فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۰۸۱ تا ۳٬۱۰۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۰۸۱.

وجه جنسیتی گفتمان دولت- ملت رضاشاه و تأکید بر ارزشمندی نقش خانگی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پهلوی اول جنسیت اشتغال زنان مدرنیته خانه نشینی سیاست های جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۴۸۱
نوشتار حاضر با نگاهی به ابعاد مختلف طرح بیداری زنان در دوره رضاشاه، در پی پاسخ به این سؤال است که چرا در این دوره با وجود ادعای دولت مبنی بر رهایی و آزادی زنان از طریق فرایند نوسازی و تجدد، همچنان بر ارزشمندی نقش های سنتی زنان و خانه نشینی آنان تأکید شده بود. نگارندگان این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه ای، با واکاوی سیاست های جنسیتی دولت رضاشاه، به این چرایی و چگونگی پاسخ داده اند. در این پژوهش، ابتدا به ترسیم فضای خاورمیانه و شکل گیری جنبش های ناسیونالیستی و دولت های ملی مدرن و همچنین نقش و جایگاه زنان در تحولات قرن نوزدهم و بیستم در این جوامع پرداخته شده و در این ارتباط، با تکیه بر شکل گیری مفهوم «خانواده ایده آل» و «مادری جدید»، سیاست های جنسیتی دولت نوگرا و ملّی گرای رضاشاه مورد بررسی قرار گرفته است و این نتیجه به دست آمد که درواقع هدف از طرح بیداری زنان، ساخت یک هویت جدید برای زن ایرانی بود. در این تصویر جدید، نقش های سنتی زنانه با ادلّه جدیدی گرامی داشته می شد و دولت در قابلیت زنان برای مادری و همسری، نقشی سیاسی و وطن پرستانه می دید؛ بدین معنا که زنان جدید ایرانی با وجود داشتن تحصیلات و ظاهری مدرن، باید همچنان نقش حافظان اخلاق، پاسداران سنت های فرهنگی و ملی را ایفا می کردند و به عنوان محافظان نهاد خانواده سنتی و آرمانی، نسلی از شهروندان وطن پرست و مترقّی را متناسب با آرمان های دولت می پروراندند.
۳۰۸۲.

رویکرد حکومت آق قویونلو نسبت به افکار عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افکار عمومی آق قویونلو اوزون حسن یعقوب احمد بیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۴۶۹
افکار عمومی یا توجه به توده مردم از دیرباز در تاریخ انسانی حضور و حیات داشته است هر چند که تا عصر روشنگری مصطلح نبوده و مورد بررسی علمی قرار نگرفته است. با وجود سلطه بدون چون و چرای پادشاهان و حاکمان بر زندگی مردم، بدون تردید آنها یکی از اجزاء و ارکان شکل دهنده حکومت ها بوده اند که میزان اهمیت مردم در حوزه سیاست به نوع جایگاه و رویکردی بر می گردد که نزد حاکمان خود داشته اند. در خلال نیمه دوم قرن پانزدهم میلادی ایران آق قویونلوها بر غرب ایران حاکم بوده و سازمان حکومت به گونه ای قبیله ای شکل گرفته و اداره می شد. حکومت آق قویونلو اگر چه بیشتر اوقاتش صرف کشمکش بین رهبران قبیله می شد اما نمی توانست بی توجه به مردم و شرایط اقتصادی- اجتماعی حاکم بر جامعه خویش باشد زیرا که هر حکومتی نیازمند شناساندن حق حکومت خود نزد مردم حکومت شونده جهت مورد پذیرش قرار گرفتن از جانب آنها می باشد. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای قصد آن دارد تا رویکرد حکومت آق قویونلو را در جلب افکار عمومی جهت ایجاد پذیرش و مقبولیت مردمی بررسی کند. از منظر این پژوهش آق قویونلوها پس از تثبیت و استقرار حکومت خود به ویژه در دوره حکومت اوزون حسن یکی از مهم ترین وظایف پادشاه نسبت به مردم تحت تابعیت خود را اعاده دادرسی و برپایی عدالت در سطح جامعه و توجه به مسائل و مشکلات آنها می دانستند. علاوه بر این حکومت آق قویونلو در جریان جلب توجه افکار عمومی نسبت به خود مسئله تسهیل هر چه بیشتر جریان اخذ مالیات و کاستن از فشارهای اقتصادی و مالی را مد نظر و موضوع دین را نیز جهت فراهم آوردن زمینه های شناسایی و پذیرش حکومت خود در نزد عامه مردم مورد توجه قرار داد.
۳۰۸۳.

