درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش با هدف ترسیم تصویری کمّی از نیروی انسانی شاغل در کتابخانه های دانشگاه تهران انجام شده است .مسئله افزایش منابع اطلاعاتی وافزایش تعداد دانشجویان ،به خدمات فنی واطلاع رسانی بیشتر وگسترده تری نیاز دارد وچنین فرض شده است که نیروی انسانی شاغل دراین کتابخانه ها با نیازهای موجود تناسب ندارد. لذا اطلاعات لازم از کتابخانه های این دانشگاه درنیمه دوم 1375 گردآوری ودرجدول هایی تنظیم وبا استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران سنجیده شد سپس یافته ها تجزیه وتحلیل ونتایج اخذ شده به همراه پیشنهادهایی برای بهبود وضع موجود ارائه شده است .

امروزه نشریات لاتین یکی از منابع مهم و ضروری در کتابخانه های دانشگاهی محسوب می شوند. بالا رفتن قیمت نشریات و افزایش تعداد مجله های منتشر شده، ارائه ی تمام اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران را برای کتابخانه ها دشوار ساخته است. از این رو ضرورت وجود معیاری برای انتخاب مجله های برتر بیش از پیش احساس می شود. با استفاده از نمایه های استنادی علوم و گزارش استنادی مجله ها می توان پراستنادترین مجله های مرتبط با یک حوزه ی علمی را شناسایی و از آنها در سیاست گذاری برای مجموعه سازی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی استفاده نمود. از این رو مطالعات تحلیل استنادی به دلیل کاربردهای جالب آن در تحلیل انتشارات ادواری مورد توجه متخصصان انتخاب منابع اطلاعاتی هستند. فهرست های رتبه بندی شده ی نشریات که از این طریق به دست می آیند، منبع مناسبی برای انتخاب مجله ها به شمار می آیند و در بسیاری از کتابخانه ها به کار گرفته میشوند. مقاله ی حاضر سعی دارد ضمن معرفی تحلیل استنادی و کاربردهای آن و انواع نمایه های استنادی، کتابداران و دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی را با کاربرد و نقش گزارش استنادی مجله ها در انتخاب نشریات لاتین در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی آشنا سازد.

هدف: این پزوهش با هدف بررسی مجموعه کتابخانه های دانشگاهی شهر اراک و مقایسه آن با استانداردهای مجموعه کتابخانه های دانشگاهی ایران صورت گرفته است. روش: این پژوهش به صورت پیمایشی تطبیقی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه بهره جویی گردیده است. جامعه تحت بررسی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهی شهر اراک بوده که شامل6 دانشگاه و سازمان می باشد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که کل مجموعه موجود شامل مواد چاپی و معادل های جلدی میکروفرمی و مواد دیداری- شنیداری زیر استاندارد می باشد. در خصوص فراهم کردن امکان دسترسی به بانکهای اطلاعاتی و اتصال به شبکه اینترنت نیز تنها کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها این امکان را فراهم کرده اند.

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی کاربرد پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترای رشته ی علوم کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های شهر اصفهان است. روش: روش پژوهش حاضر کیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل 26 نفر از مدیران و معاونان کتابخانه های شهر اصفهان و 54 عدد پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترای کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده برای کتابخانه های شهر اصفهان است. به دلیل کوچک بودن حجم جامعه، از روش سرشماری بهره جویی شد و کل جامعه مورد مطالعه قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مقایسه مداوم در رویکرد نظریه زمینه ای استراس و کوربین در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. یافته ها: یافته ها در 12 مقوله معرفی شد. مقوله ی کاربرد به عنوان مقوله ی اصلی در نظر گرفته شد. مقولات دیگر این پژوهش شامل: شناخت، سیستم اطلاع رسانی و ارتباطی، مدیریتی، ساختار و محتوای پایان نامه، حقوقی، سازمانی، فرهنگی و پشتیبانی بود که هر کدام به نحوی بر کاربرد پایان نامه ها در کتابخانه تأثیر گذار هستند. اولویت های پژوهشی شنا سایی شده در این پژوهش نیز به عنوان یکی از گزینه های مؤثر در کاربرد یافته های پایان نامه ها مطرح شد. این مقولات، موانع و راهکارهای مؤثر بر کاربرد پایان نامه ها را معرفی می کنند. ارتباط این مقولات به صورت با واسطه، بدون واسطه و ترکیبی است. نتایج: نتایج حاکی از عدم استفاده از پیشنهادات و نتایج پایان نامه های رشته کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های شهر اصفهان بود. مدیران این کتابخانه ها عواملی چون ضعف سیستم اطلاع رسانی و ارتباطی، ضعف مدیریتی، مسائل و مشکلات حقوقی، فرهنگی، مالی و پشتیبانی، سازمانی، ضعف تخصصی اساتید کتابداری و مشکلات مربوط به ساختار و محتوای پایان نامه را به عنوان موانع اصلی کاربرد نتایج پایان نامه ها معرفی کردند.

هدف: تحلیل محتوای روزنامه های کثیرالانتشار اطلاعات، ایران، و جمهوری اسلامی در دوره های هشتم و نهم ریاست جمهوری اسلامی ایران از نظر انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعة آماری، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در روزنامه های مورد نظر از خرداد 1380 تا مرداد 1388 (جمعاً 297 ماه و 8782 شماره) بود. ابزار مورد استفاده، کاربرگ و سیاهة وارسی بود و داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: کل مطالب منتشرشده در روزنامه های مورد بررسی در دورة هشتم ریاست جمهوری کشور 70 مقاله، 2138 گزارش، 2553 معرفی کتاب، و 475 نقد بود. تعداد کل مطالب در دورة نهم 37 مقاله، 2164 گزارش، 2220 معرفی کتاب، و 253 نقد بود. فعالیت های فرهنگی مربوط به مقاله، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در دورة هشتم نسبت به دورة نهم افزایش بیشتری را نشان می دهد. روزنامة ایران با فعالیت فرهنگی 67/47 درصد در دورة هشتم نسبت به سایر روزنامه ها و نسبت به دورة نهم پیشی گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت کتاب و کتاب خوانی در جامعه و رسالت روزنامه ها به عنوان یک رسانة عمومی و ملی، نتایج به دست آمده رضایت مند نیست، زیرا روزنامه های کثیرالانتشار باید نقش فعال و پررنگ تری نسبت به انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی داشته باشند.

در فرایند سازماندهی مدارک موجود در کتابخانه، فهرست­نویسی مواد و تهیة سیاهه­ای از آنها همواره متداول و رایج بوده­است. کتابداران همواره درصدد یافتن راهی برای نظم دادن به مجموعه­ها بوده­اند تا از این طریق، دسترسی مراجعان به مواد موجود را میسر سازند. این امر در مورد نسخه­های خطی در قالب متن و یا الکترونیکی نیز صادق بوده و استفاده مؤثر کاربران از این مواد، از طریق توصیف دقیق و ترسیم روشن روابط کتابشناختی میان این مدارک، فراهم میگردد. در سالهای اخیر، ضمن استفادة فراگیر از فهرستهای رایانه­ای، با ارائه الگوهای نوینی جهت تنظیم پیشینه­های کتابشناختی در فهرستها مواجه هستیم که می­تواند برای فهرست نویسی نسخه های خطی نیز مورد استفاده قرار گیرد. از آن جمله می­توان به الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه­های کتابشناختی اشاره نمود که در سال 1997 از سوی ایفلا مطرح گردید. به نظر می­رسد این الگو دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که می­تواند در فهرست­نویسی مواد کتابخانه­ای موجود و طراحی نظامهای آینده، مورد استفاده قرار گیرد. در مواردی که تاکنون به صورت موردی از این الگو در فهرست­نویسی نسخه های خطی و قدیمی استفاده­شده، شاهد نتایج جالب و امیدوار کننده­ای بوده­ایم. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش مروری و تحلیلی، سعی خواهد شد پس از معرفی کوتاه الگوی ملزومات کارکردی پیشینه­های کتابشناختی و اشاره به مواردی که از این الگو در فهرست­نویسی نسخه های خطی و قدیمی استفاده شده، به مهم ترین خصوصیات و ویژگیهای این الگو اشاره شود. همچنین، با توجه به اینکه تاکنون پژوهشی در مورد فهرست­نویسی مدارک خطی با استفاده از الگوی ملزومات کارکردی در کشور انجام نشده­است، پژوهش حاضر می­تواند راه را برای انجام پژوهشهای مشابه، هموار نماید