جامعه شناسی اقتصادی

نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۲۲۳ مورد.

۴۱.

تحلیل انتقادی هدف های اقتصادی برنامه های توسعه در ایران (قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس عرب مازار خسرو نورمحمدی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: آسیب شناسی برنامه ریزی برنامه ریزی توسعه تحلیل انتقادی گفتمان انتقادی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 750 تعداد دانلود : 264

در تحلیل انتقادی، جنبه های گوناگون یک موضوع، از دیدگاه گفتمان های رایج جامعه بررسی می شود. در این مقاله، تحلیل انتقادی هدف های اقتصادی برنامه های توسعه در ایران (قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی) مدنظر قرار می گیرد و مقاله ها و پژوهش های مختلف بررسی می شود. مطابق نتایج، گفتمان های انتقادی، از دیدگاه های خاص و مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به برنامه ها و اهداف آن توجه داشته اند؛ بنابراین، بر اهداف اقتصادی برنامه های توسعه، تأثیرهای مثبت، مبهم و حتی متناقض ایجاد کرده اند؛ به طوری که نزدیک به سی مفهوم در برنامه های توسعه ایجاد شده است که همگی در راستای هدف برنامه ها هستند، اما نکته بسیار مهم آنکه درنهایت، تنها دو مورد از این اهداف سی گانه، یعنی اهداف کمی چند متغیر کلان و اهداف کمی بخش سنجیده شده اند. این مطلب، بی اثربودن بیشتر گفتمان های جامعه بر اهداف اقتصادی برنامه های توسعه را نشان می دهد. البته باید توجه داشت که مهم ترین هدف برنامه های توسعه یعنی همان عبارت «توسعه» در نظام برنامه ریزی ایران با شفافیت تعریف نشده است؛ بنابراین، مهم ترین نتیجه این است که باید توسعه و برنامه های توسعه کشور با دقت علمی، تعریف و درمورد آن ها اجماع علمی حاصل شود. نتیجة بعدی این است که هیچ گونه نظریه و مکتب علمی خاصی در اقتصاد کشور حاکم نبوده است تا اهداف اقتصادی برنامه های توسعه با آن تعریف شوند. در چنین فضایی، تنها منابع دولت و مردم برای رفع نارسایی ها و مشکلات کشور و آرمان و آرزوهای ساختار سیاسی و البته بدون توجه به یک نظریة علمی و راهبرد مورد نظر آن صرف شده اند و در عمل موفقیت چندانی حاصل نشده است.

۴۲.

سرمایه اجتماعی، نقطه تلاقی اقتصاد و فرهنگ (رویکرد بین رشته ای)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: امیرخادم علیزاده مهدی رضایی جهدکن

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلید واژه ها: اقتصاد فرهنگ توسعه سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 318

تأثیر و تأثر فرهنگ و اقتصاد مقوله مهمی است که همواره از سوی صاحب نظران و دانشمندان علم اقتصاد و علوم اجتماعی مورد ملاحظه بوده، تعاریف ارائه شده از هر یک، در تبیین رابطه آنها مدخلیت دارد. ازآنجاکه حوزة توسعه وسیع ترین حوزه ارتباطی این دو امر و سرمایة اجتماعی، به عنوان مهم ترین عامل توسعه قلمداد می گردد، هدف این نوشتار بازپژوهی ترابط فرهنگ و توسعه، بر محور سرمایه اجتماعی است. سرمایة اجتماعی مبتنی بر روابط و رفتارهای تعاملاتی انسان ها در درون جامعه بوده، وابستگی شدیدی نسبت به فرهنگ حاکم بر جامعه دارد. از سوی دیگر، فرهنگ نیز متأثر از میزان توسعه و پیشرفت جامعه بوده و با توجه به زیرساخت ها و پیشرفت ها و ارتباطات دچار تحول می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص های مهم سرمایه اجتماعی؛ اعتماد، مشارکت و همیاری، متأثر از عقاید، باورها، ارزش ها و هنجارهای فرهنگی جامعه و تأثیرگذار بر عمق و استحکام آنها می باشد. ازاین رو، پیشرفت و توسعه مستلزم توجه به اهمیت مقوله فرهنگ و نقش آن در ایجاد بستر مناسب تعاملات اجتماعی است.

۴۳.

