درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت سازمان دهی محتوای درسی سطح یک حوزة علمیه و ارائة ویژگی های مطلوب آن بر اساس رویکرد تلفیقی مضمون محور بوده است. در این راستا، پس از مطالعة مبانی نظری و مصاحبة اولیه با تعدادی از استادان حوزوی، ویژگی های مربوط به سازمان دهی محتوای درسی حوزه شناسایی گردید. بر اساس این مجموعه مطالعات، پرسشنامه ای که حاوی گویه های مربوط به سازمان دهی محتوا در وضع موجود و مطلوب می باشند، طراحی گردید. پس از آن، تعداد 115 نفر (حدود نیمی از جامعة مورد مطالعه) از استادان و طلاب پایة ششم سطح یک حوزه، در مورد این ویژگی ها قضاوت نمودند. بر اساس یافته های این پژوهش، بارزترین مشخصه های سازمان دهی محتوای درسی جاری عبارتند از: تنظیم محتوا با عنوآن های مستقل درسی، رعایت تقدم و تأخر عناوین و محتوای دروس تعیین شده در مرکز برنامه ریزی توسط اساتید و طلاب، انبعاث نظم موجود در محتوای دروس صرفاً از ساختار رشته های علمی مربوطه. موارد یاد شده ویژگی های الگوی دانش محوری می باشند. از طرفی انتظار می رود سازمان دهی محتوا در شرایط مطلوب دارای این ویژگی ها باشند: مطالعات و مباحثات طلاب حول مسایل و مضامین مربوط به واقعیات زندگی تنظیم شوند؛ رشته های مختلف (ادبیات، فقه، اصول و...) در جهت حل مسایل و موضوعات واقعی، با یکدیگر مرتبط و هماهنگ شوند؛ مضامین و موضوعات جامع و کلی، مقدم بر موارد جزیی باشند؛ و ارتباط محتوای دروس، به گونه ای باشد که طلاب قادر شوند تجربیات و یادگیری های گذشته شان را با یادگیری های حال و آینده مربوط سازند.

پرداخته است. جامعه آماری این مطالعه، صاحبنظران و کارشناسان تعلیم و تربیت و معلمان و مربیان مدارس در سطح شهر تهران بوده‌اند. نمونه آماری تحقیق شامل 200 نفر معلم و مربی و 20 نفر صاحبنظر و کارشناس بود که به ترتیب با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای (چندمرحله‌ای) و نمونه‌گیری غیرتصادفی (هدفمند) انتخاب شدند. ابزار تحقیق‌شامل‌پرسشنامه 50 سؤالی محقق‌ساخته‌برای‌معلمان و مربیان و پرسشنامه 24 سؤالی محقق ‌ساخته ‌برای ‌صاحبنظران ‌و کارشناسان بود که به روش دلفی، تنظیم و به مورد اجرا گذاشته ‌شد. نتایج تحقیق در محورهای سه‌گانه مورد نظر (نقش تربیتی معلم، تأثیر جو کلی مدرسه و نقش تربیتی برنامه درسی) به‌طور خلاصه چنین است: درخصوص نقش تربیتی مدرسه، آگاهی معلمان و مربیان از وظایف تربیتی خود، سرمشق و الگو بودن معلم، آشنایی معلمان با اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و روان‌شناسی از راهکارهای دارای اولویت بالا بود. در زمینه جو کلی مدرسه، توجه به پرورش و تقویت تفکر خلاق، خودباوری و اعتماد به نفس در دانش‌آموزان، مربوط ساختن آموزش‌های مدرسه‌ای با نیازهای واقعی شاگردان و هماهنگی سیاست‌ها و روش‌های تربیتی خانه، مدرسه و جامعه و توجه به تدوین و تصریح منشور اهداف تربیتی مدارس از راهکار و راهبردهای دارای اولویت بالا بود. در مورد نقش برنامه درسی، در تعمیم‌پذیری تربیت تأکید بر رویکرد حل مسأله در برنامه‌های درسی، تدوین الگوی برنامه درسی با رویکرد تربیت برای زندگی و آموزش مهارت‌های زندگی در قالب برنامه‌های درسی از اولویت بالایی برخوردار بود. در پایان‌مقاله، الگوی پیشنهادی برای تعمیم‌پذیری امر تربیت در آموزش عمومی ارائه گردیده است.

هدف اصلی این پژوهش، تبیین تحول نظام آموزش و پرورش با رویکرد سیستمی است. تحول در این نظام با نظر به فرآیند ترکیبی تحولی آنتروپیک (آنتروپی و نگانتروپی) سیستم ها و رشد فازی مورد مطالعه قرار گرفت. از دیدگاه سیستمی، پدیده آنتروپیک «آنتروپی و نگانتروپی» یک حالت یا قانون کلى در فرآیند تغییر و تحول سیستم ها می باشد که پیوسته سیستم ها را در تعادل و موازنه نگه می دارد. تحول نظام آموزش و پرورش در فرآیند «آنتروپیک فازی» بر مبنای مدل ریاضی تغییرات تدریجی و تحولی در یک سیستم شکل می گیرد. نتایج حاصل از این نگرش نوین به تحول بیانگر آن است که تحلیل و بررسی تحول نظام آموزش و پرورش در فرآیند آنتروپیک فازی مدلی بسیار انطباقی است که تقریب ها را دقیق تر و ابهام را به عنوان بخشی از سیستم مدل سازی می کند.

اهداف: هدف ارزش یابی اساتید که بخشی از آن به عهده دانشجویان گذاشته شده است، بهبود کیفیت تدریس و ارتقای سطح آموزش در دانشگاه است. در این راستا استفاده از فرم های ارزش یابی معتبر که منجر به شناخت مشکلات تدریس و یادگیری شود حایز اهمیت است. این پژوهش با هدف مقایسه ابعاد کیفیت تدریس با استفاده از پرسش نامه های ارزش یابی دانشجویان از کیفیت آموزشی و نظرخواهی از دانشجویان انجام شد. ابزار و روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی که در نیم سال دوم سال تحصیلی 91-1390 صورت گرفت، 251 دانشجوی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به شیوه سرشماری در مطالعه شرکت نمودند. ابزار پژوهش، پرسش نامه های ارزش یابی دانشجویان از کیفیت تدریس و نظرخواهی از دانشجویان بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون های T زوجی، T مستقل، آنالیز واریانس، مجذور کای، من- ویتنی یو، کروسکال والیس، ضریب همبستگی پیرسون و توکی استفاده شد. یافته ها: مقایسه نمره کلی ارزش یابی اساتید بر حسب درجه علمی اساتید و همچنین مقطع و رشته تحصیلی دانشجویان بین دو پرسش نامه تفاوت معنی داری نشان داد (05/0p<). رابطه بین حجم کار مربوط به هر درس و میزان علاقه به درس با نمره کلی ارزش یابی اساتید براساس پرسش نامه ارزش یابی دانشجویان از کیفیت آموزشی معنی دار بود (001/0p<). نتیجه گیری: هر دو پرسش نامه از پایایی قابل قبولی برخوردارند، اما پرسش نامه ارزش یابی دانشجویان از کیفیت آموزشی ابعاد چندگانه تدریس را بهتر نمایان می سازد و در نشان دادن نقاط ضعف و قوت کیفیت تدریس اساتید کارآمدتر است.