درخت حوزه‌های تخصصی

آینده، برآیند و حاصل بر همکنش مؤلفه های بسیار زیاد در سیستمی پیچیده و پویاست. گام نخست برای شناسایی تصاویر آینده، شناخت سیستم مورد مطالعه است. منظور از شناخت سیستم مورد مطالعه، مشخص کردن مؤلفه های اثرگذار و اثرپذیر در سیستم و تعیین وزن و جایگاه احتمالی هر مؤلفه در ساخت واقعیت های بدیل آینده است. در این پژوهش 86 مؤلفه اثرگذار از طریق مرور منابع و مصاحبه با صاحب نظران استخراج شد. سپس با رجوع به پنل خبرگی، 34 مؤلفه مهم تر (دارای اثرگذاری بیشتر بر آینده های صنعت سرگرمی در بستر سیمای جمهوری اسلامی ایران) شناسایی شد؛ پس از آن در یک فرایند دلفی دومرحله ای 16 عامل کلیدی (دارای بیشترین اهمیت و عدم قطعیت در خصوص موضوع پژوهش) احصاء گردید و سرانجام ضمن تحلیل تأثیرات متقابل میان عوامل، 6 نیروی پیشران سازنده بدیل های احتمالی آینده این صنعت در بستر سیمای جمهوری اسلامی ایران از طریق اجماع خبرگان، تعیین شد. این پیشران ها عبارتند از: «رقابت و تنوع رسانه ای»، «سطح رفاه اقتصادی مردم (مخاطبان)»، «توسعه فناوری های همگرا و تعاملی»، «توان تأمین مالی سیمای ملی»، «روند توسعه صنعت سرگرمی در ایران و جهان» و «فرهنگ سیاسی حاکم بر کشور». همچنین، نقشه اثرگذاری و اثرپذیری مؤلفه های کلیدی و نیز شدت ارتباطات میان آنها با بهره گیری از نرم افزار میک مک تحلیل و بازشکافی شده است.

رادیو بر اساس نظام ارزشی و باورهای خود ، ناهنجاری های اجتماعی را توصیف می کند. این توصیفات ،واقعیت رسانه ای متفاوتی را به وجود می آورد که هم بر نگرش مخاطب تاثیر می گذارد و هم او را به این توصیفات وابسته می کند. تبیین های متفاوت رادیو درباره ناهنجاری های اجتماعی ، ناگزیر  در قالب یکی از رویکرد های نظری موجود جامعه شناسی قرار می گیرد. از این رو در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل محتوا ، رویکرد گفتار برنامه های اجتماعی رادیو ایران در طرح ناهنجاری های اقتصادی ، بر اساس نظریات اثباتی جامعه شناسی ( آسیب اجتماعی ، بی سازمانی اجتماعی ، تضاد ارزشی و کج رفتاری ) مورد بررسی قرار گرفت.  از مهم ترین یافته های تحقیق این است که بیشترین موضوع ناهنجاری اقتصادی مطرح شده در برنامه های مورد بررسی ، " ضعف عمل به تعهدات مالی " به میزان 7/57 درصد است و رویکرد غالب گفتار ها در تبیین این ناهنجاری رویکرد" بی سازمانی اجتماعی" و ضعف مقررات در جامعه اشاره می کند . این امر گاهی باعث ایجاد ناهماهنگی شناختی در مخاطبان می شود .

از مهم ترین وظایف مدیر سازمان، شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد کارکنان و ایجاد زمینه های بهبود عملکرد است. هدف این مقاله، بررسی و تبیین عوامل مؤثر بر عملکرد برنامه سازان رادیوست. در ابتدا، شاخص های مهم در عملکرد برنامه سازان، براساس شاخص های بین المللی حاکم تعریف شده، سپس اهمیت آنها از دید برنامه سازان رادیو، شامل تهیه کنندگان و سردبیران، سنجیده شده است. عملکرد، براساس نظر اکثر نظریه پردازان مدیریت منابع انسانی، تابع مشترک انگیزش و توانایی و ادراک وظیفه است. روش به کاررفته در این تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه حضوری است و به علت محدودیت جامعه آماری، تهیه کنندگان و سردبیران شاغل در معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران در آذر 1387 جامعه آماری را تشکیل دادند. خلاصه نتایج تحقیق بدین صورت است: عوامل بهداشتی انگیزش: از نظر برنامه سازان، خط مشی محیط با اهمیت ترین عامل، در بین عوامل بهداشتی انگیزش بوده است، سپس امنیت شغلی و حقوق و دستمزد دریافتی در قبال کار و ارتباطات در محیط کار. عوامل ذهنی انگیزش: از نظر برنامه سازان شناخت و قدردانی، بااهمیت ترین عامل در بین عوامل ذهنی بوده است. در اولویت بعد، انگیزش پیشرفت و توسعه شغلی قرار دارد. به نظر برنامه سازان، شاخص های توانایی و دانش و مهارت و علاقه مندی ها، برای موفقیت حرفه ای در برنامه سازی رادیویی، به ترتیب اهمیت بدین شرح اند: توانایی: ابتکار و مرتب سازی و چینش اطلاعات و تجسم؛ دانش: تولید و پردازش برنامه های رادیویی، موسیقی، هنر، ارتباطات، ادبیات؛ مهارت: فضاسازی و خلق موقعیت در برنامه رادیویی و ادراک خواندن و نظارت و نویسندگی؛ علاقه مندی ها: کارهای هنرمندانه و لطیف، کارهای مهم و تأثیرگذار حرفه ای، اجتماعی بودن، کارهای مفهومی و نظری؛ ادراک نفش: از نظر برنامه سازان، محیط اجتماعی، مؤثرترین عامل در انتخاب و ساخت محتوای برنامه بوده است، سپس افکار و درونیات برنامه ساز و سیاست های سازمان رسانه.

این پژوهش با هدف بازشناسی مدیریت توجه در سیمای جمهوری اسلامی ایران به روش نظریه زمینه ای به دنبال تدوین مدل مدیریت توجه در رسانه ملی است. روش پژوهش کیفی استقرایی است و از روش نظریه زمینه ای استراوس کوربین استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختمند بود که به سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تجزیه وتحلیل شد. مشارکت کنندگان متخصصان موضوعی واجد شرایط ورود به مصاحبه بودند که از طریق نمونه گیری نظری تا 15 نفر به سطح اشباع داده ها رسید. نتایج با 21 مقوله کلی در قالب مدل پارادایمی شامل شرایط علی (انباشت اطلاعات، ویژگی های مخاطب، سیاست رقابتی، سیاست تولیدکننده، اقتضائات محیطی) پدیده محوری (مدیریت توجه)، شرایط زمینه ساز (رصد فرهنگی، سازمان خبره چابک، اخلاق حرفه ای)، شرایط مداخله گر (جذابیت محتوایی، رقابت پذیری، مدیریت سرمایه، مداخله سیاسی) راهبردها (آفرینش دیداری و شنیداری، تولید ناب، تمرکز بر مخاطب، توسعه سرمایه اجتماعی و فرهنگی، گفتمان سازی) و پیامدها (مدیریت مخاطب، تغییر عملکرد، شیوایی پیام) قرار گرفت.

رادیوهای تخصصی رادیوهایی هستند که براساس موضوعی خاص شکل یافته اند و خارج از آن موضوع نیز برنامه سازی نمی کنند. به طورطبیعی این نوع شبکه ها مخاطبان ویژه ای دارند و از نظر حرفه یا شغل، سن، تحصیلات، گرایش ها و شرایط پرداخت موضوعاتی مثل موسیقی، هنر یا سایر موضوعات دارای هدف هستند. در معاونت صدای سازمان، در سال های اخیر، با توجه به رویکرد ارزش گذاری به مخاطبان رادیو و محور قرار دادن نیازهای مخاطبان، شبکه های تخصصی رادیویی راه اندازی شده که برنامه های حول محور موضوع خاصی تولید و پخش می شود. تا کنون در معاونت صدای سازمان، شبکه های تخصصی فرهنگ، معارف، ورزش، قرآن، سلامت، گفت وگو، تجارت، آوا و نوا راه اندازی شده و رادیو خانواده نیز در حال پیش تولید برای پخش برنامه است. در این مقاله با توجه به نظر عوامل شبکه های تخصصی رادیویی، اعم از مدیران، برنامه سازان ( تهیه کنندگان، سردبیران)، کارشناسان و پژوهشگران، ضرورت راه اندازی شبکه های تخصصی مورد نیاز در کشور، بررسی و اولویت های پاسخ گویان، دقیق آورده شده است. همچنین به اولویت راه اندازی رادیوهای تخصصی در استان ها توجه شده و نظر پاسخ گویان در رابطه با راه اندازی شبکه های رادیویی تخصصی در استان ها اخذ شده است. در این مقاله، نظر190 نفر از عوامل شبکه های تخصصی رادیویی، به شرح زیر اخذشده که از این تعداد 23 نفرمدیر، 31 نفر پژوهشگر و کارشناس ، 79 نفر تهیه کننده و57 نفر سردبیر بوده اند.

