فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۷۱۱ مورد.
حوزه های تخصصی:
این مقاله مىتواند در زمینه شناخت بهتر از این مکتب و نوع تاریخنگارى مکتب آنال مفید باشد.
مکتب تاریخى (تاریخنگارى) آنال در فرانسه رشد و گسترش یافت. طى سه دهه از 1929ـ1959م مکتبى مهمتر و شاخصتر از آنال وجود نداشته است. نام این مکتب تاریخى، برگرفته از اولین کلمه عنوان نشریهاى است که در سال 1929م توسط لوسین فبور و مارک بلوخ (بلوک) منتشر شد و بعدها در سال 1956م تحت مدیریت فرناند برودل قرار گرفت. ویژگى مشترک این دو متفکر این بود که اندیشه رایج در تاریخنگارى را که «مکتب روش» نام داشت و از فون رانک و اثباتگرایى تأثیرپذیر بود، قبول نداشتند. نظریهپردازان این مکتب در واقع علیه سبک و سیاق تاریخنگارى فرانسوى و مکتب پوزیتیویسم (اثباتگرایى) شوریدند. دیدگاه پوزیتیویسم (اثباتى) بر نظامىگرى حاکمان و جنگ و ستیز آنان و زندگى پادشاهان و درباریان تأکید داشت. آنان وقایع تاریخى را به شخصیتهاى تاریخى نسبت مىدادند و تاریخ را بر محور وجود ایشان تفسیر مىکردند. از نظر پوزیتیویسمها کار مورخ، کشف است نه بازسازىِ زمان گذشته در ظرف حال. تاریخنگار، گزارشگر دقیق و امینى است که تنها به اسناد و مدارک معتبر متکى است. بهرغم گذشت حدود پنج دهه از پیدایش تاریخنگارى مبتنى بر تجربه آنال، آشنایى ما با آن بسیار اندک است، از اینرو ترجمه و ارائه
خفتگان در بقیع (1)(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
منابع شیخ مفید در گزارشهای تاریخی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
بررسى دو اثر تاریخنگارى شیخ صدوق (ره)
حوزه های تخصصی:
باکنکاش در کتابشناسىهاى مربوط به قرون اولیه تشیع در مىیابیم که برخلاف دورههاى متأخر، تاریخنگارى از جایگاه مناسبى برخوردار بوده است. به عنوان مثال مىتوان حجم کتابهاى تاریخى دانشمندان شیعى در کتابهایى همچون رجالنجاشى و فهرست شیخ طوسى را شاهد آورد. در این میان نام شخصیتهایى، همچون شیخ صدوق(حدود 305-381ق) مشاهده مىشود که حجم فراوانى از نوشتههاى خود را به ساحتهاى مختلف تاریخنگارى اختصاص داده، گرچه بخش بسیارى از این نوشتهها مفقود شده است.
با بررسى کتابهاى بهجا مانده از شیخ صدوق، همچون دو کتاب ارزشمند عیون اخبار الرضا علیهالسلام و کمال الدین و تمام النعمه و غور در محتوا و اسناد آنها مىتوان آگاهىهاى فراوانى از نوع تاریخنگارى و مطالب مورد توجه او و نیز کیفیت اسناد و منابع این نوشتهها بهدست آورد، همچنانکه مىتوان به رغم عظمت شخصیت شیخ صدوق، نکتههاى نقدپذیرى را در نوشتههاى او رصد کرد.
نکته اخیر از آن رو قابل تأمل است که در برخى از نوشتههاى شیخ صدوق با نوعى نگرش فراتاریخى نسبت به تاریخ ائمه علیهمالسلام رو بهرو مىشویم که ممکن است از جنبههاى مختلف کلامى، علمى و تاریخى قابل نقد و بررسى باشد که این بررسى در نوشتههاى پسینیان کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
اهمیت این نکته هنگامى دو چندان مىشود که دریابیم نوشتههایى از این دست در کنار آثار بزرگان دیگر، همچون کلینى و صفارقمى طى قرون متمادى به عنوان دستمایههایى براى برخى از مبانى کلامى امامیه تلقى شده است که احیانا آنها را بهصورت نقدناپذیر تلقى مىنمایند.
صاحب الزنج؛ چالشى دیگر در برابر دستگاه خلافت عباسى
حوزه های تخصصی:
قیام زنگیان در سال 255ق در بصره به رهبرى على بن محمد، مشهور به صاحب الزنج شکل گرفت. صاحب الزنج با استفاده از ضعف دستگاه خلافت عباسى توانست ائتلافى گسترده از تودههاى مختلف، از جمله زنگیان ساکن در بصره و نواحى اطراف تشکیل داده و سازماندهى نماید و سپس دست به تبلیغات مذهبى برضد خلفاى عباسى بزند. وى با استفاده از شرایط نابسامان دستگاه خلافت، شهرهاى بسیارى در عراق و ایران به تصرف خود در آورد. همچنین شهر مختاره را ایجاد کرده، آن را مقر خود گردانید. صاحب الزنج که در مدت پانزده سال توانست به گونهاى مستقل در قلمرو عباسیان کرّ و فر نماید، در زمان خلافت معتمد به سال 270ق توسط موفق شکست خورد و طومار زندگىاش برچیده شد.
دیدگاه تاریخى راوندیان
حوزه های تخصصی:
ابوالرضا راوندى و قطب راوندى، دو عالم شیعى قرن ششم هجرى، در زمینههاى مختلفى از علوم اسلامى، از جمله نگارش تاریخ، سهیم بودهاند. البته شهرت این دو عالم بیشتر در فقه و حدیث است و به این دو جنبه شناخته مىشوند. با توجه به جایگاه آنان در میان علماى شیعه و نیز با عنایت به محل سکونت ایشان (مناطق رى و کاشان) لازم است دیدگاههاى آنان در زمینه تاریخنگارى تشیع بررسى شود. در این میان، هدف عمده، پرداختن به اثر مشهور قطب راوندى، کتاب الخرائج و الجرائح است.
بررسى تطبیقى شخصیت و آثار ابنقتیبه و ابوحنیفه دینورى-1(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
روایات متناقض درباره غزوه بدر جمع و سندیت آنها
حوزه های تخصصی:
یکى از حوزههاى بسیار مرتبط با مطالعات تاریخى، حوزه علوم حدیث است. انبوه احادیث مرتبط با وقایع صدر اسلام، اطلاعات فراوانى را پیش دیدگان علم پژوهان باز کرده است. در این میان، برخى محققان برآنند تا با استفاده از منابع حدیثى به حل معضلات تاریخى کمک کنند. این کوشش، دریچهاى است براى پیوند دوباره تاریخ و روایت حدیث، البته از منظرى جدید. گاه در روایت وقایع صدر اسلام تناقضهایى دیده مىشود که ذهن و فکر اندیشمندان را به خود جلب مىکند. نبرد بدر یکى از آنهاست. نبرد بدر در وقایع صدر اسلام جایگاهى بس مهم دارد. با این حال، وجود برخى تناقضها در روایتِ جزئیات آن سبب شده تا مقاله حاضر به بحث و پاسخگویى آن مسائل بپردازد.
محمد بن اسحاق و انتساب به تشیع
حوزه های تخصصی:
یکى از مسائل مطرح در میان متون رجالى کهن، شیعى خواندن یا به تشیع منتسب کردن ابناسحاق است. متقدمان و متأخران با تکیه بر شواهدى در برخى عبارتهاى او مدعى وجود گرایش شیعى در تفکر وى بودهاند. گروهایى نیز از این انتساب دفاع یا وجود آن را نفى کردهاند. پرسش اساسى آن است که چه عواملى در منتسب کردن ابناسحاق به تشیع نقش داشتهاند؟
مسلم است تفاوتهایى میان سبک و چگونگى کار برخى نویسندگان و از جمله ابناسحاق با عالمان حدیثى مدینه در حال بروز بود که سبب شد پیشکسوتان از عملکرد و دستاوردهاى علمى نسل جدید نگران و ناراضى بوده و به گونههاى مختلف بکوشند تا مانع رشد سبک و شیوه کار آنها در حوزه خود باشند. از این رو احتمال مىرود که آنها با اتهامات یا انتسابهایى سعى در حفظ اوضاع به نفع خود داشته باشند. با چنین رویکردى مىتوان زمینه و علت انتسابهاى متعدد به ابناسحاق را در فضایى که در مدینه در مورد او به وجود آمده بود و نیز در شیوه کار وى جستوجو کرد. بررسى صحت این انتساب، هم از طریق عملکرد و هم آثار فرد امکانپذیر است. به نظر مىرسد مصداقهاى بروز اتهامات و نسبتهایى از این دست به سبب وجود برخى روایاتى است که دیگران نقل آن را نمىپسندیدند یا جسارت نقل آن را نداشتند. از این رو لازم است که مکان و جو عصر زندگى علمى ابناسحاق در کنار آثار او بررسى شود تا پاسخ این مسئله روشن شود که آیا شیوه کار وى مسبب بسیارى از اتهامات بوده است یا نه؟
کاوشی در نظام فکری حکیم ناصر خسرو قبادیانی
حوزه های تخصصی:
عالم ربانی و مصلح بزرگ حضرت مولانا عبدالعزیز ملازاده
حوزه های تخصصی:
ازدواج ام کلثوم با عمر از نگاه فریقین
حوزه های تخصصی:
ویژگی های دعوت نبوی از منظر علامه طباطبایی قدس سره(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
آینده نگری و فرجام تاریخ بشر(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
عارف روشن ضمیر و فقیه توانا
حوزه های تخصصی:
تاریخنگارى شیعیان در سدههاى نخستین
حوزه های تخصصی:
چکیده
در نوشته حاضر، روند و جریان تاریخ نگارى شیعیان در سدههاى نخستین بررسى شده است. طرح دو دیدگاه در باره جهتگیرى مذهبى گزارشهاى موجود در مصادر تاریخى اهلسنت، و نیز بررسى واژهها و اصطلاحات تاریخنگارى در کتابهاى فهرست شیعه، بهویژه رجال نجاشى، و همچنین تجزیه و تحلیل نوشتههاى تاریخى شیعیان، از جمله مباحث این نوشته است. نتیجه این پژوهش آن است که شیعیان به تاریخنگارى (بهویژه حوزهها و محورهایى، مانند غیبت امام دوازدهم که دیگر فرقهها به آن کمتر توجه داشته) اهمیت دادهاند. البته از آنجا که به صاحبان قدرت، اعتماد نداشته به روند تاریخنگارى عمومى و تاریخ خلافت، رغبت چندانى نشان ندادهاند. در ادامه، شیوه و سبک تاریخنگارى «جلودى» یکى از مورخان پرتألیف، اما گمنام شیعه بررسى شده است.
مثنی بن حارثه شیبانی و نخستین فتوح اسلامی در عراق(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی: