درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله با استناد به نظریه ژاک الول در مبحث شیدایی انسان به تکنولوژی مدرن، به طور مختصر فوایدی چند در مورد خصلت دموکراتیک دنیای مجازی را بررسی کرده، سپس محدودیت ها و دل نگرانی های مربوط به آیندهء دنیای مجازی را موشکافی می کند. علیرغم محدودیت های ناشی از شکاف دیجیتالی و موانع تحمیل شده توسط قدرتمندان، دولت ها و شرکت های تجارتی ذینفع در خلق، اداره و کنترل دنیای مجازی، این مقاله بر خصلت دموکراتیک دنیای مجازی تاکید می کند و به جامعهء فاضلهء مدنی رسیدن را از طریق مشارکت مردمی در حوزهء عمومی هابرماسی دنیای مجازی امکان پذیر می‏ بیند.

در هزاره ی سوم، اینترنت نقش مهم و روزافزونی در زندگی نوجوانان و جوانان ایفا می کند. جاذبه ی اینترنت باعث شده تا بسیاری از جوانان و نوجوانان به جای تعامل با همسالان و والدین، اینترنت را برگزینند. این همنشینی با اینترنت به مرور زمان تجربه ی شیرین در جمع بودن را از فرد می گیرد و می تواند به انزوای اجتماعی منجر شود. مطالعه ی حاضر به منظور تعیین ارتباط میان میزان استفاده از اینترنت و انزوای اجتماعی طراحی شده است. روش تحقیق مورد استفاده ی این پژوهش پیمایشی و شیوه ی تحقیق همبستگی است. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی کاربران 29-15 ساله ی کافی نت های شهر تبریز در مرداد و شهریور ماه 1394 هستند. نتیجه ی حاصل از آزمون فرضیه ها نشان دهنده ی وجود رابطه ی معنادار بین متغیر های وضعیت تأهل، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، میزان استفاده از اینترنت، میزان استفاده ی اجتماعی از اینترنت و جامعه پذیری مجازی به عنوان متغیر های مستقل و انزوای اجتماعی به عنوان متغیر وابسته ی تحقیق است. به علاوه نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره ی تحقیق نشان می دهد که 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته، توسط متغیر های مستقل باقی مانده در مدل (وضعیت تأهل، میزان استفاده از اینترنت، جامعه پذیری مجازی و پایگاه اقتصادی – اجتماعی) تبیین می شود.

در جهان امروز، اقتدار سیاسی و نظامی درگرو توسعه اقتصادی و صنعتی است و فناوری،‎ موتور توسعه اقتصادی و مایه صنعت یک کشور تلقی می‌شود. در کشورهای در حال توسعه، فناوری‎ یکی از مهم‎ترین وسایل رسیدن به اهداف توسعه ملی است و نقش دولت‎ها در ایجاد بستر مناسب برای جذب و توسعه فناوری‎ بسیار مؤثر است. یکی از فناوری‎‌های پیشرفته و استراتژیک فناوری‎ تجهیزات فضایی است که به علت تنوع علوم و فنون به کار رفته در آنها، صنایع و سازمان‎های علمی و تحقیقاتی متفاوتی را به هم پیوند زده، زمینه رشد آنها را فراهم کرده و شاخه‌های جدید علمی و کاربردی را ایجاد کرده است، از این رو، تدارک این فناوری‎ نیز به همین میزان گسترده، پیچیده، هزینه‌بر، زمان‌بر و نیاز به یک سازمان، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری صحیح و دقیق دارد. در کشورهای صاحب این فناوری،‎ سازمان فضایی منسجم و گسترده‌ای هدایت فعالیت‌های آن را به عهده دارد و با تحت پوشش قرار دادن تمام توان صنایع تجاری و نظامی و مراکز تحقیقاتی، قابلیت‎ها و فرصت‎های فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کنند. در حال حاضر، تقریباً کلیة دارندگان این فناوری‎ علاوه بر جذب بودجه‌های خرید و ساخت ماهواره در کشورهای متقاضی، در بهره‌برداری از آنها نیز سرمایه‌گذاری می‎کنند و شریک می‌شوند و در نتیجه، این فناوری‎ها یک منبع تولید ثروت و قدرت در سطح جهان به حساب می‎آیند. از بُعد دیگر، ماهواره‌ها در زندگی جوامع و ایجاد سهولت‎های جدید در تجارت، آموزش، بهداشت، صنعت و ارتباطات نقش مهمی دارند و باعث توسعة فناوری‎‌های زمینی برای کاربردهای متنوع خود می‌شوند، کاربردهایی نظیر ارتباطات تلفنی بین کشورها، پخش صدها کانال تلویزیونی به طور همزمان در سراسر دنیا، توزیع اینترنت، خدمات کنفرانس تصویری آموزش از دور، پزشکی از دور، تعیین موقعیت، سنجش از دور، هواشناسی و خدمات موبایل ماهواره‌ای که نقش ارزنده آنها در صرفه‌جویی هزینه، زمان و بالا بردن امنیت جانی انسان‎ها غیرقابل انکار است. در حال حاضر، تقریباً تمام نقاط کرة زمین تحت پوشش شبکه‌های گسترده ماهواره‌ای قرار گرفته است. گسترش سریع ارتباطات ماهواره‌ای بیانگر تلاش بی‌وقفه در به کارگیری فناوری‎‌های جدید برای رفع نیازهای جوامع بشری است. تحقیقات فضایی نیز به عنوان شاخه‌ای جدید از علم و فناوری‎ طی نیم ‌قرن گذشته پیشرفت‌ها و تحولات شگفتی داشته است و در مسیر این تحول، بسیاری از شاخه‌های علوم نظیر فیزیک نجومی، فیزیک پلاسما، علم مواد و علوم جوی آنچنان گستردگی و عمقی پیدا کرده‌اند که پیش از آن برای بشر غیرقابل تصور بود. اکنون تحقیقات فضایی به عنوان ابزاری برای حل مشکلات بشر در زمین مورد توجه دانش‌پژوهان قرار گرفته است و ایستگاه‌های فضایی بین‌المللی برای انجام تحقیقات مختلف که امکان انجام آنها در زمین وجود ندارد تأسیس می‌شوند. بنابراین، استفاده از فضا، به کارگیری فناوری‎ ماهواره و کاربرد و نقش آن در جوامع بشری هر روز در حال گسترش است و نقش تعیین‎کننده‌ای در توسعه پایدار و تحولات تمدن بشری دارد.

شبکه های اجتماعی، رسانه های جدیدی هستند که به هر فردی امکان می دهند تولیدکننده پیام باشد و افراد از این طریق می توانند ابعاد مختلف زندگی و سبک زندگی خود را با به اشتراگ گذاری تصاویر و متون نمایش دهند. هدف از این تحقیق ارائه یک گونه شناسی از بازنمایی سبک زندگی توسط جوانان ایرانی در شبکه اجتماعی فیس بوک است. این کار از طریق تحلیل محتوای کیفی بر روی صفحه فیس بوک 44 نفر از جوانان 18-35 ساله که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، انجام شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که افراد در فیس بوک، سبک زندگی خود را عمدتاً براساس پنج مؤلفه سبک پوشش و آرایش، اوقات فراغت، روابط بین فردی، سبک تغذیه و دکوراسیون منزل نشان می دهند. با توجه به تأکید افراد در بازنمایی هر یک از این مؤلفه ها، سه گونه از بازنمایی سبک زندگی در فیس بوک جوانان ایرانی تفکیک و شناسایی شد: گونه خودنما، گونه فراغت نما و گونه روابط نما. گونه خود نما، خود به سه دسته بدن نما، پوشش نما و تخصص نما تقسیم می شود. فراغت نماها نوعی از بازنمایی شاد و فراغتی از زندگی خود دارند و گونه روابط نما، سبک زندگی خود را در جمع و در کنار دیگران بازنمایی می کند.

در این پژوهش، رابطه بین میزان استفاده از فناوری های نوین ارتباطی (اینترنت، ماهواره، تلفن همراه) و ارتباطات خانوادگی در شهر شیراز، با استفاده از چارچوب نظری کاشت و ساخت یابی گیدنز بررسی شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های همبستگی و مقایسه ای است که به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، با نمونه ای از 384 خانوار شیرازی و از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انجام شده است. یافته ها بر مبنای ضریب همبستگی پیرسون (r) نشان می دهد که بین میزان استفاده از فناوری های نوین ارتباطی با ارتباطات خانوادگی و ابعاد آن، به جز توزیع قدرت، رابطه منفی و معنا دار وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از مدل رگرسیونی حاکی از آن است که در مجموع، میزان استفاده از تلفن همراه و ماهواره 17درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند. در آزمون تحلیل مسیر مشخص شد که میزان استفاده از ماهواره، هم به طور مستقیم و هم از طریق هویت اجتماعی با ارتباطات خانوادگی رابطه دارد؛ اما دو بعد استفاده از اینترنت و تلفن همراه تنها از طریق هویت اجتماعی و به طور غیر مستقیم با ارتباطات خانوادگی در ارتباط است.

روزگاری که ارنست شوماخر(Emest Schumacher) اقتصاددان برجسته آمریکایی عبارت معروف خود را به کاربرد و در کتاب برخواننده‌اش نوشت: کوچک زیباست؟ (1) هرگز گمان نمی‌کرد که سه دهه بعد غول جهانی سازی بخواهد آن را زیر پاهایش له کند. شوماخر می‌گفت که باید به مقیاس ‌های انسانی بازگشت. او فضایل اجتماعات کوچک انسانی را محترم می‌شمرد و معتقد بود بازگشت به ابعاد انسانی به فرهنگی دموکراتیک‌تر و نظامی متشکل از اجتماعات کوچک و غیرمممکن که تنها به میل خود وارد نظام‌های بزرگ‌تر شوند، نیاز دارند. راستی پاسخ گلوبالیسم به این پرسش چیست، کوچک زیباست؟ جهانی شدن از دید نگارنده ادغام بازارهای جهانی درزمینه تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم و جابه‌جایی و انتقال سرمایه، نیروی کار و فرهنگ در چارچوب سرمایه‌داری و آزادی بازار و نهایتا سر فرود آوردن جهان در برابر قدرت سرمایه‌داری جهانی است. ظهور این فرایند به تعیین حاصل واقعیت‌های تاریخی، جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی است که فهم درست آن بدون درک صحیح این واقعیت‌ها امکان‌پذیر نیست. نگارنده ضمن بررسی این واقعیت‌ها به نقش برجسته رسانه‌ها به منزله مهم‌ترین ابزار جهانی شدن اشاره می‌کند و در پایان به بررسی تاثیر این ارتباط وثیق جهانی شدن و رسانه بر پژوهش‌های رسانه‌ای می‌پردازد.

این پژوهش چگونگی تأثیر عضویت افراد در فیس بوک را بر رفتار رأی دهی آن ها در انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 مطالعه می کند. روش تحقیق، کیفی است، برای جمع آوری داده ها از اتنوگرافی مجازی و تکنیک های مشاهده و مصاحبه عمیق و همچنین برای تحلیل داده ها از تحلیل تماتیک استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش تابوبودن مشارکت در انتخابات 92 به عنوان اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از انتخابات و حوادث سال 88، نبود فضای تبادل نظر به جز فیس بوک و همچنین قرارداشتن فیس بوک در جایگاه فضایی در برابر رسانه های رسمی از دلایل چرایی تأثیرگذاری آن بر تغییر نظر انتخاباتی کاربران از عدم مشارکت به مشارکت است. دلایلی که به وضعیت سیاسی ایران، وضعیت انتخابات ریاست جمهوری 92 و نیز فیلتر بودن فیس بوک برمی گردد. همچنین براساس این یافته ها اطلاع از نظرات گوناگون کاربران و شخصیت های سیاسی، تکرار و بازتکرار محتواهای بسیج کننده و انتشار موضع افراد غیرسیاسی مشهور، از مکانیسم های چگونگی تأثیرگذاری فیس بوک بر تغییر نظر انتخاباتی و سپس رفتار رأی دهی است. یافته ها نشان می دهد که نخست، مطالعه تأثیر «سایت های شبکه اجتماعی» مانند فیس بوک بر مشارکت سیاسی بدون توجه به وضعیت خاص سیاسی و موقعیت این شبکه ها در ایران امکان پذیر نیست. دوم، بحث های سیاسی شاید منجر به افزایش اطلاعات و انگیزه سیاسی شوند، اما به ناچار منجر به تغییر رفتار انتخاباتی نمی شوند. سوم، نمی توان از مشارکت سیاسی به طورکلی سخن گفت، چراکه مشارکت سیاسی مفهوم گسترده ای است که مشارکت انتخاباتی یکی از انوع آن است. چه بسا، عدم مشارکت انتخاباتی را نیز باید گونه ای مشارکت سیاسی سلبی در ایران به حساب آورد.

ارتباط جمعی دو سویه از تازه ترین پدیده های تکنولوژیک است که نه تنها ارتباطات راه دور را متحول می کند ، بلکه سازمان جامعه را نیز دگرگون خواهد کرد.

امروزه تلفن همراه، به عنوان یکی از مظاهر فناوری ارتباطی نوین، در زندگی فردی و اجتماعی بشر جایگاهی قدرتمند دارد و جزء لاینفک مناسبات روزمره محسوب می شود؛ به طوری که می توان ادعا کرد برای بسیاری از افراد، زندگی بدون آن امکان پذیر نیست یا دست کم مطلوبیتی ندارد. نفوذ کاربرد تلفن همراه در شئون زندگی، پدیده ای جهانی است و در جامعه ما، با وجود فروکش کردن تب اولیة استفاده از آن، مقبولیتش به حدی رسیده است که مضرات جدی و اساسی این فناوری مدرن را مخفی و نادیده نگه می دارد. به طورکلی، هدف پژوهش حاضر، بررسی فضای عاطفی خانواده و کنترل والدین بر کاربردهای مطلوب و نامطلوب تلفن همراه است. روش پژوهش، پیمایش است که با استفاده از تکنیک پرسشنامه در میان 380 نفر از نوجوانان 12 تا 18 ساله در شهر تهران انجام گرفت. چارچوب های مفهومی این پژوهش، براساس بررسی دیدگاه های جامعه شناسی انحرافات، ارتباطات و روان شناسی و مرور منابع تجربی، تنظیم و در قالب آن، فرضیه های اصلی مطرح شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که پسران بیشتر از دختران، از تلفن همراه به صورت نامطلوب استفاده می کنند. همچنین مشخص شد عواملی از قبیل فضای عاطفی خانواده، کنترل والدین و زمینه ویژة کاربری، بر استفاده نوجوانان از تلفن همراه تأثیر دارد. درحقیقت، فضای عاطفی خانواده و کنترل والدین، عامل بازدارنده نوجوان از کاربرد نامطلوب و گرایش به سمت کاربرد مطلوب تلفن همراه است.

سلامت، بهداشت و خدمات درمانی قسمت جدایی ناپذیر زندگی هر فردی در طول زندگی اش است. هر فردی در دوره های مختلف زندگی خود به نوعی نیازهای متنوعی در حوزه سلامت احساس می کند که با استفاده از امکانات موجود، سعی در پاسخ گویی به این نیازها را دارد. با توجه به استقبال زیاد افراد از شبکه های اجتماعی در دو دهه اخیر، یکی از ابزارهایی که می تواند امکانات مختلفی را در اختیار افراد در حوزه سلامت بگذارد شبکه های اجتماعی است. در این پژوهش ی1ک شبکه اجتماعی سلامت معرفی شده است که بر روی ارتباط کاربران یا بیماران با پزشکان و خدمات درمانی مختلف تمرکز دارد. برای بهبود کارایی این شبکه یک سیستم توصیه گر پیشنهاد شده است که می تواند به کاربران یک پزشک، یک حوزه تخصصی جهت اخذ مشاوره پزشکی و یا یک مطلب را بر اساس نیازمندی های آنان پیشنهاد دهند. از شبکه های اطلاعاتی ناهمگون برای مدل سازی شبکه اجتماعی سلامت بهره گرفته ایم. این شبکه ها وجود چندین نوع شیء، مانند پزشک، بیمار و مشاوره، و چندین نوع رابطه، مانند درخواست مشاوره و پاسخ به مشاوره، را در برمی گیرند. برای مدل توصیه، با توجه به روش هایی که شبکه های ناهمگون ارائه می دهند، از بازخوردهای ضمنی ای که هر فرد در شبکه ثبت می کند، استفاده کردیم تا با یافتن شباهت های مطابق با این بازخوردها، بهترین پیشنهاد ها را به وی ارائه دهیم. برای الگوریتم یادگیری مدل توصیه از رتبه بندی، شخصی سازی شده بیزین استفاده شده است. الگوریتم ارائه شده ترکیبی از روش امتیاز رتبه بندی و الگوریتم یادگیری مذکور است. در انتها با اعمال روش پیشنهادی بر روی مجموعه داده، کارایی این شبکه اجتماعی و سیستم توصیه گر نشان داده شده است.