تاثیر نابرابری جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی ایران

نویسنده: حسین پناهی بهزاد سلمانی سید علی آل عمران

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلید واژه ها: آموزش نابرابری جنسیتی رشد اقتصادی توسعه اقتصادی شکاف جنسیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 133 تعداد دانلود : 894

با مروری بر وضعیت زنان در جهان و مقایسه ی آن با شرایط مردان، روشن می شود که زنان ازنظر برخورداری از امکانات و مشارکت فعال در توسعه؛ از آسیب پذیرترین بخش های جمعیت هستند. نابرابری جنسیتی، قدرت سیاسی و اقتصادی زنان را محدود می سازد و این در حالی است که یکی از شاخص های مهم برای سنجش پیشرفت و توسعه هر کشور، وضعیت زنان آن کشور است. تبعیض جنسیتی می تواند در آموزش، درآمد، اشتغال و دسترسی به مناصب مدیریتی وجود داشته باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر نابرابری جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی ایران است که از روش جوهانسن- جوسیلیوس و در فاصله ی زمانی سال 1363 تا 1392 بهره برده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاهش نابرابری جنسیتی در آموزش باعث افزایش رشد اقتصادی می شود. از این رو با توجه به اهمیت نقش زنان در رشد و توسعه ی اقتصادی، پیشنهاد می شود که با اتخاذ سیاست های مناسب در جهت کاهش شکاف جنسیتی، گامی موثر در رسیدن به رشد اقتصادی برداشته شود.

۴۴.

بررسی تأثیر نااطمینانی اقتصادی بر میزان خودکشی در ایران در چارچوب یک رویکرد اقتصادی- اجتماعی

نویسنده: آزاد خانزادی سارا مرادی مریم حیدریان

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: ایران نرخ خودکشی نااطمینانی سیاست های اقتصادی روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 699 تعداد دانلود : 687

خودکشی یکی از معضلات عمده ی دنیای معاصر است که توجه بسیاری از اندیشمندان، صاحب نظران علوم مختلف و سیاستمداران را به خود معطوف نموده است. این معضل منجر به نابودی سرمایه های انسانی می شود که بر اساس شواهد موجود در حوزه ی توسعه به عنوان عامل و محور توسعه می باشد. لذا با توجه به نقش اساسی و محوری نیروی انسانی بررسی علل خودکشی از دیدگاه اقتصادی نیز حائز اهمیت است. از این رو در این مطالعه تلاش شده است، علاوه بر درنظرگرفتن عوامل اقتصادی اثرگذار بر خودکشی، از یک شاخص ترکیبی از نااطمینانی سیاست های اقتصادی جهت بررسی تأثیر بی ثباتی های موجود در متغیرهای اقتصادی بر نرخ خودکشی نیز استفاده شود. در این شاخص ترکیبی، پنج منبع بی ثباتی و نااطمینانی در اقتصاد ایران ارائه شده که شامل؛ تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ سودهای بانکی و شاخص قیمت سهام می باشد. جهت نیل به هدف این مطالعه، از روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) در دوره ی زمانی 1393-1353 استفاده شده است. نتایج برآورد مدل حاکی از آن است که با افزایش نااطمینانی اقتصادی، نرخ خودکشی در کشور افزایش یافته است. از سوی دیگر، رابطه-ی سایر متغیرهای اقتصادی از جمله ضریب جینی، نرخ بیکاری زنان و مردان نیز دارای رابطه مثبت با نرخ خودکشی بوده است. افزایش نرخ تورم و رشد اقتصادی نیز بر نرخ خودکشی اثر منفی داشته است. در این پژوهش از متغیرهای اجتماعی همانند؛ نرخ طلاق، نرخ باسوادی و تعداد پرونده های قضایی (به عنوان شاخصی منفی از سرمایه اجتماعی) نیز استفاده شده که رابطه ی این متغیرها با نرخ خودکشی، مثبت بوده است.

۴۵.

بازسازی معنایی کنش مالیاتی به روش نظریة زمینه ای (مطالعة موردی: مؤدیان مشمول مالیات بر ارزش افزودة شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کمال اوجاقلو حسین بهروان محسن نوغانی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: کنترل اجتماعی عدالت مشروعیت مالیات اعتماد اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی

تعداد بازدید : 196 تعداد دانلود : 80

هدف این پژوهش، تولید مفاهیم جدید دربارة کنش مالیاتی با تأکید بر مالیات بر ارزش افزوده و کشف شرایط زمینه ای و عوامل علی و مداخله گری است که بر این کنش اثر می گذارند. برای دستیابی به این هدف، از روش نظریة زمینه ای استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، با 51 مشارکت کننده مصاحبة عمیق صورت گرفت و پس از اشباع نظری، نمونه گیری متوقف شد. یافته های پژوهش نشان می دهد «نبود نهادینگی مالیات بر ارزش افزوده» مقولة هسته یا محوری این پژوهش است. موانع اجرای مالیات بر ارزش افزوده عبارت اند از: مقبولیت نداشتن قانون مالیات بر ارزش افزوده، نسبت دادن آثار منفی به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و سوگیری منفی دربرابر آن، مشروعیت نداشتن نهاد مالیاتی، ناعادلانه پنداشتن رویة مالیاتی، ناکارآمدی سیستم کنترل اجتماعی و بی اعتمادی متقابل اجتماعی. همچنین تداوم توسعه نیافتگی، پیامد نبود نهادینگی مالیاتی است.