تحلیل دوران نوسنگی شرق دریاچه ارومیه برمبنای مطالعات باستانشناختی شهرستان هوراند

کلید واژه ها: آذربایجانشرقی شهرستان هوراند منطقه دریاچه ارومیه دوره نوسنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۷ تعداد دانلود : ۸۳۹
دوره نوسنگی را میتوان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست. مطالعات باستانشناختی نشان میدهد که چندینناحیه در خاورنزدیک، نوسنگیشدن را تجربه کردهاند و آذربایجان جزء نواحی حاشیهای بوده و نوسنگی اینناحیه بازتاب کانونهای نوسنگی بوده است، بدینگونهکه در مرحله واپسین نوسنگی، گروههای غیربومی نخستینبار دشتهای پیرامون دریاچه ارومیه را بهعنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و سپس همین مرکز درگذر زمان، کانون اشاعه به حومه گردید. باوجود پژوهشهای گستردهای که در بخشهای مختلف شمالغرب ایران انجام گرفته، شواهدی اندک و پراکنده از دوره نوسنگی در نیمه شرقی آذربایجان بهدست آمده و سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در بخش شرقی آذربایجان بهمراتب ناشناخته باقی مانده است. پرسشهای اساسی در ارتباط با وضعیت باستانشناسی، گاهنگاری، ماهیت فرهنگ و تعاملات منطقهای و فرامنطقهای در بخشهای شرقی دریاچه ارومیه در اینبازه زمانی وجود دارد. از آنجاییکه این ناحیه بهعنوان پل ارتباطی منتهیالیه شرقی و منتهیالیه غربی در شمالغرب ایران محسوب میشود، میتواند نقش مهمی را در تعریف فرهنگهای هزاره ششم ق.م. ایفا کند. امروزه شواهد باستانشناختی جدیدی دال بر وجود سکونتگاههای دوره نوسنگی جدید در آذربایجان مشاهده میشود که همافق با حاجیفیروز هستند. در مقاله حاضر تلاش بر این است که با روش توصیفی- تحلیلی برمبنای یافتههای باستانشناختی بهدستآمده از شهرستان هوراند درمقایسه با آثار حاجیفیروز و همچنین با بازنگری مطالعات پیشین، تفسیری جدید از دوره نوسنگی جدید در ناحیه آذربایجان ارائه شود..
۳۰۸۴.

شکل گیری سلسله اشکانیان ارمنستان (سلسله آرشاکونی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارمنستان اشکانیان بلاش یکم تیرداد یکم روم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۰ تعداد دانلود : ۵۴۴
در دوران اشکانیان، ارمنستان به سبب گسترش و پیشروی روزافزون امپراتوری روم به شرق و جایگاهش در روابط ایران و روم، بیش از پیش برای پادشاهی اشکانی اهمیت یافت. هدف عمده این مقاله بررسی چگونگی شکل گیری سلسله اشکانیان ارمنستان از طریق تحلیل روابط سیاسی ایران و روم و شناساندن عوامل و زمینه های آن برای فهم بیشتر از تاریخ اشکانیان، به کمک منابع اولیه و تحقیقات جدید، است. یافته های این جستار حکایت ازآن دارد که امپراتوری روم در برابر پایداری اشکانیان برای سلطه بر این سرزمین، می کوشید با گماردن نامزدهای هوادار خود سیطره سیاسی روم را بر این سرزمین پابرجا کند. این سیاست روم، اشراف و ناخارارهای ارمنی را، که از دخالت های روم و تحمیل شاهزادگان دست نشانده آنان به تنگ آمده بودند، واداشت تا در پیِ هواداری از هم-پیمانان دیرینه خود در ایران برآیند. زمینه سیاسی و اجتماعی که، در نیمه نخست قرن یکم میلادی در جهت منافع ایران، بدین سان در ارمنستان پدید آمد، بلاش یکم اشکانی را بر آن داشت تا با گفتگوی سیاسی با روم و مداخله نظامی در این سرزمین، برادرش تیرداد را بر پادشاهی این سرزمین بگمارد. ارمنستانِ اشکانی که از جهات دیگر هم برای اشکانیانِ ایران اهمیت داشت، از این پس تا روی کا آمدن ساسانیان، نقش سپر دفاعی در برابر لشکرکشی های رومیان از غرب و یورش های چادرنشینان از شمال را برعهده گرفت.
۳۰۸۵.

واکاوی دلالت های تاریخی خطبه ام الخیر در دفاع از ولایت امیرمؤمنان(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ام الخیر بنت الحریش جنگ صفین معاویه تاریخ زنان خطابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۳۵۸
بررسی نقش آفرینی های بانوان در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی صدر اسلام، یکی از ضرورت های پژوهش برای فهم زوایای پنهان رویدادهای این مقطع مهم تاریخی است. مقاله حاضر که ویژه بررسی یکی از بانوان باورمند علوی به نام ام الخیر بنت الحریش بن سراقه است با روش وصفی تحلیلی می کوشد، خطبه این بانو را در جنگ صفین از نظر روش و مضمون مورد توجه و تأمل قرار دهد. بر اساس یافته های این پژوهش، ام الخیر با بهره گیری از آیات قرآن به وصف معاویه و جبهه مقابل امیرالمؤمنین علی(ع) پرداخته است و ضمن نکوهش دنیامداری و غفلت، آنها را از مخالفت با فرامین الهی و پیروی از هوای نفس بر حذر داشته است. دیگر محورهای سخنان او به آیات دال بر ابتلا و آزمون الهی، صبرمداری، توحیدمداری، برجسته ساختن ابعاد هدایت الهی و سرانجام استناد به دلایل نقلی و عقلی برتری امیرمؤمنان حضرت علی(ع) اختصاص یافته است
۳۰۸۶.

امکان سنجی ایجاد آرشیو شهری برای شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آرشیو شهری امکان سنجی تهران شهرداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۴۴
هدف : امکان سنجی ایجاد آرشیو شهری برای شهر تهران. روش/ رویکرد ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته است. جامعه پژوهش شامل 65 نفر از اعضای شورای شهر تهران، کارشناسان شاغل در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، و متخصصان آرشیو ملی ایران است. یافته ها و نتیجه گیری : امکان تأمین نیروی انسانی، ساختمان، منابع، تجهیزات فنی و امکانات لازم بیش از متوسط، و تأمین بودجه و امکانات مالی در حد متوسط ارزیابی دانسته شد. شهرداری می تواند در پروژه نقش مؤثر داشته باشد.  پیشنهاد می شود شهرداری تهران با طلب یاری از مردم، ساختمانی متناسب با استانداردهای آرشیوی و مجهز به تجهیزات، منابع و نیروی انسانی متخصص  به این پروژه اختصاص دهد.
۳۰۸۷.

ریخت شناسی اجتماعی طریقت زاهدیه و جامعه پیروان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصوف شیخ زاهد گیلانی طریقت زاهدیه جامعه پیروان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۳۸۳
طریقت زاهدیه به نمایندگی از گرایش سهروردیه، با اهدافی مشخص و از پیش تدوین شده در شمال غربی ایران و گیلان، از زیست، معیشت، اقدام و عمل معینی برخوردار بوده و بر اساس اسلوب ها و روش های آموزشی مکتب صحو و در رعایت کامل با احکام دین اسلام و وفاداری بر اساس تصوف وحدت وجودی، کار خویش را آغاز و توفیقات بسیاری بدست آورده بود. از جمله توفیقات آن، پرورش مریدان متعددی بوده که برجسته ترین آنها شیخ صفی الدین اردبیلی بوده است. هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی سازمان و ساختار انسانی، فکری و آموزشی معین طریقت زاهدیه و همچنین بررسی جامعه پیروان، خلفاء و دیگر رهبران میانی این گروه و تاثیری که از خود بر جای گذاشتند، می باشد. پژوهش با استفاده از داده های تاریخی و تحلیل آنها و بهره از برخی مؤلفه های «ریخت شناسی اجتماعی» سامان یافته و یافته های تحقیق نشان می دهد شیخ زاهد گیلانی، جامعه پیروان و طریقت او نه تنها تأثیرات شگرفی در زمانه خود بر جای گذاشته بلکه نفوذ این طریقت به وسیله جامعه پیروان، نیروهای رهبری کننده، به ویژه شیخ صفی الدین اردبیلی؛ مؤسس طریقت صفویه ادامه یافته است. «طریقت زاهدیه» به رغم ریخت شناسی روستایی؛ پیشگام منطقه ای شدن پیش از «طریقت صفویه» بوده که بعدها توانسته با برد «منطقه ای بزرگ» در سراسر جهان اسلام گسترش یابد.
۳۰۸۸.

پزشکان غیرمسلمان در جامعه اسلامی دوره میانه؛ نگرش ها، کنش ها و تعاملات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهل ذمه پزشکان غیرمسلمان تاریخ پزشکی زندگی اجتماعی پزشکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۶۵
پزشکان غیرمسلمان (ذمّی) در دوره میانه بیش از دیگر ذمّیان، با مسلمانان در تماس بودند و در شهرها و روستاها، دربارها، بیمارستان ها و حتی خانه ها با هم ارتباط داشتند. از این رو در ذهن و زبان و تجربه زیسته مسلمانان بیش از دیگران از آنان یاد شده است. این مقاله در پی واکاوی نگرش های مسلمانان به این پزشکان و بررسی رابطه مسلمانان با این دسته از اهل ذمّه است. نگرش مسلمانان نسبت به پزشکان ذمّی هم ریشه در منابع (آیات و روایات) و باورهای دینی داشت، هم متأثر از عرف و تجربه های زیسته آنان با این گروه از غیرمسلمانان در سده های متمادی بود. در این مقاله نشان داده شد دانش و توان حرفه ای، کاردانی و مهارت های درمانی پزشکان غیر مسلمان عامل اصلی حضور چشمگیر آنان در جامعه اسلامی بوده است. پزشکان ذمی افزون بر کنش های حرفه ای، در رواج بعضی عادات و رفتارهای هنجارشکنانه در میان مسلمانان موثر بودند. اگرچه گزارش هایی از تعاملات منفی و گاه واکنش های خصمانه مسلمانان نسبت به پزشکان غیرمسلمان در دست است، امّا در ارزیابی کلان مناسبات نخبگان و توده های مسلمان با این پزشکان در بیشتر زمان ها مسالمت آمیز و سازگارانه بود.
۳۰۸۹.

صورت بندی اجتماعی ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم

کلید واژه ها: انقلاب مشروطه اوضاع اجتماعی رضاشاه استبداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۱
ساختار اجتماعی ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی (قرن سیزدهم هجری) به ترتیبی بود که سبب ساز انقلاب مشروطه شد. از سویی مشروطه را می توان ماحصل ارتباط ایرانیان با اروپا دانست که با ریشه های فرهنگی و اجتماعی ایران سازگاری چندانی نداشت. این مقاله با روش کتابخانه ای درصدد است تا با تحلیلی از وضعیت اجتماعی ایران در قرن نوزده و بیست میلادی، علل وقوع انقلاب مشروطه در ایران را بررسی کند و آن مشخصه های اجتماعی که منجر به انقلاب، ظهور رضا شاه و سقوط مشروطه شد را برجسته سازد.
۳۰۹۰.

بررسی تحلیلی رویکرد سیاسی-مذهبی بابک و طاهر در رویارویی با خلافت عباسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بابک ایدئالیسم طاهر واقع گرایی اسلامی خلافت عباسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۳۹۳
با وجود تنوّع سیاسی مذهبی جنبش های ایرانی علیه خلافت عباسی، پرداختن به گونه شناسی رویکرد سلسله جنبانان چنین جنبش هایی نسبت به خلفا و سلطه ی اعراب دارای اهمیت می باشد. در رویارویی ایرانیان در برابر اعراب، می توان رویکرد های مختلفی را نشان داد. این مقاله با مراجعه به منابع عمدتاً تاریخی با شیوه توصیفی، تحلیلی و مقایسه ای ضمن بحث از دو رویکرد ایدئالیسم و واقع گرایی، سعی در نشان دادن جلوه و پیامد رویکردهای مذکور در جریان مواجهه ی بابک خرم دین و طاهر ذوالیمینین با خلافت عباسی را دارد. رویکرد بابک خرم دین، علی رغم تداوم و گستردگی جنبش وی، با کاربست نوعی ایدئالیسم، احتمال کم تری برای موفقیت دراز مدت داشت، در حالی که طاهر، با کاربست سیاستی واقع گرایانه، (علی رغم عدول از آن، پیش از مرگ مشکوکش) راه را برای استقلال ایران زمین هموارتر کرد. به بیان دیگر، جنبشی با رویکرد ایدئالیستی، کاربست ایدئولوژی ترکیبی یا غیر اسلامی و پایگاهی توده یی، نسبت به حرکتی واقع گرا با مشروعیتی مذهبی و پایگاهی غیر توده یی، شانس موفقیت کم تری داشت. سؤال اصلی این است که نقاط ضعف جنبش بابک و نقاط قوّت حرکت طاهر در چه بود؟ پاسخ آن را می توان در رویکرد ایدئالیستی و واقع گرایانه جست وجو کرد که این مقاله به تحلیل جلوه ها و پیامدهای آن پرداخته است.  
۳۰۹۱.

ارتباط میان فریدون با ایزد آب در تمدن ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ائا آپسو گرز گاوسر فریدون ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۱ تعداد دانلود : ۴۳۲
مانند بسیاری از اساطیر ایرانی، فریدون نیز این قابلیت را دارد که در متون ودایی پیگیری شود؛ اما پس از جست وجو در این متون، تفاوت هایی میان نقش های فریدون در متون ودایی و میانه ایرانی دیده می شود. تاریخ ایران بسیار کهن تر از استقرار آریایی ها در این فلات است؛ پس این امکان وجود دارد که ریشه هایی از این اساطیر را به صورت موجود در متون میانه، در تمدن های پیش از آریایی ایران نیز پیگیری کرد که تمدن ایلامی یکی از این تمدن هاست. عناصر فرهنگی و تمدنی ایلام باستان را همواره می توان در ارتباط تنگاتنگ با تمدن میان رودان دانست؛ ازاین رو در تمدن ایلام، ایزدان میان رودانی فراوانی وجود داشته اند که البته با کارکرد خاص خود، در ایلام پذیرفته می شدند. ائا/انکی (ایزد آب میان رودانی) از آن جمله است؛ البته باتوجه به استل اونتش نپیرشَ چنین به نظر می آید که در ایلام نقش های او به طور کامل به ایزد نپیرشَ نسبت داده شده است؛ اما به هر حال با آنکه نپیرشَ صورتی ایلامی از ائاست، برای شناخت بهتر نقش های ایزد آب ایلامی ناچار باید به اسطوره ائای میان رودانی مراجعه کرد. با بررسی در اسطوره ائا نکاتی دیده می شود که به نظر می آید ممکن است فریدون را صورت آریایی این اسطوره میان رودانی و سپس ایلامی دانست. این مقاله برآن است به روش کتابخانه ای و برپایه اسناد موجود، چگونگی ارتباط میان اسطوره فریدون و ایزد آب را در تمدن ایلام، باتوجه به ﭘیﺸیﻨه میان رودانی آن، بررسی کند.
۳۰۹۲.

تأملی بر ساختار و محتوای اسناد عرایض بررسی موردی: عرایض اصناف در دوره ششم تا هشتم مجلس شورای ملی

نویسنده:

کلید واژه ها: اسناد عرایض اصناف تاریخ اجتماعی مجلس شورای ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۸
در میان منابع مورد اتکاء در مطالعات تاریخی، اسناد یکی از موارد مهم و قابل توجه به شمار می رود و در میان انبوهی از اسناد، عریضه ها که به نوعی انعکاس دهنده صدای مردم نیز هستند؛ به عنوان منبعی برای پژوه شهای تاریخی به ویژه در زمینه تاریخ اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرند. این پژوهش با تکیه بر بررسی ساختار اسناد ارسالی اصناف مختلف به مجلس شورای ملی در خلال سال های 1305 تا 1311 ش، مطالبات و انتظارات عارضین را مورد مطالعه قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که عریض ههای مزبور از نظر ساختاری، ارکانی همانند سایر اسناد دارد و محتوای آنها دلالت دارد که مشکلات مالیاتی و چالش های بلدیه مهم ترین موضوعات مورد شکایت اصناف در آن زمان به شمار می رفته است. داده های مورد نیاز برای این پژوهش به روش کتابخانه ای و خاصه آرشیوی جمع آوری شده است.
۳۰۹۴.

مقایسه تطبیقی حق محیط زیست سالم در سیره نبوی و علوی با حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محیط زیست حقوق اساسی قانون اساسی سیره نبوی سیره علوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۲۷۹
حق برخورداری از محیط زیست سالم در دهه های گذشته به عنوان یکی از حقوق انسانی در حکومت های مختلف مطرح شده است. چنانکه از عنوان جمهوری اسلامی ایران پیدا است، قانون اساسی ایران باید متأثر از آموزه های دینی از جمله سیره رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) باشد. بر همین اساس می توان از میزان تطابق مؤلفه های حق محیط زیست در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با سیره نبوی و علوی سخن به میان آورد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی حق مردم برای برخورداری از محیط زیست سالم و راهکارهای حفاظت از محیط زیست همانند بهداشت فردی و اجتماعی، رعایت حقوق حیوانات و حفظ پوشش گیاهی، جلوگیری از آلودگی آب، خاک، هوا و اعتدال در مصرف در سیره حکومتی نبوی و علوی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، زمینه های بین المللی، اصول قانون اساسی و قوانین عادی ناظر به حق محیط زیست سالم مورد کنکاش قرار گرفته است. در پایان راهکارهایی نیز در جهت گسترش حفاظت از حق محیط زیست سالم در حکومت اسلامی ارائه شده است.
۳۰۹۵.

سیره مدیریتی امیرالمؤمنین(ع) در مسأله لغزش مالی کارگزاران حکومت علوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام علی (ع) لغزش مالی کارگزاران خیانت در بیت المال سیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۷۰
مسأله لغزش مالی در میان کارگزاران حکومتی امری است که در گذر تاریخ، جوامع مختلف بدان مبتلا بوده اند. بنابراین شایسته است که حاکمان چاره ای برای آن اندیشیده تا آسیب زایی آن را مدیریت نمایند. از آنجا که کارگزاران حکومت علوی نیز از این امر به دور نبوده اند به سبب جایگاه امیرالمؤمنین(ع) در نظام اندیشه ای امامیه و الگوگیری از رفتار ایشان، شیوه مواجهه حضرت با این مسأله به عنوان پرسش این جستار مورد واکاوی قرار گرفته است. در بررسی تاریخی داده های اسنادی منابع کهن، اهتمام امام(ع) در پیشگیری بر اموری بسان شایسته گزینی، عنایت به حقوق کافی، ارزیابی نامحسوس و ... بوده و امام(ع) به سادگی از اخبار لغزش مالی کارگزارانش چشم نمی پوشید. در استقراء و بررسی لغزشهای مالی روی داده، از راه کارهای مورد استفاده حضرت نیز می توان به اطلاع رسانی خیرخواهانه، بررسی اخبار لغزش مالی، بازنگاه داشتن مسیر اصلاح، پیگیری و بازگرداندن اموال و مجازات اشاره داشت. اما نکته اصلی آن است که در پیمودن تمامی این مراحل اهتمام اصلی امام(ع) بر موعظه نیکو و اصلاح درونی کارگزار خاطی بوده است
۳۰۹۶.

نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی ایران (مطالعه موردی: دوران شکلگیری انقلاب اسلامی)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران بازاریان پیر بوردیو روحانیون طبقه متوسط سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۱ تعداد دانلود : ۴۹۲
بررسی نقش نیروهای اجتماعی در تحولات سیاسی از موضوعات مهم و اساسی در جامعه شناسی سیاسی است. طبقات اجتماعی ازجمله نیروهای متمایز اجتماعی محسوب می شوند که در تحلیل عملکرد نیروهای اجتماعی ایفای نقش دارند. در بین تقسیمات طبقات اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط سنتی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران مورد توجه قرار داشته است. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران به رشته تحریر درآمده است. این مقاله، به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعه توصیفی - تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. چهارچوب نظری انتخابی برای تحلیل طبقه متوسط سنتی، نظریه انواع سرمایه پیر بوردیو است کهسعی کرده اند ارتباط انواع سرمایه را با طبقه اجتماعی مورد توجه قرار دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که طبقه متوسط سنتی در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی ایران از طریق بهره برداری مناسب از سرمایه های متنوع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و نمادین توانست بر دیگر رقیبان پیروز شود و نقش هژمونیک در ساختار قدرت سیاسی پیدا کند.
۳۰۹۷.

تحول نهاد خانواده و مفهوم تدبیر منزل در جامعه شهری دوره مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده مادری همسری تدبیر منزل حقوق مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۸ تعداد دانلود : ۴۲۸
در جامعه شهری خانواده عبارت است از زن و شوهر و فرزندان، هرکدام از اعضای خانواده در مقابل دیگری وظایف و مسئولیت هائی دارند که انجام آنها باعث دوام و استمرار این نهاد می شود. در جامعه دوره قاجار، زنان شهری نسبت به زنان روستائی محدودیت های اجتماعی بیشتری داشتند، لیکن از نیمه های این دوره، مطالب فراوانی درباره ضرورت تغییر جایگاه زن به مثابه کانون نهاد خانواده مطرح شد. برای این منظور مفهومی جدید از تدبیر منزل ارائه گردید که طبق آن، مدیریت خانواده برعهده زن بود. در همین راستا تعاریف نوینی از مفاهیم مادری و همسری شکل گرفت که نقش مهمی در تحولات آتی حقوق بانوان برعهده داشت. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با استناد به برخی مطبوعات دوره مشروطه به بعد، تلاش می کند عوامل این تحول را مورد بحث قرار دهد. پرسش اصلی مقاله این است که چه عوامل محیطی در ارائه تعریفی نوین از خانواده اثر داشت و مفهوم تدبیر منزل چه معنی جدیدی یافت؟ فرضیه مقاله حاضر این است که عرف و عادت بود که مانع از حضور جدی زنان در عرصه های مدنی می شد، با ارائه تعاریف نوین از وظایف نهاد خانواده و ارائه مفهومی جدید از تدبیر منزل، این عرف و عادت تا حدی به حاشیه رانده شد.
۳۰۹۸.

بررسی انتقادی سنّتِ عجایب نگاری در جهان اسلام؛ مطالعه موردی عجایب المخلوقات زکریای قزوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زکریای قزوینی عجایب المخلوقات عجایب نگاری کیهان شناسی علوم اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۵۴۵
عجایب نگاری از سنّت های رایج در تاریخ نگاری اسلامی بوده است. عجایب نگاری در آغاز به مثابه یکی از گونه های جغرافیانگاری و کیهان شناسی اسلامی به وجود آمد و در واقع محصول مشترک تاریخ طبیعی و جغرافیانگاری است. عجایب نامه ها را می توان شکل های منحصر به فردی از دایره المعارف ها به شمار آورد که از حیث ادبی، کیهان شناسی، جغرافیا و تاریخ طبیعی قابل توجه اند. در عجایب نامه معمولاً امر واقع با امر غیرواقع در هم می آمیزد و پدیده ها با بیانی ادبی و اغراق گونه و بی تحقیق و نقد توضیح داده می شوند. در تمدن اسلامی عجایب نامه های متعددی نگاشته شده است. یکی از کامل ترین و جامع ترین آنها، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات زکریای قزوینی است. قزوینی در این اثر در قامت یک عالِم طبیعی ظاهر شده و به توضیح مباحث علمی متداول پرداخته است. پرسش اساسی اینجاست که آیا می توان عجایب نامه ها را آثاری علمی و معرفت افزا دانست؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی - تطبیقی، توضیح داده که عجایب نامه ها متعلق به آن بخش از نظام دانایی اسلامی است که مقابل رویکردهای عقلی انتقادی و تجربی قرار می گیرد. به دیگر سخن بررسی متن اثر قزوینی و آثار مشابه دیگر حاکی از آن است که مفهوم علم در جهان اسلام از سده ششم به بعد، تا چه میزان با مفهومی که دانشمندان اسلامی در سده های سوم و چهارم در نظر داشتند دگرگون شده و به انحطاط گراییده است. بر اساس یافته های این پژوهش عجایب نگاری محصول دوره انحطاط علوم در تمدن اسلامی و دور شدن از رویکردهای عقلی انتقادی، تجربی و مشاهده گرانه است.
۳۰۹۹.

گزارشی از مواجهه نویسندگان روزنامه کاوه با تحرکات ناسیونالیستی در ترکیه عثمانی

کلید واژه ها: روزنامه کاوه جنگ جهانی اول دولت عثمانی پان ترکیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
مطبوعات از ارکان مهم تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در سده های نوزدهم و بیستم میلادی می باشند. مطبوعات از میانه دوره قاجاریه، به عنوان بزرگ ترین رسانه موجود فراگیری شان را گسترش دادند و صدای خود را از استانبول، برلین، باکو، قاهره، کلکته و بغداد به گوش مردم ایران رساندند. در درون کشور نیز تهران، تبریز، اصفهان، شیراز، مشهد، و دیگر شهرها هم در این عرصه، نام و نشانی برای خود جستجو کردند. مطبوعاتِ این دوره منعکس کننده حوادث، تحولات سیاسی، اجتماعی و فضای فکری جامعه آن دوران بودند. دوره ای که ایران شاهد انقلابی بزرگ (مشروطیت) و دنیا شاهد جنگی بزرگ (جنگ جهانی اول) بودند. در این میان، «روزنامه کاوه» به واسطه حضور روشنفکران مؤثر آن دوران در تحریریه روزنامه از روزنامه های مطرح آن دوره به شمار می آید. این مقاله گزارشی است از مواجهه نویسندگان کاوه با تحرکات ناسیونالیستی که در طول جنگ جهانی اول در ترکیه عثمانی در حال بروز و ظهور بود.
۳۱۰۰.

طرز زندگی سکایی و اصلاحات زردشت

نویسنده: مترجم:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۳۷۶
در سال ۱۷۷۱ میلادی انکتیل دوپرون، پژوهشگر فرانسوی، نخستین ترجمهٔ اوستا، کتاب مقدس زردشتی را انتشار کرد. پیش از آن از نوشته های یونانی و سایر منابع شناخته شده بود که مردمان ایرانی در گذشته های دور اصلاح گری دینی به نام زردشت را داشتند که دینی نو را تأسیس کرد و نام آن را «دین زردشتی»، به نام پیامبر، و یا «مزداپرستی»، به نام اهوره مزدا، خدای بزرگ آن نام نهاد. این دین بر ایران تا فتح اعراب تسلط داشت و بعدها اسلام آن را کنار گذاشت. پیروزی دین اسلام، پیروزی ایدئولوژیک صلح آمیز نبود، بلکه انهدام دین باستانی همراه با خون ریزی و خشونت و تعصب مذهبی بود. آخرین پیروان دین زردشتی از سرکوب دینی به هند فرار کردند و تا اکنون آنجا زندگی می کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان