درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان دسترس پذیری و زوال استنادهای اینترنتی مقالات منتشر شده در سالهای 2005 تا 2008 در 4 مجله کتابداری و اطلاع رسانی موجود در پایگاه اطلاعاتی امرالد انجام شد. براساس نتایج حاصل، در بررسی اولیه از 2886 یو.آر.ال استناد شده، 1858 یو.آر.ال (64 درصد) قابل دسترس و 1028 یو.آر.ال (36 درصد) غیر قابل دسترس بوده است که با استفاده از مرورگر اینترنتی اینترنت اکسپلورر، آرشیو اینترنتی و موتور جستجوی گوگل، استنادهای غیر قابل دسترس از 36 درصد به 5 درصد کاهش یافت. دسترس پذیری یو.آر.ال ها نیز نشان داد که 60 درصد استنادهای اینترنتی در یو.آر.ال استناد شده قابل دسترسی اند و در بین پیامهای خطا، خطای فایل با 61 درصد بیشترین پیغام خطا بود. توزیع یو.آر.ال ها نشان داد که دامنه های .net و .gov در مقایسه با دامنه های .edu، .org و .com ثبات و ماندگاری بیشتری دارند و میانگین استناد اینترنتی برای هر مقاله 8/4 است.

در میان هنرهای زیبای اسلامی،هنر خط از ویژگی خاص برخوردار است که نه تنها هنر بلکه عبادت است واین امتیاز وویژگی ازآنجاست که سروکارهنرمندان خط با کلام خداوندی واحادیث پیغمبر اکرم‹ص› وکلمات بزرگان ومفاهیم عالیه یادراکات بشری است .هنرمند خوشنویس در بعدی معنوی وجوی از زیباییها وشیفتگیها زندگی می کند.در مطلب حاضر، با گوشه ای ازاحوال یکی از خوشنویسان وتذهیبکاران سرزمین ایران آشنا می شویم که در راه آفرینش های هنری ،روزگاری را بدون چشمداشت ازهررنگ تعلقی،با ایثارو فروتنی به پایان برده است.

هدف: هدف از تحقیق حاضر شناسایی عوامل و مؤلفه های مؤثر بر چگونگی نگرش دانشجویان و دانش آموختگان مقطع دکتری کتابداری و اطلاع رسانی درباره فرصت های شغلی این رشته است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر مطالعه آمیخته (ترکیبی) است که در بخش کمّی آن از پرسشنامه و در بخش کیفی از مصاحبه استفاده شده است. گروه مورد مطالعه دانشجویان و دانش آموختگان دکتری کتابداری و اطلاع رسانی در سال های 1388 - 1390 است که در دانشگاه های دولتی و آزاد یا مشغول به تحصیل بوده اند یا به تازگی فارغ التحصیل شده اند. از 120 نفر عضو این گروه 62 نفر به پرسشنامه الکترونیکی پاسخ گفته اند و 15 نفر نیز در مصاحبه تلفنی شرکت کرده اند. داده های گردآوری شده در بخش کمّی از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و براساس آمار توصیفی تحلیل شده است. پس از آن در بخش کیفی داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه گردآوری با رویکرد کیفی تحلیل شده اند. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان می دهد که از میان عوامل مؤثر بر موفقیت در یافتن شغل مناسب، گروه مورد مطالعه در این تحقیق بیشترین امتیاز را به ترتیب به پیشینه آموزشی، مهارت های رایانه ای، پیشینه پژوهشی، برخورداری از مهارت زبان انگلیسی، و برخورداری از مهارت های ارتباطی نسبت می دهند. پس از این عوامل، موضوع پایان نامه و شهرت استادان راهنما و مشاور از نظر آنان مهم تلقی می شود. نتایج تحلیل مصاحبه ها نیز نشان می دهد که آنان علاوه بر عوامل مذکور به متغیرهای دیگری همچون علایق فردی، توان تخصصی، موقعیت جغرافیایی محل استخدام، پیگیری اخبار بازار کار، اعتبار دانشگاه محل تحصیل، کارورزی و مهارت های عملی، و سرانجام توان برقرای ارتباط با متخصصان حوزه های دیگر نیز اشاره کرده اند. از نظر جامعه مورد مطالعه، مهم ترین موانع بازدارنده در فرآیند استخدام عبارتند از: فقدان شایسته سالاری، نبود مقبولیت اجتماعی، جذب نیروهای غیرمتخصص، نبود شفافیت در فرآیند استخدام، مصاحبه غیرتخصصی در آزمون استخدامی و نبود هماهنگی میان پذیرش دانشجو و ظرفیت بازار کار. نتیجه گیری: دانشجویان و دانش آموختگان این رشته از یک سو امیدوارند براساس امتیازهایی که در خلال تحصیل در مقطع دکتری کسب کرده اند فرصت های شغلی بهتری به دست آورند، و از سوی دیگر نیز نگرانند موانع کوچک و بزرگی که در این راه وجود دارد، آنان را از رسیدن به جایگاهی که سزاوار آنند بازدارد.

هدف: در این پژوهش، وضعیت کتابخانه های عمومی استان همدان با شاخص های سند چشم انداز نهاد کتابخانه های عمومی کشور در افق ایران 1404 مقایسه شده است. روش: پژوهش حاضر با روش تطبیقی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها یک سیاهه وارسی است که بر اساس آن، آمار کشورهای برتر جهان در شاخص های منابع، فضا، عضو، امانت و کارکنان استخراج و با آخرین آمار کتابخانه های عمومی استان همدان مقایسه شد. یافته ها: کتابخانه های عمومی استان همدان در پنج شاخص منابع، فضا، عضو، امانت و کارکنان با سند چشم انداز فاصله زیادی دارند. برای رسیدن به سند چشم انداز باید در شاخص منابع 5176927 کتاب، در شاخص فضا 73 کتابخانه، در شاخص عضو 429764 عضو، در شاخص امانت 7743877 امانت و در شاخص کارکنان 636 کارمند به کتابخانه های عمومی استان همدان اضافه شود. اصالت/ارزش: مقایسه وضعیت کتابخانه های عمومی استان همدان با سند چشم انداز، تصویر روشنی از وضعیتِ موجود این کتابخانه ها ارائه کرده است تا مسئولان و دست اندرکاران به رفع نواقص و کسری های احتمالی بپردازند.

کتابخانه ها برای حضور فعال در بازار پر رقابت اطلاعات، به بازنگری در شیوه های سنتی ارائه خدمات و معرفی محصولات خویش به جامعه کاربران حاضر و بالقوه، نیاز دارند. بازاریابی خدمات و محصولات کتابخانه، این آشنایی را ممکن می سازد. آمیخته بازاریابی[2] که شامل محصول، مکان، قیمت و فعالیتهای تشویقی و ترغیبی است، در محیط کتابخانه کاربردهای زیادی دارد. مدیران کتابخانه های ایران با شناخت این کاربردها می توانند گام مهمی در راستای ارتقای خدمات و جلب رضایتمندی کاربران بردارند

چاپ سنگی یا لیتوگرافی[1] بیش از 70 سال چاپخانههای ایران را در انحصار خود داشت. یکی از ویژگیهای نسخههای چاپ سنگی که همواره مورد تأیید اهل فرهنگ بوده، خط آن ها ـ به خصوص خط نستعلیق ـ است که در چاپ این کتابها مورد استفاده قرار گرفته. نسخه های چاپ سنگی با نسخههای خطی شباهتهایی دارند که در مقالة حاضر ضمن بیان این شباهتها دربارة تاریخ چاپ، تاریخچة چاپ سنگی، روش کار در چاپ سنگی، چاپ سنگی در ایران، و دست اندرکاران چاپ سنگی بحث میشود . معرفی چاپخانههای دولتی و خصوصی چاپ سنگی، تحول دستگاه چاپ سنگی، معرفی مجموعه کتابهای چاپ سنگی در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی از جهت آمار و موجودی، نحوة ارائة خدمات و پراکندگی موضوعات مختلف چاپ سنگی، مباحث دیگر مقاله است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های طرح های فراداده ای برای مدیریت منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی و انتخاب طرحی مناسب انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 10 طرح فراداده ای است که با انتخاب سه گروه منابع دیجیتالی و اجتماع بین طرح های مرتبط با آن ها استخراج شده اند. روش: روش پژوهش پیمایشی توصیفی است و طرح های فراداده ای با استفاده از سه سیاهه وارسی «عناصر داده ای براساس مولفه های انواع فراداده»، «عناصر داده ای هسته برای منابع دیجیتالی» و همچنین «مولفه های ذخیره سازی منابع دیجیتالی» مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، استاندارد انتقال و رمزگذاری فراداده (METS) و فراداده برای نگهداری اشیاء دیجیتالی (PREMIS) بیشترین میزان تطابق را با مولفه های تعیین شده برای منابع دیجیتالی تصویری، صوتی و ویدئویی را دارند اما به منظور پوشش کامل استاندارد، نمی توانند به تنهایی و مستقل از سایر طرح های فراداده ای مرتبط با فراداده توصیفی و فنی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته ها نشان داد که طرح فراداده ای واحدی برای سه گروه منابع دیجیتالی درنظر گرفته شده جهت برآورده نمودن کلیه ویژگی های تخصصی آن ها وجود ندارد. اما می توان از طرح فراداده ای مارک (MARC)، طرح فراداده ای هسته دوبلین (Dublin Core) و طرح فراداده ای توصیف شیء (MODS) بصورت عمومی و از فراداده رادیویی عمومی برای رسانه (PB Core) و از انجمن منبع دیداری هسته (VRA Core) برای آثار هنری تصویری استفاده نمود. همچنین جهت ذخیره سازی فراداده فنی برای منابع تصویری می توان از فراداده برای تصاویر در بستر XML(MIX)، برای منابع صوتی از طرح فراداده فنی برای منابع صوتی (Audio-MD) و برای منابع ویدئویی از طرح فراداده فنی برای منابع ویدئویی(Video-MD) استفاده کرد.

بیشتر شاعران فارسی زبان ،کموبیش با زبان وادبیات عربی،آشناییوانس داشته اند؛به همین جهت در آثار آنها عباراتی به زبان عربی به چشم می خورد که استفاده ی از انها برای همگان میسر نیست ونیاز به ترجمه وتوضیح دارد . این عبارت های عربی به همراه ترجمه ی آنها ،اخیراًدرکتابی با نام‹‹فرهنگ عبارت های عربی در شعر فارسی ››توسط آقای محمدرضا عادل گردآوری وبه وسیله ی انتشارات امیرکبیر،دردومجلد با بهای 40000 ریال چاپ شده است .انتظار میرفت چنین کتابی از دقت بالایی برخوردار و فاقد غلط های ترجمه ای باشد ،اما گردآورنده ی آن در ترجمه ی عبارت های عربی دچار خطاهای فاحشی شده که بخشی ازآنها را که مربوط به حرف الف است در این مقاله ملاحظه می نمایید.مانند: اَعِنّی یا وَدود یعنی :ای دوست مرا یاری رسان .اما در کتاب این چنین ترجمه شده است :ای دوست مهربان به من توجه کن. اُحْثُ التُرابَ فی وَجْهه یعنی:به چهره ی چابلوس،خاک بپاش.امادر کتاب چنین ترجمه شده است:خاک را در چهره اش جستجو کن .

هدف: طی سال های 1379-1383 در رشته کتابداری و اطلاع رسانی غیرپزشکی در دو دانشگاه تهران و تربیت مدرس، تعداد 78 پایان نامه دارای بخش پبشینه پژوهش میباشند در پژوهش حاضر سعی شده که به بررسی میزان ارتباط موضوعی پایان نامه ها و پیشینه های مندرج در آن ها بپردازیم. روش: در جهت تحقق هدف پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوی، عناوین 78 پایان نامه و 1092 پیشین? مندرج در آن ها براساس سه شاخص رویکرد، زمینه و جامعه با یکدیگر تطبیق داده شدند که میزان انطباق آن ها با یکدیگر بیانگر متوسط ارتباط موضوعی آن هاست. متوسط ارتباط به دست آمده براساس زبان و نوع پیشینه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد که متوسط ارتباط موضوعی کلیه پایان نامه ها و پیشینه های مندرج در آن ها، 44 درصد است؛ دانشگاه تهران و تربیت مدرس در قیاس با یکدیگر, دارای متوسط ارتباط موضوعی تقریباً یکسانی هستند؛ به لحاظ زبانی, پیشینه های انگلیسی نسبت به پیشینه های فارسی دارای فراوانی و متوسط ارتباط موضوعی بیشتری میباشند، همچنین در قیاس با سایر انواع منابع اطلاعاتی، فراوانی و متوسط ربط موضوعی مقاله ها از همه بیشتر است.

در پژوهش حاضر، با استفاده از روش کتابسنجی، وضعیت کلی کتابهای ترجمه شده بر اساس متغیرهایی نظیر موضوع، زبان، نویسنده، کشور محل نشر، نوع فعالیت وجنسیت مترجمان و فعالیتهای ناشران داخلی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی در سطح کشور بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد بیشترین کتابهای ترجمه شده در رشته کتابداری واطلاع رسانی درحوزه موضوعی کلیات صورت گرفته است. 7/23% کتابهای تجدید چاپ شده و 4/60% آثار ترجمه شده حاصل فعالیت فردی است. حدود 7/94% کتابها از زبان انگلیسی ترجمه شده اند و 8/78% کتابهای ترجمه شده به کشورهای آمریکا و انگلیس تعلق داشته است

کتابخانه ها به دلایل گوناگونی نمیتوانند با اتکا به منابع خود به نیاز کاربرانشان پاسخ گویند. به همین دلیل، از سالها پیش به اشتراک منابع و همکاری متقابل روی آورده اند تا بتوانند از منابع یکدیگر برای پاسخ به نیاز مراجعان خود استفاده کنند. بدین ترتیب، نیاز به فهرستگانها نیز به عنوان ابزاری برای آگاهی از محل منابع شکل گرفت، زیرا کاربران برای دسترسی مؤثر به اطلاعات در ابتدا باید از محل نگهداری منابع آن آگاهی یابند. با وجود این، با کاربردهای وسیع فناوری اطلاعات در کتابخانه ها، نیاز به ابزارهایی مانند فهرستگانها مورد تردید قرار گرفت. به همین دلیل، در این مقاله، ضرورت وجود فهرستگانها در دنیای کنونی بررسی میشود. بدین منظور، ابتدا به اجمال به تأثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها اشاره و لزوم تداوم اشتراک منابع بررسی میشود. در ادامه، تاریخچة فهرستگانها بیان و انواع فهرستگانها مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. در پایان نیز تأثیر فناوری اطلاعات بر فهرستگانها و تحولات آنها تبیین و نمونه هایی از فهرستگانها در عصر اطلاعات معرفی میشوند. روند توسعة فهرستگانها نشان میدهد هنوز هم نیاز مبرم طرحهای اشتراک منابع محسوب میشوند و در میان مدت کارآیی خود را حفظ خواهند کرد.