درخت حوزه‌های تخصصی

هنرهای تجسمی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
تاریخ هنر جنبش ها/سبک ها/مکاتب گروه های ویژه منابع و کلیات نقد و بررسی کتاب هنرهای زیبا هنرهای کاربردی
هنرهای تجسمی هنرهای نمایشی
تصویر سازی خوشنویسی و کتابت طراحی، نقاشی عکاسی مجسمه سازی و برجسته کاری
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۰۱ تا ۵۲۰ مورد از کل ۴٬۳۶۴ مورد.
۵۰۱.

بررسی کتیبه کاشی های زرین فام مزار حضرت فاطمه معصومه(س) در قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 77 - 88

کلید واژه ها: ابوزید خاندان طاهر کاشانی زرین فام سده هفتم ه.ق کتیبه کاشی مزار حضرت فاطمه معصومه(س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۸۷
هنر سفالگری ایران، از دیرباز به عنوان قدیمی ترین نمونه آثار تولیدی، مهم ترین شاخص های فرهنگی، اجتماعی و هنری ایران را بازنمود ساخته است. در این میان، شیوه سفالگری زرین فام، نقطه اوج سفالگری اسلامی در ایران است. در اوج دوران تولید سفالینه های زرین فام در سده هفتم هجری قمری، هنرمندان ایرانی به خصوص خاندان های صنعتگر و هنرمند مانند خاندان طاهر کاشانی، با توسعه روش های ساخت آثار زرین فام به چنان توانایی در این عرصه دست یافتند که این فن را در کتیبه کاشی ها و محراب مهم ترین اماکن مقدس ایران به کار بستند. این مقاله در بستری تاریخی و تطبیقی، به بررسی نمونه های موجود در مزار حضرت فاطمه معصومه(س) و چگونگی رابطه آنها با نمونه های دیگر در ایران پرداخته است. بر این اساس، همکاری خاندان ابی طاهر به صورت خاص «محمد بن ابی طاهر» و «علی بن محمد» و شخص «ابوزید» در تولید این آثار بر اساس رقم های موجود، مشهود است. اهمیت آثار به حدی است که رقم «ابوزید» را در دو کتیبه مجزا می توان مشاهده کرد. همچنین تاریخ 602 ه.ق و رقم بانیان کاشی ها می تواند آنها را قدیمی ترین نمونه کتیبه کاشی های موجود در این سرزمین معرفی کند.      
۵۰۲.

تبیین نسبت «بافت محورانه» میان زیبایی شناسی و اخلاق در گرافیک تجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 37 - 46

کلید واژه ها: زیبایی شناسی اخلاق خودآیینی اصالت اخلاق بافت محوری بریس گات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۵۴
شرح و تبیین رابطه میان هنر و اخلاق، از دیرباز سهم عمده ای در پیکره تفکر فلسفی داشته است. با مطالعه ای بر گونه شناسی این نظریات، می توان روابط میان هنر و اخلاق را در دو ساحت «اصالت اخلاق» و «خودآیینی هنر» طبقه بندی کرد. قائلان به نظریه اصالت اخلاقی، بر مبنای اصول اخلاقی، به قضاوت آثار هنری می پردازند؛ حال آن که مدعای حامیان خودآیینی، جدایی مرزهای زیبایی شناسی از اخلاق است. در گرافیک تجاری که از اقتضائات جامعه امروزی و هنر آن به شمار می آید، امروزه با کمترین تبلیغی مواجه هستیم که به بازنمایی عینی ویژگی های کالا یا خدمات بپردازد؛ شمار کثیری از تبلیغات تجاری، به مدد استفاده از عناصر تخیلی در بیان و تکنیک های تصویری، به «بازنمایی کاذب» ویژگی هایی از محصول می پردازند که مطابق خصوصیات ماهوی کالا و خدمات نیست؛ با اتخاذ رویکردی اخلاقی به مسئله حاضر، عدم صدق یادشده در تبلیغات تجاری، از مصادیق قبح اخلاقی است، اما از سوی دیگر، نمایش ویژگی و خصوصیات عینی محصول، ساحت خلاقانه اثر را مخدوش خواهد کرد. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی و ابزار جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، به بازخوانی نظریه های هنر و اخلاق پرداخته و کاربست دیدگاه بافت محوری «بریس گات» را در صورت بندی تناقض یادشده میان وظیفه اخلاقی و وجه زیبایی شناختی در تبلیغات، نشان می دهد.
۵۰۳.