۴۶.

تاثیر حکمروایی خوب بر کنش اقتصادی کارآفرینان (مورد مطالعه: کارآفرینان استان همدان)

نویسنده: مجید خالقی فر وحید قاسمی رضا همتی

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: پژوهش ترکیبی حکمروایی خوب کنش اقتصادی مولد کنش اقتصادی نامولد کارآفرینان استان همدان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 28 تعداد دانلود : 676

حکمروایی خوب از جمله متغیرهای تاثیر گذار بر روند فعالیت ها و تصمیم های اقتصادی بازیگران اقتصادی(بخصوص کارآفرینان)هر جامعه ای است. هدف از تحقیق حاضر، پاسخ به این سوال است که اصولاَ تا چه حدی، مولفه های حکمروایی خوب در کشور بر فعالیت ها و تصمیم های اقتصادی کارآفرینان تاثیر دارد. فعالیت اقتصادی کارآفرینان می تواند در راستای تولید هرچه بیشتر و گسترش بنگاه های تولیدی خود باشد و یا اینکه سود ناشی از مازاد اقتصادی را از جرگه تولید خارج کرده و در اموری غیر از تولید، سرمایه گذاری کند، که می توان به ترتیب به تبعیت از ویلیام بامول آن ها را کارآفرینی مولد/نامولد نامید. به لحاظ روش شناسی، پژوهش حاضر در زمره پژوهش های ترکیبی است که در آن نتایج بخش کمّی(پیمایش) با نتایج بخش کیفی(تحلیل مضمون مصاحبه ها) با هدف تکمیل یکدیگر، تلفیق شده اند. نمونه گیری کمّی، بصورت ترکیبی(مطبق و تصادفی ساده) از بین کارآفرینان استان همدان و نمونه گیری بخش کیفی، به صورت هدفمند با کارآفرینان برتر استان همدان صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد به طور متوسط مولفه های حکمروایی خوب بر روی کارآفرینی مولد تاثیر مثبت دارد به طوریکه 16% از واریانس شیوه فعالیت اقتصادی کارآفرینان ناشی از متغیرهای حاضر در مدل می باشد. نتایج بخش کمّی و کیفی داده ها همدیگر را پوشش داده و یکدیگر را تائید نمودند. از مهمترین نتایج تحقیق می توان به نقش نمایندگان مجلس در وضع قوانین حمایتگر از تولیدات داخلی، تصحیح قوانین مالیاتی عادلانه و تصحیح عملکرد بانکها در تشویق جامعه به کارآفرینی مولد نام برد.

۴۷.

تأثیر مناطق ویژه اقتصادی بر رفاه و توسعه اجتماعی مناطق شهری و روستائی(مطالعه موردی: منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامرضا لطیفی محمدعلی قائم پور

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلید واژه ها: توسعه رفاه اجتماعی توسعه اجتماعی مناطق آزاد تجاری مناطق ویژه اقتصادی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 546 تعداد دانلود : 279

ایجاد مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و در کل مناطق پردازش صادرات یکی از اهداف برنامه ریزی های منطقه ای و ملی است که به منظور افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه گذاری داخل ، انتقال فناوری، افزایش درآمد عمومی و دیگر موارد انجام می پذیرند. اجرای چنین برنامه هایی و ایجاد چنین مناطقی، همواره مستلزم پیامدهایی در بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز هست. بر این اساس در این مقاله، تأثیر ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان بر توسعه اجتماعی شهر سلفچگان مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ به این سئوالات که منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان چه تأثیری بر رفاه اجتماعی و همچنین چه پیامدهای اجتماعی برای بومیان این منطقه به همراه داشته، از اهداف این مطالعه بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی بود و جامعه آماری آن،کلیه ساکنین روستای سلفچگان را که اخیراً طبق مصوبه وزارت کشور، شهر اعلام شد، دربر می گرفت. بنا برآمار موجود جمعیت این شهر برحسب خانوار، 211 خانوار بودند که به روش های نمونه گیری تصادفی ، 86 خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شده بودند. نتایج به دست آمده نشان داد ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان از طرفی باعث کاهش همبستگی اجتماعی وکاهش اعتماد اجتماعی، در بین مردم سلفچگان شده، اما از جانب دیگر وجود این منطقه، باعث بهبود رفاه اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردم شهر سلفچگان شده است.

۴۸.

پیش بینی سازگاری زناشویی براساس انسجام خانوادگی، زمان باهم بودن و منابع مالی در معلمان زن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هادی سلیمی فرشاد محسن زاده علی محمد نظری

منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: سازگاری زناشویی منابع مالی انسجام خانوادگی زمان باهم بودن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 684 تعداد دانلود : 327

این پژوهش باهدف پیش بینی سازگاری زناشویی براساس انسجام خانوادگی، زمان باهم بودن و منابع مالی در معلمان زن انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی معلمان متأهل زن مقطع ابتدایی شهرکرج در سال تحصیلی 94-93 بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی 230 نفر به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه سازگاری زناشویی اسپنیر (1976، DAS) و بمنظور سنجش انسجام خانواده، زمان باهم بودن و منابع مالی از مقیاس فرایند و محتوای خانواده سامانی (1387) استفاده شد. داده ها از راه همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که در سطح معناداری 05/0>P، انسجام خانوادگی، زمان باهم بودن و منابع مالی با سازگاری زناشویی معلمان رابطه ای معنادار دارند و هم چنین، نتایج رگرسیون گام به گام نشان دادند که به غیر از منابع مالی که اثری معنادار در معادله رگرسیون نداشت، دو مؤلفه انسجام خانوادگی و زمان باهم بودن7/47 درصد از واریانس سازگاری زناشویی را تبیین می کنند. براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که انسجام خانواده و زمان باهم بودن توانایی پیش بینی سازگاری زناشویی را دارند.

۴۹.

مطالعة جامعه شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی (اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا جلایی پور بهمن باینگانی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: نئولیبرالیسم‏ مناطق کردنشین پیامدهای اقتصادی اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه بازار و تجارت مرزی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 91 تعداد دانلود : 903

در این مقاله، پیامدهای اقتصادی ظهور و گسترش بازارهای مرزی از منظر درک، تفسیر و تجربة مردم بررسی می شود. واقعیت آن است که بازارهای مرزی مناطق کردنشین ایران، بعد از تحولات عراق در یک دهة اخیر رونق و شکوفایی زیادی پیدا کرده اند. از این رو، مطالعة پیامدهای ظهور و گسترش این نوع بازارها، از دیدگاه جامعه شناختی حائز اهمیت بسیار است. با توجه به هدف مذکور، در بخش نظری مطالعة حاضر، از دیدگاه انتقادی نظریه پردازانی مانند بوردیو، زیمل، پولانی و سندل استفاده شده و در بخش روشی نیز متناسب با پارادایم انتقادی، اتنوگرافی انتقادی به کار رفته است. جامعة مورد مطالعه بازار مرزی بانه است. در این مطالعه، با استفاده از نمونه گیری نظری و روش های مصاحبه، گفت وگو، فوکوس گروه و تحلیل اسنادی، اطلاعات تحقیق جمع آوری شد. یافته ها نیز به روش کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند و در دو سطح توصیفی و تحلیلی ارائه شدند. در سطح توصیفی، ارائه یافته ها در دو مقولة محوری تاریخ تجارت و بازار مرزی در بانه و نیز رشد و گسترش فضاهای تجاری و مصرفی صورت گرفت. نتایج نشان داد از نظر پاسخگویان، مهم ترین پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی عبارت اند از خدماتی شدن جامعه، افزایش مهاجرپذیری، هژمونیک شدن پول، تضعیف شیوه های تولید سنتی، تضعیف طبقه متوسط، پیدایش قشر تاجر سرمایه دار نوظهور، افزایش فاصلة اقتصادی و کالایی شدن فضا. در پایان مقاله، ارتباط یافته های پژوهش حاضر با تحقیقات پیشین و مبانی نظری تحلیل می شود.

۵۰.

ارزیابی انتقادی منابع، انگاشت ها و نظریه های برنامه های رفاهی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین شریف زادگان

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: عدالت اجتماعی رفاه اجتماعی سیاست اجتماعی قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 183 تعداد دانلود : 679

در این مقاله، ابتدا مروری بر شکل گیری مقولة رفاه اجتماعی در اروپا صورت می گیرد و چگونگی شکل گیری اولین سیاست های رفاهی و بیمه های اجتماعی بررسی می شود. همچنین نشان داده می شود که وقایع اجتماعی ناشی از صنعتی شدن و شهرنشینی در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، موجب شکل گیری سیاست های رفاه اجتماعی و دولت رفاهی شده است. در ایران نیز یازده منبع به عنوان زمینه های ایجاد رویکردهای رفاهی و انگاشتی خاص، از سیاست های رفاهی معرفی می شوند: سنت های اجتماعی همیاری، سنت های دینی، ارزش های انقلاب مشروطیت، سیاست های اجتماعی دولت های پس از انقلاب مشروطیت، انگاشت ها و رویکردهای ناشی از انقلاب اسلامی ایران، مفاد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دیدگاه ها و گرایش های اجتماعی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سیاست های دولت های پس از انقلاب، برنامه های پنج سالة توسعة اقتصادی- اجتماعی پس از انقلاب اسلامی ایران، دانشگاه ها و روشنفکران در جامعه ایران و ظرفیت های قانونی ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی. درنهایت، درباره ظرفیت های قانونی ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی بحث می شود. این مقاله قانون ساختار را به عنوان نتیجه و محصول دربرگیرندة همة منابع یازده گانة رفاه اجتماعی در ایران، معرفی و فراز و فرودهای رفاه اجتماعی کنونی ایران را ناشی از اجراشدن یا نشدن مفاد آن قلمداد می کند.

۵۱.

جایگاه زنان در بازار کار کشورهای در حال توسعة مسلمان و غیرمسلمان (1995-2010)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا کریمی الهام جهان تیغ سهند ابراهیمی پورفائز

منبع: پژوهشنامه زنان سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: بازار کار اشتغال زنان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان تفاوت های دینی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 667

در طول تاریخ بشر زنان همواره نقش شایان توجهی در تحولات اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی ایفا کرده اند. امروزه با وجود پیش رفت های همه جانبه در علوم طبیعی و انسانی، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه سهم زنان در فعالیت های اقتصادی و اشتغال پایین است. در مطالعات توسعه، گاه این پرسش مطرح شده که آیا دلیل این مشارکت اندک زنان در این کشورها باورهای سنتی یا دینی است؟ در این مقاله با انتخاب 16 کشور در حال توسعه و توسعه یافتة اسلامی و غیراسلامی با ارائة تحلیلی آماری از وضعیت مشارکت زنان در بازار کار کشورهای بررسی شده، جایگاه زنان در کشورهای مسلمان و غیرمسلمان مقایسه شده است. در نهایت با استفاده از روش تاکسونومی عددی نشان داده شده است که کشورهایی که از نظر وضعیت اشتغال شرایط بهتری را برای زنان فراهم کرده اند از نظر شاخص های اقتصادی در وضعیت مناسب تری قرار دارند و تفاوت های دینی در نرخ مشارکت زنان نقش نداشته است.

۵۲.

بررسی عوامل مؤثر بر رشد بانکداری الکترونیک (مورد مطالعه: شعب بانک ملی استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لطیف امامی خدیجه مهدوی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۲ و ۵۳

کلید واژه ها: تجارت الکترونیک ایلام بانک ملی بانکداری الکترونیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 755 تعداد دانلود : 745

این تحقیق با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رشد بانکداری الکترونیک انجام گرفت که روش انجام آن، از لحاظ ماهیت، توصیفی - همبستگی و بر مبنای هدف از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه مشتریان شعب بانک ملی استان ایلام بود که تعداد آنها نامحدود است. طبق فرمول کوکران، تعداد 384 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسش نامه بود که روایی آن را استادان متخصص، تأیید کردند. پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ، 89/0 به دست آمد که نشانگر تأیید پایایی آن است. سهولت به کارگیری، مفید بودن، اعتماد مشتریان، نگرش و هنجارهای ذهنی، از متغیر های اثرگذار بر بانکداری الکترونیک هستند که با استفاده از تکنیک معادلات ساختاریافته و به کمک نرم افزار LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که هنجارهای ذهنی (13.09)، سهولت به کارگیری (12.37)، اعتماد مشتریان (11.94)، مفید بودن (10.92) و نگرش (9.43) بر رشد بانکداری الکترونیکی شعب بانک ملی استان ایلام و گرایش مشتریان به آن، تأثیر معناداری دارند. مجموعه عوامل مؤثر بر هنجارهای ذهنی مشتریان نیز در اقدام به انجام رفتار آنان، حائز اهمیت است.

۵۳.

ساماندهی و مهار موفّق تکدّی گری در کلان شهرها: مطالعه موردی مؤسّسه خیریه حمایت از مستمندان تبریز

نویسنده: عترت الزهرا قناعت پیشه اسکندر فتحی آذر یوسف ادیب

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: مطالعه موردی کلان شهر تکدی گری مؤسّسه خیریه حمایت از مستمندان تبریز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 880 تعداد دانلود : 76

موسسه خیریه حمایت از مستمندان تبریز مهمترین موسسه در شهر تبریز است که با هدف جلوگیری از تکدی گری و کمک به محرومان واقعی در سال 1351 تاسیس شد و هزاران نفر از افراد خانواده های تهیدست را تحت پوشش قرار داده است. اکنون این سوال مطرح است که این موسسه چگونه موفق شده است که تکدی گری را در این شهر مهار کند؟ در این مطالعه، با استفاده مطالعه موردی از نوع پژوهش کیفی با شیوه مشاهده و مصاحبه با 20 نفر از افراد آگاه و مددجو و بررسی به گردآوری داده ها پرداخته شد. با روش تحلیل تماتیک یا موضوعی ده مقوله عمده برگرفته از عملکرد موسسه شناسایی شدند که عبارتند از: آگاهی بخشی به مردم، مبارزه با بدعت ها، حمایت مادی و اجتماعی، پرهیز از کمک مالی به طور مستقیم، ساختار سازمانی موسسه، کاریابی، بررسی مداوم، تامین نیروی انسانی، تلقی چندبعدی از تکدی گری و بازتولید فعالیت های فرهنگی و دینی. نتایج نشان داد این مقوله ها از ویژگی های برجسته این موسسه در فرآیند ریشه کنی تکدی گری در تبریز و عنوان دار کردن این شهر به عنوان کلان شهر بدون گدا بوده است.

۵۴.

بنیة تولید ملی؛ بررسی انتقادی برنامه های توسعه و عملکرد اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشاد مومنی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: نهادها توسعه اقتصادی بنیه تولید ملی صنعت کارخانه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 602 تعداد دانلود : 237

هدف این مقاله، تأکید بر این واقعیت است که کانون اصلی و وجه مشترک تحقق اهداف توسعه انسانی، توسعة پایدار، ایجاد عدالت اجتماعی و افزایش توان رقابت و مقاومت اقتصاد ملی، ارتقای بنیه تولید ملی است. برای تحقق این هدف، به روش توصیفی- تحلیلی و با مبناقرار دادن دستگاه نظری نهادگرایی، وجوه روش شناختی و تجربی این مسئله برجسته می شود. به این منظور، با محوریت ایده صنعتی شدن به مثابه کانون اصلی ارتقای بنیه تولید ملی، تجربة تاریخی کشورمان از کانال برنامه های توسعة قبل و بعد از انقلاب اسلامی بررسی می شود. مطابق یافته ها، به دلیل نبود نگرش راهبردی در این زمینه و غفلت ها و خطاهای حیرت انگیز در دوره نزدیک به هفتاد سال گذشته تاریخ برنامه ریزی توسعه، تخصیص منابع ارزی و ریالی هنگفت، به هیچ وجه با دستاوردهای مورد انتظار تناسب نداشته است؛ ضمن آنکه انبوهی از ناموزونی ها و ناهماهنگی ها و مشکلات کوچک و بزرگ، چشم انداز توسعه ملی را با چالش مواجه ساخته است. راه حل پیشنهادی به طورکلی، نگرش به بنیه تولید ملی با رویکردی فرارشته ای و به مثابة یک نظام حیات جمعی است.

۵۵.

تحلیل تطبیقی- فازی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمرانی (مطالعه بین کشوری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: افشار کبیری

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

کلید واژه ها: فازی رانت کیفیت حکمرانی جامعه شناسی مالی منابع مالی دولت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 337

پژوهش حاضر به بررسی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمرانی پرداخته است. موضوع تأثیر درآمدهای دولت بر کیفیت حکمرانی یکی از محوری ترین موضوعات پارادایم جامعه شناسی مالی[1] است. در بررسی آثار منابع مالی دولت ها، به ویژه تأثیر آن بر کیفیت حکمرانی در دهه های اخیر، دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است. برخی معتقدند وفور منابع مالی تبعات منفی بر ساختار اجتماعی- سیاسی کشورها دارد، در نقطة مقابل، مخالفان ایدة فوق بر تبعات مثبت وفور منابع بر بهبود و ارتقای کیفیت حکمرانی تأکید کرده اند. در بخش چارچوب نظری استدلال های موافقان و مخالفان مطرح شده است. در گام بعدی راه حل نظری مسأله در قالب فرضیات استنتاج شد. در بخش تجربی نیز فرضیات پژوهش با استفاده از داده های تجربی بین کشوری داوری شد. این پژوهش به لحاظ روش شناختی، تطبیقی بین کشوری با استفاده از N بزرگ است و واحد تحلیل آن کشور است. روش تحلیل این مقاله روش فازی است که با استفاده از نرم افزار FSQCA پردازش و تحلیل شده است. یافته های تجربی ناظر بر سازگاری بین دو مجموعه برابر با 83/0 است. این ارزش نشان می دهد که 83 درصد موردهای مطالعه شده، این ادعا را تأیید می کند که درآمدهای غیررانتی دولت، شرطی لازم و نه کافی برای حکمرانی خوب است. بر این اساس می توان مدعی شد که شواهد تجربی برای استدلال علّی قطعی مبتنی بر شرط لازم بودن درآمدهای غیررانتی دولت برای حکمرانی خوب، دلالت حمایتی کامل ندارد و مجموعه کشورهای با حکمرانی خوب زیرمجموعه کامل مجموعه کشورهای غیررانتی نیست. امّا چون نسبت مشاهده شده بزرگ تر از نسبت معیار است (80/0)، می توان گفت که درآمدهای غیررانتی دولت شرطی تقریباً همیشه لازم برای حکمرانی خوب است. شاخص پوشش درآمدهای غیررانتی دولت با حکمرانی خوب نیز برابر با 73/0 است که بیانگر میزان اهمیت عامل منابع مالی غیررانتی دولت برای حکمرانی خوب است.

۵۶.

تأثیر اقتصاد وابسته به نفت در تعادل زدایی میان سطحی فرهنگ انقلاب و تضعیف همدلی پایدار(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علیرضا محدث نعمت الله کرم اللهی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: فرهنگ اقتصاد نفتی سطوح بنیادین و نمودین فرهنگ فرهنگ انقلاب اسلامی همدلی پایدار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 79 تعداد دانلود : 831

انقلاب اسلامی ایران ریشه در سطح بنیادین فرهنگ دینی دارد. به همین دلیل باید کانون مولد همدلی پایدار را در ظرفیت های نهفته در مبانی فرهنگی آن جست وجو کرد. دستیابی به این هدف، بدون شناخت عوامل مخل فرهنگ انقلاب در تولید همدلی پایدار و رفع آن امکان پذیر نیست. این نوشتار، با روش تحلیلی برخی از این عوامل را از زاویه اقتصاد وابسته به نفت بررسی کرده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که اقتصاد وابسته به نفت، از عوامل مهم عدم توازن توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی است که خود زمینه ساز سرایت احساس «بی عدالتی اجتماعی» به «بی عدالتی خداوند» و «پیدایش سوء ظن شبه سازمان یافته»، عامل تعمیم «فضل تکنیکی» به «فضل فرهنگی»، مانع «گفتمان سازی علوم انسانی - اسلامی» و «تولید همدلی پایدار» است. راهکار اساسیِ کاهش این آثار، راهبردِ اقتصاد مولد، مقاومتی و متکی به سطح بنیادین فرهنگ اسلامی و حرکت در راستای ایجاد توازن میان توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی و ایجاد سازواری میان سطوح نمودین و بنیادین فرهنگ بومی برای تحقق همدلی پایدار است.

۵۷.

عودلاجان؛ روایت مرگ یک محله: مطالعة پیامدهای معنایی تغییرات فضایی، در محلة عودلاجان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نریمان محمدی توحید علیزاده فردوس حاتمی طاهر

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: هویت محله ای تغییرات فضا پیامدهای معنایی روش نظریة داده بنیاد محلة عودلاجان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 116 تعداد دانلود : 351

مقاله حاضر، پیامدهای معنایی تغییرات فضا را در محلة عودلاجان تهران بررسی کرده است. این محله، یکی از قدیمی ترین محلات شهر تهران است که در سال های اخیر، با هجوم منطق اقتصادی بازار، تغییرات فراوانی کرده و از یک محلة فرهنگی تاریخی به یک محدودة اقتصادی حاشیه ایِ بازار تهران، تبدیل شده است. این تغییرات فضا بافت معنایی و نشانه ای محله را هم تغییر داده است. در این تحقیق، با روش نظریة داده بنیاد، فرآیند مرگ محلة عودلاجان و این تغییر و تحولات ارزیابی شده و نظریة روش شناختی غالب این نظریه، نظریه گلیزری (1978) است. اطلاعات، با استفاده از مصاحبة نیمه ساخت یافته و مشاهدة میدانی جمع آوری شده اند و یافته ها نشان می دهند شش موضوع اصلی درهم تنیده، مراحل مرگِ محلة عودلاجان را ایجاد کرده اند. این مباحث عبارت اند از: ویرانیِ پیشینة تاریخی؛ جدال نهادها؛ رواج ناامنی؛ مردانه شدن فضا؛ زوال همسایگی و مرگ هویت محله ای. درواقع، منطق اقتصادیِ سودمحورِ بازار تهران، برای کسب مشروعیتِ حضور در این محله، هم پای بی نظمی ها و جدال نهادها عاملی بنیادی در آغاز تغییرات فضا و تسریع روند آن بوده است. این عامل، مسائل دیگر مطرح شده در این موضوعات را ایجاد یا تشدید کرده است. دراین میان، موضوع اصلی «اقتصادی کردن فعالیت های محله ای» است که هم پای منطق اقتصادی ارتباط این مباحث را محکم کرده است.

۵۸.

شناسایی موانع توسعه کارآفرینی در میان دانش آموختگان رشته های کشاورزی (مطالعه موردی: فارغ التحصیلان دانشگاه های ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نبی امیدی رحمت الله محمدی پور محمدرضا امیدی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۲ و ۵۳

کلید واژه ها: کشاورزی کارآفرینی موانع دانش آموختگان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 531 تعداد دانلود : 850

از مهمترین مسائل و چالش های اجتماعی و اقتصادی حال حاضر و آینده بسیاری از کشورها؛ از جمله ایران، معضل بیکاریِ دانش آموختگان دانشگاهی است. از آنجا که توسعه کارآفرینی، راهکاری مناسب برای رویارویی با این مسئله قلمداد می شود، در این پژوهش به شناسایی و بررسی موانع توسعه کارآفرینی در میان فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کمی است که از لحاظ هدف می توان آن را جزء پژوهش های کاربردی به حساب آورد. از لحاظ گردآوری داده ها نیز از نوع پژوهش های توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان و اساتید دانشگاه های استان ایلام (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، دانشگاه پیام نور مرکز ایلام) تشکیل می دهند. 220 نفر از این جامعه به عنوان نمونه تحقیق، انتخاب شدند و پرسش نامه هایی در اختیار آنها قرار گرفت. روایی پرسش نامه (ابزار تحقیق) نیز توسط خبرگان (اساتید دانشگاه) بررسی و تأیید شد و برای تعیین میزان پایایی از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب آزمون 86/0 استفاده گردید. داده های پژوهش نیز با استفاده از نرم افزارهای SPSS تجزیه و تحلیل شدند. برای شناسایی موانع کارآفرینی از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که عامل اداری، حقوقی و قانونی با بار عاملی 797/2، مهمترین مانع توسعه کارآفرینی در میان فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی می باشد.

۵۹.

بررسی اثرات کشت زعفران بر درآمد و اشتغال بهره برداران در استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا کرمی

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلید واژه ها: اشتغال ارزیابی درآمد زعفران لرستان (استان)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 600 تعداد دانلود : 24

بهره برداران محصولات کشاورزی می توانند با انتخاب محصولات متناسب با شرایط طبیعی، اقتصادی و اجتماعی خود، به اشتغال و درآمدی پایدار دست یابند. پژوهش حاضر به بررسی اثرات کشت زعفران بر درآمد و اشتغال بهره برداران پرداخته است. طرح پژوهشی حاضر از روش پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه (در دو زمان متفاوت) سود جست که بر این مبنا، اثرات کشت زعفران بر میزان درآمد و اشتغال از طریق مقایسه این متغیرها قبل و بعد از کشت زعفران بررسی شد. جامعه آماری پژوهش، از طریق سرشماری، شامل کلیه تولیدکنندگان و بهره برداران کشت زعفران در استان لرستان (به تعداد 196 نمونه) در سال 1391 بود. به منظور آزمون فرضیات، از آزمون ناپارامتریک ویلکاکسون بهره گیری شد. نتایج پژوهش نشان داد که با وجود کم بودن وسعت مزارع زعفران و میزان برداشت از آنها, در مقایسه با کشت سایر محصولات کشاورزی, میزان درآمد و اشتغال بهره برداران، قبل و بعد از کشت زعفران، تفاوت هایی دارد که در سطح 99 درصد معنی دار است.

۶۰.

ارزیابی اثر توزیع درآمد، تورم و نرخ باسوادی بر میزان سرقت در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رویا آل عمران سید علی آل عمران

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: ایران تورم توزیع درآمد هم انباشتگی نرخ باسوادی سرقت روش یوهانسن - جوسیلیوس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 874 تعداد دانلود : 643

خسارات جانی و مالی فراوان پدیده سرقت، دولت ها را از همان ابتدا به مبارزه با این پدیده وادار کرده است. برای مبارزه اساسی با پدیده سرقت باید با علل آن به مبارزه برخاست؛ نه با معلول. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی اثر توزیع درآمد، تورم و نرخ باسوادی بر میزان سرقت در ایران در فاصله زمانی فصل اول سال 1363 تا فصل چهارم سال 1391 با استفاده از روش هم انباشتگی یوهانسن- جوسیلیوس است. نتایج حاصل از پژوهش دلالت بر این دارد که اثرگذاری ضرایب متغیرها بر اساس مبانی نظری مورد انتظار بوده و از نظر آماری نیز معنی دار هستند؛ به طوری که هریک از متغیرهای نابرابری درآمدی و نرخ تورم تأثیر مثبت بر میزان سرقت و متغیر نرخ باسوادی تأثیر منفی بر میزان سرقت دارد.

درخت حوزه‌های تخصصی