رضا الوندی

پیشینه و تبارشناسی ایلات و قبایل یکی از مهمترین موضوعات تاریخی و اجتماعی ایران محسوب می شود. پیرامون تبار و پیشینه تاریخی قراگوزلوها به عنوان قبیله ای که در گذشته در منطقه همدان ساکن بودند، ابهامات اساسی وجود دارد. اطلاعات کافی از اینکه آنان در چه دوره ای و از کدام قبیله ترکان منشعب شده اند در دسترس نیست. در میان تحقیقات و مطالعاتی که به خاستگاه و تبار قراگوزلوها اشاره شده است اختلاف های عمیقی وجود دارد. این پژوهش بر اساس روش تبیینی و تفسیری با بررسی و نقد نظرهای مختلف درباره منشأ قراگوزلوها در تلاش است با دستیابی به پاسخی مستند و مستدل خلأ موجود در تاریخچه و تبارشناسی آنان را پر نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که قراگوزلوها در دوره سلجوقیان به صورت قبیله ای مستقل از ایل بیگدلی ها منشعب شدند که این ایل نیز به عنوان ترکان اغوز از ترکستان وارد فلات ایران شدند.

بر اساس شواهد تاریخی، پیشرفت هر کشوری متکی بر رونق تولید و صنعت است. جوامعی که در این زمینه ها رشد می یابند امکانات و شرایط مناسبی را برای صنعتگران، تجار و نیروهای کار خود فراهم می کنند. در دوره سلجوقیان متناسب با مواد خام طبیعی، دامی و فلزی که به فراوانی قابل دسترس بود، صنایع مختلفی چون سفالکاری، قالیبافی، بافندگی و فلزکاری رواج پیدا کرد. به دنبال این رونق کارگاه های مختلفی در خانه ها و بازارها تأسیس شد. رشد اقتصادی در پی رشد صنعت و بازرگانی و سپس کشاورزی حاصل شد. این مقاله سعی دارد به اقتصاد و صنعت و همچنین به مقوله کارگاه ها در جامعه سلجوقی بپردازد. نگارند با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع در دسترس به این مهم خواهد پرداخت.

ورود ترکان در ادوار مختلف تاریخ به محدوده جغرافیایی ایران، تأثیرات شگرفی در جامعه از لحاظ فرهنگی بر جای نهاد. یکی از مهمترین تأثیرات این مهاجرت ها و یا یورش ها، اختلاط فرهنگی بین قوم ترک و اقوام بومی ایران زمین بود. با توجه به اینکه زبان یکی از مولفه ها و شاخصه های اصلی فرهنگ می باشد ما شاهد دادو ستدهای زبانی میان این دو قوم هستیم. بسیاری از این لغات و واژگان ترکی و مغولی، مورد استفاده علما، ادبا، شاعران، اداریون، دیوانیون ایرانی قرار گرفت. این پژوهش سعی دارد تا واژگان ترکی و مغولی کتاب تاریخ گیتی گشا را استخراج نماید و در اختیاران مخاطبان آن کتاب قرار دهد. چنانکه از نتایج پژوهش به دست می آید نامی اصفهانی نسبت به کسانی که بر کتاب او ذیل نگاشته اند، آگاهی بیشتری به زبان ترکی داشته است چرا که آمار لغات ترکی در قلم او نسبت به ذیل عبدالکریم شیرازی و سپس محمدرضاشیرازی، بیشتر است.

هدف این مقاله، بازنگری تحولات تاریخی و پیامدهای جدید یکی از مفاهیم متضاد در نظریه پسا استعماری است. مطالعه مفهوم سابالترن نخست با تعاریف اولیه این مفهوم روبرو می شود همانطور که در ابتدا توسط فعال سیاسی مارکسیست ایتالیایی آنتونیو گرامشی در کتاب شناخته شده ی «یادداشت های زندان» مورد استفاده قرار گرفت. بعدها، این مفهوم جدید توسط منتقدان و مورخانی که خود را به عنوان اعضای گروه مطالعات سابالترن تعریف می کردند مورد بررسی و تفسیر قرار گرفت. تمرکز ویژه ای در این مرحله بر روی بینش کلیدی پیشینیان گروه، رانجیت گوها و بر آخرین فرض ها و ایده های ارائه شده توسط منتقد برجسته ی پسا استعماری، گایاتری اسپیفاک، عمدتا در مقاله مفهومی او «آیا می توانم سابالترن صحبت کنم؟» گذاشته شده است: این مقاله در نهایت به برخی از دلالت های کنونی سابالترن می پردازد تا مفهوم آن را در شرایط پسا مدرن آشکار سازد. تجزیه و تحلیل در این مرحله متمرکز بر ایده های کلیدی مطرح شده توسط محقق پست مدرن، ژان بودریار، و منتقد پسا استعماری، هومی بابا می باشد.

یکی از مهمترین ویژگی های اصلی نظام حکومتی در میان ملت ها آیین قضاوت و دادگستری می باشد. در ایران از روزگار باستان تا به امروز نیز توجه به نهاد قضایی، با فراز و نشیب هایی تداوم داشته است. آیین قضاوت، جرم و مجازات با توجه به شرایط عینی و ذهنی حاکم و بسته به نوع اقتدار حکومت ها و ویژگی های شاهانه متفاوت بوده است. در حکومت های ایران اسلامی نمی توان قوانین ثابت و یکپارچه ای برای جامعه ایران در نظر گرفت؛ چرا که مولفه های فرهنگی و تمدنی در طول زمان با عنایت به حوادث و رخدادهای تاریخی متغییر بوده است. این مقاله با روشی تحلیلی – توصیفی در صدد است به مسئله اصلی این پژوهش مبنی بر چرایی و چگونگی فرآیند محاکمات، جرم و مجازات بپردازد.