یونس شکرخواه

این مطالعه که به تجربه سوگ افراد معمولی پس از مرگ عزیزان در میدان تحقیق خود، یعنی شبکه اجتماعی فیس بوک می پردازد، با پارادایم دوفضایی شدن و تکیه بر دیدگاه جامعه شناسانه و نیز شناخت اجتماعی به حافظه، حافظه جمعی و خاطرات روزمره را در کنار خاطرات خود زندگی نامه ای قرار داده است تا از چشم انداز میان رشته ای خاطرات واسطه رسانه ای شده به پدیده سوگواری مجازی بنگرد. تحلیل محتوای کیفی مصاحبه با 16 کاربر فیس بوک با استفاده از نرم افزار MAX QDA نشان می دهد که اهمیت استمرار ارتباط با فرد متوفی هم انگیزه اولیه کاربران سوگوار برای ادامه این تجربه در فضای فیس بوک را تشکیل می دهد و نیز به وجوه مختلف در کردارهای آنلاین آنها اثر می گذارد. سوگواری نیز مانند دیگر عرصه های تجربه دچار کیفیتی دوفضایی در عصر دیجیتال شده است که به مدد فناوری های ثبت و بایگانی این کردار اجتماعی فرهنگی را واجد جنبه های نمایشی، عادتی و آیینی می سازد.

پرسش اساسی مقاله این است که بین روزنامه نگاران آنلاین، چاپی و رادیو تلویزیونی از نظر میزان و نحوه استفاده از ابزارهای تلفن همراه هوشمند چه تفاوت هایی وجود دارد؟ بر اساس این پرسش، در چارچوب روش پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه شیوه استفاده نمونه ۴۰۰ نفری از روزنامه نگاران ایران گردآوری شده تا با تحلیل آماری دو فرضیه مقایسه ای به آزمون گذاشته شود: (1) بین سه گروه روزنامه نگاران آنلاین، روزنامه نگاران چاپی و روزنامه نگاران رادیو تلویزیونی در «میزان» استفاده از تلفن های همراه هوشمند تفاوت وجود دارد و (2) بین سه گروه روزنامه نگاران آنلاین، روزنامه نگاران چاپی و روزنامه نگاران رادیو تلویزیونی در نوع استفاده از تلفن های همراه هوشمند تفاوت وجود دارد. نتایج نشان داد هر چند بین «میزان» استفاده روزنامه نگاران چاپی و رادیو تلویزیونی از تلفن همراه هوشمند تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما میزان استفاده روزنامه نگاران آنلاین از تلفن همراه هوشمند بیشتر از دیگران است. همچنین درباره «نحوه» استفاده نتیجه گرفته شد استفاده غالب روزنامه نگاران چاپی و آنلاین از تلفن همراه هوشمند، استفاده «شبکه ای» و استفاده غالب روزنامه نگاران رادیو تلویزیونی، استفاده «ارتباطی» بوده است.

افزایش روزافزون داده ها و ضرورت تحلیل و بهره گیری از آن ها و نیز رقابت برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان، گرایش رسانه ها به «دیتا ژورنالیسم» [1]را افزایش داده است. درک نقش و اهمیت دیتا ژورنالیسم می تواند موجبات استفاده از آن را در ایران فراهم کند. این پژوهش باهدف بررسی نقش دیتا ژورنالیسم در رسانه های آنلاین و مبتنی بر نظریه های «استفاده و رضایت مندی» [2]، «انتظار- فایده» و «حوزه عمومی» [3]انجام شده است. روش تحقیق آن، مصاحبه عمقی با 103 نفر از متخصصان دیتا ژورنالیسم است. این پژوهش، در تلاش برای پاسخ به 6 سؤال اصلی تحقیق اعم از نقش دیتاژورنالیسم در رسانه های آنلاین، تعریف دیتاژورنالیسم، آثار و آینده آن، نقش داده های بزرگ در آینده دیتاژورنالیسم و تمایل رسانه ها به این نوع روزنامه نگاری است. بنا بر یافته های پژوهش، متخصصان به 11 نقش دیتا ژورنالیسم ازجمله نقش های «روزنامه نگارانه»، «تسهیل تعامل مخاطبان»، «تحقق دموکراسی» و «اعتمادسازی» اشاره کرده و با تأکید به تمایل سایر رسانه ها به دیتا ژورنالیسم، رسانه های آنلاین را موفق تر در این بهره گیری دانسته اند. آینده دیتاژورنالیسم مثبت و رو به رشد ارزیابی شده و بر نقش داده های بزرگ در این مسیر تأکید شده است. کمک به تأمین منافع مخاطبان و رسانه ها و تأثیر بر دولت و کمک به بهبود تعامل آن ها از آثار دیتاژورنالیسم یاد شده است. همچنین مبتنی بر نتایج پژوهش، دیتاژورنالیسم ضمن یاری به رسانه ها در مسیر ایفای وظایف و نقش هایشان، می تواند در جلب رضایت مخاطبان و نیز کمک به احیای حوزه عمومی مؤثر باشد. [1]. Data journalism [2]. Uses and gratifications theory                        [3]. The Theory of the Public Sphere

"دولت های آمریکا همیشه تلاش می کردند تا رسانه ها را در جهت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت، کنترل کنند. تحلیل های نوام چامسکی سوگیری رسانه های آمریکایی را به نفع منافع «اقتصاد سیاسی» و «جانبداری از اسرائیل » نشان می دهد. همچنین، پژوهش ها مشخص می کند که جهت گیری آمریکا در کنترل پوشش خبری، در مواقع بحرانی تشدید می شود. در این پژوهش به بررسی جدید ترین روش آمریکا در سازماندهی رسانه ها در جنگ 2003، عراق می پردازیم. همچنین، روزنامه نگاری همراه که برای نخستین بار پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا)آن را به کار گرفت، مورد ارزیابی قرار می گیرد. مطالعات انتقادی فراوانی در مورد کارکرد روزنامه نگاری همراه به رشته تحریر درآمده، اما پژوهش حاضر بر آن است تا به ارزیابی عینیت این پدیده بر اساس تئوری میندیچ بپردازد. این پژوهش، محتوای خبری وب سایت فاکس نیوز را در دوره زمانی 20 مارچ تا 9 آوریل 2003، مورد بررسی قرار می دهد دوره ای که روزنامه نگاران آن را «سقوط بغداد» می نامند. به همین دلیل، عینیت 217 خبر از کلیپ های پیاده شده و لید گزارش های زنده روزنامه نگاران همراه که در فاکس نیوز ارائه شده اند، ارزیابی می شود. "

" در این مقاله به این پرسش کلیدى پاسخ داده خواهد شد که آیا گفتمان تعیین دستور جلسه و برجسته سازى و نیز جریان یکسویه اطلاعات در روزنامه نگارى سنتى چاپى به سوى سطح وسیعى از توده هاى مخاطب درحال انتقال است یا خیر و آیا روزنامه نگارى آنلاین با گونه پیشتازش یعنى روزنامه نگارى سایبر که با تکیه بر تکنولوژى هاى نوین ارتباطى در این انتقال گفتمان نقش ایفا کرده، به آزادى بیان کمک مى کند یا خیر. اگر چه در پژوهش گسترده اصلى، همه تلاش متمرکز براین نکته بوده است که مفهوم سایبرژورنالیسم و همین انتقال گفتمان از چهار مسیر یعنى از طریق مرور ادبیات، از طریق پرسش نامه هایى که براى صاحب نظران جهانى در عرصه روزنامه نگارى سایبر ارسال شده (پاسخ دهندگان به پرسش هاى این پژوهش عبارتند بوده اند از: پروفسور مایندى مک آدامز از دانشگاه فلوریدا، سردبیر سایت سایبر ژورنالیسم و رسانه هاى سایبر و مسئول توسعه متن در سایت واشنگتن پست؛ پروفسور رالف برنگر، استاد روزنامه نگارى و ارتباطات جمعى دانشگاه امریکایى قاهره، متخصص مهارت هاى روزنامه نگارى و کارشناس ارتباطات بین الملل؛ برتران پکه رى، سردبیر وبلاگ سردبیران جهان، فروم مجازى سردبیران جهان در زمینه بحث درباره سایبر ژورنالیسم؛ پروفسور وینسنت ماسکو، رییس پژوهشگاه ارتباطات و جامعه در دانشکده جامعه شناسى دانشگاه کویینز کانادا؛ پروفسور نیل نمت، روزنامه نگار و استاد روزنامه نگارى در دانشگاه پوردو ایالات متحده امریکا، پروفسور لارنس پینتاک، استاد روزنامه نگارى در دانشگاه میشیگان امریکا، گزارشگر سى.بى.اس و اى.بى.سى نیوز، نویسنده امریکن ژورنالیسم ریویو، تایمز لندن، سانفرانسیسکو کرونیکل و نیویورک تایمز، کاندیداى جایزه امى و برنده دو جایزه باشگاه مطبوعاتى ماوراى بحار؛ پروفسور نورا پاول، رییس انستیتوى مطالعات رسانه هاى نوین، مسئول بخش تمرکز بر تاثیرات محیط رسانه هاى مدرن بر محتوا در انستیتوى مطالعات رسانه هاى نوین، استاد کالج روزنامه نگارى و ارتباطات جمعى دانشگاه مینه سوتا امریکا، سردبیر بخش اطلاعات در میامى هرالد از 1979 تا1991 و عضو سازمان برجسته آموزشى ارتباطاتى پوینتر از 1991 تا 2000، عضو بخش رسانه هاى نوین در انستیتوى رسانه هاى امریکا و عضو انجمن خبرهاى آنلاین و عضو پروژه نیوزپلکس در زمینه آموزش روزنامه نگاران در اتاق خبر آینده؛ پروفسور یحیى کمالى پور، رییس دانشکده ارتباطات و هنرهاى خلاق دانشگاه پوردو امریکا، سردبیر سه نشریه آنلاین ژورنال رسانه هاى جهانى، مانیتور رسانه هاى جهانى و دهکده جهانى؛ کرافورد کیلییان، نویسنده کانادایى، کارشناس روزنامه نگارى و وب نویسى و سردیبر سایت معروف نوشتن براى وب، از طریق بررسى مصوبه هاى بین المللى و نیز از طریق سنجش نگرش هاى روزنامه نگاران ایرانى به گونه علمى شناسایى شود، اما در این جا صرفاً به بخش مربوط به سنجش نگرش روزنامه نگاران سایبر و روزنامه نگاران چاپى در قبال انتقال گفتمان تعیین دستور جلسه و برجسته سازى و جریان یک سویه اطلاعات به سوى مخاطبان ونقش تکنولوژى هاى نوین ارتباطى در این انتقال گفتمان پرداخته مى شود."