قدمت طنز در غرب، به آغاز فعالیت های نمایشی یونان باستان و سپس روم باستان باز می گردد و در شرق، در نزد شاعران بزرگی همچون رودکی، سنایی، انوری، سعدی، حافظ، مولوی و دیگر شاعران به فراوانی قابل مشاهده است. نکته مهم در این متون، پذیرش آنها به عنوان نوعی بیان ادبی، به قصد اصلاح امور است و صرفاً تفنن و تسلط بر ادبیات، مورد نظر نیست. پیشرفت ادبیات، مدیون توجه به متن جامعه است. سیر و روند نظریه های ادبی نیز نشان می دهد، طنز زبان «کردار و کنش» است. این نوع نگاه به طنز، مخاطب و جامعه را آماده کنش و تغییر رفتار می کند و طنز را کنشی دیالکتیک وار در متن جامعه می داند، که بر رفتار مخاطب تأثیر می گذارد و او را آماده پذیرش تغییر می کند. براساس این معیار، بسیاری از مطالب خنده دار طنز نیستند؛ چرا که ما را به کنش و تغییر وانمی دارند و هیچ گونه وضعیت دراماتیک و سویه اجتماعی در آن ها مشاهده نمی شود.در این مقاله تلاش شده است، سویه های اجتماعی طنز دراماتیک، به روش اسنادی بررسی شود. نتایج تحقیق نشان می دهد، امروزه ترکیب طنز با تراژدی، با حوصله بشر سازگارتر است و انسان ها با آن بیشتر به تغییر و تفکر و آرامش می رسند. با این ملاحظات، طنزِ کسی قوی تر است که تراژدی را خوب می فهمد و کسی طنز را خوب می فهمد که تا مرز تراژدی رفته و برگشته است.

سیستمهای چند عاملی به سرعت در حوزه های مختلفی از جمله روباتیک، کنترل توزیع شده، ارتباطات دوربرد، رسانه ها، بازیهای رایانه ای و غیره کاربرد پیدا می کنند. انجام بسیاری از وظایف در این حوزه ها نیازمند آن است که عامل ها بتوانند علاوه بر همکاری با یکدیگر بطور همزمان (آنلاین) با کاربر خود نیز در تعامل باشند. در این مقاله همکاری عامل ها با توجه به نوع همکاری آنها در سیستمهای چند عاملی و استرات ژی های مورد استفاده آنها معرفی و مقایسه شده اند، کاربرد سیستم های چند عاملی در رسانه های دیجیتالی و خبرگزاریها بررسی شده و در نهایت سنجه های جدیدی برای بالا بردن کارائی چنین سیستم هایی ارائه شده است.

بررسی معیارهای کیفی خانه به عنوان مکانی که در شکل گیری شخصیت انسان ها تأثیرگذار است، از رهگذر نشانه-معناشناسی میسر است. نشانه- معناشناسی (سیال) که از تعامل با مباحث پدیدارشناسی و رجعت به اصل حسی- ادراکی نشانه حاصل می شود، بستر مناسبی برای بررسی چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا فراهم می کند. در این پژوهش که از نوع کیفی و کاربردی است، اندیشه معناسازی برای «خانه» در آثار سینمایی داریوش مهرجویی بر مبنای دیدگاه های کریستین نوربرگ- شولتز در حوزه مکان، تفسیر و تحلیل شده است. دو اثر اجاره نشین ها و مهمان مامان در ژانر کمدی- درام به صورت هدفمند برای بررسی انواع خانه در ایران به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده اند. نمایش و انعکاس مفهوم خانه و پیوند وجودی آن با انسان به عنوان اصلی ترین راهبرد برای تعریف افراد در آثار مهرجویی تأکیدی بر ارتباط دوسویه و معنادار میان خانه و زندگی انسان هاست؛ چراکه انسان در هر مکانی که زندگی کند، حتی برای مدت کوتاه، فعالیت های خود را حول محوریت ویژگی های آن شکل می دهد. به گونه ای که آن را مرکزی می داند که به دلیل تمایز آن با فضای بیرون، در قلمرو آن احساس آرامش می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که در فیلم های مذکور، خانه، مرکزی است که با شخصیت مکانی خود- که با مفاهیمی چون «حس مالکیت»، «روابط انسانی» و «سنت» مرتبط است- ارزش ها و سبک زندگی افراد را تعریف می کند.

مجموعه ی روایت فتح یکی از شاخص ترین سری مستندهای مربوط به جنگ هشت ساله ی ایران و عراق است و به نوعی به تاریخ مصور دفاع مقدس تبدیل شده است. سیدمرتضی آوینی نویسنده، تدوینگر و چهره اصلی تولید این مجموعه، برای توصیف رویکرد و شیوه تولید این مجموعه از اصطلاح «مستند اشراقی» استفاده می کرد. مبانی نظری، فلسفی و همچنین جهان بینی آوینی سبب شده است که این مجموعه در میان همتایان خود شاخص شود. فضاسازی یکی از مهم ترین عناصری است که آوینی به وسیله آن اندیشه و ایدئولوژی خود را در بافت و بطن فیلم نقطه گذاری می کند. این پژوهش با تحلیل نحوه استفاده از سه تمهید تدوین، گفتار روی تصویر و مصاحبه نشان می دهد که مهم ترین ویژگی های فضاسازی در روایت فتح به چه شکلی تحقق یافته اند و در نهایت با نظر به ویژگی های این مجموعه مستند، برخی ابهامات موجود در مفهوم سینمای اشراقی را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان می دهد که در بنا نهادن فضای خاص این مجموعه، تدوین مهم ترین و مؤثرترین تمهید مورداستفاده آوینی در تحقق این امر است. این مقاله همچنین به بررسی انتقادی کاربرد مفاهیمی مانند واقعیت، خودبنیادی، سوبژکتیویته و مونتاژ در آثار آوینی پرداخته و برخی ابهامات در این زمینه را تبیین می کند.

امروز رادیو در کنار سایر رسانه های دیداری، مکتوب و آنلاین ایفای نقش می کند. رسانه های دیگر جذابیت های بصری خاص خود را برای جذب کودکان دارند اما این پرسش مطرح می شود که آیا رادیو می تواند در دوران کنونی مخاطب کودک را جذب کند؟ و شیوه های جذب مخاطب کودک برای رادیو در عرصه حضور دیگر رسانه ها چیست؟ این تحقیق با هدف بررسی موقعیت رادیو در ایران برای جذب مخاطب کودک صورت گرفته است و با بررسی ویژگی های روانشناختی کودک و ظرفیت های رادیو، این  نتیجه به دست آمد: در زمینه آموزش، رادیو  می تواند با استفاده از ظرفیت هایی که دارد و با توجه به ویژگی های کودکان، مخاطب کودک را در ایران  جذب کند؛ البته به شرط آنکه این کارکرد در تولید برنامه های رادیویی درست به کار گرفته شود.

حاکمیت و تسلط رسانه ها بر نوع تفکر مخاطبان در دنیای کنونی امری رایج و متأسفانه پذیرفته شده است. در میان رسانه های فراگیر، تلویزیون از جایگاهی ممتاز برخوردار است و به دلیل ویژگی های خاص، بر دیگر رسانه ها غلبه یافته است. تلویزیون در کشور ما با توده مخاطب، ارتباط وسیعی دارد و می تواند در دیدگاه های فرهنگی، سیاسی، فلسفی، اعتقادی، اقتصادی و... مردم تأثیر بگذارد. از این منظر تلویزیون عامل ارتباطی بسیار قوی، وسیع و عمیقی است. از طرف دیگر تلویزیون در زمینه زیبایی شناسی مخاطب و ارتقای سطح سلیقه او و ایفای نوعی نقش فرهنگی توان بالایی دارد. همچنین ارتباط تئاتر و تلویزیون از ابتدای پیدایشِ تلویزیون به شکل تعاملی و دوسویه وجود داشته که به شرط هدایت صحیح، می تواند به ایجاد همزیستی مسالمت آمیز میان این دو منجر شده و هر دو رسانه را منتفع کند. هرگاه این تعامل به درجه مطلوبی ارتقا یابد، هم تئاتر و هم تلویزیون به اهداف خود نزدیکتر می شوند. از طرف دیگر چون تئاتر می تواند به لحاظ عاطفی و فکری نیز تأثیر فراوانی بر مخاطب خود بگذارد، ظرفیت فراوانی برای بیان مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی ایجاد می کند. تئاتر به زعم نگارنده، خود یک رسانه است و اتفاقاً می تواند کامل ترین رسانه نیز باشد؛ زیرا ویژگی های منحصر به فرد و یگانه ای به لحاظ تأثیرگذاری دارد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن ویژگی های دو رسانه تلویزیون و تئاتر بر روی خصیصه فرهنگی این دو رسانه متمرکز شده است و سعی دارد تأثیرگذاری تلویزیون بر توسعه تئاتر را بررسی کند. تعامل، تأثیر و تأثر متقابل و مقایسه میان این دو رسانه نیز مبحثی است که به موازات بحث اصلی در این تحقیق دنبال شده است. بدیهی است هدف ثانویه از انجام پژوهش هایی از این دست، تلاش برای یافتن راهکارها و راه حل های فرهنگی برای ارتقا و توسعه فرهنگی جامعه است. زیرا تقویت و پرداختن به هنر/ رسانه تئاتر به دلیل ظرفیتها و ویژگیهایی که دارد ما را در دستیابی به توسعه فرهنگی یاری می رساند. 

هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای میزان مراجعه و اعتماد به اخبار اینترنتی (در وب سایت های فارسی) و یافتن رابطه بین عوامل مؤثر بر میزان اعتماد مخاطبان به اخبار این رسانه است. از این رو ضمن توجه به پیچیدگی و گستردگی موضوع، و ضریب نفوذ کم اینترنت در کشور، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های وابسته به وزارت علوم شهر تهران، به عنوان جامعه آماری انتخاب شده اند که به نوعی مخاطب نخبه نیز، محسوب می شوند. روش مورد استفاده در این تحقیق، پیمایش است که در مرحله نخست ده وب سایت خبری پربیننده از دیدگاه پاسخگویان مشخص شدند. نتایج به دست آمده از پاسخ های نمونه 400 نفره از دانشجویان در مرحله دوم، که با نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در ده دانشگاه وابسته به وزارت علوم شهر تهران انتخاب شدند، نشان می دهد که وب سایت های خبری -با وجود ضریب نفوذ کم اینترنت در کشور و محدودیت های نسبی که در دسترسی به برخی از این وب سایت ها وجود دارد- توانسته اند در جهت جلب اعتماد رسانه ای این گروه از نخبگان علمی، گام مهمی بردارند و حتی وب2 نیز در این عرصه مجال خودنمایی یافته است. نتایج کلی پس از رتبه بندی میزان اعتماد، مبیّن این مطلب بود که وب سایت های خبری «بی.بی.سی فارسی»، «بالاترین» و «تابناک» به ترتیب از بیشترین میزان اعتماد در میان ده وب سایت خبری پربیننده برخوردارند.

این تحقیق با هدف بررسی محتوای سواد زیست محیطی در بین کاربران شبکه های مجازی در شهر تبریز انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش این تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری شامل شهروندان 15 تا 59 ساله شهر تبریز است که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند. محاسبه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تقریباً 384 نفر را در بر گرفت. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته با لحاظ محلی نگری و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که شهروندان درمورد نگرش و سبک زندگی زیست محیطی به وضعیت مطلوب نزدیک شده اند و درمورد دانش زیست محیطی نمره متوسط دارند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد با افزایش دانش زیست محیطی، میزان تولید محتوا نیز افزایش می یابد.