درخت حوزه‌های تخصصی

بررسی نظام آموزش علم اقتصاد در دورة اخیر نشان میدهد که پس از انقلاب اسلامی، دیدگاه های متفاوتی دربارة نحوة تعامل با علوم متعارف از جمله اقتصاد به نحوی که بتواند پاسخگوی نیازهای کشور اسلامی ما باشد، مطرح شد. به دلایل مختلف، در نهایت آنچه اتفاق افتاد، اتخاذ رویکردی تفکیکی در تدریس اقتصاد متعارف بود. این رویکرد که هنوز با تغییرات مختصری ادامه دارد، به این معنی است که درس های اقتصاد متعارف بدون تغییری اساسی ارائه شوند و درس های دیگری که به اقتصاد اسلامی مرتبط هستند، به صورت کاملاً مستقل از درس های متعارف، به واحدهای درسی دانشجویان اضافه شوند. این مقاله به بررسی و نقد «رویکرد تفکیکی» در آموزش اقتصاد میپردازد و نشان میدهد این رویکرد، هم به لحاظ نظری و روش شناختی و فلسفی، و هم به لحاظ عملی و با در نظر گرفتن تجربة سه دهة اخیر، با چالش هایی جدی مواجه شده است. پس از آن «رویکرد تلفیقی» را به عنوان الگویی جایگزین در دو نسخة حد اکثری و حد اقلی ارائه میکند و نشان میدهد که رویکرد تلفیقی، نسبت به دیدگاه فعلی مزیت هایی دارد. در واقع، در این رویکرد دیگر اقتصاد اسلامی تنها به چند درس خاص محدود نمیشود، بلکه به بسیار توسعه یافته، درس های اصلی رشتة اقتصاد را دربر میگیرد.

توسعه پایدار، مشارکت همه جانبه نیروی انسانی را می طلبد. به زعم بسیاری از صاحبنظران علم مدیریت، مشارکت منابع انسانی نقش بسزایی در اثربخشی و کارایی سازمان دارد. هدف این پژوهش، شناسایی آن دسته از عوامل (عوامل سازمانی و مدیریتی، اجتماعی، فرهنگی، انگیزشی و بیولوژیکی) است که پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی زنان شاغل در سازمان آموزش و پرورش استان لرستان را با مشکل و مخاطره مواجهه کرده است. برای این کار از میان 13169 نفر از زنان شاغل در جامعه مورد مطالعه، تعداد 375 نفر به روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای انتخاب گردید. با انجام روش تحقیق پیمایشی و استفاده از پرسشنامه ای مرکب از 30 سوال باز و بسته پاسخ، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. نتایج تحلیل نشان داد عامل سازمانی و مدیریتی، عمده ترین مشکل در پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی است که این موضوع در بین افراد با سطوح تحصیلی بالا، بیش تر خود را نشان می دهد. عوامل اجتماعی، فرهنگی و انگیزشی به ترتیب در مرتبه های بعدی اولویت قرار داشته و زنان مجرد تمایل کم تری به پذیرش مسوولیت های مدیریتی و ستادی نشان داده اند. کم ترین مشکل مربوط به عامل جسمانی است که تنها در میان افراد با سنوات کاری بالا مطرح است. از نظر سایر متغیرهای سن، محل کار (از نظر جغرافیایی و مقطع تحصیلی) و مسوولیت یا عدم مسوولیت در مدیریت مدرسه نیز تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی مدیریت دانش مناطق مختلف دانشگاه آزاد اسلامی است. جامعه آماری این پژوهش را تمام کارکنان اداری واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل می دهند. با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای و طبقه بندی تعداد 1590 نفر از کارکنان واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شدند. ابزار سنجش عبارت است از پرسشنامه مدیریت دانش که دارای ابعاد (مدیریت و رهبری،کار سیستمی و جوامع یادگیرنده، تقسیم دانش، خلق دانش، عدالت دیجیتالی، ایده ها و ماموریت، استراتژی، فرهنگ سازمانی، سرمایه عقلانی و سازمان یادگیرنده) است و (97/0 = α) است که روی کارکنان اجرا شد. با توجه به F محاسبه شده (39/11) و سطح معنی داری (000/0) می توان قضاوت کرد که بین میانگین نمره مدیریت دانش به تفکیک مناطق مختلف دانشگاه آزاد اسلامی تفاوت معنی داری وجود دارد. و نتایج حاصل از آزمون تعقیبی L.S.D. نشان داد که نمره مدیریت دانش منطقه 3 دانشگاه آزاد اسلامی از بقیه مناطق بیشتر است. میانگین نمره مدیریت دانش به تفکیک منطقه نشان می دهد منطقه 3 در مقایسه با سایر مناطق از مدیریت دانش بیشتری برخوردارند.

این پژوهش به منظور مقایسه ی نظرات مدیران و دبیران مدارس متوسطه شهرستان لار درباره ی ویژگیهای مدیران اثربخش انجام شده است: ویژگیهای موردنظر شامل: ویژگیهای علمی و تخصصی، رفتاری، اخلاقی، اداری و رسمی، فردی و شخصی، اعتقادی میباشد. بدین منظور از بین همه ی دبیران و مدیران مقطع متوسطه (دخترانه و پسرانه) شهرستان لار، تعداد 25 مدیر و 75 دبیر به طور تصادفی ساده انتخاب شدند، ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود که پایایی آن در حدود 94 درصد محاسبه شد. داده های به دست آمده با استفاده از روش های توصیفی آماری (فراوانی، فراوانی درصدی، میانگین و انحراف استاندارد) و نیز روش آماری استنباطی (آزمون t استودنت برای دو نمونه منتقل) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان میدهد که بین نظرات مدیران و دبیران، فقط در مورد ویژگیهای رفتاری و اخلاقی مدیران اثربخش مدارس متوسطه تفاوت معنیداری وجود دارد. و در مورد سایر ویژگیها (علمی و تخصصی، اداری و رسمی، فردی و شخصی، اعتقادی) تفاوت معنیداری مشاهده نشده است. همچنین در این پژوهش مشخص شد که عامل جنسیت، تاثیری در نظرات مدیران و دبیران نسبت به ویژگیهای مدیران اثربخش ندارد.

هدف از این مطالعه، آسیب شناسی ابعاد آموزشی هنرستان های کشاورزی دو استان همدان و کردستان است که مسائل و مشکلات آموزشی این هنرستان ها بر اساس عناصر نظام آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع آمیخته است که در آن تلفیقی از روش های کمی و کیفی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را سه گروه: 1- مدیران و معلمان، 2- هنرجویان، 3- دانش آموختگان هنرستان های کشاورزی تشکیل می دهند که تعداد کل آنها به ترتیب 78، 291 و 100 نفر دانش آموخته برای سال تحصیلی 91-1390بوده است. تعداد نمونه ها در چهار هنرستان کشاورزی مورد مطالعه 165 نفر هنرجو 38 نفر مدیر و معلم و 30 نفر دانش آموختگان در دسترس و کلیدی بوده اند. داده های مورد نیاز برای این پژوهش از راه مصاحبه های نیمه ساخت دهی شده و پرسش نامه های محقق ساخته گردآوری شده است. پرسش نامه از نظر روایی و پایایی مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی پرسش های پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون کرونباخ آلفا محاسبه گردیده و میزان پایایی سوالات پرسشنامه در کل85/0 به دست آمد. پرسش های مصاحبه هم از نظر روایی و اطمینان پذیری مورد تایید کارشناسان فن قرار گرفته و از این روش هم اطمینان حاصل شد. داده های جمع آوری شده به سه صورت توصیفی، استنباطی و اکتشافی با استفاده از روش ها و آزمون های آماری و روش کیفی تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مشکلات پیش آمده برای هنرستان های کشاورزی استان های همدان و کردستان از نظر آموزشی در پنج بعد گوناگون برنامه ریزی و محتوای دروس کشاورزی، روش های تدریس، وسایل و امکانات، مهارت معلمان کشاورزی و شیوه های ارزشیابی می باشد. از جمله مهم ترین این مشکلات عبارت بودند از: 1) کمبود وسایل و امکانات و قدیمی بودن اقلام موجود، 2)کم اهمیت بودن روش های ارزشیابی عملی، 3) مشکل پیداکردن کار برای دانش آموختگان، 4) عدم استفاده از روش های فعال و فناوری های نوین، 5) برنامه ریزی نامناسب دروس کشاورزی. از جمله مهم ترین راهکارهای به دست آمده در خصوص رفع مشکلات آموزشی هنرستان های کشاورزی عبارت بودند از: تجهیز و نوسازی هنرستان به وسایل و امکانات جدید، برگزاری مستمر کارگاه های آموزشی برای معلمان در ضمن خدمت، جدیت و دقت در اجرای ارزشیابی های عملی کشاورزی با انجام فعالیت ها و تکالیف گوناگون، برنامه ریزی در جهت حل مشکلات اشتغال هنرجویان.

در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام های آموزش عالی جهان کوشش هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام های آموزش عالی به عمل آورده اند. کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمده اند، به انجام ارزیابی مستمر پرداخته اند و از ارزیابی درونی به عنوان رویکردی زیربنایی جهت اشاعه فرهنگ کیفیت استفاده کرده اند. در اغلب این کشورها انجام ارزیابی درونی بر اساس هدف های واحد سازمانی آموزش عالی انجام می شود. در ایران نیز اجرای طرح های مربوط به ارزیابی مستمر از سال 1375 آغاز شد. پس از آن کوشش هایی در انجام ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاهی به عمل آمده است. اما در این تجربه ها هدف گذاری برای ارزیابی درونی گروه های آموزشی همواره با چالش مواجه بوده است. تازه ترین تجربه ارزیابی درونی در آموزش عالی ایران، اجرای طرح ارزیابی درونی گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه تهران است که هدف گذاری برای انجام آن از نوآوری ویژه ای برخوردار می باشد. در این مقاله ضمن بیان تجربه های ملی ارزیابی درونی در دهه اخیر، با تاکید بر تجربه یاد شده به تحلیل چگونگی هدف گذاری برای ارزیابی درونی گروه های آموزشی دانشگاهی پرداخته می شود و چارچوبی برای این منظور عرضه می گردد.