مواجهه شیلر با اندیشه های زیبا شناسانه ی کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 15 - 22

کلید واژه ها: روشنگری دوگانه انگاری حس و عقل کانت شیلر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۱
شیلر نقد قوه ی حکم کانت را آغازی برای پژوهش های فلسفی خویش درباب هنر و زیبایی قرار می دهد. در این میان، آنچه بیش از همه او را به تأمل واداشت، غلبه بر «دوگانه انگاری» کانتی در خصوص «ضرورت و آزادی» و «حس و عقل» بود. او این «دوگانه انگاری» را بخشی از معضلات و مشکلاتی می داند که گریبان انسان مدرن را گرفته است. روشنگری و مدرنیته را سبب ساز این مشکلات می داند. این تحقیق با رویکردی توصیفی تحلیلی به مواجهه شیلر با آراء زیبا شناسانه کانت می پردازد و نشان می دهد که چگونه می توان از دل ضرورت به آزادی رسید و چگونه می توان تقابل میان جزء و کل، وظیفه و میل، طبیعت و انسان را از میان برداشت. در این راستا شیلر تلاش کرد کار ناتمام کانت را در پیوند عقل نظری و عملی، به نتیجه برساند، و بر «دوگانه انگاری» اندیشه های وی فائق آید. در این پژوهش خواهیم دید که شیلر به واسطه مفهوم بازی از تقابل ماده صورت / حس عقل فراتر می رود و به "دوگانه انگاری" وحدت می بخشد . شیلر از هنر به مثابهجایگاه تحقق بازی برای وحدت بخشیدن به این دو عنصر و در نتیجه وحدت بخشیدن به انسان بهره می گیرد . وحدتی که خود چیزی نیست جزء بازی
۵۰۴.

مفهوم زیبایی و مبانی زیبایی شناسی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 5 - 14

کلید واژه ها: قرآن زیبایی زیبایی شناسی توازن تناسب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۱۸
در این مقاله که بخشی از یک تحقیق بلند در باب زیبایی شناسی در متون اسلامی (اعم از قرآن، روایات و حکمت اسلامی) و نیز تبیین اصطلاح Kalon در فلسفه یونانی است، به بررسی مفهوم زیبا (حُسن) و معانی آن در قرآن کریم پرداخته شده است. مفهوم زیبایی که در رساله هیپیاسِ بزرگ افلاطون، بسیار دشوار می نمایاند و اصولاً این رساله با جمله «زیبا دشوار است» آغاز می شود، سرگذشت بسیار بلندی از فیثاغورث تا هیدگر دارد. در اندیشه اسلامی نیز این اصطلاحِ به ظاهر بیٌن و روشن و البته متضلٌع و چندوجهی، در دو حوزه قرآن و روایات و نیز حکمت و اندیشه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این مقاله با محوریت قرآن به تبیین مفهوم زیبایی و زیبایی شناسی در این کتاب آسمانی (که مصدر و منشأ جعل و وضع معانی در تمدن اسلامی است) پرداخته و سعی نموده است به دو سؤال بنیادی پاسخ دهد: قرآن زیبایی را امری معقول می داند یا محسوس؟ آن را کیفیتی در ادراک می داند یا اجتماع عناصری کمّی در اعیان؟ روش تحقیق مقاله تحلیلی تفسیری بوده و مهمترین دغدغه آن پاسخ به سؤالات فوق است؛ سؤالاتی که در متن تحقیق بر پایه آیاتی از قرآن پاسخ هایی روشن و بیٌن یافته اند.
۵۰۵.

تعیین رابطه میان ویژگی های شخصیتی، خلاقیت و خودشکوفایی در دانشجویان رشته طراحی صنعتی: نقش تفاوت جنسیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 115 - 124

کلید واژه ها: هنر طراحی صنعتی ویژگیهای شخصیتی خلاقیت خودشکوفایی تفاوت جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۵۴
هدف از انجام این تحقیق پی بردن به رابطه میان برخی از متغیرهای بنیادین در آموزش هنر نظیر ویژگیهای شخصیت، خلاقیت و خودشکوفایی با در نظر گرفتن تفاوت های جنسیتی در میان دانشجویان هنر بوده است. دانشجویان رشته طراحی صنعتی هر چهار سال تحصیلی از میان دانشجویان دانشگاه هنر بصورت غیر تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق عبارنتد از: ابزار سنجش خلاقیت آزمون تفکر خلاق تورنس (TTCT)؛ آزمون پنج عاملی ویژگیهای شخصیت (NEO-FFI)؛ ابزار خودشکوفایی استعداد (MAP) میباشند. جهت تحلیل همبستگی در SPSS از ابزار پیرسون استفاده شد. تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ این پرسش است که چه رابطهای میان ویژگیهای شخصیتی و خلاقیت با خودشکوفایی در دانشجویان رشته طراحی صنعتی وجود دارد و همچنین چه تفاوتی میان دانشجویان پسر و دختر وجود دارد. یافته های تحقیق نشان میدهد که میان دانشجویان پسر و دختر تفاوتهای اندکی وجود دارد بدینصورت که تنها تفاوت میان دانشجویان پسر و دختر بین ویژگیهای شخصیت با خلاقیت در عامل روان آزردهخویی است. همچنین تنها تفاوت میان دو گروه بین شاخص خلاقیت و خودشکوفایی در وظیفه شناسی است. در نهایت، میان خلاقیت با خودشکوفایی میان دانشجویان دختر و پسر تفاوت وجود ندارد.
۵۰۶.

