استار، الوکونت آرکایوز، آرکایو متیکا، کالکتیو اکسس، کالم فور آرکایوز، و ادلیب ایکس پلاس قرار داشتند؛ 3)  در پشتیبانی از استانداردهای آرشیوی به ترتیب نرم افزارهای آرشیوی آرکایوز اسپیس، الوکونت آرکایوز، ادلیب ایکس پلاس، کوادرا استار، کالم فور آرکایوز، کالکتیو اکسس، و آرکایو متیکا قرار داشتند؛ 4)  در پشتیبانی از پروتکل های مبادله اطلاعات، نرم افزار آرشیوی آرکایوز اسپیس اول،  ادلیب ایکس پلاس دوم، و بقیه نرم افزارها.
۳۲۴۴.

مطالعه تاریخی پیامدهای تجاری شدن کشاورزی در غرب ایران مطالعه موردی: کرمانشاه و لرستان (پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کرمانشاه لرستان پهلوی اول تجاری شدن کشاورزی تئوری زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۵۲۰
مسئله اصلی این مقاله تبیین اثرات تجاری شدن کشاورزی بر ساختار اجتماعی و اقتصادی غرب ایران در دورۀ پهلوی اول است. مقاله می خواهد پیامدهای توسعه کشاورزی تجاری در غرب ایران را نشان دهد. رویکرد پژوهش کیفی است. داده ها از آرشیو اسناد و منابع کتابخانه ای بر اساس نمونه گیری هدفمند گردآوری شد. روش تجزیه و تحلیل گراندد تئوری است. بر مبنای تئوری زمینه ای محقق پیش فرض ها را درهم می شکند و از داده های خام نظمی نو می آفریند. یافته ها نشان می دهد افزایش تقاضای بازارهای بین المللی به محصولات تجاری و حاشیه سود قابل توجه کاشت محصولات تجاری (مانند تریاک و چغندر) در مقایسه با کاشت گندم و جو از عمده ترین عوامل تغییر الگوی کشت و توسعه و تکامل کشاورزی تجاری در غرب ایران بود. تجاری شدن کشاورزی عامل اصلی تغییر سیاست های کلان دولت از محوریت «توزیع» به «تولید» بود. این فرآیند منجر به فروپاشی نظام ایلی، سقوط نظام ارباب رعیتی روستایی و توسعه شهرنشینی شد. همچنین دو قطبی شدن کشاورزی و توسعه قطب کلان کشاورزی سرمایه داری به همراه تخصصی شدن دانش بهره برداری از زمین، بالا رفتن ارزش کار فردی و ماشینی شدن کشاورزی از دیگر پیامدهای تجاری شدن کشاورزی در غرب ایران بوده است.
۳۲۴۵.

بررسی مقوله کار و کارگاه در دوره سلجوقی

نویسنده:

کلید واژه ها: سلجوقیان صنعت کارگاه قالیبافی فلزکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۴۱۴
بر اساس شواهد تاریخی، پیشرفت هر کشوری متکی بر رونق تولید و صنعت است. جوامعی که در این زمینه ها رشد می یابند امکانات و شرایط مناسبی را برای صنعتگران، تجار و نیروهای کار خود فراهم می کنند. در دوره سلجوقیان متناسب با مواد خام طبیعی، دامی و فلزی که به فراوانی قابل دسترس بود، صنایع مختلفی چون سفالکاری، قالیبافی، بافندگی و فلزکاری رواج پیدا کرد. به دنبال این رونق کارگاه های مختلفی در خانه ها و بازارها تأسیس شد. رشد اقتصادی در پی رشد صنعت و بازرگانی و سپس کشاورزی حاصل شد. این مقاله سعی دارد به اقتصاد و صنعت و همچنین به مقوله کارگاه ها در جامعه سلجوقی بپردازد. نگارند با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع در دسترس به این مهم خواهد پرداخت.
۳۲۴۶.

نوکران و پدیدۀ سرقت در دورۀ ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرقت/دزدی سارق قاجاریه عهد ناصری نوکران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۴۱
سرقت به عنوان متداول ترین و فراگیرترین ناهنجاری اجتماعی هم تاثیرات منفی آشکاری در امنیت اجتماعی داشت و هم همۀ قشرهای جامعه را درگیر می گرفت. به دیگر سخن تقریبا در میان اکثر قشرهای اجتماع سارق وجود داشت و هر کدام با انگیزه ها و نیت های مختلفی دست به اعمال سارقانه می زدند. در عهد ناصری نیز مردم طبقات مختلف اجتماع درگیر این ناهنجاری اجتماعی بودند. از میان این قشرها می توان به لوطیان، سربازها و نوکران اشاره کرد که گزارش های متعددی از اعمال سارقانۀ آنها در دست است. در این میان نوکران جمعیتی قابل توجه را در اجتماع عهد ناصری تشکیل می دادند و مسائل و موضوعات پیرامون آنها مانند تعاملات آنها با صاحب خود و دیگر اقشار جامعه، نحوۀ معیشت آنها و ... از جمله موضوعات قابل توجه محسوب می شود. از طرف دیگر گاه ناهنجاری هایی نیز توسط این قشر انجام می شد که پربسامدترینِ این ناهنجاری ها سرقت بود. مسالۀ پژوهش آن است تا سرقت های نوکران و عوامل زمینه ساز آن را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. بر این اساس در نوشتار حاضر سعی خواهد شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: نخست آنکه چه عواملی بسترساز سرقت های نوکران در دورۀ ناصری بوده است؟ دو آنکه نوکران از چه روش ها و شیوه هایی برای سرقت استفاده می کردند. روش تحقیق در پژوهش حاضر کتابخانه ای خواهد بود و با مطالعۀ منابع مهم عهد ناصری که در آن میان سفرنامه های اروپایی نقشی اساسی دارند، سعی خواهد شد تا به مسالۀ پژوهش پاسخ داده شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عامل مهاجرت و نابرابری اجتماعی و مواجب اندک و نیز این انگاره که نوکران سرقت را به نوعی حق مسلم خود می انگاشتند را می توان از عوامل بسترساز سرقت های آنان تلقی کرد.
۳۲۴۷.

تحلیل مقایسه ای مولفه های تاریخ نگاری در تاریخ دیاربکریه و عالم آرای امینی با تکیه مسئله تقدیرگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاریخ نگاری دیار بکریه عالم آرای امینی مشیت الهی فرمانروایان آق قویونلوها و قراقویونلوها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۴۰۹
فهم وقایع تاریخی بدون شناخت اندیشه ای که در پس رویدادها نهفته است، امکان پذیر نیست. این نوع نگرش منوط به فهم دانش و بینش مورخ است و شناخت واقعه تاریخی بدون شناخت نظرگاه مورخ، غیرممکن است. تاریخ نگری و گرانیگاه فکری دو مورخ ابوبکر طهرانی و فضل الله روزبهان خنجی که در دوره حساسی از تاریخ ایران می زیسته اند و برهمین اساس برداشت های تاریخی خود را بیان کرده اند، نیز تابع همین قاعده است. درهمین جهت، نوشتار حاضر سعی بر آن دارد تا تأثیر تاریخ نگری و خاصه بینش تقدیرگرایانه هر دو مورخ را با رویکردی قیاس گونه در نگارش کتاب دیار بکریه با عالم آرای امینی تبیین نماید. بنابراین سؤال پژوهش این است که رویکرد کلامی و نگرش اعتقادی ابوبکر طهرانی و فضل الله روزبهان خنجی در پردازش تاریخ و تفسیر دگرگونی های تاریخی در پرتو مشیت الهی چه تأثیری داشته است. البته این مسئله با توجه به بازتاب رویکرد مشیت گرایانه هر دو مورخ در شیوه نوشتاری و با در نظرداشتن دگرگونی های تاریخی عصر آنها بررسی می شود. حاصل پژوهش که با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شده حاکی از این است که ابوبکر طهرانی همانند خنجی، البته در مقیاسی وسیع تر، تقدیرگرایی را در تحقق تاریخ مهم پنداشته و در برداشت تاریخ نگارانه خود از اوضاع حاکم بر قرن نهم این مهم را منظور کرده است. ازاین رو جبرگرایی، اراده مطلق خدواند در سرنوشت انسان، ناتوانی و زبونی انسان در هستی و آفرینش، غایت گرایی و تفسیر خطی تاریخ مهمترین مؤلفه های تاریخ نگاری در تاریخ دیار بکریه و عالم آرای امینی هستند که همگی در ذیل بینش تقدیرگرایانه دو مورخ قابل کشف و فهم هستند.
۳۲۴۸.

جایگاه طرابوزان در محاصره برّی آناتولی توسط ایلخانان مغول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرابوزان محاصره بری ایلخانان اردوی زرین ممالیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۴۴۴
آناتولی (آسیای صغیر) در دوره پنجاه ساله کشورگشایی مغول، اهمیتی روزافزون برای مغولان داشت. تا استقرار دولت ایلخانان در ایران، آنها نواحی شرقی و مرکزی آناتولی را متصرف شدند، سپس تا پایان حیات آن دولت تا مرزهای بیزانس متصرفات خود را گسترش دادند. از این پس، بیش از هر چیز هدف ایلخانان قطع ارتباط میان دو دولت اردوی زرین یعنی مغولان روسیه و مملوکان مصر و شام بود. ایلخانان در عمل برای جلوگیری از ارتباط بیشتر این رقیبان، اقدام به نوعی محاصره برّی آناتولی کردند که با بهره مندی از موقعیت بندر طرابوزان، موفقیت زیادی در این زمینه به دست آوردند. در میانه این رابطه، دولت بیزانس قرار گرفته بود که پایتخت آن قسطنطنیه اهمیت ارتباطی و تجاری مهمی داشت. بر همین اساس، دولت ایلخانان خود را ناچار به دوستی با بیزانس می دید، اما بیزانس برای حفظ حیات تجاری خود، ناچار به موازنه میان جمهوری های تجاری ونیز و جنوا بود که با بندرهای کافا در شمال دریای سیاه و اسکندریه در جنوب مدیترانه رابطه داشتند. این نیز امری نبود که دولت ایلخانان بتواند آن را نادیده بگیرد. در این حال، بندر طرابوزان که به صورت انحصاری در دسترس ایلخانان قرار داشت، به صورت کانون اصلی سیاست این دولت در قبال همه کنشگرانی بود که در بالا به آن اشاره شد و طی قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی به صحنه تجارت و سیاست دریای سیاه وارد شد.
۳۲۴۹.

شکل گیری و گسترش خانقاهای مرشدیّه در هند و چین (سده هشتم هجری)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شیخ ابواسحاق کازرونی طریقت مرشدیه خانقاه گسترش اسلام اسلام در هند اسلام در چین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۵۰۵
طریقت مرشدیّه که بنیان آن در نیمه دوّم سده چهارم هجری از سوی شیخ ابواسحاق کازرونی (د. 426ق) در شهر کازرون گذاشته شد، به عنوان یکی از معروف ترین طریقت های صوفیانه، نقش مذهبی، اجتماعی و اقتصادی مهمی در پهنه بزرگی از جهان اسلام ایفا نموده است. این طریقت توانست با هدف ترویج دین اسلام و از طریق ایجاد یک شبکه خانقاهی گسترده با مرکزیت کازرون در قرن هشتم هجری تا هند و چین گسترش یابد. این مقاله با روش وصفی تحلیلی می کوشد به پاسخ این پرسش دست یابد که گستردگی جغرافیایی خانقاه های مرشدیّه در هند و چین چگونه بر ترویج اسلام در این مناطق تأثیر داشته است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که عواملی مانند راه ًهای تجاری، کرامات معنوی شیخ ابواسحاق کازرونی، تقدّس جایگاه وی، ارائه خدمات اجتماعی به نیازمندان و مسافران و حمایت تاجران و سلاطین از خانقاه ها که همگی در پیوند با گسترش خانقاه ها هستند، در ترویج اسلام نقش داشته است.
۳۲۵۰.

ستیز اقتصاد زراعیِ رعیتی- معیشتی و اقتصاد زراعیِ تجاری ستیز دولت و دهقان برای تجارت و معیشت 1320- 1304ش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دهقان اقتصاد زراعیِ رعیتی اقتصاد زراعیِ تجاری رضاشاه محصولات نقدینه آفرین تجارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۷۳
موضوع این نوشتار ستیز اقتصاد زراعیِ رعیتی- معیشتی و اقتصاد زراعیِ تجاری در بازه ی زمانی 1320-1304 است. تداوم نظام زمینداری و جان سختی مناسبات آن در ایران و نیز ایستائی جامعه ی دهقانی همزمان یا پس از شکل گیری دولت مدرن، مسئله ی قابل تأملی است. انتظار می رفت با نفوذ سرمایه و رواج اقتصاد تجاری، تغییراتی در این امر رخ دهد. اما نه تنها دولت، تاجر- مالکان و مالکان بلکه دهقانان نیز علاقه ای به تغییر این شیوه ی تولید و مناسبات آن نشان ندادند. برای تبیین این مسئله، این سؤال قابل طرح است که: «چرا در دوره ی رضاشاه، زارع ایرانی در برابر تلاش های دولت برای رواج اقتصاد زراعیِ تجاری مقاومت کرد و به ستیز پرداخت؟» یافته های پژوهش نشان می دهد که دهقان ایرانی برای معیشت کشت می کرد. هدفش بیشینه سازی درآمد نبود، بلکه بخت خانواده برای زنده ماندن و موجودیت بود. شرایط نامساعد آب و هوا، آفت های زراعی، نا آشنایی با مناسبات بازار و سیاست بین الملل مایه ی نگرانی و بی اعتمادی مالک و زارع به زراعت تجاری و پافشاری آنان بر زراعت معیشتی بود. بنابراین با نفوذ سرمایه و رواج اقتصاد زراعیِ سرمایه دارانه، در مناسبات زمینداری و وضعیت اجتماعی زارعان تغییری به وجود نیامد و قواعدی که برای سالیان دراز نظام کشاورزی ایران را ثابت نگه داشته بود، بر هم نخورد. عوامل تولید از نظام اجتماعی سنتی آزاد نگردید. بلکه سبب همراهی و همگامی زارع با مالک و تحکیم نظام ارباب - رعیتی گردید.
۳۲۵۱.

رعایت استانداردهای نشر مؤسسه بین المللی ایزو در نشریه های فارسی رشته تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استانداردهای نشر ایزو رشته تاریخ مجلات علمی پژوهشی استانداردسازی مجلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۴۵۷
مقالات فارسی منتشرشده در حوزه های علوم مختلف و انتشار آن به صورت چاپی و الکترونیک، از قواعد و قوانین خاصی پیروی می کند. قواعد حاکم بر نگارش و نشر مقاله در مجلات علمی ایران درحالی که از تشابهات ساختاری برخوردار است، بر طبق شیوه نامه هر مجله متفاوت است. همین امر سبب شده است تا در ایران استاندارد خاصی بر این موضوع حاکم نباشد، هرچند مقررات کمیسیون بررسی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باعث هماهنگی در انتشار مجلات علمی می شود؛ این مقررات حداقلی و تجربی است و خود از استاندارد جهانی انتشار مجلات علمی فاصله دارد. استاندارد بین المللی نشر از سوی مؤسسه بین المللی ایزو تهیه و تنظیم شده است و مجلات باید بر مبنای استاندارد جهانی به نشر مقالات بپردازند. لزوم رعایت استانداردهای نشر در مجلات فارسی باعث شده است تا در حوزه های مختلف از جمله کتابداری و پزشکی به این مسئله توجه شود؛ اما در حوزه مجلات تاریخ هنوز اینچنین نیست و ابهام علمی وجود دارد. بدین ترتیب پژوهش حاضر بر آن است تا میزان رعایت استانداردهای نشر مؤسسه بین المللی ایزو در مجلات علمی پژوهشی و علمی ترویجی رشته تاریخ را ارزیابی کند و عناصر تأکیدشده از سوی مؤسسه نشر ایزو که شامل اطلاعات موجود بر روی صفحه عنوان، فهرست مندرجات، عناوین مکرر، پانویس ها، چکیده، اطلاعات صفحه اول مقالات در مجله، ساختار استناد به منابع استفاده شده و فهرست منابع از جمله عناصر اطلاعاتی هستند، از نظر میزان رعایت استانداردهای ایزو بررسی شوند. از آنجاکه پژوهش حاضر از نوع کاربردی و در حیطه علم سنجی قرار دارد، روش استفاده شده در پژوهش حاضر، روش پیمایشی و از نوع توصیفی است. در این پژوهش با در نظر داشتن استانداردهای بین المللی نشر، 26 مجله علمی پژوهشی و علمی ترویجی رشته تاریخ شناسایی شده و جدول ارزیابی شامل ملاک های ارزیابی تنظیم شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد میزان همخوانی نشریات علمی پژوهشی و علمی ترویجی رشته تاریخ با استانداردهای نشر مؤسسه بین المللی ایزو ۵۵ نشریه، 47/69 درصد است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مجلات، مقررات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را بیشتر از استانداردهای مؤسسه بین المللی نشر ایزو رعایت می کنند. لذا پیشنهاد می شود استانداردهای بین المللی نشر در قالب آیین نامه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تمامی مجلات علمی ابلاغ شود تا مجلات و مقالات منتشرشده، به سوی استانداردسازی بین المللی هدایت شوند.
۳۲۵۲.

تعامل و تقابل در روابط خارجی ایران و اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اتحادیه اروپا روابط خارجی توازن بین المللی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۳
از ابتدای دهه 1980، ایران در روابط بین الملل خود با بحران هایی در سطح جهانی روبرو شده است. انقلاب اسلامی از جناح شرقی و جهان کمونیسم طرفداری نمی کرد و منافع جهان غرب با انقلاب در منطقه خاورمیانه ناسازگار بود. درنتیجه افزایش تنش های بین المللی دولت عراق با حمایت برخی از کشورهای بیگانه به مرزهای ایران حمله کرد. قسمت غربی ایران اشغال شد و مناطق نفتی ایران خسارت فراوان دید و بسیاری از شهرهای ایران ویران گشت. حامیان منطقه ای و بین المللی عراق وارد یک جنگ طولانی شدند. این جنگ به ناچار سیاست خارجی ایران را تحت تأثیر قرارداد. تحولات دهه 1980 و 1990 و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، چشم اندازهای جدیدی را در زمینه روابط بین الملل فراهم کرد. ایران شرایط جهانی را برای خدمت به منافع ملی خودارزیابی می کرد. دولت های رفسنجانی و خاتمی با تکیه بر سیاست های تعاملی با جهان، درصدد جذب سرمایه گذاری خارجی و تسهیل توسعه کشور بودند و در این راستا اتحادیه اروپا می توانست شریک مهمی باشد. اما در دولت های بعدی، تنش های ایران با جامعه بین المللی بار دیگر افزایش یافته و روابط با اتحادیه اروپا و ایران با مشکلات جدی مواجه شد. دیپلماسی ایران کجا منافع ملی خود را دنبال می کرد و تا چه اندازه می توانست موفقیت کسب کند؟ پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران از طریق روش تحلیلی - تفسیری با متد پژوهش های تاریخی و مبتنی بر اسناد و اخبار منتشرشده انجام پذیرفته است.  
۳۲۵۳.

بنیان دهستان و مکان یابی آن براساس متون تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دهستان گرگان شاهرود جغرافیا داهه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۵۲۳
بعضی از مناطق در طول تاریخ همواره به دلیل قرار گرفتن در یک محیط جغرافیایی خاص یا به دلیل مجاورت در کنار شهرهای بزرگ و یا عوامل طبیعی و غیرطبیعی اهمیت خود را ازدست داده و به تدریج فراموش شده اند، به طوری که فقط نامی از آن ها در منابع کهن باقی مانده است. حتی امروزه نیز بعضی از شهرها یا مناطق جغرافیایی هستند که هنوز موقعیت جغرافیایی و جایگاه آنان مشخص نشده که ازجمله آن می توان به دهستان اشاره کرد. چندین بار به دهستان در منابع کهن ازجمله متون یونانی و کتیبه های دوره ساسانی اشاره شده است، حتی نام دهستان در برخی منابع عربی دوره اسلامی نیز آمده است، اما امروزه به جزء تاریخدانان، شناسندگان و آموزندگان فرهنگ ایران کسی دهستان را نمی شناسد. البته آن ها نیز محدوده جغرافیایی دهستان را نتوانسته اند مشخص کنند به طوری که شفیعی کدکنی پس از جستجوهای زیاد به این مورد اذعان دارد. اما به نظر می رسد با توجه به تحقیقات و جستجوهای جدید در منابع کهن، باید دهستان را در کنار شاهرود امروزی دانست. درهرحال، این پژوهش تلاش دارد تا به روش تاریخی تحلیلی و بر اساس اسناد و مدارک تاریخی به موقعیت و جغرافیای دهستان در پیش از اسلام پرداخته و با توجه به منابع آن زمان، موقعیت دهستان کنونی را تعیین کند.  
۳۲۵۴.

شواهد ارتباط فرهنگی آغازایلامی تا ایلام قدیم براساس متون بین النهرین

کلید واژه ها: آغازایلامی ایلام قدیم بین النهرین متون سومری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۸۹۵
دوره فرهنگی آغازایلامی به دلیل ورود فلات ایران به مرحله ای دیگر از دوره شهرنشینی و داشتن گل نوشته هایی که معرف شروع نوشتار در این سرزمین است، یک مرحله مهم در آغاز تاریخی ایران محسوب می شود. پس از آن، دوره ایلام به دلیل ایجاد اولین حکومت های سلسله ای سرزمین ایران بسیار موردتوجه است. توالی آغازایلامی تا شروع دوره ایلام قدیم برمبنای نوشتار آغازایلامی و ایلامی، خطی دارای شبهاتی است و برمبنای برخی اطلاعات و داده ها ازجمله نوشتار آغازایلامی، توقف یک باره دوره آغازایلامی مدنظر قرار گرفته و سیر تحول آن تا دوره ایلام قدیم با علامت سؤال مطرح می شود، اما توالی یادشده در متون بین النهرین (شبه میخی و میخی دوره های اوروک، جمدت نصر، سلسله های اولیه تا دوره اکد و حتی بعد از آن) قابل پی گیری و بررسی است. پژوهش انجام گرفته با هدف بررسی نام ایلام، سرزمین و ایالات آن در بازه زمانی پس از آغازایلامی تا ایلام قدیم در متون بین النهرینی انجام گرفت و مهم ترین پرسش این پژوهش پاسخ به شناخت چگونگی توالی دوره آغازایلامی تا ایلام قدیم برمبنای متون بین النهرینی در این فاصله زمانی است. پی جویی های انجام گرفته درکنار یافته های باستان شناسی، وجود نام ایلام و ایالات ایلامی را در هزاره سوم قبل ازمیلاد در متون زبان شناسی بین النهرینی به دست آمده از این برهه زمانی، تأیید می نماید. پژوهش حاضر دارای نظام کیفی و راهبردی است و براساس هدف های بنیادی صورت گرفته و ازنظر روش، توصیفی است. روش یافته اندوزی به شیوه کتابخانه ای انجام شده و تمامی آن ها از منابع معتبر استخراج شده اند. اساس تحلیل بیشتر متکی بر اطلاعات و یافته های کتابخانه ای است.
۳۲۵۵.

مطالعه تطبیقی استحکامات دفاعی و امنیتی ارگ راین و بم در استان کرمان

کلید واژه ها: مطالعه تطبیقی استحکامات دفاعی و امنیتی ارگ بم ارگ راین کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۴۹
ارگهای راین و بم، با قدمت و تمدنی کهن از زمان ساسانیان، بهواسطه قرارگرفتن در تقاطع مسیر شمال به جنوب خراسان و گواشیر کرمان تا بندرعباس و بزرگراه غرب به شرق فارس به بلوچستان، موقعیت تجاری مناسبی داشته و بهلحاظ موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن در مسیر شاهراه ارتباطی مذکور، همواره مورد تهدید و هجوم اقوام و دولتهای مختلف قرار میگرفتند؛ استان کرمان درطول دوره اسلامی، از پایگاههای درگیری راهزنان با قوای حکومتی بوده و ساخت بسیاری از ارگها و قلاع کرمان کارکرد امنیتی و دفاعی داشته است. دو ارگ راین و بم، از دوره ساسانی تا قاجار نقش مهمی در حیات جوامع و حفظ امنیت در ناحیه کرمان داشتهاند. پرسش اصلی این است که وجوه اشتراک و افتراق ساختارهای دفاعی این دو ارگ از منظر امنیتی چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر در پی شناخت عناصر دفاعی امنیتی دو ارگ راین و بم در استان کرمان و دستیابی به الگوهای ساختاری دفاعی و نحوه ارتباط، اشتراک و افتراق آنها با یکدیگر است. اطلاعات این مقاله با روشهای کتابخانهای (اسنادی)، مشاهده بصری و مقایسه یافتههای حاصله، گردآوری شده و پژوهش با روش تطبیقی-تحلیلی صورت گرفته است. داشتن حصار، حاکمنشین، برج دیدهبانی و همچنین روزنههای صلیبیشکل دیدهبانی و تیرکشها نشانگر کارکرد نظامی و امنیتی این دو ارگ است. میتوان این فرضیه را طرح کرد که ساختار استحکامات دفاعی ارگ راین متأثر از ارگ بم است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بهدلیل قرارگیری این دو ارگ در مسیرهای ارتباطی خراسان، سیستان، مرکز ایران، موجب شکلگیری این دو ارگ و استحکامات دفاعی در این دو منطقه شده است.
۳۲۵۶.

انقلاب اکتبر و تقابل نیروهای انگلیسی با نیروی قزاق در شمال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شمال ایران نورپرفورس قزاق انقلاب 1917 آیرونساید استاروسلسکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۵۰۰
  با آغاز جنگ جهانی اول دو کشور روس و انگلیس درصدد گسترش قدرت نظامی خود در ایران برآمدند. انگلیسی ها پلیس جنوب را تأسیس کردند و روس ها هم بریگاد قزاق را به سطح دیویزیون ارتقا دادند. به دنبال انقلاب اکتبر و به قدرت رسیدن بلشویک ها در روسیه، قوای روس خاک ایران را ترک کردند و انگلیسی ها درصدد گسترش نفوذ در شمال ایران و قفقاز و پر کردن خلاء حاصل از خروج روس ها برآمدند، این در حالی بود که دیویزیون قزاق تحت فرماندهی استاروسلسکی خود را حافظ منافع روسیه درشمال ایران می دانست. هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که انگلیسی ها برای گسترش نفوذ خود در شمال ایران به چه اقداماتی دست زدند و در این رابطه به چه شکل با دیویزیون قزاق برخورد کردند؟ مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده که انگلیسی ها تلاش کردند از طریق قرارداد 1919 کلیه قوای نظامی ایران از جمله دیویزیون قزاق را در اختیار خود گیرند اما بواسطه مقاومت استاروسلسکی در برابر آنان و همچنین گسترش خطر پیشروی بلشویک ها به داخل ایران، صلاح کار را در خروج قوای خود از ایران، اخراج افسران روس از دیویزیون قزاق و سپردن رهبری آن به فرماندهان ایرانی مورد اعتماد دیدند.
۳۲۵۷.

لقب سازی های سیاسی فرودستان در دوره قاجاریه، عصر پیشامشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: لقب سازی فرودستان قاجاریه پیشامشروطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۴ تعداد دانلود : ۳۷۸
لقب سازی برای نخبگان حاکم یکی از جلوه های منازعه سیاسی بین فرودستان و ارباب قدرت در عصر پیشامشروطه به شمار می رود. توده ها که تلاش می کردند روایت رسمی حکومت را درباره وضعیت کشور،در حوزه های مختلف نفی کرده یا زیر سوال ببرند در واکنش به القاب اغراق آمیزی که حکومت قاجاریه برای اجزا و عناصر خود در نظر می گرفت، لقب های تحقیرآمیزی را منتشر می کردند که ظرافت، طنزآمیزی و بداعتشان مخاطب را به انتقال سریع آن به دیگران تشویق می کرد. این القاب، بخشی از روایت فرودستان از وضعیت کشور و زمامداران بود که در واکنش به روایت رسمی حکومت شکل می گرفت. عامه با ساختن این القاب، ادعای آبادانی کشور و اقتدار حکومت را نفی می کردند؛ اما تاکید بیشتری بر رد برتری ذاتی و سیادت نخبگان حاکم بر فرودستان داشتند و با ساختن القاب سیادت ستیز، سلطه منزلتی فرادستان را به چالش می کشیدند. چهارچوب مفهومی پژوهش، نظریه روایت های نهانی جیمز سی. اسکات است که در نظریه خود به صورت بندی کنش سیاسی توده ها در دوره هایی که به دور از شورش و اعتراض خشونت بار ، قدرت را به صورتی تلویحی نفد می کنند، پرداخته است. پیش از این پژوهشی تحلیلی در این ارتباط انجام نشده است.
۳۲۵۸.

اسب چرنده، مادیان و یک کُره اسب با ویژگی های هنری هخامنشی بر سکه های آنتیخوس سوم

کلید واژه ها: آنتیخوس سوم سکه نقوش اسب مادیان و کره اسب ایران هلن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۴۷۷
ایران یکی از قدیمی ترین کشورهایی است که به ضرب سکه اقدام نموده است و قدمت ضرب سکه در آن به دورۀ هخامنشیان می رسد. از آنجاکه سکه ها از فلزات ضرب شده اند، بیشتر آن ها تا امروز برای ما باقی مانده اند و اطلاعات فراوانی در زمینه های هنری، فرهنگی، دینی و اجتماعی در اختیار قرار می دهند؛ درواقع سکه ها اسنادی هستند که با دارا بودن تاریخ و محل ضرب، نام و القاب سلاطین، کمک شایانی در پژوهش های باستان شناسی و تاریخی در اختیار محققین قرار می دهند. در گذشته، سکه شناسی زیرمجموعۀ علم باستان شناسی قرار داشت، ولی امروزه علمی مستقل است که علاوه بر تبیین و توضیح تاریخ سیاسی، در زمینه های تاریخ هنر و تاریخ عقاید اقتصادی و اجتماعی نیز کمک شایانی می کند. سکه های مفرغی آنتیخوس سوم با تاریخ لشکرکشی بزرگ وی به شرق با ضرابخانۀ همدان شناخته می شوند؛ هرچند برروی سکه های وی، شاه دیهیم دار دیده می شود، اما بر پشت سکه، مادیان و کره اسبی مشاهده می شود. آنچه که مسلّم است، آن چنان نقوشی متنوعی در سکه های سلوکی دیده نشده، اما در هنر هخامنشی به یاری مُهرها قابل فهم اند. براین مبنی، پرسش پژوهش حاضر مطرح می شود که، دلیل حضور تصویر مادیان و کره اسب بر پشت سکۀ مذکور چیست؟ براساس پرسش مطرح شده، فرضیۀ پژوهش را نیز چنین می توان عنوان کرد که، درحقیقت آنتیخوس سوم با بهره گیری و جایگزینی این نقوش، تلاش کرده تا خود را شاه مشروع ایران به تصویر بکشاند و پیدایش نقوش این گونه اسبان برروی سکه های آنتیخوس سوم، به موضوع حضور و نقش سوارکاران مادی در لشکر شاهی نیز اشاره داشته است. پژوهش حاضر دارای نظام کیفی و راهبردی است و بر اساس هدف های بنیادی صورت گرفته و ازنظر روش، تاریخی است. روش یافته اندوزی داده ها به شیوۀ کتابخانه ای صورت گرفته است؛ در این شیوۀ به بررسی و مطالعۀ نمونه های موردنظر پرداخته شده است. این نوشتار تحلیلی-توصیفی و به صورت مقایسۀ نقوش موردنظر با دیگر یافته های هنری برای نتیجۀ مطلوب انجام شده است. مستندات تصویری تهیه شده از نقش ها با نگاهی مقایسه ای و تطبیقی با دیگر یافته ها مورد بررسی قرار گرفته تا علاوه بر حفظ و شناسایی این آثار، گامی برای شناخت بیشتر و مؤثر این اثر برداشته شود.
۳۲۵۹.

بازاندیشی فلسفه تاریخ در تفکر علم الأسمایی تاریخی؛ تبیین حکمت تاریخ از منظر فردید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فردید هیدگر حکمت تاریخ علم الاسماء تاریخی ادوار تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۷۱۲
فردید فلسفه تاریخِ مدنظرِ خود را علم الاسماء تاریخی نام می نهد. در تفکر فردید اندیشه تاریخی که حاصل تجلّی و غیاب اسماءالله در عرفان ابن عربی آن گونه که در کتاب فصوص الحکم و در آثار شارحان او آمده است به همراه حوالت تاریخی در فلسفه هیدگر، فیلسوف شهیر قرن بیستم آلمان است درهم آمیخته می شود و با نوآوری هایی  به صورت علم الاسماء تاریخی درمی آید. بسیاری از اندیشمندان، جمعِ اندیشه تاریخی ابن عربی و هیدگر را که متعلق به دو سنت تاریخی متفاوت هستند کاری مهمل و بی معنی، و حاصل آن را ملغمه ای بی مبنا و بنیاد دانسته اند. نگارندگان هرچند به فلسفه تاریخِ مدنظر فردید انتقاداتی را وارد دانسته، ولی معتقدند کار فردید بازاندیشی دو سنت متفاوت در شرق و غرب جهان و جمع آوری آن در دستگاه فکریِ مخصوص به خود است. پرسش اصلی تحقیق، این است که تفکر علم الاسماء تاریخی فردید دارای چه بصیرت هایی برای محققان رشته تاریخ دارد؟ مدعای این پژوهش آن است که هرچند می توان ایرادهایی به اندیشه تاریخی فردید وارد کرد، ولی برای کسانی که تاریخ را به صورت حرفه ای مطالعه می کنند، بصیرت های بنیادین و اساسی دارد که تاکنون در میان دانشگاهیان رشته تاریخ مغفول مانده و این مقاله سعی بر تبیین و وصفِ این نحوه تفکر دارد.
۳۲۶۰.

بازسازی روایت فتح ایران در دوره خلافت ابوبکر در آثار مورخین قرن سوم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فتوح ایران خلافت ابوبکر تاریخ نگاری اسلامی تاریخ یعقوبی فتوح البلدان اخبارالطوال تاریخ خلیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۶۷
مراحل اولیه فتوح، تأثیر فراوانی بر ادوار بعدی حکومت اسلامی داشت. این امر زمینه توجه مسلمانان به فتوحات را فراهم آورد که یکی از نتایج آن ذکر اخبار فتوح در متون تاریخی بود. به دلیل نزدیکی زمانی، طرح فتوح ایران در کتب برخی از مورخان قرن سوم همانند ا بن خیاط، بلاذری، دینوری و یعقوبی اهمیتی ویژه دارد. در این نگاشته ها، روایات مشابه و متفاوت فراوانی خاصه درباره فتوحِ دوره خلیفه اول وجود دارد. براین اساس، شیوه مورخان سده سوم هجری در بازسازی روایت فتوح ایران و ارتباط آن با فضای کلی فرهنگی سیاسی در دوره خلافت ابوبکر مسئله پژوهش حاضر است. از نتایج این پژوهش توصیفی تحلیلی این است که بسیاری از این مورخان با پذیرش فرهنگ اسلامی حاکم کوشش کردند فتوح ایران در دوره خلیفه اول را در زنجیره تاریخ مقدس امت و خلافت اسلامی جای دهند؛ اما دلبستگی های مکانی و جایگاه اجتماعی هر یک از این مورخان دغدغه های ویژه ای در زمینه تفاخرطلبی قومی و رقابت های محلی و منطقه ای برای آنها ایجاد کرد؛ ازاین رو به تفاوت هایی در شرح جزئیات روایت فتوح این دوره منجر شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان