درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۴۱ تا ۶۶۰ مورد از کل ۸٬۶۳۱ مورد.
۶۴۱.

عدالت اجتماعی و نقش آن در امنیت اجتماعی از نگاه قرآن و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 239-264

کلید واژه ها: عدالت اجتماعی امنیت روایات اسلامی جامعه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۲۴۰
یکی از اهداف متعالی که بشر همواره و در طی قرن ها در صدد تحقق آن بوده؛ عدالت اجتماعی و بهره مندی از نتایج تحقق آن است. از نگاه قرآن، استقرار و اجرای عدالت در جامعه از مهم ترین وظایف انبیاء الهی به شمار می آید؛ از این رو اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی و در رأس آن، وجود مقدس پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه ی معصومین(علیهم السلام) به عنوان مصلحان الهی به این اصل فطری توجه ویژه داشته و به تبیین آن پرداخته اند. امنیت نیز با تمام ابعاد و زمینه هایش، از ضروریات زندگی فردی و اجتماعی انسان بوده و عدم وجود آن، خلأ بزرگ و فصل مشترک بسیاری از مشکلات بشر در زندگی محسوب می شود؛ بنابراین بررسی و تبیین این دو مقوله و ارتباط میان آن ها ضروری می نماید. در مقاله ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی _ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت عدالت اجتماعى، نقش آن در امنیت جامعه اسلامی و در دو بعد اجتماعی و اقتصادی از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
۶۴۲.

بررسی مقایسه ای معیارشناسی خردمندی در روایات اهل بیت- علیهم السلام- با دستاوردهای روان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 53 - 81

کلید واژه ها: خرد عقل روایات دستاوردهای روان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۹
هدف از پژوهش حاضر، بررسی معیارهای خردمندی در روایات اهل بیت- علیهم السلام- و روش تحقیق ازنوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوای عرفی است. جامعه آماری پژوهش، همه روایات کتب اربعه و مصادر بحار الانوار را شامل می شود. برای نمونه گیری، از روش هدفمند و برای تحلیل داده ها از توصیف، مقایسه، مقوله بندی و مفهوم سازی استفاده کرده ایم. یافته ها نشان می دهند مؤلفه های خردمندی ازدیدگاه اهل بیت- علیهم السلام- مجموعه ای از ویژگی های درون فردی (هفت کد نظری و 47 کد اساسی)، بین فردی (شش کد نظری و 35 کد اساسی)، در ارتباط با دنیا و آخرت (دو کد نظری و چهار کد اساسی) و در ارتباط با معبود (چهار کد نظری و هفده کد اساسی) بودند. کثرت کدهای نظری درون فردی و بین فردی، بیانگر اهمیت اخلاق و ارتباطات انسانی ازنظر اهل بیت- علیهم السلام- است. علاوه بر منابع یادشده، سی مقاله و کتاب تخصصی مرتبط با مبحث خرد درحوزه روان شناسی (تألیف شده از سال 1990 تا سال 2020) بررسی و کدگذاری باز، محوری و انتخابی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مؤلفه های خردمندی ازدیدگاه روان شناسان، مجموعه ای از ویژگی های درون فردی (سه کد نظری و نُه کد اساسی)، بین فردی (چهار کد نظری و 35 کد اساسی) و در ارتباط با اجتماع (سه کد نظری و چهار کد اساسی) بوده است. درنهایت، این دو دیدگاه را با هم مقایسه کرده و نتیجه گرفته ایم بین معیارهای خردمندی در دو دیدگاه، رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد و این دو معیار، دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند. در هردوی آن ها ارزش ها درنظر گرفته شده است؛ هرچند آن ها در مبدأ و مبنای ارزش ها و مصداق هایشان تفاوت هایی دارند.
۶۴۳.

نقش اعتقاد به ویژگی علم انبیاء و اهل بیت (ع) در تخلق به اخلاق اسلامی از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 97-109

کلید واژه ها: اعتقاد اخلاق اسلامی تخلق انبیا و اهل بیت (ع) علم نظارت مصباح یزدی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از ضروریات دین اسلام، اعتقاد به انبیا و اهل بیت (ع) است. در قرآن و روایات، ویژگی های مختلفی برای آنها بیان شده است. یکی از این ویژگی ها، که بسیار مورد تأکید آیات و روایات اسلامی است، مسئله علم این ذوات مقدسه است. با توجه به اینکه رفتار و اعمال انسان متناسب با نوع شناخت و جهان بینی اوست؛ اعتقاد داشتن به این ویژگی، تأثیر مهمی در تخلق به اخلاق اسلامی خواهد داشت. این مقاله در صدد بررسی آثار اعتقاد به ویژگی علم انبیا و اهل بیت (ع)، در تخلق به اخلاق اسلامی است. این موضوع، با روش توصیفی و تحلیلی و ناظر به دیدگاه استاد مصباح یزدی(ره) مورد پژوهش قرار می گیرد. یافته های پژوهشی این نوشته در سه جهت قابل بیان است: اول اینکه، اعتقاد به چنین ویژگی، موجب می شود با شناخت فضائل و رذائل اخلاقی از منبع موثق، زمینه تخلق به اخلاق اسلامی فراهم شود. دوم اینکه در سایه این علم می توان مسائل بنیادی اخلاق، مانند معیار ارزشمندی رفتارهای اخلاقی را تبیین کرد. سوم اینکه اعتقاد به آگاهی آنها و نظارت بر اعمال انسان، موجب حیاء و ترک گناه می شود.
۶۴۴.

تحلیل ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده عرصه تربیت دینی؛ براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 81-96

کلید واژه ها: تحلیل ابعاد مؤلفه ها شاخص های سازنده تربیت دینی سند تحول بنیادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۶
هدف این پژوهش، تحلیل ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های سازنده عرصه تربیت دینی، براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می باشد. روش های مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: روش تحلیلی که شامل تجزیه، ترکیب، کشف روابط و کشف شبکه مفهومی ، جست وجوی ارتباط میان مفاهیم مختلف و بازشناسی روابط و شبکه ها بود. یافته های پژوهش در قالب پاسخ به سؤال تحلیل ابعاد و مؤلفه های تربیت دینی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، سند تحول بنیادین، مبانی نظری تحول بنیادین و منابع و مقالات معتبر دینی است. یافته های این پژوهش شامل ابعاد 4 گانه تربیت دینی و 10 مؤلفه تربیت دینی و 44 شاخص اصلی تربیت دینی است که در سند تحول بنیادین مطرح گردیده اند از این رو می توان گفت: سند تحول بنیادین در عرصه تربیت دینی، با منابع معتبر دینی و با نظر صاحب نظران تربیت دینی همسو بوده و نگاه سند به تربیت دینی جامع بوده و زیربنای اصلی تمامی ساحت های تربیتی می باشد. با توجه به اهمیت نقش تربیت دینی مطالعه مذکور برای تصمیم گیرندگان برای دستیابی به اهداف سند تحول بنیادین کاربرد دارد.
۶۴۵.

واکاوی اخلاق آموزش در شبکه آموزشی دانش آموزی (شاد): رویکرد قوم نگاری مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۱۷۶-۱۵۳

کلید واژه ها: اخلاق آموزش آموزش مجازی اخلاق فناوری اطلاعات قوم نگاری مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف پژوهش حاضر شناسایی اخلاق آموزش در فضای مجازی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی و از نوع قوم نگاری مجازی بود. جامعه پژوهش شامل آموزگاران ابتدایی شهرستان خاش بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش مجازی دانش آموزان بودند. پژوهشگر با رضایت معلمان در گروه کلاسی مجازی آنان به عضویت درآمد، مدت سه ماه آموزش های درسی و تربیتی را مشاهده کرد. روش نمونه گیری هدفمند در دسترس و گردآوری داده ها به طریق مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با روش تحلیل محتوای استقرایی، تحلیل گردید. با توجه به یافته های مطالعه، مؤلفه های اخلاقِ آموزش مجازی در سه بُعد و هفت عامل طبقه بندی شد که شامل: حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی، حفظ امنیت خاطر و آرامش ذهنی، و رعایت فرهنگ درست کاری و امانت داری می باشند. نتایج می تواند جهت برنامه ریزی و تنظیم استراتژی های کلان حوزه اخلاقِ آموزش مجازی توسط سیاست گذاران و ذینفعان نظام آموزشی کشور به کار آید.
۶۴۶.

تاثیر حفظ موضوعی قرآن بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول شهرستان فراهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۱۲۲-۱۰۳

کلید واژه ها: قرآن حفظ موضوعی خودکارآمدی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۶
هدف: انجام پژوهش حاضر با هدف بررس ی تاثیر حفظ موضوعی قرآن کریم بر خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول صورت گرفته است. ] روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش را، کلیه دانش آموزان دختر پایه ی هفتم شهرستان فراهان که در سال تحصیلی 1399-1400مشغول به تحصیل بودند تشکیل می داد. از بین مدارس متوسطه ی اول دخترانه ی شهرستان فراهان به صورت تصادفی یک مدرسه و از بین کلاس های پایه ی هفتم این مدرسه دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. تعداد دانش آموزان هر دو کلاس مجموعا 30 نفر بودند و این دو کلاس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بدین منظور طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل مورد استفاده قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر با پایایی 85/0 بود. یافته ها: یافته ها بیانگر وجود تفاوت معنی دار در پس آزمون میان دو گروه بود و گروه آزمایش از میزان خودکارآمدی بالاتری (001/0(p< نسبت به گروه کنترل برخوردار بود. شاخص اندازه اثر (ضریب اتا) به دست آمده حاکی از این است که 8/42 درصد افزایش میزان خودکارآمدی آزمودنی های شرکت کننده در گروه آزمایش را می توان به آموزش حفظ موضوعی قرآن کریم نسبت داد. نتیجه گیری : می توان گفت به برکت حفظ آیات الهی و انس با قرآن کریم، بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان افزوده شد. لذا پیشنهاد می گردد از روش حفظ موضوعی در برنامه درسی قرآن مدارس استفاده گردد.
۶۴۷.

شناسایی معیارها و مؤلفه های مؤثر بر اصول اخلاقی و ارائه مدل مناسب در نظام بانکداری الکترونیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 31-48

کلید واژه ها: اخلاق اخلاق سازمانی اخلاق کاربردی بانکداری الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۵۹
اخلاق در صنعت بانکداری دارای کاربردهای گسترده ای است که بر تصمیمات سپرده گذاران، سرمایه گذاران و گیرندگان تسهیلات به شدت اثرگذار می باشد. رسالت اصلی بانک ها اتخاذ و استقرار روش های بهینه تامین، تخصیص و توزیع منابع و مصارف مالی در سطوح مختلف جامعه متناسب با نیازهای پیش روست به نحوی که همزمان با انجام فعالیت های مالی نه تنها اخلاقیات در جامعه دچار خدشه نشود بلکه در مسیر ارتقا و بهبود نیز واقع گردند. این پژوهش با هدف شناسایی معیارها و مؤلفه های مؤثر بر اصول اخلاقی در نظام بانکداری الکترونیک انجام گرفت و به لحاظ روش در زمره ی تحقیقات کیفی با رویکرد اکتشافی است. بدین منظور پس از مرور ادبیات، پیشینه و مبانی نظری تحقیق، عوامل و معیارهای مؤثر بر اصول اخلاقی در نظام بانکی کشور، شناسایی و دسته بندی شدند. بعد از اجرای تکنیک دلفی در سه دور برخی از مؤلفه ها از فهرست تنظیمی حذف و مدل نهایی آماده شد. خبرگان این پژوهش را تعداد 20 نفر از کارشناسان فعال در حوزه بانکی و خدمات بانکداری الکترونیک تشکیل می دادند که از جامعه آماری به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور اطمینان از روایی پرسشنامه دلفی از روایی محتوایی و روایی مصححان و برای پایایی نیز از روش اشباع نظری استفاده شد. نتیجه حاصل از این ارزیابی منجر به تأیید و نهایی شدن چارچوب کلی مدل مفهومی تحقیق گردید. یافته ها نشان می دهد که مؤلفه هایی همانند اطلاعات محرمانه مشتریان، صداقت و درستکاری، تخصص و کارآمدی، مشتری مداری، مسئولیت اختیاری و داوطلبانه، مسئولیت اخلاقی و ... از عوامل اثر گذار بر نهادینه شدن اصول اخلاقی در نظام بانکداری الکترونیک می باشند.
۶۴۸.

الگویی برای تربیت زیبایی شناسانه بر اساس مبانی «زیبایی» در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 83 - 113

کلید واژه ها: قرآن زیبایی مبانی زیبایی مبانی زیبایی در قرآن تربیت زیبایی شناسانه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف اصلی این پژوهش تدوین الگویی برای تربیت زیبایی شناسانه بر اساس مبانی زیبایی در قرآن است. مساله پژوهش حاضر عدم کارایی و جذابیت کافی در فعالیت های تربیتی به ویژه در تعلیم و تربیت اسلامی و ایده آن در رفع این مساله، ورود مفهوم سرشار، کارا و منحصر بفرد زیبایی در اسلام در فعالیت های حوزه تعلیم و تربیت است. روش پژوهش حاضر، تحلیل مفهومی، تحلیل (شبه) استعلایی و استنتاج به صورت قیاس عملی بوده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مسیر تربیت زیبایی شناسانه، از تحقق زیبایی در باور و اندیشه و امیال و اراده آغاز و در عمل فرد تحقق می یابد. اتقان عمل، در این عرصه، به معنای حضور همه شروط زیبایی اعم از تعادل، تناسب، کارایی و هدفمندی، به عنوان اصول تربیت زیبایی شناسانه، در تحقق امر زیباست. در این الگو، آنچه در نهایت، موجبات تحقق زیبایی های حقیقی را به وجود می آورد، توجه به هدف غایی تربیت زیبایی شناسانه یعنی ربوبی شدن، خداگونگی یا تشبه به زیبایی مطلق است.
۶۴۹.

مولفه ها و ساختار ارزشی و سبک زندگی مسلمانان عراق در زمان عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 49-68

کلید واژه ها: عراق سبک زندگی تاریخ خلافت عباسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۹
سبک زندگی از جمله موضوعات بسیار مهم و مطرح شده در علوم مختلف است که از اغاز زندگی بشر همواره وجود داشته و تا اکنون نیز ادامه داشته است گرچه این اصلاح به معنای علمی آن تقریبا جدید است اما با مطالعه و رجوع به گذشته میتوان رد پای آن را در میان سلسلهها، قبایل، خلفا، و خلاصه دورانهای مختلف مشاهده نمود یکی از این دورانها که مد نظر این مقاله است عراق زمان خلفای عباسیان است. پژوهش حاضر درصدد بررسی سبک زندگی مسلمانان عراق در عصر عباسیان است. از این منظر پس از بسط فضای مفهومی موضوع و بیان جنبه تاریخی موضوع، به بررسی سبک زندگی عراق در آن دوره خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، تحلیلی- تاریخی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای می باشد. یافته های این مطالعه، حاکی از آن است که در قرنهای چهارم تا ششم هجری مصادف با حکومت عباسیان، عراق به ویژه، بغداد به عنوان پایتخت خلافت، از رونق بسزایی برخوردار گردید و تحولات فرهنگی و اجتماعی گوناگونی را در سبک زندگی مسلمانان به وجود آوردند. و به دلیل توجهات حکام، بر چگونگی حیات اجتماعی مسلمانان اعم از نگرشها و باورها، سبک زندگی اجتماعی، زبان، مذهب و آداب و سنن تأثیر بسیار داشته است. نتیجه کسب شده از مقاله این است که رشد محافل علمی و فرهنگی در عراق سنن فرهنگی و سبک زندگی مسلمانان در عراق در قرون پنجم و ششم هجری، را با طرح آموزههای اصیل اسلامی به چالش کشاند و الگوهای رفتاری آنان را متحول کرد. همچنین سبک زندگی و فرهنگ مسلمانان عراق به سبب بالا گرفتن مهاجرت سایر ملل به عراق، متأثر از فرهنگهای دیگر به ویژه ایران بوده است.
۶۵۰.

اصول تربیتی استدلال عقلانی مبتنی بر آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 5-31

کلید واژه ها: قرآن کریم انبیا استدلال عقلانی اصول تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
هدف پژوهش حاضر، شناسایی اصول تربیتی استدلال عقلانی در آموزه های قرآنی است. استدلال عقلانی، فرایندی آگاهانه درراستای دستیابی به هدفی خاص است که به واسطه گزاره های عقلی صورت می پذیرد. پرسش اصلی آن است که اصول تربیتی استدلال عقلانی مبتنی بر دعوت انبیا در قرآن کریم چیست؟ روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی است که با استفاده از کدگذاری باز، داده های لازم از قرآن کریم جمع آوری و اصول شناسایی شده است. مهم ترین یافته ها عبارتند از: حقیقت گویی و واقع نگری، مقبولیت انتخابی، پرهیز از مضامین فراعقلی، اتکا بر براهین عالمانه، توجه به مقتضیات شناختی و عاطفی، تأکید بر اشتراکات، تسهیل ادراک و القای مفاهیم نوین. بررسی یافته ها نشان می دهد که این اصول در دو حیطه اقتضایی و الزامی جای می گیرند. امکان و ضرورت به کارگیری اصول اقتضایی، به مقتضیات و شرایط وابسته بوده و اصول الزامی در هر شرایطی باید رعایت شود؛ زیرا اساساً مطلوبیت فرایند استدلال عقلانی، بدان وابسته است.
۶۵۱.

تحلیل محتوای اسناد بالادستی بر اساس مؤلفه های برنامه ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 299 - 333

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان اجتماع پژوهشی هوش معنوی اسناد بالادستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۴۷
پژوهش حاضر درصدد تبیین ابعاد و مؤلفه های برنامه ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی و تحلیل آن در محتوای پنج سند از اسناد بالادستی شامل سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، برنامه ی درسی ملی، نقشه ی جامع علمی کشور، قانون اساسی و سند نهایی چشم انداز بیست ساله است. روش پژوهش توصیفی و شامل تحلیل اسنادی و همچنین تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می شود. جامعه ی تحلیلی نیز شامل متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه های برنامه ی درسی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر هوش معنوی و همچنین متن اسناد است که با توجه به ماهیت موضوع  و محدودیت جامعه ی پژوهشی، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه ی آماری تحت بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و همچنین سیاهه ی تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و داده های اسنادی به شیوه ی کیفی با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند آنتروپی شانون مورد تحلیل قرارگرفته و چارچوب مفهومی برنامه ی درسی فبک، بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در چهار مؤلفه ی اصلی و ۴۹ مؤلفه ی فرعی تدوین شده است. نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون بیانگر این بود که در بررسی پنج سند از اسناد بالادستی، مؤلفه های مذکور از توزیع نرمال برخوردار نبوده و مؤلفه ی پیامدهای اجتماعی تفکر فلسفی با 1270 مورد، دارای بیشترین میزان فراوانی و مؤلفه ی چیستی فلسفه با 47 مورد، کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده است و مغفول واقع شده است. 
۶۵۲.

کارکردهای تربیتی مودت اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 7 - 26

کلید واژه ها: محبت مودت اهل بیت (ع) کارکرد تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۴۰
محبت از صفات حیات و دارای مراتب است که در تربیت انسان نقش آفرینی ویژه ای دارد. پژوهش حاضر که با هدف بازشناسی و تبیین کارکردهای تربیتی مودت اهل بیت علیهم السلام به رشته تحریر در آمده است، از نوع تحقیقات کیفی است و با روش تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی موضوع پرداخته است. قرآن کریم در آیات متعددی موضوع محبت را مورد توجه قرارداه است و به لحاظ نقش زیر بنایی محبت در تعالی یا انحطاط انسان، برخی از محبت ها را به صراحت نهی فرموده و بر برخی محبت ها تأکید می ورزد. از جمله محبتهای ایجابی قرآن، مودت قربای نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله است که می تواند بسترساز تعالی انسان برای عبودیت حق تعالی و نیل به کمال نهایی باشد.نتیجه پژوهش، شناسایی بخشی از کارکردهای تربیتی مترتب بر مودت اهل بیت علیهم السلام، در حوزه فردی و اجتماعی بود که عبارت هستند از: توسعه خودآگاهی، ژرفابخشی به فهم معارف قرآنی، تزکیه و تطهیر نفس به دو صورت تطهیر فعالانه وتطهیر تصرفی، تألیف حبی و ایمن سازی محب از مخاطرات روانی، اخلاقی و معنوی.
۶۵۳.

طراحی الگوی تربیت شهروندی برای دانش آموزان دوره ابتدایی، برآمده از مؤلفه های مکتب اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۵۲-۳۱

کلید واژه ها: تربیت شهروندی طراحی الگو دوره ابتدایی مکتب اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۱۶۷
هدف: پژوهش حاضر با هدف کلی مطالعه تربیت شهروندی در مکتب اسلام و ارائه الگویی برای تربیت شهروندی دانش آموزان دوره ی ابتدایی صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش ترکیبی است که در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی و در مرحله کمی از تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل اندیشمندان و صاحبنظران اسلامی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در مورد تربیت شهروندی در اسلام اظهار نظر نموده اند که در این بین به شکل هدفمند افکار و اندیشه های ایشان در مقالات، کتب، مجلات، رساله های دکتری و سایت های اینترنتی بررسی، و این فرایند تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. همچنین، جامعه آماری در مرحله کمی شامل خبرگان حوزه تربیت شهروندی بود که به شکل هدفمند 15 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای جمع آوری داده های کیفی از فیش برداری و داده های کمی از پرسشنامه استفاده شد. با کاربرد تکنیک تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده های جمع آوری شده تحلیل گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 30 مؤلفه جهت تربیت شهروندی از منظر اسلام در ابعاد چهارگانه اخلاقی-اعتقادی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود که در ادامه 22 مؤلفه از قبیل "انسان در جستجوی خداوند ، لزوم تربیت دینی، مهرورزی و بخشش در پرتو تربیت، احیای باورهای فطری، پرورش روحیه عدالت خواهی، توجه به میانه روی ، قانون گرایی، تأکید بر مشورت و پذیرش خردجمعی، تشویق پرسشگری، منزلت سخت کوشی ، قناعت پیشگی و ... به عنوان مؤلفه های الگوی تربیت شهروندی در دوره ابتدایی شناسایی شد. نتایج: تربیت شهروندی برآمده از رویکرد اسلامی می تواند به عنوان الگویی جهانشمول و کامل در خدمت تربیت دانش آموزان دوره ابتدایی قرار گیرد.
۶۵۴.

اخلاق محیط زیستی در تمدن اسلامی: تعامل با حیوانات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 205 - 273

کلید واژه ها: تمدن اسلامی اخلاق محیط زیستی تعامل با حیوانات انسان و طبیعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
بحرانهای محیط زیستی و خطر از میان رفتن گونه های مختلف و نادر حیوانی دامن گیر بسیاری از جوامع، از جمله جوامع اسلامی شده است. یکی از مهمترین مسائل منجر به این بحرانها ناشی از رویکرد تسلط گرایانه انسان و تمدنی کنونی نسبت به طبیعت و مظاهر آن مانند حیوانات است. آنچه در این میان جای شگفتی دارد اینکه مسلمانان در گذشته تمدنی خود، بر اساس ارزشها و باروهای اصیل دینی و عقیدتی خود، سعی بلیغ در محافظت از محیط زیست و رفتار بسیار مترقیانه با حیوانات داشته اند. از نظر اسلام و مسلمانان، طبیعت تجلی صنع الهی بود و احترام به مظاهر آن از جمله حیوانات تکلیف و وظیفه هر فرد مسلمانی محسوب می شد. از این رو، اخلاق محیط زیستی خاصی در تمدن اسلامی شکل گرفته بود که در فرد مسلمان حس احترام و محبت شورانگیزی نسبت به حیات حیوانی برانگیخته می شد. نتیجه عملی این رویکرد فرهنگی تمدنی شیوه تعامل مشخصی با حیوانات بود که رفتار توأم با شفقت و مهرورزی با حیوانات، این همسفران سفر زمینی انسان و رفق و مدارا با آنها تا وصول به وصال الهی از جمله وجوهِ بارز آن بود.
۶۵۵.

تبیین الگوی رویکرد معنوی به تربیت دینی در دوره دوم کودکی (مبتنی بر معرفت شناسی از منظر علامه طباطبایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 53 - 80

کلید واژه ها: معنویت تربیت دینی تربیت دینی معنوی مبانی معرفت شناختی دوره دوم کودکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
هدف این مقاله، ارایه تبیینی از رویکرد معنوی به تربیت دینی برای دوره دوم کودکی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که برای تربیت دینی در دوره دوم کودکی (سنین 6 تا 11 سال)، رویکرد مناسبی که براساس مبانی اسلام، بتواند عوامل اساسی دینداری را در این دوره تمهیدی، نهادینه کند، به چه اهداف و اصولی تکیه دارد؟ رویکرد پیشنهادی پژوهش حاضر، رویکرد معنوی به تربیت دینی است که مبتنی بر آرای علامه طباطبایی در مبانی معرفت شناختی است. روش پژوهش، توصیفی−استنتاجی است. الگوی پیشنهادی برای بسترسازی تربیت دینی در کودکی دوره دوم در این پژوهش، به رویکرد معنوی به تربیت دینی یا تربیت دینی معنوی برمی گردد. یافته های مقاله، استنتاج اهداف و اصول از برخی مبانی معرفت شناختی علامه طباطبایی است که در آرای علامه نقش کلیدی دارد. اصول استنتاجی از مبانی معرفت شناختی، بر مفاهیمی چون: الف) توجه و اهتمام به تربیت قوای حسی و خیالی کودک، ب) نمادپردازی مفاهیم دینی در قالب های جذاب و متنوع هنری، ج) توجه دادن کودک به معرفت های انفسی و حضوری، د) توجه به خودکنترلی کودک برای بسترسازی فرقان استوار است.
۶۵۶.

ضرورت تربیت اجتماعی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 101 - 120

کلید واژه ها: تربیت اجتماعی مبانی ضرورت حی متأله علامه جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف این پژوهش بررسی مبانی تربیت اجتماعی و ضرورت آن از منظر علامه جوادی آملی است. این پژوهش از نوع کیفی است و  با استفاده از روش اسنادی−تحلیلی انجام شده است. بدین منظور، اندیشه های اجتماعی علامه که بر ایده «انسان به عنوان حیّ متألّه» استوار است بررسی و براساس آن ادله ضرورت تربیت اجتماعی استنباط شد. حی بودن انسان، جایگاه خلیفه الهی، وجود طبقات گوناگون در جامعه و وجود اختلافات و خودخواهی ها مباحثی است که در این قسمت مطرح شد. همچنین مشخص شد بر اساس دیدگاه علامه جوادی اگر تربیت اجتماعی صبغه الهی داشته باشد، می تواند انسان را در حیات متألهانه تا رسیدن به مقام خلیفه اللهی رشد دهد و بالا ببرد. در غیر این صورت، عاملی برای انحطاط نزول وجودی انسان خواهد بود. لذا شناخت تربیت اجتماعی و عناصر آن و نیز شناخت مؤلّفه های ارتقاء سطح تربیت اجتماعی، براساس آموزه های دینی (تربیت متألّهانه) ضرورت می یابد. با توجه به این نکته مبانی به دست آمده عبارتند از: حب ذات، غایتمندی انسان، هدایت مند بودن انسان و نیز مسئله گزینش اجتماع یا همان هجرت که در قرآن کریم به آنها اشاره شده است.
۶۵۷.

همانند انگاری قتل فرد با قتل همگان در قرآن و میشنا

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 111 - 126

کلید واژه ها: قتل قرآن میشنا پسر آدم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۸۴
قرآن کریم در پی حکایت برادرکشى پسر آدم، از نوشته شدن این تمثیل بر بنی اسرائیل خبر داده است که قتل یک تن، همانند قتل همگان است. روایت قرآن، قتل پسر آدم را سبب کتابت این تمثیل دانسته است. در این میان، اشکال آن است که نسبت میان برادرکشى پسر آدم و همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان چیست؟ و چرا قرآن از میان همه اقوام، از تقریر این تشبیه بر بنى اسرائیل خبر داده است؟ تحقیق حاضر برای گره گشایی از این تشبیه، از پیشینه موضوع مدد می جوید. به گفته «تورات» در ماجراى برادرکشى پسر آدم، خون هاى مقتول به فریاد درآمد و بر وفق «میشنا»، مراد تورات از خون ها، خون مقتول و نسل او است. بدین سان قتل پسرآدم، خصوصیتی داشته است که فریاد خون های مقتول و ذریه او است و خداوند به سبب این قتل با آن ویژگی، همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان را بر بنی اسرائیل، مقرر نمود.    
۶۵۸.

نقش و جایگاه معنویت در سلامت اخلاقی طلاب(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ (پیاپی ۶۶) 113 - 144

کلید واژه ها: معنویت اخلاق سلامت اخلاقی زیست طلبگی بینش ها گرایش ها و کنش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۶۹
سلامت اخلاقی در گرو تعادل و توازن صفات و رفتارهای درونی و بیرونی و نشانه صفت یا ملکه ای در نفس انسان است که منشأ صدور افعال خیر و شر از وی می شود؛ به طوری که صاحب آن صفت، بی درنگ کار متناسب و متناظر با آن را انجام می دهد. معنویت از عوامل و زمینه های شکل دهی و ارتقابخشی به سلامت اخلاقی است. معنویت که فرآیند معنابخشی به روابط چهارگانه انسان با خدا، خود، خلقت و خلق برای رسیدن به نظام باور و عمل یکپارچه توحیدی است، زندگی را هدفمند می سازد. در زیست طلبگی، هویت بخشی و سامان دهی به این روابط چهارگانه به شکل دهی و بهبود مستمر سلامت اخلاقی آنان منجر می شود. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و جمع آوری داده ها به روش اسنادی-کتابخانه ای، به تبیین نقش و جایگاه معنویت بر سلامت اخلاقی طلاب پرداخته ایم. پرسش اصلی این است که معنویت چه نقشی در سلامت اخلاقی طلاب ایفا می کند؟ نتیجه پژوهش این است که مؤلفه های معنوی در ابعاد بینشی، گرایشی و کنشی بر شکل گیری و استمرار سلامت اخلاقی طلاب تأثیرگزارند و طلبه را در پیش برد زندگی صنفی و انجام وظایف صنفی به شکل مؤثری یاری می کنند. مؤلفه های بینشی شامل خودآگاهی معنوی، فرجام باوری، باور توحیدی، حسن ظن به خدا هستند. مؤلفه های گرایشی شامل کمال جویی، گرایش به فضایل، امیدورزی و مهرورزی به خدا، دیگردوستی و طبیعت دوستی هستند و مؤلفه های کنشی عبارت اند از: تزکیه نفس، شکرگزاری، توحید عملی و رفتار تکریم آمیز با دیگران و طبیعت.
۶۵۹.

بررسی رفتار اخلاقی دانشجویان با رویکرد توجه به بیم ها و امیدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 115 - 126

کلید واژه ها: اخلاق رفتار اخلاقی کرامت آزادی امانت ورزی عدالت بیم ها و امیدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
هدف پژوهش حاضر بررسی رفتار اخلاقی دانشجویان در سال تحصیلی 1398 است؛ چرا که بررسی و ارزیابی کُنش های اخلاقی و رفتاری در میان قشرهای مختلف جامعه به ویژه دانشجویان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان آینده سازان هر جامعه انسانی از اهمیت فراوانی برخوردار است. تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و طرح آن توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشکده مهندسی است که به روش تصادفی ساده، 315 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته رفتار اخلاقی است که روایی محتوایی آن تأیید شد. پایایی پرسش نامه ازطریق ضریب آلفای کرونباخ 91/0 محاسبه شده است و داده ها بااستفاده از نسخه 22 نرم افزار «اس.پی.اس.اس» و ازطریق آزمون های تی تک نمونه ای، تی مستقل و تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد میانگین رفتار اخلاقی و مؤلفه های آن در دانشجویان بالاتر از حد متوسط است. همچنین بین رفتار اخلاقی دانشجویان بر حسب جنسیت، تفاوت معنادار وجود ندارد؛ اما این تفاوت بر حسب مقطع تحصیلی، معنادار است. بنابراین پیشنهاد می شود که رشد و آموزش دانشجویان رشته های مهندسی در زمینه های اخلاقی و رفتاری به عنوان یک اولویت جدی برنامه های درسی و آموزشی این رشته ها، از مقطع کارشناسی شروع شود.
۶۶۰.

مفهوم رذیلت و ارتباط آن با گناه از منظر توماس آکویناس و ملامهدی نراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ ۸۷-۱۰۲

کلید واژه ها: توماس آکویناس ملا مهدی نراقی اخلاق رذیلت گناه قاعده اعتدال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر آثار اصلی توماس آکویناس و ملامهدی نراقی مفهوم رذیلت و گناه و نیز ارتباط آنها با یکدیگر را به صورت مقایسه ای بررسی کند. از نظر آکویناس و نراقی، رذیلت در مقابل فضیلت قرار دارد. مفهوم «رذیلت» از جهت انسان شناختی حاکی از نوعی ناسفتگی درونی و روحی انسان است و «گناه» جنبه عملی و بروزیافته رذیلت و نافرمانی عملی از دستورات خداوند است. گناه فعل بد و رذیلت عادت بد است. رذیلت منشا گناه است و گناه در اخلاق دینی به کار می رود و مربوط به نافرمانی در احکام است و چه بسا به صورت موردی اتفاق بیفتد، اما رذیلت در اخلاق فلسفی به کار برده می شود و امری درونی محسوب می شود. رابطه گناه و رذیلت مثل رابطه شریعت و اخلاق است. در برخی موارد مصداق واحدی دارند، اما اخلاق فراتر از شریعت است. ممکن است کسی مرتکب گناه نشود، اماگرفتار رذیلت باشد. پس کسی که احکام شریعت را رعایت می کند لزوماً فضیلت مند محسوب نمی شود

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان