درخت حوزه‌های تخصصی

میل به بقا یکی از بنیادی ترین انگیزه های انسان و یکی از ابعاد مهم معنویت، نگرش به جهان پس از مرگ (آخرت نگری) است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه آخرت نگری و پنج عامل شخصیت در دانشجویان بود. بدین منظور، تعداد 220 دانشجوی دانشگاه تهران انتخاب شدند و مقیاس های آخرت نگری ابراهیمی - بهرامی (1389) و پنج عامل شخصیتی نئو (NEO-FFI) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از شاخص های آماری میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آخرت نگری کلی با ابعاد شخصیتی برون گرایی، گشودگی، با وجدان بودن و موافق بودن رابطه مثبت و معنی دار و با روان رنجوری رابطه منفی و معنی دار داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین ویژگی های شخصیتی دو مؤلفه با وجدان بودن و برون گرایی، حدود 31 درصد از واریانس آخرت نگری را تبیین می کنند.

سلامت روان دانش آموزان یکی از مسائل مهم در روان شناسی، روان پزشکی و جامعه شناسی است. یافتن روش های درمانی برای ارتقای سلامت روان که دارای عوارض کم تر، سود بیش تر و مقرون به صرفه تر باشد، از هدف های اصلی روان پزشکان و روان شناسان است. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثر آموزش هوش معنوی بر سلامت روان دانش آموزان پسر دبیرستان های منطقه ی 14 تهران است. مواد و روش ها : این پژوهش به شیوه ی کارآزمایی بالینی است، که بر روی 60 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه (هنرستان فنی- حرفه یی شهید چمران منطقه ی 14 تهران) صورت گرفت. جامعه ی مورد مطالعه شامل دانش آموزان هنرستان فنی حرفه یی شهید چمران منطقه ی 14 تهران است. روش نمونه گیری در این پژوهش، خوشه یی چند مرحله یی بود؛ بدین صورت که از بین هنرستان ها و دبیرستان های منطقه ی 14 تهران، چند دبیرستان و هنرستان انتخاب شدند و از بین آن ها نیز هنرستان فنی- حرفه یی شهید چمران جامعه ی هدف شد و مورد مطالعه قرار گرفت. از کل دانش آموزان این مدرسه، 60 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (30 نفر) و گواه (28 نفر) قرارگرفتند. آزمودنی های گروه آزمایشی در هفت جلسه ی هفتگی مورد مداخله ی هوش معنوی قرار گرفتند، اما گروه کنترل، درمانی دریافت نکرد. ابزار گرد آوری داده ها در این پژوهش، پرسش نامه ی SCL-90 بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و روش های آماری توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و روش آماری استنباطی ( تی گرو ه های مستقل و تی وابسته) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل آماری داده ها نشان داد که هفت جلسه ی مداخله ی هوش معنوی موجب کاهش معنی دار حساسیت در روابط متقابل، شکایت های جسمانی، وسواسی- اجباری، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پارانوئیدی و روان پریشی در پس آزمون نسبت به پیش آزمون می شود و در مقایسه با گروه کنترل، هفت جلسه ی مداخله ی هوش معنوی موجب کاهش حساسیت در روابط متقابل، شکایت های جسمانی، وسواسی- اجباری، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پارانوئیدی و روان پریشی شد. نتیجه گیری : با توجه به نتایج این پژوهش، می توان مداخله ی هوش معنوی را برای ارتقای سلامت روان به کار برد.

هدف کلی از انجام این پژوهش، ارزیابی تناسب محتوای برنامه درسی تجربه شده دوره کارشناسی رشته های مدیریت (بازرگانی و صنعتی) با ویژگی های مدیر اسلامی بود. این پژوهش، جزء طرح های ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی و مدل ابزارسازی بود. جامعه آماری شامل تمامی استادان و تمامی دانشجویان سال آخر مقطع کارشناسی رشته های مدیریت بازرگانی و مدیریت صنعتی دانشگاه شیراز، در سال تحصیلی 91- 92 بوده است. در مرحله کیفی؛ با استفاده از روش نمونه گیری اشباع نظری، تعداد 25 نفر از استادان به عنوان آگاهی دهندگان کلیدی (خبرگان) انتخاب و پس از انجام مصاحبه ساخت مند با آنان، ویژگی های مدیر اسلامی مورد تأیید قرار گرفت. در مرحله کمّی؛ ابتدا این معیارها در اختیار 30 نفر از استادان یادشده قرار گرفت که مشخص نمایند تا چه حد برنامه درسی تجربه شده این دو رشته باید ویژگی های مدیر اسلامی را در دانشجویان ایجاد نمایند. میانه نظرات آنان به عنوان سطح مطلوب درنظر گرفته شد. سپس با استفاده از روش کل شمار، تعداد 119 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسش نامه بین آنان توزیع گردید. نتایج نشان داد که میزان تناسب محتوای برنامه درسی تجربه شده در رشته های گروه مدیریت با ویژگی های مدیر اسلامی، کمتر از سطح مطلوب مورد نظر استادان است. همچنین مشخص گردید که بین تناسب محتوای برنامه درسی تجربه شده ی رشته های این گروه با ویژگی های مدیر اسلامی تفاوت معناداری وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای ضمنی هوش و معرفت شناسی با جهت گیری هدف پیشرفت دانشجویان و نقش میانجی باورهای معرفت شناسی در رابطه بین باورهای ضمنی هوش و جهت گیری هدف انجام گرفت. در همین راستا، 384 دانشجو از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی از دانشکده های فنی- مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی انتخاب شدند . از پرسشنامه های باور ضمنی هوش دویک، باور معرفت شناختی بندیکس و همکاران و پرسشنامه جهت گیری هدف کریستوفر، به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شد. از روش های آماری تحلیل رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد اثر مستقیم باور ضمنی افزایشی بودن هوش بر تبحرگرایی دانشجویان معنی دار ( p=0/01 ) است، و باور ضمنی ثابت بودن هوش، هم اثر مستقیم معنی دار ( p=0/01 ) و هم اثر غیر مستقیم معنی دار از طریق باور معرفت شناسی سریع بودن یادگیری بر تبحرگریزی دانشجویان دارد ( p=0/01 ). نتایج دیگر پژوهش نشان داد اثر مستقیم باور ثابت بودن هوش بر تبحرگرایی معنی دار نیست؛ اما اثر غیرمستقیم آن از طریق باور معرفت شناسی منبع دانش معنی دار ( p=0/01 ) است. سرانجام باور ضمنی ثابت بودن هوش و ساده بودن دانش اثر مستقیمی بر عملکرد گریزی دانشجویان دارد ( p=0/01 ).

این پژوهش، درصدد شناسایی رابطه بین متغیرهای پایبندی به حجاب و تصور از خود و سلامت روان است. جامعه آماری، دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهرستان رباط کریم است. حجم نمونه مورد پژوهش 385 نفر است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه 21 سؤالی پایبندی به حجاب، پرسش نامه 25 سؤالی تصور از خود و پرسش نامه 28 سؤالی سلامت عمومی است. پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. داده ها براساس ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون دو متغیره همزمان تحلیل شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بین سه متغیر پایبندی مذهبی، تصور از خود و سلامت روان رابطه وجود دارد و افزایش پایبندی به حجاب، با بهبود تصور از خود و افزایش سلامت روان همبسته است. همچنین پایبندی به حجاب و تصور از خود می تواند 30/14 درصد از واریانس سلامت روان را تبیین نماید.

با توجه به آنکه ادراک مفهوم خداوند یکی از شیوه هایی است که برای شناسایی باورهای مذهبی افراد به کار گرفته می شود، این پژوهش با هدف بررسی مقدماتی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه مفهوم خداوند در دانشجویان انجام گرفت. نمونه ای 502 نفره، (281 دختر و 221 پسر) 18 الی 35 سال دانشجویان دانشگاه های شیراز به شیوه خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پرسش نامه مفهوم خداوند گورسوچ، پس از ترجمه و آماده سازی مقدماتی، توسط آزمودنی ها تکمیل گردید. برای بررسی اعتبار، از بازآزمایی و آلفای کرونباخ استفاده گردید. اعتبار بازآزمایی و مقدار آلفا برای کل پرسش نامه به ترتیب برابر با 79/0 و 71/0 بود. روایی سازه و روایی محتوایی پرسش نامه نیز احراز گردید. در مجموع، نتایج حاصل از این بررسی نشانگر برخورداری پرسش نامه مفهوم خداوند از اعتبار و روایی مناسب برای سنجش باورهای مذهبی و کفایت این پرسش نامه برای استفاده در جمعیت دانشجویان ایرانی بود.

هدف: سرطان از بیماری مزمن و از دومین علل اصلی مرگ در کودکان است. علاوه بر مسائل بالینی با خود چالش ها و بحران های معنوی به همراه دارد. در این راستا خانواده به عنوان یکی از اعضاء مراقب کننده از ایشان با این چالش ها مواجه هستند. در پژوهش حاضر در پی شناسایی تجربه والدین در مواجه با مسائل و چالش های معنوی کودکان مبتلا به سرطان هستیم. روش: پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی و با روش تحلیل محتوا انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات تعداد 21 نفر از والدین به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به مدت 3 ماه مورد مصاحبه نیمه عمیق قرار گرفتند. داده ها به روش تجزیه و تحلیل مداوم مقایسه ای بررسی شد. یافته ها: مفاهیم استخراج شده در 8 درون مایه اصلی سؤالات فلسفی، ایمان و امید، ارتباط با طبیعت، بازی و تفریح، عشق و حمایت اجتماعی، ابراز ترس و اضطراب، ابراز پرخاشگری، مکانیزم دفاعی و امید به آینده قرار گرفتند. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر تجربه والدین با ژرفای بیشتری مورد بررسی قرار گرفت. مواردی همچون سؤالات فلسفی مختلف، ایمان و امید و مورد عشق و حمایت اجتماعی قرار گرفتن عمده دغدغه والدین در ارتباط با کودکان مبتلا به سرطان بود. در این راستا لازم است آموزش های لازم برای توانمند کردن والدین جهت مراقبت معنوی از کودکان مبتلا به سرطان صورت گیرد.

در اسلام آنچه موجب تحکیم پایه های علایق خانوادگی است، مطلوب و آنچه آن را متزلزل کند، نامطلوب است. براساس تعالیم قرآن، باید در اصلاح روابط زناشویی زوجین تلاش کرد؛ زیرا باورهای غیرمنطقی مرتبط با روابط زناشویی موجب شدت و تکرار تعارض های زناشویی می شود. بنابراین، این پژوهش به بررسی اثربخشی گروه درمانگری شناختی- رفتاری، بر افزایش رضامندی زناشویی زنان دارای تعارض زناشویی می پردازد. بدین منظور، با استفاده از طرح پژوهش نیمه آزمایشی و کاربرد روش نمونه گیری در دسترس از میان زنان داوطلب 30 زن با تعارض زناشویی در دو گروه جایگزین شدند. آزمودنی های دو گروه قبل و بعد از ارائه مداخله به گویه های پرسش نامه های تعارض زناشویی و رضامندی زناشویی (با مقیاس اسلامی) پاسخ دادند. داده ها به وسیله آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه و چندراهه تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که گروه درمانگری شناختی- رفتاری موجب کاهش تعارض زناشویی و افزایش رضامندی زناشویی و مؤلفه های آن شده است (05/0>P). بنابراین گروه درمانگری شناختی– رفتاری، در کنار آموزه های مذهبی با اصلاح شناخت با استفاده از فنون خاص، بدکارکردی رفتار و هیجان منفی را تعدیل کرده و به باز ارزشیابی منطق تفکر و درک دغدغه های ارتباط کمک می کند و از این طریق به بهبود سازه های هدف می انجامد.

زمینه و هدف: تشکیل و حفظ خانواده و پیشگیری از فروپاشی آن مستلزم برخورداری اعضای خانواده از توانمندی ها و مهارت هایی است. مطالعه حاضر با هدف تبیین نقش ابعاد بخشایش و معنویت به عنوان متغیرهای پیش بین بر کارایی خانواده انجام شد. مواد و روش ها: روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. نمونه شامل 200 نفر (118 زن و 82 مرد) بود که به صورت نمونه گیری هدفمند و در دسترس در اماکن عمومی شهر تهران ( سال 1390 ) جمع آوری شدند. بدین منظور از ابزار سنجش کارایی در خانواده (FAD ) سنجش بخشایش در خانواده (FFS ) و پرسش نامه سنجش توانایی و نگرش معنوی (SAAQ) استفاده شد. یافته ها: برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج بررسی های آماری نشان داد که بین هرکدام از ابعاد بخشایش و معنویت با کارایی خانواده در سطح معنی داری (P<0.01)رابطه وجود داشت، از طرف دیگر در بین ابعاد بخشایش، خرده مقیاس های احساس بهبودی و سبکبالی، تشخیص و تصدیق و درک واقع بینانه پیش بینی کننده های قوی تری برای کارایی خانواده بودند و هم چنین در بین خرده مقیاس های معنویت به ترتیب توانایی معنوی و نگرش معنوی قدرت پیش بینی کنندگی قوی تری برای کارایی خانواده داشتند. نتیجه گیری: بنابراین می توان اینگونه برداشت کرد که بخشایش و معنویت به عنوان دو سازه روان شناختی می توانند در جهت ارتقا سطح کارایی خانواده نقش داشته باشند.

این پژوهش به منظور شناسایی رابطه شیوه های فرزندپروری ادراک شده با طرحواره های ناسازگار اولیه و جهت گیری مذهبی صورت گرفته است. بدین منظور، 300 دانش آموز دختر مقطع دوم و سوم دبیرستان به شیوه نمونه گیری طبقه ای خوشه ای انتخاب شدند و پرسش نامه های ابعاد رفتاری والدین شیفر، فرم کوتاه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ و جهت گیری مذهبی آلپورت را تکمیل کردند. داده ها، با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که شیوه فرزندپروری با بُعد غالب محبت پیش بینی کننده معناداری برای سطوح پایین تر طرحواره های ناسازگار اولیه محرومیت هیجانی، انزوای اجتماعی/ بیگانگی، نقص/ شرم، وابستگی/ بی کفایتی، خودتحول نیافته/ گرفتار، اطاعت، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه/ عیب جویی افراطی و خویشتن داری/ خودانضباطی ناکافی و جهت گیری مذهبی بیرونی و سطوح بالاتر جهت گیری مذهبی درونی است. همچنین نتایج نشان داد شیوه فرزندپروری با بُعد غالب کنترل نیز پیش بینی کننده معناداری برای سطوح بالاتر طرحواره های ناسازگار اولیه محرومیت هیجانی، بی اعتمادی/ بدرفتاری، نقص/ شرم، اطاعت و ایثار است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش دینداری و هوش معنوی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان با توجه به تفاوت های جنسیتی بود. طرح پژوهش از نوع غیرآزمایشی یا توصیفی بود. نمونه پژوهش شامل 150 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان (70 دختر و 80 پسر) بود که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس سنجش دینداری (RAS) و پرسشنامه هوش معنوی (SIQ) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها نشان دهنده وجود تأثیر دینداری بر هوش معنوی و مؤلفه چهارگانه آن بود ( (p≤01 . دینداری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تأثیر معناداری نداشت، در حالی که هوش معنوی پیش بینی کننده قدرتمندی برای عملکرد تحصیلی دانشجویان بود. نمره های دانشجویان دختر در هوش معنوی و دینداری بالاتر از دانشجویان پسر بود. براساس یافته ها می توان نتیجه گرفت دینداری می تواند به رشد هوش معنوی کمک کرده، آن را تسهیل کند.

از مسائل مهم در حوزه مطالعات زنان از منظر قرآن «مسأله پوشش» است که به صورت یک نیاز فطری در وجود آنان نهاده شده است. عفت در پوشش به عنوان بارزترین نماد فرهنگی جامعه اسلامی از همان ابتدا و در دوره های مختلف اسلامی مورد توجه ویژه مسلمانان بوده است. پوشش زن یکی از ضروریات دین اسلام است که قرآن کریم و روایات وارده از پیامبر و معصومین (علیهم السلام) و در کلمات و فتاوای فقها به وجوب و کیفیت آن تصریح شده است. با تمام اهمیت و جایگاهی که مساله پوشش در فرهنگ دینی از ان برخوردار است امروزه عدم رعایت عفاف در پوشش به عنوان یک آسیب فرهنگی و اجتماعی جدّی مطرح است و آن آسیب در مورد دختران دانشجو به دلیل موقعیت سنی، تحصیلی و فرهنگی آنان از حساسیت بیشتری برخوردار است. چرا بعضی از دانشجویان عفت در پوشش را رعایت نمی کنند این تحقیق درصدد یافتن حلقه مفقوده و رابطه معناداری بین پرسش ها و فرضیه های پژوهش و عدم رعایت عفت در پوشش در بین بعضی از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) است. روش این تحقیق میدانی با استفاده از پرسشنامه می باشد. ضعف اعتقادی، عدم پایبندی به انجام عبادات، نظام خانوادگی، کسب زیبایی، جامعه و رسانه از جمله عوامل مهم در عدم رعایت عفت در پوشش جامعه آماری مورد پژوهش است.

آمار بالای طلاق زوجین در سال های آغازین زندگی، نشانگر این است که انتخاب ناصحیح یکی از عوامل مؤثر در ناسازگاری و عدم تفاهم همسران محسوب می شود. بر این اساس، انتخاب همسر مرحله ای سرنوشت ساز در زندگی هر فرد به شمار می رود. در خصوص همسرگزینی، دیدگاه های متفاوتی از سوی روان شناسان و جامعه شناسان ارائه شده و هر یک از این دیدگاه ها، انتخاب همسر را از منظر خاص خود بررسی کرده اند. بنابراین هدف این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، بررسی نظریه همسان همسری، فرضیه همانندی، نظریه نیازهای مکمل و نظریه مبادله معرفی و سپس نقد آنها می باشد. در نقد دیدگاه های مذکور، علاوه بر استفاده از یافته های تجربی، منابع اسلامی نیز به کار گرفته شده است. به نظر می رسد در دیدگاه اسلامی، بر همسان همسری دینی و هماهنگی در میزان دین داری و نیز برخی خصوصیات اخلاقی از قبیل پاکدامنی تأکید و بر عدم اهمیت ابعاد دیگر همسانی تصریح شده است.

هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه هوش معنوی با راهبردهای برخورد با تعارضات و رضایتمندی زناشویی در جامعه آماری دانشجویان متأهل شهر تهران می باشد. روش: برای انجام تحقیق حاضر نمونه ای به حجم 300 نفر از 5 دانشگاه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد. از پرسشنامه های هوش معنوی ناصری، رضایتمندی زناشویی انریچ و راهبردهای حل تعارضات اشتراوس برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. داده های به دست آمده توسط آزمون های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد بین هوش معنوی و رضایتمندی زناشویی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بین هوش معنوی با راهبردهای غفلت، خروج، سوءرفتار همبستگی منفی معنادار و نیز بین راهبرد کلامی و گذشت همبستگی مثبت معنادار وجود دارد و همچنین، بین رضایتمندی زناشویی و راهبردهای غفلت، خروج، سوء رفتار همبستگی منفی معنادار وجود داشت و بین راهبردهای کلامی همسران (غالباً مردان) با رضایت زناشویی همبستگی مثبت معنی دار وجود دارد. هم چنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مؤلفه های غفلت خود (به صورتی منفی)، شکیبایی، خودآگاهی، راهبرد کلامی همسر و خروج خود (به صورتی منفی) قادر به پیش بینی رضایتمندی زناشویی می باشند. نتیجه گیری: یافته ها همبستگی هوش معنوی را با رضایتمندی زناشویی و راهبردهای حل تعارضات زناشویی مورد تأیید قراردادند، به طوری که این یافته ها می توانند زمینه ساز پژوهش های آزمایشی باشند و سپس بر آموزش های خانواده و سلامت روان آنان اثرگذار باشند.

به منظور مقایسه نوجوانان با نگرش مذهبی بالا و پایین از لحاظ گرایش به اعتیاد و سازگاری عاطفی، تحصیلی و اجتماعی، 380 دانش آموز متوسطه شهر کرج از 3 منطقه آموزشی (با سطح برخورداری گوناگون) انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سازگاری دانش آموزان دبیرستانی، مقیاس گرایش به اعتیاد ایرانی و نگرش سنج مذهبی خدایاری بود. برای تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) استفاده شد. نتایج نشان داد سازگاری و گرایش به اعتیاد در سطوح مختلف نگرش مذهبی متفاوت است. به طوری که افراد با نگرش مذهبی بالا از لحاظ سازگاری کلی، عاطفی، اجتماعی و تحصیلی از افراد با نگرش مذهبی پایین سازگارترند و همچنین گرایش به اعتیاد پایین تری نشان می دهند. با توجه به اثرات مفید نگرش مذهبی بالاتر بر افزایش سازگاری و کاهش گرایش به اعتیاد در نوجوانان، پیشنهاد می شود مسئولین آموزشی و تربیتی مدارس شرایط لازم را برای افزایش نگرش مذهبی در نوجوانان فراهم کنند. واژه های کلیدی : نگرش مذهبی، گرایش به اعتیاد، سازگاری

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جهت گیری اجتماعی بر رفتار اخلاقی با توجه به نقش میانجی معنویت انجام شده است. روش: در این راستا، 407 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های رفتار اخلاقی لوزیر (1993)، جهت گیری اجتماعی هاریسون (2001) و پرسشنامه محقق ساخته در زمینه معنویت مبتنی برنظریه معنویت و عقلانیت ملکیان (1386) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش جهت گیری اجتماعی و معنویت بر میزان رفتار اخلاقی افزوده می شود از سویی، با افزایش جهت گیری اجتماعی بر میزان معنویت نیز افزوده می شود. یافته های حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که، جهت گیری اجتماعی به صورت مستقیم بر رفتار اخلاقی تأثیر می گذارد و یا این تأثیرگذاری به صورت غیرمستقیم با میانجی گری معنویت صورت می گیرد. از طرفی، داده های حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که، مؤلفه های معنویت و جهت گیری اجتماعی می توانند به صورت ترکیبی بخشی از تغییرات رفتار اخلاقی را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در شکل گیری عمل اخلاقی عوامل عدیده ای نقش دارند که در این راستا می توان به جهت گیری اجتماعی و معنویت اشاره نمود. در این خصوص، اخلاق در متن اجتماع شکل می گیرد و تجارب معنوی فرد در رهگذر روابط بین فردی، موجب تجلی رفتار بر مبنای خصایل اخلاقی م ی شود.

سلامت معنوی، یکی از ابعاد مهم سلامت در انسان محسوب می شود و به عنوان رویکردی مهم در ارتقای سلامت عمومی در نظر گرفته می شود. با توجه به اهمیت سلامت معنوی و نقش آن در ارتقای سلامت روانی، پژوهش حاضر با هدف بررسی سلامت معنوی در کارکنان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران صورت گرفته است. مواد و روش ها : این مطالعه ی مقطعی، بر روی 503 نفر از کارکنان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران (دربرگیرنده ی سه بیمارستان تحت پوشش و دانشکده ها)، به روش نمونه گیری چند مرحله یی مرکب (برحسب درصد افراد شاغل در هر بخش/کارمند اداری یا درمانی)، در سال 1391 انجام شد. اطلاعات از طریق پرسش نامه های سلامت معنوی 20 سئوالی Paloutzianو Ellison بعد از تعیین روایی و پایایی آن ها به صورت خود ایفا تکمیل و جمع آوری و توسط نرم افزار SPSS16 و آزمون های ANOVA و همبستگی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره ی سلامت مذهبی و وجودی در کارکنان به ترتیب 97/52 و 09/48 بود. در مجموع 4/61 درصد کارکنان از نمره ی سلامت معنوی خوبی برخوردار بودند. بین سلامت معنوی و سن، سابقه ی خدمت، سابقه ی بیماری های اعصاب و روان، متوسط فعالیت جسمانی، وضعیت مسکن و شرکت در مناسک حج، ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری : برنامه ریزی برای ارتقای سلامت جسمی و به خصوص روانی، اجتماعی و حرفه یی کارکنان در اولویت قرار دارد. برای ارتقای سلامت در کارکنان توجه به ارتقای شغلی، سطح رفاه و درآمد، فعالیت جسمانی و سبک زندگی توصیه می شود.