بررسی تأثیر کارکردهای طراحی صنعتی کیوسک های راهنما در حرم امام رضا(ع)، بر میزان رضایتمندی زائران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 123 - 136

کلید واژه ها: اطلاع رسانی حرم امام رضا(ع) رضایتمندی زیبایی شناسی کارکرد فنی کیوسک راهنما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۵۶
با توجه به اهمیت حرم امام رضا(ع) و فراوانی زائرانی که در این مکان حضور می یابند، انجام اقداماتی برای افزایش میزان رضایتمندی آنها ضروری است. هدف کلی از پژوهش حاضر، افزایش میزان رضایتمندی زائران حرم رضوی از طریق ارائه مناسب اطلاعات به وسیله کیوسک های راهنماست. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری را زائران حرم تشکیل می دهند که 420 نفر از آنها به عنوان نمونه، به روش داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده و از طیف لیکرت برای دریافت میزان رضایتمندی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از جدول فراوانی، میانگین و انحراف معیار و برای تحلیل فرضیات، از آزمون هم بستگی و میانگین جامعه آماری استفاده شده است. نتیجه تحلیل ها ثابت کرد بین عملکرد و ارائه مناسب اطلاعات از طریق کیوسک های راهنما، با میزان رضایتمندی زائران ارتباط وجود دارد. یافته های پژوهش نشان داد زائران از اطلاع رسانی در حرم و کارکرد کیوسک های موجود رضایت ندارند و این نارضایتی از کارکردهای فنی، بیشتر از کارکردهای زیبایی شناسی است. با توجه به مطالعات، رعایت ملاحظات طراحی و ساخت، اصول ارگونومی و آنتروپومتری، زیبایی شناسی، مکان یابی، استفاده از عناصر معماری اسلامی و فرم، رنگ و مصالح هماهنگ با محیط موجب کارکرد صحیح کیوسک ها و درنهایت، افزایش رضایتمندی زائران می شود.      
۵۰۷.

پژوهش کنش محور در قلمرو هنر، جنبشی نوین در روش شناسی پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 17 - 28

کلید واژه ها: پژوهش پژوهش هنر روش شناسی پژوهش کنش محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۸۴
از مباحث ضروری پژوهش دانشگاهی در حوزه هنر و طراحی، روش شناسی است. اینکه چگونه می توان بدون توسل به روش های نظری یا علمی محض با بکارگیری روش های مناسب در پژوهش هایی که مبتنی بر کنش هنری است به تحقیقات قابل قبولی دست یافت، کار آسانی نیست. رشد فزآینده پژوهش های کنش محور در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته های هنر دو دهه اخیر دنیا نشانگر عدم کارآمدی روش های پژوهشی است که بدون در نظر گرفتن ماهیت هنر از حوزه های دیگر بدان سرایت کرده است. در این مقاله تلاش شده است با واکاوی روش های مورد استفاده درپژوهش هایی که منجر به خلق آثار هنری می شود به ارائه ی راهکاری عمومی دست یافت. روش شناسی پژوهش کنش محور متناسب با مسئله پژوهش و اغلب به صورت میان رشته ای است که به دلیل پیچیدگی هنر و مسائل پژوهشی مربوط به آن متناسب با هر پروژه ای صورت بندی می شود. در پی استفاده از این روش پژوهشی درحوزه ی هنر و طراحی، علم و معرفت جدیدی از طریق تجربه و نتایج آن پدید می آید و اصالت و صحت آن با توجه به بدیع بودن نتایج پژوهش که ممکن است به صورت آثار هنری، موسیقی، طراحی، رسانه های دیجیتالی، اجرا (پرفورمنس)، نمایشگاه باشد، مشخص می شود.
۵۰۸.

هدایت فرایند طراحی محصول از طریق نظام فرایندی چکیده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 109 - 120

کلید واژه ها: فرایند طراحی محصول چکیده تفکر مدل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۷۱
فرایند واقعی طراحی محصول، نظیر آنچه که در فرایند طراحی محصولات معطوف به بازار انجام می گیرد، با برخی اشکال کلاسیک فرایند تفاوت هایی دارد. توسعه دانش بومی دیزاین نیازمند بررسی تجارب عملیاتی داخلی در تطبیق با الگوهای معتبر جهانی است. این مقاله با تکیه بر نظام فرایندی و متودمحور به بررسی فرایند واقعی طراحی محصول در تطبیق با این نظام پرداخته است. برای این منظور پس از ذکر اصول تفکر طراحی در مواجهه با نگاه فرایندی، مسیر طراحی دو محصول پزشکی هولتر و شاک ویو که برای دو شرکت داخلی انجام شده اند به صورت گزارش گام به گام آمد. مراحل انجام این پروژه ها با تمرکز بر شیوه و متودمحور انجام شد و اصول تفکر طراحی در این میان به عنوان سنگ محک مسیر بکار گرفته شدند. ارزیابی نتایج هردو پروژه از موفقیت قابل قبول آنها در پاسخ به نیازها، عملکرد شیوه فرایندی در هدایت پروسه طراحی محصول و انطباق مسیر با اصول تفکر طراحی حکایت دارند. جمع بندی نتایج امکان طرح الگوی تصویری جدیدی از فرایند دیزاین را با عنوان فرایند لیوانی دیزاین امکانپذیر ساخت. نتیجه گیری نهایی ضمن ارزیابی نکات مثبت این مدل در بازنمایی برخی ویژگی های فرایند طراحی چکیده، لزوم توسعه آن را در مطالعات آتی گوشزد می کند.
۵۰۹.

بررسی مؤلفه های تعاملی فرم و متن در ساختار زیباشناسانه آثار نقاشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 23 - 32

کلید واژه ها: نگارگری ترکیب بندی فرم و متن زیباشناختی ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۵
آنچه نگاره های ایران رادرکنار دیگر ویژگیهایش متمایز از نقاشی های هم عصر خود و حتی پس از آن معرفی می نماید، نوع نگرش هنرمند در شرح موضوعاتی با بنمایه های تخیلی،افسانه ای، تغزلی و تاریخی و تعامل زیباشناختی میان متن و فرم وبسط مفهومی اثر است که با طرح سوال اصلی پژوهش یعنی؛ چگونگی وجوه زیباشناختی فرم متن نوشتاری و چیدمان وترکیب آن درکادر و عناصر بصری اثر، به مطالعه آن می پردازد. در مقاله حاضر، ضمن بررسی عناصر بصری و ساختار زیبایی شناختی نگاره ها، تلاش شده تا با مطالعه چگونگی تعامل مولفه های بصری فرم ها و متون ،تاثیر زیباشناختی، محتوایی و معنایی نوشته ها در کنار نقش ساختاری و تعاملی آنها، موردپژوهش و ارزیابی قرار گیرد که به نظر می رسد، هنرمند از این تعامل به عنوان کیفیت بصری در نگاره ها بهره برده است و بر این اساس محقق گردید که نگرش محققین و هنرمندانی که نگاره های ایران را صرفا تصویر سازی متون و مرتبط با متن می نگرند، فرض درستی نیست و نگاره هایی که هنرمند در کمپوزیسیون آنها متن را با دقت خاصی گزینش نموده است میان متن وفرم نوشتاری رابطه معناداری وجود داشته و از تعامل بصری ویژه ایی برخوردارند.
۵۱۰.

مروری بر توصیف ویژگی الیاف کاغذهای دوره سلجوقی و تیموری و بهره گیری از روش ها و ابزارهای دستگاهی در شناسایی الیاف آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 67 - 76

کلید واژه ها: شناسایی الیاف کاغذ تیموری شناسایی الیاف کاغذ سلجوقی معرف های شیمیایی کاغذ میکروسکوپ الکترونی میکروسکوپ پلاریزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۳
نسخ خطی دوره سلجوقی و تیموری، از نفیس ترین آثار کتاب آرایی و نسخه پردازی محسوب می شوند و بسیاری از محققان به توصیف کاغذهای اولیه در نسخه پردازی ایرانی- اسلامی پرداخته اند. نتایج حاصل از مطالعات تاریخی نشان می دهد کاغذهای دست ساز دوره سلجوقی و تیموری، کاغذهایی به نام سمرقندی، بغدادی و خراسانی بوده اند و عموماً شامل گیاهان غیرچوبی می شوند. در این میان، الیاف گیاهی کتان، کنف و شاهدانه بیشتر استفاده شده اند. با این حال، اطلاعات دقیقی درباره ساختار این کاغذها وجود ندارد. هدف اصلی در این پژوهش، گردآوری اطلاعات در زمینه نحوه شناسایی الیاف در کاغذهای تاریخی دوره سلجوقی و تیموری است تا با انطباق بر روش های تجربی کیفی، کمی و دستگاهی، شناخت این کاغذها میسر شود. براساس نتایج، روش های بسیاری علاوه بر کاربرد معرف های شیمیایی که روشی کیفی است، وجود دارد؛ به طوری که با استفاده از میکروسکوپ های الکترونی، بررسی سطحی الیاف در کاغذها امکان پذیر شده است و ویژگی هایی همچون تاب و اندازه الیاف، برجستگی ها و خطوط متقاطع آنان را آشکار می نماید. همچنین استفاده از میکروسکوپ پلاریزان نه تنها با تغییرات رنگی بر سطحِ الیاف، آنها را متمایز می کند، بلکه وجود اگزالات کلسیم در الیاف را تصدیق  می کند و نقش مؤثری در شناسایی الیاف کاغذهای تاریخی اولیه دارد.    
۵۱۱.

تنوع نقوش گیاهی در نقاشی دیواری عصر زندیه در شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 43 - 52

کلید واژه ها: تزیینات معماری دوره زندیه شیراز نقاشی دیواری نقوش گیاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۸
استفاده از نقاشی دیواری یکی از شیوه های متداول تزیینات معماری در بناهای دوره زندیه در شیراز بوده است. از آنجا که فضای غالب دیوارنگاره های دوره زندیه با نقوش گیاهی پوشیده است، موضوع این مقاله نیز به بررسی و تحلیل کیفی این نقوش محدود شده است. بدین منظور، ابتدا آثار اصیل نقاشی دیواری در ارگ کریم خان، تکیه هفت تنان و عمارت کلاه فرنگی باغ نظر شناسایی و سپس تنوع نقوش گیاهی موجود در آنها زیر عناوین ترنج، گل و بوته ، گل و پرنده و اسلیمی و ختایی طبقه بندی و بررسی شده است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و بر مبنای مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای نوشته شده است. همچنین نشان می دهد در نقاشی دیواری های دوره زندیه به خوبی از تنوع نقوش گیاهی استفاده شده است. ظرافت طراحی این نقوش بسیار چشمگیر است و از این نظر، با نمونه های نقاشی تزیینی در ابعاد کوچک در همین دوره قابل مقایسه خواهد بود. استفاده از قاب بندی منظم و متوازن نیز بر کیفیت طراحی این نقاشی ها افزوده است. همچنین تقارن، تقریباً در طراحی تمامی ترنج ها و اسلیمی و ختایی ها و غالب گل و بوته ها رعایت شده است و ارتباط نقش ها در سطوح اتاق یا ایوان، به خوبی محفوظ مانده است. مجموعه این نکات، بیش ازپیش بر ارزش تزیینی و آرایشی نقاشی دیواری در دوره زندیه دلالت می کند.  
۵۱۲.

تأثیر منسوجات ایران دوران آل بویه و سلجوقی بر اسپانیای اسلامی (مطالعه موردی: منسوجات دوران مرابطون و موحدون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 89 - 102

کلید واژه ها: منسوجات آل بویه منسوجات اسپانیای اسلامی منسوجات ایران منسوجات سلجوقی منسوجات مرابطون منسوجات موحدون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۸۵
فتوحات مسلمانان در دوره اموی، زمینه ساز ورود اسلام به اسپانیا و دگرگونی فرهنگ و هنر آندلس، به ویژه منسوجات این دوران، از منظر طراحی نقوش بود. برخی محققان، منسوجات اسپانیای اسلامی را تداوم سنت طراحی منسوجات ایران ساسانی می دانند؛ اما پژوهش حاضر بر بنیاد این فرضیه شکل گرفته است که در منسوجات اندلس، به ویژه در دوران حکمرانی مرابطون و موحدون، شواهدی از نوآوری های منسوجات دوران هم عصر آنها، حکومت های آل بویه و سلجوقی که خود تداوم سنت ساسانی محسوب می شوند، قابل مشاهده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، کشف دلایل و میزان این تأثیرپذیری از طریق بررسی مستندات تاریخی، مقایسه نقوش و ترکیب بندی شواهد منسوجات دو تمدن به منظور بررسی فرضیه مزبور است. نتایج پژوهش، نشانگر نقش تجارت در این زمینه و تأثیرپذیری منسوجات مرابطون از  نقش مایه های انسانی، حیوانی، پرندگان و نمادهای عقاب دو سر، درخت زندگی و ترکیب بندی مدالیون های حاشیه دار منسوجات آل بویه است. استفاده از نقوش هندسی، ستاره هشت پر، لوزی و چلیپا نیز می تواند نشانگر تأثیرپذیری محدود موحدون از منسوجات سلجوقی باشد. کاهش تأثیر در دوره موحدون را باید نتیجه توجه حاکمان مُوحِد به ساده زیستی، طرد نقوش جانداران، تمایل به نقوش هندسی تزیینات معماری، کاهش واردات ناشی از پیشرفت صنعت نساجی اندلس و تبدیل آن به قطب نساجی اروپا دانست.      
۵۱۳.

بررسی عملکرد «عنوان» در انتقال و دگرگونی مفهوم در آثار تجسمیِ هنر مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 95 - 108

کلید واژه ها: عنوان هنر مفهومی مفهوم اثر هنری برداشت مخاطب از اثر عنوان گذاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۸۲
هدف پژوهش حاضر شناخت عملکرد «عنوان» بر برداشت مخاطب در آثار تجسمی هنر مفهومی است و قصد دارد به این سوال پاسخ گوید که اگر «عنوان» بر درک مخاطب از آثار تجسمیِ مفهومی تاثیر داشته باشد، این تاثیر به چه نحوی است و میزان آن چقدر است؟ پژوهش بر اساس یک روش ترکیبیِ متوالی دو مرحله ای شکل گرفته که در مرحله ی اول، پژوهشگر از روش «نیمه تجربی» تاثیر «عنوان» را بر برداشت اعضای جامعه ی نمونه از دو اثر تجسمی مفهومی، به آزمون گذاشته و در مرحله ی دوم، از روش «توصیفیِ تحلیل محتوا»، پاسخ های افراد را پردازش کرده است. روش تجزیه وتحلیل داده ها، ترکیبی (کیفی و کمّی) می باشد. این پژوهش، در استفاده از روش ترکیبی در مطالعات هنر و در بررسی کمّیِ تأثیر «عنوان» دارای نوآوری است. یافته های پژوهش نشان می دهد که «عنوان» در انتقال مفهوم آثار تجسمیِ مفهومی دخالت داشته و می تواند آن را بین 70 تا 80 درصد تغییر داده، بین 50 تا 64 درصد دگرگون نموده و به سمت مفاهیمی که خود بر آن ها دلالت دارد، متمرکز نماید؛ اما نمی تواند برداشت مخاطب را یکّه گرداند. «عنوان» همچنین قادر است برداشت مخاطب از این آثار را بین 47 تا 61 درصد محدود کرده، بین 19 تا 32 درصد بسط داده و سبب زایش مفاهیم تازه از اثر گردد.
۵۱۴.

بررسی تطبیقی نگاره هایی از کهن ترین شاهنامه ی جهان با شاهنامه های مکتب شیراز اینجو (725 -758ه.ق)"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 63 - 74

کلید واژه ها: شاهنامه کهن جهان شاهنامه های اینجو رادیکال دو زیبایی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۹۶
یکی از کهن ترین شاهنامه های مصور ایران، که برای بسیاری از پژوهشگران ناشناخته است، شاهنامه ی « کاما» یا «دستور» است که به نظر می رسد متعلق به اوایل قرن هفتم ه.ق باشد. این نسخه ی مصور دارای جنبه های ساختاریِ بسیار اصیلی است که تاکنون بدان و تأثیرات زیبایی شناختی آن بر سایر نُسخ ادوار بعد پرداخته نشده است. هدف اصلی این جستار تحلیل هندسه ی مبنایی و بررسی تأثیرات زیبایی شناختی این شاهنامه بر شاهنامه های مکتب شیراز اینجوست. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که شاهنامه ی مذکور به لحاظ عناصر تصویری و هندسه ی مبنایی چه تأثیراتی بر نگاره های اصیل مکتب اینجو گذارد؟ روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی- تطبیقی، مبتنی بر اولین مرحله از رویکرد اروین پانوفسکی، که توصیفی پیشا شمایل نگارانه است، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اینترنت می باشد. تحقیقات این پژوهش اشکار می سازد نگارگر شاهنامه ی کاما از نسبت رادیکال 2 که نسبتی است متعلق به دوران کهن -پیش از نسبت طلایی که مصریان باستان به کار می بردند_ حدّاکثر بهره برداری را نموده است. این نسبت در شاهنامه های اینجو تداوم می یابد. نتایج حاصل از تطبیق نگاره های دو مکتب سلجوقی و اینجو آشکار می سازد که به جز هندسه ی مبنایی، بسیاری از عناصر تصویری شاهنامه های اینجو نظیر رنگ های ناب، فضاسازیِ کتیبه وار و فشردگی عناصر بصری در کادر افقی و طراحی پویا، از نگاره های شاهنامه ی کاما، تأثیرات بسیاری پذیرفته است.
۵۱۵.

پرتره هایی ماندگار از عکاس گمنام قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 117 - 130

کلید واژه ها: اعتماد حضور پرتره نگاری سیدعلی مستوفی عکاسی قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۸۷
     میرزا سیدعلی خان مستوفی ملقب به اعتماد حضور فرزند میرزا سیدعلی اکبر مستوفی، یکی از عکاسان پرکار، اما گمنامِ دوره قاجار است. علی رغم به جای ماندن عکس های نسبتاً زیادی از وی در آلبوم خانه کاخ گلستان، مجموعه اسناد تصویری کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و بر روی طاقچه های بسیاری از منازل قدیمی ایرانی، کمتر نام و نشانی از وی در منابع مختلف تاریخ عکاسی ایران یافت می شود. موضوع اغلب عکس های میرزا سیدعلی، رجال دولتی، صاحبان القاب و مناصب هستند که در آتلیه شخصی عکاس با سبک و سیاقی خاص به عنوان سندی برای دربار قاجار عکاسی شده اند. بسیاری از این عکس ها به قلم نقاشان چیره دست آن دوران نقاشی و به ص ورت چاپ سنگی در روزنامه های «ش رف» و «ش رافت» چاپ و منتشر شده اند. پرتره نگاری های بسیار به جای مانده از وی و ناشناخته ماندن این عکاس دلیلی بر بررسی و مطالعه آثار اوست. این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه ای و تص ویری، به روش اسنادی- توصیفی انجام گردیده است و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و مشاهده ای بوده است. سعی بر این بوده است که با توجه به منابع بسیار محدود اطلاعاتی مکتوب از وی و کاوش در تصاویر به جای مانده، کلیت آثار، ویژگی ها و راه و روش عکاسانه اش با درنظرگرفتن جنبه کاربردی آثارش که اکثراً پرتره نگاری هستند، با دقت بررسی شود.    
۵۱۶.

نسخه الحشایش کاخ گلستان (منوچهرخان) اوج تصویرسازی علمی در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 65 - 74

کلید واژه ها: تصویرسازی علمی الحشایش دیوسکوریدس تمدن اسلامی منوچهرخان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۲
نقش مؤثّر دیوسکوریدس ( حکیم یونانی )، مؤلّف کتاب الحشایش در تاریخ علم گیاه شناسی و جانورشناسی اسلامی زمینه ساز ترجمه های متعدّد از کتاب او در جهان اسلام و در ادامه آن استنساخ های متعدّد از این کتاب در گذر زمان شده است. در بیشتر این نسخه ها، نگاره هایی مرتبط، متن علمی را همراهی می کنند. هنرمندان تصویرساز در اعصار مختلف ضمن تعهّد به متن و نگاره های پیش از خود تا حدودی سلیقه زیبایی شناسی دوره خود را نمایندگی کرده اند. توجّه انسان عهد صفوی به مفردات دارویی و پزشکی قدیم و همچنین پیشرفت در حوزه کتاب آرایی و تصویرسازی منجر به فراهم آمدن نسخه شاهانه الحشایش کاخ گلستان( منوچهرخان ) شده است. نسخه کاخ گلستان به عنوان نفیس ترین و آخرین نسخه از ترجمه عربی الحشایش (البته تا زمان نگارش این مقاله) جایگاه منحصربه فردی در تاریخ تصویرسازی علمی جهان اسلام دارد. و محمّدباقر حافظ، به دستور منوچهرخان بیگلربیگی ( والی مشهد )، طیّ شش ماه از روی یک نسخه قدیمی بازنویسی و تصاویر آن به وسیله ملک حسین اصفهانی بازنگاری گردیده و سرانجام در عصر روز جمعه سوم ماه مبارک رمضان سال 1038 به پایان رسیده است. نگارنده از طریق مطالعه تطبیقی نسخه ها در کنار توصیف و تحلیل تاریخی تصاویر به نتایج تحقیق دست یافته است.
۵۱۷.

بررسی ارتباط تاریخی صنایع دستی و طراحی صنعتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 121 - 129

کلید واژه ها: صنایع دستی طراحی صنعتی ارتباط تاریخی سنت مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۰
حدود یک و نیم قرن از عزم رسمی برای نوسازی صنایع دستی ایران و حدود نیم قرن از تشکیل رسمی رشته ای با نام طراحی صنعتی در دانشگاه های ایران می گذرد و هنوز پژوهشی که به طور مستقیم به ارتباط صوری یا ساختاری این دو گستره فراگیر بپردازد، انجام نگرفته است. در این میان طراحی صنعتی در اغلب منابع معتبر پدیده ای است که با تفسیر و تغییر در متن طراحی سنتی شکل می گیرد و مرزهای خود را همواره در گسست و پیوست با صنایع دستی بازتعریف می کند. با عنایت به این واقعیت، هدف این پژوهش مقدماتی بررسی چند و چون پیوند تاریخی طراحی صنعتی با صنایع دستی در ایران است و برای این منظور با تکیه بر روش توصیفی، تحلیلی و استقرایی در پی پاسخگویی به این پرسش بنیادی است که طراحی صنعتی و صنایع دستیِ ایران در کدام نقطه تاریخی با هم ارتباط پیدا می کنند؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در کشور نیمه صنعتی ما، به رغم قرائت های مختلفی دال بر تعامل، تداوم و تمایز دو حوزه یاد شده، جز در فضای دانشگاهی، تقریبا ارتباط خاصی بین آن ها شکل نگرفته و در این بین طراحی صنعتی متن گشوده و در حال تکوین و تقریری است که هنوز رابطه خود را با صنایع سنتی به وضوح تعریف نکرده است.
۵۱۸.

مطالعه تطبیقی نگاره های کتاب سعادت و کتاب البُلهان ابومعشر بلخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 15 - 29

کلید واژه ها: جنّ دیو فالنامه کتاب البلهان کتاب سعادت هنر عثمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۶
کتاب مطالع السعاده یا سعادتنسخه ای بسیار نفیس است که در دوران سلاطین ترک عثمانی نوشته و تصویرسازی شده است. این اثر به سفارش سلطان مراد سوم تهیه شده است. این کتاب شامل توضیحات و توصیفاتی از دوازده علایم صورفلکی به همراه مینیاتورها و نقاشی های بسیار عالی است. کتاب البلهان ابومعشر بلخی را می توان از سرچشمه های اصلی کتاب سعادت دانست. کتاب البلهان را برخی به کتاب عجایب ترجمه کرده اند، اما در واقع نوعی کتاب فالنامه و شامل بخش هایی همچون فال انبیا، فال مقبول و اختلاج است. در این کتاب برای کنترل تأثیر طلسم ها و مکان های سحرانگیز به انواع دیوها، اجنه، فرشتگان، پیامبران و جداول طلسمات پرداخته شده است. تصاویر کتاب سعادت در بسیاری از نگاره ها قابل تطبیق و مقایسه با کتاب البلهان ابومعشر بلخی است. هدف این مقاله، بررسی میزان تأثیرپذیری نگاره های کتاب سعادت از تصویرسازی کتاب البلهان است که با روش توصیفی- تطبیقی انجام شده است. نگاره های کتاب سعادت به لحاظ قدرت تصویرگری، طراحی، کادربندی، خلوص رنگ، رنگ پردازی و دقت در جزییات بسیار قوی تر از نمونه الگوی خود است، هر چند نگارگر در ترکیب بندی ها سعی کرده است تا به تصاویر کتاب البلهان نزدیک و وفادار بماند.   واژگان کلیدی
۵۱۹.

تحلیل تأثیر مبانی روان شناسی در تصویرسازی کتاب های آموزشی کودکان (گروه سنی الف)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 151 - 162

کلید واژه ها: تصویرسازی کتاب کودک مبانی روان شناسی مبانی هنرهای تجسمی نقاشی نقاشی کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۶۷
دنیای گسترده تصویر در همه دوران تاریخ از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر دنیای دیروز، دنیای ادبیات شفاهی بود، روزگار تصاویر و سواد بصری برای کودکان فقط شامل بخش کوچکی از دنیای تصویری کنونی می شد. هدف این مقاله، تحلیل تأثیر مبانی روان شناسی بر تصویرسازی کتاب های آموزشی کودکان گروه سنی الف و بررسی اهمیت به مبانی روان شناسی در نقاشی و تکنیک های مختلف آن در فرایند تصویرسازی کتاب های کودکان است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و اسنادی بوده و روش تحقیق این پژوهش تحلیلی است. یافته های تحقیق بدین قرار است که روان شناسی به عنوان محتوای غالب تصویرگری، این گروه سنی را تحت تأثیر خود قرار داده است و تصاویر، بیش از کلمات توجه کودک را جلب می کنند. این تحقیقات همچنین نشان داده اند کودکان تصاویر را مانند کلمات می خوانند و برای خودشان مفهوم می آفرینند. تصویرگری واسطی میان نقاشی، ارتباط تصویری و ادبیات است. گونه های تکنیک (فن) به کار گرفته شده توسط یک تصویرگر، به مواد اولیه به کار گرفته شده در طراحی و رنگ آمیزی تصویرها باز می گردد؛ اما روش به کارگیری آنها از شناسه های مهم هر اثر به شمار می رود.    
۵۲۰.

مواجهه ی گفتمان هنری و اقتصادی در هنرهای تجسمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 57 - 64

کلید واژه ها: اقتصاد هنر گفتمان هنری عقلانیت ابزاری هنرهای تجسمی ارزش اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۶۳
گفتمان اقتصادی و هنری با مؤلفه های مشابهی سر و کار دارند، اما اولویت آنها در هر یک متفاوت است. نگاه هنرمند و اقتصاددان به یک چیز متفاوت است، مثل تفاوت نگاه دوشان و یک صنعتکار به چرخ. این تفاوت، اقتصاد هنر را استثنایی می کند، به ویژه در هنرهای تجسمی، که با وجود قیمت بالا، یک اثر هنری به کالای اقتصادی تبدیل نمی شود. هدف این پژوهش، بیان تفاوت ها و شباهت-های سیستم هنر و اقتصاد و پرسش درباره قدرت و نفوذ هر یک بر دیگری است. این یکی از راه های آگاهی یابی از اقتصاد هنر است که با آن زمینه ای فراهم می شود تا ارزش هنری بتواند سهم بیشتری در اقتصاد داشته باشد. در این پژوهش از راه توصیف و تحلیل داده ها و با روش اسنادی تلاش می شود مواجهه ی دو گفتمان در هنرهای تجسمی بررسی شود. تاریخ هنرهای تجسمی با وجود تمایز تجربه زیباشناختی از تجربه خرید یک محصول هنری نشان می-دهد کشف ظرفیت های پنهان کار یک نابغه با گسترش تجربه زیباشناختی، مانند کشف الگوهای فراکتالی آثار پالاک، می-تواند ارزش اقتصادی آن را بالاتر ببرد. این موارد برآمده از قدرت نبوغ در هنرهای تجسمی نشان می دهد بیش از آن چه تصور می شود گفتمان این دو سیستم از هم دور و به هم نزدیک است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان