درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۷۰۱ تا ۱٬۷۲۰ مورد از کل ۵۱٬۲۸۱ مورد.
۱۷۰۱.

نگاهی معرفت شناختی به شعر فارسی در دیوان شاعران کرد سده نوزدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات تطبیقی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱شماره ۲۶ 35 - 64

کلید واژه ها: شعر فارسی شعر کُردی ادب‍ی‍ات ک‍ردی کردان پارسی گوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۵
ادبیات کردی حاوی حجم معتنابهی شعر فارسی است که تا کنون آن گونه که درخور، شایسته و بایسته است، مورد بررسی و تحلیل علمی قرار نگرفته است. این پژوهش با دیدی تحلیلی-توصیفی مبتنی بر اسناد کتابخانه ای برآن است که اشعار فارسی شاعران کرد سده نوزدهم را با نگاهی شناخت گرانه، از حیث دسته بندی سبک-شناختی، نوع شناختی، درونمایه ای به بستر بررسی و تحلیل علمی بکشاند و به واکاوی و بازخوانی آن بپردازد. بدان قصد که در خلال این بررسی، ویژگی های زبانی-ادبی، چارچوب جغرافیایی-سبک شناختی و قوالب آن را بازشناسد. برای اینکه به نتیجه عینی دست یابیم جامعه آماری پژوهش را به شاعران پرآوازه سده نوزدهم ادبیات کردی، از جمله نالی، سالم، کردی، حاجی قادر کویی، وفایی، شیخ رضا طالبانی، محوی، حریق و ادب محدود کردیم. پی آیه پژوهش حاکی از آن است که شعر فارسی نهفته در دل ادبیات کردی، سوای قابل توجه بودن حجم و مقدار آن، از حیث سبک بیشترین پیوند را با سبک عراقی و در مواردی با سبک هندی دارد. زبان شعری در آن تا حدی تحت تأثیر زبان مادری شاعران بوده است. خلاقیّت ها و تصاویر فنّی عمومی و نیز مرتبط با محیط و فرهنگ کردی در آن مشهود است و اینکه انگیزه و سرمنشأ سرایش شعر به فارسی در ادبیات کردی از یک سو در نتیجه تسلط و اشتیاق شاعران کرد به زبان و ادبیات فارسی، و از دیگر سوی برآیند عینی تأثیر گسترده شاعران نامداری چون حافظ، سعدی، مولانا و کلیم همدانی بوده است.
۱۷۰۲.

سبک شناسی لایه ای تذکره الاولیاء عطار در سه لایه واژگانی، نحوی و بلاغی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 47 - 89

کلید واژه ها: سبک شناسی لایه ای تذکرهالاولیاء عطار لایه واژگانی لایه نحوی لایه بلاغی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۶۲
سبک شناسی دانشی است که به مطالعه شیوه کاربرد زبان در متون می پردازد و در این مطالعه از روش های گوناگون بهره می برد. یکی از روش هایی که این دانش در تحلیل متون ادبی از آن بهره می برد، سبک شناسی لایه ای است. سبک شناسی لایه ای، روشی است که از شیوه های مختلف، در بررسی متون بهره می گیرد. در این شیوه متن درپنج لایه آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک (فکری) بررسی می شود تا علاوه بر بررسی ویژگی های سبکی متن، اندیشه و نگرش مؤلف در موضوع های مختلف آشکار شود. تذکر ه الاولیاء عطار نیشابوری به دلیل برجستگی زبانی و فکری، قابلیت بررسی بر اساس این شیوه را دارد. در این مقاله، نگارندگان باروش تحلیلی-آماری، صفحات منتخب تذکر ه الاولیاء را در سه لایه واژگانی، نحوی وبلاغی بررسی کرده اند و به ویژگی های برجسته هر لایه پرداخته اند. در این بررسی، در لایه واژگانی، واژه ها با نگرش و اندیشه قبلی انتخاب شده اند. در لایه نحوی، چیدمان و پیوند جمله ها در کنار هم بر اساس هدف نویسنده از ذکر آن حکایت صورت می پذیرد و انتخاب وجه فعل، قید، حرف اضافه و پسوند نیز در راستای القای مفهوم و با توجه به ایدئولوژی نویسنده انجام می شود. در لایه بلاغی، تضاد بیشترین بسامد را دارد و با قدرت موسیقی آفرینی خود، فضاسازی و انتقال ایدئولوژی در انتقال مفهوم و نگرش نویسنده مؤثر است. افکار و ایدئولوژی عطار در بررسی هر سه لایه به صورت آشکارا و ضمنی قابل بازیابی است.
۱۷۰۳.

تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعه موردی: دوره رضاشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادبیات آیینی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 221 - 238

کلید واژه ها: عزاداری اماکن مذهبی زنان بوشهری پیوندهای فرهنگی و مذهبی دوران رضاشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۱۷
وجود اماکن مذهبی خاص زنان، دارای قدمتی چندهزار ساله است. مقاله حاضر با در نظر داشتن تأثیر اعتقادات مذهبی و خرده فرهنگ های غیربومی در عملکرد زنان بوشهری، درصدد بررسی شاخصه های آیین های سوگواری عاشورایی زنان بوشهری است. مروری بر کارکرد اماکن مذهبی زنانه و عملکرد زنان بوشهری حاکی از اعتقادات دینی مردم منطقه و تأثیرپذیری از این خرده فرهنگ هاست. پرسش های اصلی پژوهش این است که سوگواری عاشورایی زنان از منظر مکان چه ویژگی هایی دارد و نقش های زنانه مراسم عزاداری بوشهر چیست و تأثیر آن بر کنش های آئینی منطقه چگونه قابل شناسایی و تبیین است؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی با تأکید بر استفاده از تحقیقات میدانی و مصاحبه های شفاهی است. نتیجه تحقیق حاکی از آن است که زنان بوشهری رأساً به اجرای تعزیه، روضه و مرثیه سرایی می پرداختند و رویکردی برگرفته از مضامین اعتقادی شیعی، آئین های محلی و باورهای بومی از وقایع محرم داشتند؛ نمونه ای منحصربه فرد در میان شیعیان ایران و جهان که می توان انسجام، تعاون و مشارکت عملی در میان تمام اجزای برگزارکننده عزاداری، حتی تعامل با اقلیت های مذهبی غیرشیعی را  در آن مشاهده کرد. حضور زنان فارغ از نگاه های جنسیتی در اجرای تعزیه های مذهبی، نکته بدیع و مهم دیگری است که باید بدان اشاره کرد ضمن اینکه در همین ایام و برخلاف منازعات رقابتی موجود میان محلات بوشهر بر سر برگزاری باشکوه تر مراسم، تنها در میان آئین های سوگواری عاشورایی زنان این شهر است که هیچ گونه دشمنی و درگیری ای گزارش نشده است.
۱۷۰۴.

پناهندگی به مثابه اعتراض؛ تحلیلی بر رمان هیچ دوستی بجز کوهستان از منظر نظریه ی زیبایی شناسی انتقادی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 275 - 298

کلید واژه ها: نظریه زیبایی شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت مهاجرت و پناهندگی هیچ دوستی بجز کوهستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۲۳
ادبیات همواره بخشی از مبارزه با ساختارهای قدرت بوده است. با ظهور مکتب فرانکفورت، مبحث انتقاد و نگاه سلبی به اکنونیت جامعه بشری بُعدی جدی تر و منسجمتر به خود گرفت. دستاورد مکتب فرانکفورت «نظریه زیبایی شناسی انتقادی» است، این نظریه، هنری را اصیل می داند که مستقل بوده و در پی رد وضعیت موجود و تغییر آن باشد. رمان«هیچ دوستی بجز کوهستان» مبتنی بر نوعی رئالیسم انتقادی است که ساختارهای قدرت را به چالش می کشد. هدف از این پژوهش، خوانشی از وضعیت مهاجرت و پناهندگی با استفاده از رُمان « هیچ دوستی بجز کوهستان» بهروز بوچانی است. مهاجرت و پناهندگی دستاویزی برای انتقاد از وضع موجود در کشورهای لیبرال دموکراتیک است که این رمان با استفاده از شیوه بیان و لحن اعتراضی و استفاده از نمادها و استعارات سعی در روایت وضعیت زندان«مانوس» دارد. این امر ظهور شکل های نوینی از سرمایه داری و استعمار را به چالش می کشد که در سوژه پناهنده و موقعیت پناهندگی خود را نشان می دهد.
۱۷۰۵.

بررسی پارادوکس و کارکردهای آن در بیان تجربه وحدت وجود در شعر عهد تیموری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی سال ۷۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۴۵ 125 - 148

کلید واژه ها: پارادوکس تجربه وحدت وجود بیان ناپذیری شعر عرفانی حوزه هرات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۴
عرفا برای تبیین اندیشه ها و تجارب عرفانی و انتقال این مفاهیم به دیگران و اقناع مخاطبان خویش، از ظرفیت های هنری زبان در قالب بیان پارادوکسی و متناقض نمایی بهره برده اند. عارفان تجارب عرفانی خود را فراتر از حدّ تقریر و توصیف می دانند و عده ای نیز بیان و توصیف آن را حتی ناممکن می شمارند. این حقایق و معارف بنا به احوال سالک، بسیار متفاوت و متغیر خواهند بود؛ اما آنچه هست اینکه چرا بازتاب این موارد در ساخت زبان به راحتی امکان پذیر نیست و اصولاً چرا پس از بازتاب زبانی آن ها، گزاره های حاصل، غیر قابل درک به نظر می رسند و در برخورد اول گاه متناقض و خلاف عادت جلوه می کنند که می توان متناقض گونگی را از ویژگی تجربه عرفانی محسوب نمود. شعر عرفانی و هنری حوزه هرات عهد تیموری، یکی از شاهکارهای ادب عرفانی در ادوار گذشته به شمار می رود که در گسترش و رونق بخشیدن عرفان تعلیمی نقش بارز دارد که متاسفانه جلوه های مفاهیم عرفانی و ابزار بیانی آن، کم تر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است و شهرت آن بیشتر در تجلی هنر است. این پژوهش، کارکرد پارادکس را به عنوان یک ابزار بیانی زبان عرفان تبیین نموده و نقش آن را در بازخوانی تجربه وحدت وجود در شعر عرفانی حوزه هرات برجسته ساخته است. حاصل بدست آمده از این تحقیق، عبارت از آن است که ابزار بیانی متناقض نما، با توجه به تناقض نمائی تجربه .وحدت وجود و شرایط گوینده و مخاطب جامعه عهد تیموری در حوزه هرات، یکی از بهترین و زیباترین شیوه بیان هنرمندانه و عارفانه است.
۱۷۰۶.

نقش جغرافیای انسانی قزوین در مناسبات ایران و شبه قاره هند (متون ادبی – تاریخی فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۲ 240-267

کلید واژه ها: ایران شبه قاره جغرافیای قزوین روابط فرهنگی – تاریخی متون ادبی - تاریخی فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۸
قزوین شهری رجال پرور در طول تاریخ بعد از اسلام بوده است. تا زمان تیموریان و ایلخانان، این شهر و مناطق تابعه آن گریزگاه فراریان سیاسی و متهمان مذهبی بود. موقعیت جغرافیایی شهر سبب گردید از همان ابتدای حاکمیت صفویان، مورد توجه شاه اسماعیل و شاه تهماسب قرار گیرد. شاه تهماسب بنا به دلایل مختلف آن را به پایتختی برگزید. باتوجه به اینکه ابعاد فرهنگی – اقتصادی هر شهری تابع مرکزیت سیاسی آن است، بنابراین تمرکز حکومت و قدرت سیاسی در قزوین بر شرایط این شهر بسیار تأثیرگذار بود. بعد از انتقال پایتخت به اصفهان، قابلیت اقتصادی شهر رو به تنزل نهاد اما همچنان نقش سیاسی و فرهنگی خود را حفظ نمود. این در حالی است که به خاطر وجود علمای مذهبی، شاعران و نویسندگان و رجال صاحب منصب قزوین، نقش کلیدی در روابط فرهنگی – سیاسی و اقتصاد با خارج بخصوص شبه قاره ایفا می کرد و هم رجالی را از شهرهای دیگر جذب می نمود. در عین حال عواملی چون رسمی شدن مذهب تشیع، فشار مذهبی (تعصب) و قدرت سیاسی این خطّه، مهم ترین دلایل و بسترساز روابط فرهنگی – سیاسی ایران و دولت های خارجی بخصوص شبه قاره در این عصر بوده است. همچنین به دلیل روح تسامح مذهبی حاکم بر دربار هند نسبت به مهاجرین، هریک از آن ها نیز حلقه های فکری و فرهنگی بین ایران و سرزمین هند شدند. از سوی دیگر روابط و تعاملات تنگاتنگ سرزمین های ایران و هند در طول تاریخ، خود شاهد دیگری بر این مدعا است؛ به خصوص اینکه زبان و ادبیات فارسی در زمان تیموریان و مغولان ایران و هند از چنان حرکت و اقتداری برخوردار گردید که کلیه گزارش ها و مکاتبات حکومتی هند می بایست در کنار زبان بومی هند به فارسی نوشته می شد و شاعران هندی عهد تیموری در هندوستان غالباً دو زبانه بودند. همین امر سبب تشویق بومیان شبه قاره به فراگیری زبان فارسی گردید و به گواهی شواهد تاریخی، لغات فارسی در اغلب این نقاط، هماهنگ و هم رنگ واژه های بومی هندی شدند. روش پژوهش در این مقاله توصیفی – تحلیلی (کتابخانه ای) می باشد.
۱۷۰۷.

بررسیِ ظرفیت های ساختاریِ شعر حجم برای گریز از گفتمان مسلط (مطالعه موردی اشعارِ یدالله رؤیایی)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان فارسی (شفای دل) سال پنجم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 79 - 104

کلید واژه ها: شعر حجم گفتمان گریزی تحلیل ساختاری یدالله رؤیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۹۸
شعر حجم به عنوان یکی از گونه های شعر نو که بیشتر با شیوه سرایش یدالله رؤیایی شناخته می شود یکی از ابهام برانگیزترین گونه های شعری معاصر است که تعاریف متفاوت و گاه متناقضی برای آن ارائه شده است . در این پژوهش با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و رویکرد تحلیلی توصیفی، کوشیده شده است که برخی جنبه های ساختاری این گونه از شعر که کمتر مورد توجّه قرارگرفته بررسی شود؛ از جمله این موارد کیفیت روساخت و ژرف ساخت این گونه از شعر با تکیه بر بررسی کارکرد محور همنشینی و محور جانشینی در آن است. بررسی دقیق این گونه از شعر با تمرکز بر شعر رؤیایی این نکته را بر ما آشکار می کند که شعر حجم، برخلاف برخی جریان های شعری پسامدرن، به دنبال معنا گریزی و تعهدگریزی نیست؛ بلکه راهکارهایی را در پیش می گیرد که در عمل به گفتمان گریزی می انجامد. با چنین رویکردی، شاعر با در هم ریختن معیار های مرسومی چون محور همنشینی و محور جانشینی که حامل پیام و محتوا در واقعیت روزمره زندگی هستند می کوشد تا مخاطب خود را از فضای واقعیت به سوی فراواقعیت عبور دهد. این فراواقعیت، همان واقعیتی است که متأثر از گفتمان های مسلط نباشد و خواننده بتواند در آن محتوایی بکر و ژرف در ذهنش تداعی کند؛ محتوایی که با ضرورت های ناخوشایندِ واقعیت روزمره آمیخته نشده است و خواننده بتواند با نگرش هنری خود، آن را بسازد و در قالب شعر درک کند. 
۱۷۰۸.

بازخوانی مؤلفه های گفتمان مدحی نظامی گنجوی در دیباچۀ اقبال نامه، بر بنیاد نظریۀ فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی دوره ۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 1 - 21

کلید واژه ها: نظامی اقبال نامه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مدح پادشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۶۹
اقبال نامه آخرین مثنوی نظامی گنجه ای است که بخشی از دیباچه اش حاوی ستایش ممدوح است. نورمن فرکلاف، زبان شناس انگلیسی، از بنیان گذاران تحلیل گفتمان انتقادی است. فرکلاف برای تحلیل متون، الگویی سه بُعدی پیشنهاد داده است: توصیف، تفسیر و تبیین. هدف نهایی او، روشن ساختن ارتباط میان متن، گفتمانی که متن در آن تولید می شود و مناسبات قدرت و ایدئولوژی و هژمونی است تا سرانجام مشخص شود که متنْ گفتمان و ایدئولوژی مسلط را بازتولید می کند، به چالش می کشد، یا تغییر می دهد. پرسش این است که نظامی در مدح پادشاه، با گفتمان مسلط چه مواجهه ای داشته است؟ دریافتیم که با وجود چندین گفتمان، گفتمان اشعری- صوفیانه، گفتمان اصلی است که اگرچه گاهی به چالش کشیده می شود، در مجموع نظامی آن را به نفع شاه و در جهت تداوم سلطه اش بازتولید می کند. شاعر در مشروعیت بخشی به ممدوح، به خوبی توانسته است از ظرفیت های واژگانی و دستور زبانی -گزینش واژگان و تعبیرات خاص، حُسن تعبیر، تقابل معنایی، وجه اخباری افعال، استفهام، جملات معلوم، ضمایر و قیود- و اصول عقاید اشاعره بهره بگیرد.
۱۷۰۹.

Motivations et attitudes d'apprentissage du français chez les étudiants Iraniens en milieu universitaire(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۱۴, Issue ۲, ۲۰۲۲ 39 - 52

کلید واژه ها: anglais attitude apprentissage Français motivation

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۱
Cet article présente les résultats d'une étude menée à l'université Shahid Chamran d'Ahvaz en Iran, qui visait à explorer les attitudes et les motivations des étudiants envers l'apprentissage du français en tant que matière universitaire. L'étude a utilisé un questionnaire de motivation et d'attitude, ainsi que des entretiens semi-structurés avec des étudiants du département de la langue française et du département de la langue anglaise. Les résultats ont montré que les étudiants du département de la langue française ont une attitude et des motivations significativement plus positives envers l'apprentissage du français que les étudiants du département de la langue anglaise. Les étudiants du département de la langue française ont choisi d'étudier le français comme matière universitaire et ont un intérêt prononcé pour la culture et la littérature françaises, ce qui contribue à leur motivation pour l'apprentissage de la langue. En revanche, les étudiants du département de la langue anglaise ont des motivations plus variées et certains considèrent que l'apprentissage du français est un défi. Ces résultats peuvent aider à améliorer les programmes d'enseignement du français aux universités iraniennes, en répondant aux besoins et aux motivations des étudiants des deux départements. Il est important de concevoir des programmes qui tiennent compte de la différence d'apprentissage du français en tant que matière universitaire et en tant que deuxième langue étrangère.
۱۷۱۰.

مؤلفه های تجددگرایی در دیوان اشعار میرزاده عشقی بر مبنای نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی پاییز ۱۴۰۱ شماره ۹۳ 7 - 33

کلید واژه ها: تجددگرایی شعر مشروطیت مفاهیم هویت ملی و دینی میرزاده عشقی نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۴۱
میرزاده عشقی یکی از نمایندگان برجسته و از پیشگامان جریان تجدد ادبی در دوره مشروطیت است که به ضرورت ایجاد تحولات اساسی در این عصر پی برده بود. صراحت لهجه، نکته بینی، جزئی نگری و تحلیل دقیق او درباره دگرگونی های سیاسی و اجتماعی به خوبی مشهود است؛ اما نگرش میرزاده عشقی به پدیده های پیرامونش یکسان و منسجم نیست. بیان مضامین متنوع درباره تجدد، ناهماهنگی در ساختار و مفاهیم شعری، تناقض اندیشی و تعارضات درونی شاعر سبب شده که اندیشه هایش به شکل منسجم و جامعی شناسایی نشود؛ ازاین رو لازم است تا دیدگاه ها و مضامین شعری وی بر مبنای روشی علمی و به طور کامل استخراج و تقسیم بندی شود. پژوهش حاضر باهدف شناسایی مفاهیم تجددگرایی در اشعار میرزاده عشقی، می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که مؤلفه های تجددگرایی در دیوان اشعار میرزاده عشقی کدام است؟ این تحقیق ازجمله پژوهش های کیفی است که با روش «راهبرد داده بنیاد» انجام شده است. در این روش پس از گردآوری داده های کیفی، مفاهیم مرتبط شناسایی و دسته بندی شده است. در پایان، با مقایسه و سنجش داده ها، مفاهیم و مقوله های تجددگرایی شامل 62 مفهوم در قالب 11 مقوله طراحی و تنظیم گردید. مقوله ها عبارت اند از: تحولات اجتماعی، امور سیاست داخلی، امور سیاست خارجی، مسائل اداری و دولتی، مسائل اقتصادی، مسائل علمی و آموزشی، مسائل نظامی و امنیتی، مسائل اعتقادی و مذهبی، تحولات زبانی و تحولات واژگانی که مقوله «امور سیاست داخلی» و «تحولات اجتماعی»، با 12 بار تکرار بیشترین بسامد را نسبت به سایر مقوله ها به خود اختصاص داد.
۱۷۱۱.

اجتماعیات در آثار بهرام صادقی از منظر کارناوال گرایی باختینی

نویسنده:
منبع: اجتماعیات در ادب فارسی سال ۱ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 13 - 32

کلید واژه ها: کارناوال باختین اجتماع صادقی تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۷۳
ادبیات از همان زمان پیدایش اش، اجتماعیات را در خودش بازتاب می داده است. ولی اوج این تحقیقات به متفکرانی چون کارل مارکس در قرن نوزدهم و گئورگ لوکاچ و لوسین گلدمن و تری ایگلتون و فردریک جیمسون و پی یر ماشری و... در قرن بیستم برمی گردد که دنبال خوانشی جامعه شناختی از ادبیات در آثار ادبی بودند. و این تحقیقات وقتی اوج گرفت که در نیمه اول قرن بیستم ولادیمیر پراپ ریخت شناسی قصه ها را نوشت و نشان داد که این قصه ها تقریباً در تمام جهان به لحاظ ساختار خیلی شبیه هم هستند و بعد از او میخائیل باختین آمد روی تاریخ شفاهی و فولکلورها و سنت ها از جمله کار کرد که اوج تحقیقاتش کتابش راجع به فرانسوا رابله بود که نشان داده بود چطور رنسانس در اعتلای فرهنگ شفاهی نقش داشته و رابله چطور توانسته بود از این فرهنگ شفاهی موجود و فولکلورها در اجتماعیات تاریخ بشریت استفاده بهینه بکند تا آثار پنج گانه اش را خلق کند که همچنان یکی از بهترین آثار ادبی جهان باقی بماند، طوری که منتقدان و رمان نویسان بزرگی چون میلان کوندرا همچنان بر پیوند رئالیسم گرتسک و فرهنگ شفاهی در آثار او تأکید کرده اند. این خنده کارناوال در آثار بهرام صادقی به خنده ای تلخ و هجوآمیز تبدیل شده است و نه خنده ای از سر شادی و سرور. ما در این مقاله سعی خواهیم کرد نشانه ها و شاخصه های کارناوال را در آثار صادقی و مخصوصاً داستان سراسر بررسی کنیم  و پی ببریم علت این دگرگونی خنده شاد به خنده سیاه چیست؟
۱۷۱۲.

مروری بر کتاب ویولون زن روی پل اثر خسرو باباخانی

نویسنده:
منبع: ادبیات متعهد دوره دوم شهریور ۱۴۰۱ شماره ۷ 8 - 13

کلید واژه ها: اعتیاد روایت داستانی ویولون زن روی پل خسرو باباخانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۲۳۱
این نوشته، نگاهی متفاوتی است به کتاب ویولون زن روی پل اثر خسرو باباخانی که در سال 1401، انتشارات جام جم آن را به چاپ رسانده است. این کتاب، تجربه زیستی نویسنده در خصوص مصرف مواد مخدر و رهایی از آن است. در صفحه ابتدایی کتاب، یادداشتی به خط نویسنده خوش می درخشد که آبرویش را در کف دست گذاشته تا مگر بتواند انسان دربند موادی را آگاه کند و راه ظلمت به سوی نور را نشان او دهد. * «من بیش از سی سال در ظلمت زیسته ام ، اما راهی به نورنمی یافتم. تا آنکه خداوند ولی من شد و من را از ظلمت به سوی نور هدایت کرد.«من این خاطرات را نوشتم تا راه را به چند میلیون مصرف کننده مواد مخدر نشان دهم. ممکن است بگویند شاید یک نفر راه بیابد. من می گویم در این صورت هم اجرم را گرفته ام. در مقابل رنج بی انتهای مصرف کننده ها و خانواده هایشان آبرو و اعتبار خانواده من چه اعتباری دارد؟ هیچ.» وابستگی مصرف به هر نوع مواد، گاهی می تواند سرسره ای غیر قابل برگشت باشد. مسیری که متوقف نمی شود .
۱۷۱۳.

نشانه های آیینی در حماسه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادبیات آیینی دوره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 135 - 152

کلید واژه ها: شاهنامه نشانه های آیینی توتم نیاپرستی مهرپرستی دوگانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۲
آگاهی ما از فرهنگ ها و تمدن های گذشته معمولاً از دوره های تاریخی فراتر نمی رود؛ ازاین رو، شگفت نخواهد بود که در ابتدای زندگی برخی ملت ها، با آراء و عقایدی برخورد کنیم که پیشرفته به نظر می آید. این، دلیل هوش و ذکاوت برتر آن ملت نیست، بلکه ما از دوره ای از حیات اجتماعی آن ها اطلاع داریم که ابتدای تاریخ است و در این دوره است که به نظر می رسد آن ها نسبت به هم زمانان خود افکاری پیشرفته تر و تمدن و فرهنگی مشخص تر دارند. زندگی قوم ایرانی چنین است. نگارنده در این مقاله می کوشد از طریق بازیافت نشانه های مکتب های فکری و اخلاقی (کیش توتم، نیاپرستی، مهرپرستی و دوگانگی) در حماسه ملی (شاهنامه فردوسی) این فرضیه را اثبات کند.
۱۷۱۴.

تحلیلی بر ساحت های وجودی شمس تبریزی از خلال بررسی مقالات شمس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۹ 73 - 98

کلید واژه ها: شمس تبریزی مقالات شمس ساحت های وجودی روان شناسی تحلیلی ناخودآگاه ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
ساحت های وجودی انسان نمایان گر اندیشه و رفتاری از اوست که ریشه در علوم گوناگون دارند. کنش ها و رفتارهایی که از این ساحت ها در انسان نمود می یابد، براساس نوع تقسیم بندی مشمول ویژگی هایی مخصوص به خود است؛ بنابراین روشی مناسب برای شناخت ابعاد مختلف انسان به شمار می آید. زندگی شمس تبریزی همواره در هاله ای از ابهام بوده و از این رو پیوسته مخاطب را برای آگاهی از ابعاد مختلف رفتاری خود تشویق و ترغیب کرده است. نوشتار پیش رو که به روش تحلیل و تبیین محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای تنظیم شده، می کوشد با الگوبرداری از طبقه بندی شفیعی کدکنی در تبیین ساحات وجودی انسان به سه دسته روشن، خاکستری و تیره شخصیت شمس تبریزی را با توجه به مقالات او تحلیل و هریک از ساحت های وجودی شخصیت او را با رویکردی روان شناسانه تبیین نماید. نتایج این جستار نشان می دهد که شمس دارای ویژگی های بسیار پسندیده، دیدگاه هایی انتقادی و نیز خصوصیات ناپسند است، امّا به سبب برخورداری از جمال زیبای درونی در اذهان مخاطبان خود خوش می نشیند و هر خواننده با تفکر در مقالات شمس در می یابد که او در اغلبِ سخنان خود در پی یافتن مظاهر خوبی هاست. عشق به پروردگار و یاری جستن از او، مهر و مهرورزی از جمله خصیصه هایی ا ست که در ساحت روشن او همواره موجب جاودانگی و درخشش است. در ساحت خاکستریِ شمس، با عارفی روبه رو هستیم که بسیاری از عرفای نامدار ادبیات فارسی را با برچسب عدم متابعت از پیامبر مورد نقد و نکوهش قرار می دهد. ساحت سیاه وجودیِ شمس شامل تندخویی ها، پرخاشگری ها، توهین ها و تحقیرهایی است که بر زبان می راند.
۱۷۱۵.

تحلیل و بررسی عدالت اجتماعی با تکیه بر تاریخ و آگاهی طبقاتی لوکاچ و آئینه ای برای صداها و هزاره دوم آهوی کوهی شفیعی کدکنی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال ششم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۰ 173 - 197

کلید واژه ها: عدالت اجتماعی لوکاچ شفیفی کدکنی تاریخ و آگاهی طبقاتی آئینه ای برای صداها هزاره دوم آهوی کوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۲
کتاب های تاریخ و آگاهی طبقاتی از جورج لوکاچ و آئینه ای برای صداها و هزاره دوم آهوی کوهی از شفیعی کدکنی اگر چه از لحاظ صوری  متفاوت و در قالب های غیر همگون به نظر می رسند، امّا در باطن دارای بنیانی همسان فکری هستند که حاصل تشابه دیدگاه های دو متفکّر غربی و شرقی در تبیین عدالت اجتماعی برای جامعه ای پویا است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی این آثار در جهت نشان دادن وحدت نیازهای انسان و جامه عمل پوشاندن به آرزو های انسان آرمانی با کرامت اجتماعی است که علی رغم تفاوت های مکانی به علّت همسانی مسائل زندگی در عصر حاضر است. روش انجام این پژوهش توصیفی– تحلیلی با بهره گیری از یاد داشت های کتابخانه ای است. هدف در پژوهش حاضر این است که با تکیه بر اساس نظریّه آگاهی طبقاتی فردی، واکنش عقلانی، ایجاد نیروی محرّکه و کاهش نابرابری ها برای توسعه اجتماعی و فرهنگی مورد کنکاش قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که روند شکل گیری آگاهی های اجتماعی با محتوای اجتماعی و فلسفی روشن بینانه این آثار از سه مرحله برخوردار است. مرحله آگاهی که به شکل شئ وارگی آشکار می گردد. در مرحله دوم اعتراض وارد شکل های نمادین می شود و در نهایت بر مرحله تثبیت می انجامد که هدف متعالی دو متفکّر آزادمنش است.
۱۷۱۶.

جایگاه تاج و کلاه در نمادپردازی متون عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 30 - 50

کلید واژه ها: عرفان و تصوف اسلامی سرپوش نمادپردازی رنگ ها و نورهای نمادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
نمادها و سمبل ها بخشی از زبان عرفانی و جایگاه ظهور حقایق اشراقی و باطنی هستند که در گذر زمان و پهنه مکان، تغییر یافته اند و مطالعه آنها برای شناخت صحیح عرفان ضروری است. سرپوش های عارفان و صوفیان در اشکال و رنگ های مختلف، نمونه کاملی از این  نمادپردازی های عارفانه بوده اند، آن ها را «تاج فقر» نامیده اند و در رنگ «سفید» تقدس و صفا، در رنگ «سیاه» استهلاک در فقر، در رنگ «سرخ» قدرت و شهادت و در رنگ «ارزق»، امتزاج احوال را می دیده اند. در کلاه های ترک دار، هر ترک را نشانه ترک یکی از رذائل و طلب یکی از فضایل می دانسته اند. عرفا و صوفیه غالباً ساده ترین سرپوش ها را که بیشتر از نمد، پشم یا کرباس تهیه می شده برای نشان دادن بی اعتنایی خود به دنیا و پشت پا زدن به زرق و برق مادی استفاده می کرده اند. در این پژوهش که از نوع کتابخانه ای است به روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع دست اول و متون معتبر عرفانی به تفسیر و تحلیل داده ها پرداخته شده است.
۱۷۱۷.

نوآوری، تجزیه و ترکیب اوزان در غزل معاصر با تکیه بر اشعار آرش آذرپیک

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین ادبی (شیرین و شکر) سال اول تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 293 - 311

کلید واژه ها: وزن اوزان جدید اوزان سیمینی آرش آذرپیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۵۵
موسیقی و وزن یکی از ساحت های کلمه است که با تأکید بر جوهره ی گفتاری، نوشتاری و معنایی نمود و بروز یافته است هر چند تأکید اصلی بر جوهره آوایی_گفتاری است. وزن و موسیقی تا انقلاب نیما به تبعیت از غزل کلاسیک سروده می شد. اما با انقلاب نیما و جنبش سیمین بهبهانی در غزل معاصر، وزن عروضی و موسیقی غزل نیز دستخوش تغییراتی شد. مقاله ی حاضر، با هدف کلی بررسی میزان نوآوری، تجذیه و ترکیب اوزان عروضی در غزل معاصر با تکیه بر موسیقی شعر آرش آذرپیک گردآوری و تدوین شده است. با توجه به اینکه هیچ یک از شاعران پسا سیمینی در وزن عروضی و موسیقی نوآوری نداشته اند؛ و اغلب از اوزان جویباری بهره برده اند، آرش آذرپیک یکی از ادامه دهندگان راه سیمین است. که در اوزان ابداعی وی با بسامد فراوان غزل سروده و دست به نوآوری نیز زده است. در این مقاله اوزان پرکاربرد، نوآور و کلاسیک که مشخص گردیده و ذکر خواهد شد؛ مورد تحلیل واقع شده است. در پایان نیز با توجه به شواهد، به این نتیجه دست می یابیم که آذرپیک جزء معدود غزل سرایان پساسیمینی است که در ساحت وزن و موسیقیِ غزل مبدع و نوآور است.
۱۷۱۸.

ارزیابی فرهنگی یک مجموعه کتاب فارسی بیاموزیم و یک مجموعه کتاب تاپ ناچ (Top Notch) به عنوان زبان خارجی: براساس الگوی جامع هاتِس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰ (پیاپی ۱۱۰) 253-282

کلید واژه ها: آزفا تاپ ناچ تحلیل محتوا فارسی بیاموزیم فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۵
با توجه به نقش فرهنگ در آموزش زبان دوم/خارجی، پرداختن به محتوای فرهنگی کتاب های آموزش زبان از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، چگونگی نمود موضوعات فرهنگی در دو مجموعه فارسی بیاموزیم و تاپ ناچ (Top Notch) براساس الگو و فهرستگان 20 پرسشی فرهنگی هاتِس (Hatoss, 2004) که دربردارنده طیف گسترده ای از موضوعات فرهنگی است بررسی شد. نتایج نشان می دهد که مجموعه تاپ ناچ در معرفی موارد مرتبط با تکثرگرائی فرهنگی، ارائه فرهنگ به صورت پویا، به روز بودن فرهنگ زبان مقصد، آموزش صریح و مستقیم مسائل فرهنگی و دعوت زبان آموزان به اندیشیدن در مسائل فرهنگی بهتر از مجموعه فارسی بیاموزیم عمل کرده است. به علاوه، دو مجموعه در پرداختن به توانش کاربردی و ارتباطات غیرکلامی، نمادشناسی، فرهنگ ظاهری و ژرف و نپرداختن به مسائل انتزاعی عملکرد مطلوبی داشته اند اما در بحث آموزش مسائل فرهنگی به صورت تجربی عملکرد ضعیفی از خود نشان داده اند. در مقابل، در مقایسه با مجموعه تاپ ناچ، مجموعه فارسی بیاموزیم توجه مناسبی به معرفی فرهنگ کلان داشته است. و در نهایت این که در حوزه ارتباطات بینافرهنگی، مجموعه تاپ ناچ با توجه به معرفی فرهنگ های مختلف، موفق تر از مجموعه فارسی بیاموزیم عمل کرده است.
۱۷۱۹.

La fonction paradoxale de l’habillement dans le roman Madame Bovary(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Revue des Études de la Langue Française, Volume ۱۴, Issue ۲, ۲۰۲۲ 67 - 80

کلید واژه ها: Collectivité Goût Individu Paradoxe Singularité

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۴۶
. Les études antérieures sur le chef-d'œuvre de Gustave Flaubert se sont penchées sur les personnages du récit, mais elles ont moins abordé la question de leur tenue et sa fonction contradictoire dans les rapports sociaux. Le roman de Madame Bovary montre que les gens sont fortement influencés par la classe aisée de la société dans leur apparence. En d'autres termes, les riches offrent une forme d'unité aux masses, et les privent de leur individualité. Cette recherche porte sur le processus de transformation de l'individu et les transformations que lui impose la consommation. En fait, le sujet de l’habillement est à la base d'un récit écrit pour critiquer une société consommatrice. Donc, la couture dans sa fonction contradictoire étant à l'origine de la créativité de l'ouvrage constituera le sujet de cet article. Si le but de Flaubert était d'écrire un "livre sur rien", son point de vue à l'égard de la contradiction y existant l’a fait atteindre ce but. L’article présent, en appuyant sur les idées de Pierre Bourdieu, examinera le rôle du vêtement dans le processus de socialisation des personnages. Il essayera d'en montrer la fonction inversée aussi bien que son influence sur l’héroïne du roman.  
۱۷۲۰.

نقش آشنایی زدایی مبتنی بر مؤلفه های سبک هندی(صائب و بیدل) در سبک شعر آیینی محمد سهرابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادبیات آیینی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 149 - 174

کلید واژه ها: سبک هندی آشنایی زدایی شعر آیینی محمد سهرابی صائب بیدل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
محمد سهرابی از شاعران آیینی معاصر با تخلص «معنی» است. با سیری در شش دفتر شعری او به نظر می رسد وی به سبک هندی و تتبع از صائب و بیدل علاقه خاصی دارد. انحراف از نُرم به مثابه عنصری مهم، همان گونه که سبب تمایز شعر سبک هندی از اشعار دوره های پیشین شد، سبب نو شدن شعر آیینی محمد سهرابی نسبت به آیینی سرایان پیش از خود نیز شد. برخی از مؤلفه های آشنایی زدایی را می توان در سبک هندی ردیابی کرد. در پژوهش پیش رو کوشیده ایم به این پرسش پاسخ دهیم که با نظرداشت ویژگی های سبکی شعر هندی، به ویژه اشعار صائب و بیدل، محمد سهرابی از کدام ویژگی ها و مؤلفه های آن در ایجاد آشنایی زدایی در آفرینش شعر خود بهره گرفته است. به این منظور، با روش تحلیلی- توصیفی و بر اساس شواهد و مستندات به دست آمده، نشان داده ایم که سهرابی با خلق ترکیبات خاص، همانند صائب و بیدل هم تصاویر شعری خود را مخیل تر کرده، هم این ظرفیت زبانی را به خدمت مضمون درآورده است. ذوق شاعرانه او صرفاً متعهد و همگام با ذوق عامه نیست، بلکه در راه خلق مضامین جهانی نیز گام برداشته است. وجود اسلوب معادله در شعر سهرابی، بیانگر ظرفیت زبانی دیگری است که سبب شده است لفظ در ساختار دو عبارت مستقل از هم در خدمت مضمونی واحد قرار بگیرد. ذوق سهرابی صرفاً در خدمت خواص هم نیست و با بهره گیری از اصطلاحات عامیانه و باورهای رایج در بین عموم، توانسته است زمینه ای برای انس عامه با شعر خود فراهم آورد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان