فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۸۱ تا ۴۰۰ مورد از کل ۱۳٬۱۴۸ مورد.
۳۸۱.

ارزیابی انتقادی نظریۀ ذهنمندی حیوان از نگاه دکارت، بر اساس فلسفۀ صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ذهن نفس نظریه ماشینی حیوان تجرد مثالی دکارت ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۷
حیات نفسانی مجرد برای حیوانات و برخورداری آنها از توانمندیهای ذهنی، همواره محل تردید و اختلاف میان فلاسفه بوده است. وجود برخی شباهتها میان حیوان و انسان، در عین تمام تفاوتهایی که با هم دارند، ارائه تبیینی دقیق از نحوه حیات حیوانی را دشوار کرده است. دکارت با توجه به اعتقاد به دو جوهر جسمانی و عقلی مجرد برای انسان، با تمسک به سه دلیل: «عدم توانایی کاربست زبان در حیوان»، «نفی خلاقیت»، و «نفی آگاهی از حیوان»، وجود اندیشه و تعقل در حیوان را نفی کرده و فقط حیات جسمانی را برای آن میپذیرد و در نتیجه حیوان را ماشینی پیچیده میداند که فاقد حیات ذهنی است. این نظریه دکارت به «نظریه ماشینی حیوان» موسوم است. اما ملاصدرا با قائل شدن به سه مرتبه مادی، مثالی و عقلی برای عالم، موجودات را متناسب با آن مراتب تحلیل میکند. بر همین اساس، او برای نفوس حیوانی، تجرد مثالی قائل بوده و ذهنمندی در مرتبه حیوانی را بر مبنای آن تبیین مینماید. نظریه ماشینی دکارت و ادله سه گانه آن، براساس مرتبه تجرد مثالی یی که ملاصدرا برای نفوس حیوانی اثبات میکند، رد میشود.
۳۸۲.

رابطه شُکر و شادی در حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شکر شادی انسان شناسی حکمت احسان معرفت عمل ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
ملاصدرا «شُکر» را مقام و مرتبه یی میداند که انسان میتواند به آن دست یابد. او شناخت و درک حقیقت شکر را متوقف بر انسانشناسی میداند. ارکان سه گانه شکر در نظر صدرالمتألهین عبارتند از: علم، شادی و عمل. عمل مقدمه رسیدن به شادی و سرور است و این شادی مقدمه علم و معرفت است. بنابرین زیربنای شکر، معرفت است و عمل، مقدمه رسیدن به آن. با توجه به این ارکان سه گانه، میتوان گفت شاکر حقیقی، همواره در حال شادی و سرور است و این حالت در عمل بصورت خیرخواهی، احسان و عطوفت با مردم ظاهر میشود. دلیل و پشتوانه این شادی و مهربانی با همه انسانها، ایمان و اعتقاد به توحید و خداباوری است. در حکمت متعالیه، خداوند مبدأ بهجت و سرور بی انتهاست و بهمین دلیل ارتباط با او، عین ارتباط با منبع شادی است. بنابرین میتوان نتیجه گرفت که شکر در آثار ملاصدرا از مبانی حکمی برخوردار است؛ بطوریکه رسیدن به مرتبه اعلای شکر، جز با حکمت امکانپذیر نیست.
۳۸۳.

The Usage of Commissive Speech Act in the Qur’an

کلید واژه ها: Discourse analysis Searle’s speech act theory commissive speech act modality the Qur’an

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۵۸
One of the remarkable aspects of the holy Qur’an is the use of diverse linguistic methods to convey a particular idea. This study aims to evaluate the commissive act in the Qur’an using Searle's speech act theory, a theory useful in comprehending deeper semantic levels of holy scriptures. The study used a descriptive-analytical method, and the data were analyzed through a qualitative analysis of statistical results to answer the following questions: What linguistic forms does the Qur’an use to represent commissive speech acts? And what themes or topics are included in these commissive speech acts' utterances? First, employing a desk research approach, the Qur’anic verses containing the commissive speech acts were selected based on syntactic, lexical, and semantic criteria. The distinguishing characteristics of each case were then identified, including the discursive structure of the act, the committed person, and the theme of the commitment. Finally, the relationship between the linguistic form and the theme of the speech acts was examined. The findings reveal that the Qur’an expresses commissive speech acts through four linguistic structures: oath, promise (al-wa‘d), threat (al-wa‘īd), and pledge; each includes divine and non-divine conceptions, and each has a unique characteristic. The quantitative comparison of these four shows that “promise” is the most commonly cited sub-speech act, distinguishing it from other linguistic forms. “Threat”, “oath”, and “pledge” are the other most frequently cited sub-speech acts. Moreover, the evaluation of the speech agents and their status as aspects of the situational context reveals that the speech participants are not equal in terms of position and power, which is a decisive factor in the selection of linguistic forms. In all of these cases, the language structures and their intricacies, particularly modality (modal marking), illustrate the relationship between the linguistics style and power dynamics between the participants. The focus of the themes, domain, and frequency differ throughout the four categories mentioned above, with some overlap in certain instances.
۳۸۴.

A Reflection on the Interactional Functionalism of the Holy Qur’an with Science(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Quran Inclusion science Interaction Function

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۹۷
The Holy Qur'an is a complete and comprehensive heavenly book from God Almighty, which has been given the attention and reflection of thinkers and scholars of the Qur'an with the aim of meeting the needs of mankind in every age. The purpose of the present research is to answer the question of the feasibility of entering the Qur'an in the field of science and its quality. The research method is analytical-descriptive and with a view on the practical interaction of the Qur’an with other sciences. One of the innovations of the research is a special look at the amount of Qur’anic teachings entering different fields of science. The results of the research estimates show that this interaction is an obvious matter in theoretical sciences such as: jurisprudence, principles of jurisprudence, literature, history, economics, physics and in the field of experimental sciences such as: agricultural and animal husbandry sciences, natural resources and environment, zoology, botany and Chemistry, as a stream-creating matter, a pattern and a guiding line in the direction of the perfection of science and, accordingly, in the direction of the happiness of human beings.  
۳۸۵.

بررسی تطبیقی محورهای چالشی آیه «وارثان کتاب» با تأکید بر آرای تفسیری آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی محورهای چالشی سوره فاطر وارثان کتاب اصطفاء جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۵۷
بروز نقطه نظرهای متفاوت از سوی مفسران فریقین در جهت تفسیر آیه 32 سوره فاطر، حاکی از چالشی بودن فهم فرازهای مختلف آن است. نوشتار حاضر که به شیوه اسنادی و روش تحلیلی- توصیفی تدوین یافت؛ ضمن بیان دیدگاه آیت الله جوادی آملی در جهت تبیین مفهوم واژگان «ثم»، «أورثنا»، «کتاب»، و «إصطفینا»ی مذکور در این آیه و تفسیر فرازهای مختلف آن، بر آن است تا بصورت تطبیقی، نگرش های مفسران فریقین در جهات مورد اشاره را نیز مورد واکاوی قرار دهد. نتیجه و برآیند این تحقیق حکایت از این دارد که ایشان بر این باورند که مراد از «کتاب»، قرآن و مقصود از «وارثان کتاب»، «الَّذینَ اصْطَفَیْنا» هستند که دارای سه طایفه ی: «ظالِمٌ لِنَفْسِهِ، مُقْتَصِدٌ» و «سابِقٌ بِالْخَیْراتِ» می باشند. «ظالِمٌ لِنَفْسِهِ» افراد غیر عارف به امام و هوامحور و «مُقْتَصِدٌ» عارف به حقِ امام و قلب محور و «سابِقٌ بِالْخَیْراتِ» پیشگامانی هستند که همواره بر محور اراده خدای سبحان حرکت می کنند. اینان مراحل کمال انسان را به سلامت طی کرده و با فضل الهی به مرحله امامت متقین نائل آمده اند. ایشان ائمه اطهارD را مصداق «سابق بالخیرات» و بالاصاله میراث دار قرآن می دانند که بقیه امت هم در پرتو علم آنان از قرآن کریم بهره می گیرند.
۳۸۶.

ارزیابی و نقد شبهه تبعیض جنسیّتی در مجازات حدّ دیات در مجازات های اسلامی

کلید واژه ها: شبهه مجازات حدود قصاص جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۳
یکی از مباحث مهم و سرنوشت ساز جوامع انسانی که تأمین کننده ی امنیت و آسایش جامعه است و رسالت پیشگیری از جرم را بر عهده داشته و دارد مسأله ی مجازات است. ولی از چند دهه ی اخیر مجازات های اسلامی مورد طعن و نقد بسیاری از به اصطلاح حامیان حقوق بشر در داخل و خارج از مرزهای اسلامی واقع شده اند که شایسته است مورد بررسی قرار گرفته و به آن ها پاسخ داده شود. از آنجا که احکام دین و قوانین الهی همیشه با اهداف مختلفی مورد نقد بوده و هست، بطور ویژه در سال های اخیر، یکی از انتقاداتی که بسیار مطرح است، تبعیض جنسیتی در مجازات اسلامی به خصوص در امر قصاص ودیه است. نوشتار پیش روی بر آن است به بررسی این شبهه و ابعاد مختلف آن بپردازد. در این راستا تلاش گشت تا صور مختلفی مورد بررسی قرار گیرد .بررسی ابعادی مانند جایگاه علمی زن و مرد، مقام الهی و معنوی زن و مرد در کمال انسانی و همچنین تاثیر گذاری اقتصاد، در کانون خانواده و جامعه و وجود تمایزاتی که در این راستا می تواند وجود داشته باشد. و اینکه این تمایزات در چیست و به چند دسته تقسیم میشوند. در پژوهش پیش روی با نگاهی تحلیلی و توصیفی بیشتر به بررسی این تفاوت ها از لحاظ بازده اقتصادی و مالی پرداخته خواهد شد
۳۸۷.

تحلیل تفسیری رابطه آیه دحو الأرض با دانش بشری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 30 نازعات تفسیر علمی دحوالارض آفرینش زمین حرکت زمین شکل زمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۹
ویژگی های زمین ازجمله مسائلی است که با اهدافی خاص در قرآن کریم و دانش بشری مورد توجه قرار گرفته است. «دحو الارض» نمونه ای از این ویژگی هاست که خدای متعال در سی امین آیه سوره نازعات با طرح آن، به مرحله ای از آفرینش زمین اشاره دارد. مفسران از دیرباز به فراخور دانش خویش یا با توجه به فهم مخاطبان و نیز منابعی که در اختیار داشتند، تفاسیر گوناگونی از دحوالارض ارائه داده اند. برخی بر پایه روایات آفرینش زمین، خروج زمین از زیر آب و گسترده شدن آن را تفسیر معتبری برای این آیه شمرده اند. گروهی نیز با استناد به معانی واژه دحو و استخدام دانش های جدید بشری، آن را اشاره به حرکت و شکل زمین دانسته اند. مطالعات میان رشته ای قرآن و نجوم و بررسی واژگانی «دحو» و پذیرش قاعده امکان استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا در قرآن کریم و نیز بهره گیری از یافته های قطعی علمی در حوزه کیهان شناسی و حرکت اجرام آسمانی نتیجه می شود که دحوالارض به یک روند بسیار طولانی اشاره دارد که با جداشدن زمین از جرمی دیگر و پرتاب شدنش در فضا آغاز شده و تا به شکل کروی درآمدن و فراهم شدن شرایط اولیه حیات بر آن ادامه می یابد.
۳۸۸.

تعامل عقل و قلب در فرایند شکوفایی نفس در بررسی تفسیری آیه 46 حج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 46 حج تعامل عقل و قلب شکوفایی نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۶۸
قلب جزئی از بدن است که با نفس انسان ارتباط جسمانی دارد و ابزاری در خدمت نفس برای ارتباط با عقل مجرد است که این ارتباط در بدن انسان به وسیله مغز صورت می پذیرد. حاصل این ارتباط یا در ادراک و شناخت انسان ظهور و بروز می یابد یا به عنوان محرکی برای انجام فعل توسط نفس است. در صورت نخست یا به واسطه ابزار حسی موجب شناخت می شود و یا بدون واسطه ابزار حسی شناخته می گردد؛ اما محرک بودن عقل نیز به واسطه حکم عقل نظری صورت می پذیرد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی آیه 46 سوره حج: «أَفَلَمْ یَسیرُوا فِی الأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها» پیرامون تعامل عقل و قلب در فرایند تکامل نفس انسان می پردازد. ازجمله یافته های تحقیق چنین است: اگر این ارتباط با عوامل درونی و بیرونی تقویت گردد، حاکمیت عقل بر قلب بیشتر خواهد شد. این حرکت از عقل فطری که خدای متعال با آفرینش قلب در اختیار انسان قرار داده است، صورت می گیرد و در این صورت، نزاعی میان عقل و قلب متصور نیست و سیر شکوفایی نفس انسان به درستی صورت می پذیرد.
۳۸۹.

عقاید بنیادین مسیحیت در بوته نقد مفسران قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر تثلیث تجسد مسیح الهیات مسیحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
نظر به رسالتی که مفسران قرآن کریم در بیان معنا و مراد آیات کریمه قرآن دارند، در این تحقیق، آراء ایشان در بیان و فهم آیاتی از قرآن که به نقد افکار و عقاید بنیادین مسیحی متعرض شده اند، مورد کاوش و ارزیابی قرار گرفته است. تبیین و ارزشیابی نظرات مفسران قرآنی در این موضوع، می تواند به فهم بهتری از این آیات قرآن منجر شده و برخی ابهامات و پرسش-ها پیرامون آنها را روشن کند؛ علاوه بر آن، طیفی از دیدگاه های انتقادی نسبت به اعتقادات مسیحی را که کمتر به آن توجه شده است معرفی کند، چراکه با وجود برخی ایرادات، کمبودها و نارسایی ها، بسیاری از انتقادات مفسران قرآن مواردی قابل اعتناء و حائز توجه هستند. در این تحقیق، با تکیه بر تفاسیر متعدد و با روش تحلیلی، به پاسخ سؤالاتی پیرامون آیه شریفه 157 سوره نساء و آیات 17، 73 و 116 از سوره مبارکه مائده پرداخته شده و در ذیل آنها، نقدهای مفسران قرآن از اصول مسیحیِ تثلیث، تجسد و اتحاد و فدا مورد بررسی قرار گرفته است.
۳۹۰.

بررسی تحلیلی آراء مفسران فریقین در مورد آیه «لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَهُمْ یُسْأَلُونَ» (انبیاء/ 23)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 23 سوره انبیاء حکمت مالکیت سیاق آلهه مملوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۶
مفسران در تفسیر برخی از آیات قرآن کریم، آراء مختلف و گاه متعارضی را ذکر کرده اند. یکی از این آیات، آیه «لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَهُمْ یُسْأَلُونَ» است که از جهات مختلف، معرکه آراء است. این موارد شامل «سیاق»، «زمان تحقق»، «اعراب»، «مرجع ضمایر»، محتوای «ما» در «عَمَّا یَفْعَلُ»، «نوع سؤال»، «چرایی بازخواست نشدن» در «لا یُسْأَلُ»، و «چرایی بازخواست شدن» در «وَهُمْ یُسْأَلُونَ» می شود. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب، شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش تحلیل کیفی و توصیفی محتوا در ارزیابی داده ها، به بررسی و تحلیل دیدگاه های مفسران در خصوص بخش های مختلف آیه پرداخته است. برایند این مقاله چنین شد که برخی از دیدگاه ها در جهات یادشده قابل نقد هستند و مناسب ترین تفسیر برای آیه، عدم بازخواستِ توبیخی خدای متعال به خاطر مالکیت او و بازخواست توبیخی آلهه به خاطر مملوک بودن است.
۳۹۱.

بررسی تطبیقی آیه (وَوَرِثَ سُلَیْمَانُ دَاوُدَ...) از نظر فریقین

کلید واژه ها: ارث وراثت انبیاء ارث در مال فدک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۹۱
آیات ارث در قرآن، یکی از مباحث ویژه و پر چالش احکام اسلامی است؛ توجه به مبانی فقهی و حقوقی در آیات الاحکام، بیانگر دستورالعمل سنت های اصیل اعتقادی است. تدوین این مقاله، در راستای تبیین واژه ارث در قرآن، به ویژه در خصوص دو آیه مندرج در سوره های نمل و مریم می باشد. رویکرد تاریخی و فراز و فرود های استنباطی گروه ها و نحله های اسلامی، با تاثیرپذیری از فضای جامعه و اثرات مسائل سیاسی حکومت های وقت، حساسیت موضوع را دوچندان کرده است. در این نوشتار، ابتدا به مستشکل یکی از نویسندگان به آیات مذکورپرداخته شده، سپس دیدگاه های مختلف تفسیری، با لحاظ نظرات اعتقادی موافقین و مخالفین و برداشت آن ها از آیات الهی آورده شده است. بررسی اصالت استنادات روائی، پیرامون آیه یادشده و موضوع چالش های تاریخی با توجه به رویدادهای سیاسی، مورد بحث و فحص قرار گرفته؛ در نهایت اثبات مسئله در خصوص این که موضوع مطروحه، ارث بوده یا هبه و اعطائی رسول مکرم اسلام (ص)، به حقانیت فدک و مظلومیت اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، اشاره شده است.
۳۹۲.

بررسی مؤلفه های اداره امور در زندگی اجتماعیِ انبیا (ع) از منظر قرآن

کلید واژه ها: زندگی اجتماعی انبیا تدبیر قرآن کریم تفسیر مدیریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۵۶
مقوله تدبیر، از جمله مؤلفه های شاخص در حیات اجتماعی انبیا و اولیای الهی به شمار می آید. خداوند، با توجه بر جایگاه بی بدیل آن در نیل به سعادت یا هلاکت انسان، الزامات راهبردی مختلفی را جهت نیل به اهداف و موفقیت آنان در برنامه ریزی های بلند مدت و بهبود آن، در لابلای آیات قرآن بیان فرموده است. تحلیل و تبیین مؤلفه های اداره امور در زندگی اجتماعی انبیا برای نیل به اهداف الهی و انسانی، حائز اهمیت فراوان است که در پژوهش های محققان مشاهده نمی شود. یافته های پژوهش با روش توصیفی - تحلیل مضمون و درون متنی در آیات قرآن، معطوف به این حقیقت مهم است که در امر مدیریت اجتماعی، مؤلفه هایی مهم و راهبردی وجود دارد که می توان با التزام نظری و عینی به هر یک از آن ها، هم مدیریت اسلامی را به نمایش گذاشت و هم جامعه اسلامی را در نیل به اهدافش کمک نمود. در نتیجه می توان مدعی شد که برای نیل به اهداف مطلوب، شناخت محورهای مذکور و عمل به آن ها از لوازم لاینفک تدبیر و مدیریت اسلامی به شمار می آید.
۳۹۳.

تعیّن معنایی متن در تقابل دو دیدگاه علامه طباطبایی و پل ریکور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی متن محوری ریکور اعتبار تفاسیر تعدد تفاسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۳
استفاده از شیوه های متعدد فهم متن هم در میان مفسران اسلامی و هم در میان هرمنوتیستهای مغرب زمین از دیرباز تا به امروز مورد توجه بوده است. در این پژوهش  دو دیدگاه متفاوت علامه طباطبایی و پل ریکور در تفسیر متن مورد بررسی قرارگرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی ست. یافته های این پژوهش نشان داده است که هر دو دانشمند در شیوه تعین معنایی یا تفسیر متن دارای مشترکات قابل توجهی از جمله متن محوری و پرهیز از تفسیر به رأی و عقیده به تفاوت میان مفهوم و مصداق، می باشند و در عین حال تقابل جدی در تفسیر متن از جمله توجه یا عدم توجه به نیت نویسنده، تکثر معنای متن و اعتبار سنجی تفاسیر، در هر دو دیدگاه خودنمایی می کند؛ این تقابل نشان دهنده تفاوت دو گفتمان در تحولات تفسیر متن در میان مفسران اسلامی و هرمنوتیستهای غربی است.
۳۹۴.

Introducing an Original Method in Evaluating the Scientific Miracle of the Qur’an

کلید واژه ها: scientific miracle of the Qur’an methodology of the miraculous nature of the Qur’an science and religion interdisciplinary studies of the Qur’an evaluation method digital humanities

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۲
Proving the miraculous nature of the Qur’an as one of the methods to believe in the Qur’an as a divine text has always attracted the attention of the researchers of the Qur’an; nevertheless, the published efforts on this subject are facing numerous methodological challenges. This research attempts to introduce a new and original method exempt from the challenges of the present methods by utilizing some of the techniques in mathematical sciences, logic and statistics. This scientific case-based method rates the effective parameters in the recognition of scientific miracle for one case. Accordingly, it will calculate the certainty of each case and proceeds to combine the ratings of various cases of scientific miracle to calculate the degree of certainty of the divine nature of the book based on those results. In combining the ratings, a threshold will be determined based on human belief behavior. An advantage of this method is that it is extra-religious, data driven, quantitative, applicable to all texts, and generalizable to the entire content. 
۳۹۵.

An Evolutionary Reading of Adam's Creation in the Qur'an with Emphasis on the Concepts of Creation and Selection

کلید واژه ها: Adam Creation (khalq) Selection (iṣṭifāʾ) The Theory of Evolution Scientific Interpretation of the Quran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۵
In theological debates about the creation of human and the theory of evolution, “the theory of creation” means the creation of human at once by the creator of the universe, and “the theory of evolution” means the natural, normal, and gradual creation of human in the evolutionary cycle of life. The question is whether the Qur’an also views human creation as contradictory to his natural and evolutionary genesis. This study shows that the Qur’anic concepts of creation (khalq) and selection (iṣṭifāʾ) based on the contextual analysis of these vocabularies allow for an evolutionary reading of human creation. Creation means the emergence of phenomena in a natural, time-consuming, step-by-step process with the interference of natural laws supported by God’s command. The meaning of the presence of divine command in all stages of creation is the consciousness of all the objects and their components which is effective in the process of creating an organ along with other factors. Also, the concept of selection of Adam suggests that Adam was chosen among his contemporaries as the first modern human being because of his physical and mental superiority, and his creation was not at once, unnatural and unrelated to previous generations. 
۳۹۶.

Studying the Exclusions (Mustathniyāt) of Surat al-ʿAnkabūt(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Surat al-Ankabūt cause of revelation discrete revelation continuous revelation Exclusions (Mustathniyāt) of Surah

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۸
The existence of several causes of revelation for the first verses of Surat al-ʿAnkabūt and verse 60 of this surah, and talking about hypocrisy and migration (Hijrat) in this surah have caused some commentators to believe in the discrete revelation of it. While the multiplicity of causes of revelations about a verse leads to them becoming distrustful and invalid. Proposed reasons for rejecting these causes of revelations are: their multiplicity on a fixed subject, the existence of conflicting narrations, the anxiety in the mentioned narrations, having additional sections in some narrations compared to others, lack of coordination of cause of revelations in assigning the cause of the revelations to a specific verse or specific person, the existence of some causes of revelations of the excluded verses that shows they are Makki in opposition to the Quran and syntactic reasons based on the connection and coherence of the excluded verses with previous and subsequent verses. In this research, through descriptive-analytical method the causes of the excluded verses of Surat al-ʿAnkabūt have been criticized and the reasons of those who believe in exceptions have been rejected.
۳۹۷.

بررسی تفسیری شبهات عارض بر آیه 101 انعام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 101 سوره انعام مفسران مشرکان همسر فرزند برای خداوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
موضوع این جستار، بررسی و تحلیل شبهه چند وجهی عارض بر استدلال آیه 101 سوره انعام در خصوص «تعلیل عدم امکان وجود فرزند برای خداوند به نداشتن همسر، به رغم آفرینش عیسی(ع) بدون پدر و آدم(ع) بدون پدر و مادر و طبیعتاً حصول تشکیک در قدرت پروردگار و نارسانمایی ظاهری آیه در پاسخگویی به مشرکان و کافران معتقد به فرزند برای خداوند» می باشد؛ شبهه ای که هم به لحاظ معرفتی و هم از حیث بلاغی با برخی معارف و و اجزاء ساختار اعجازآمیز بیانی قرآن در تعارض می نماید. هدف، یافتن منشاء شبهه و تلاش برای یافتن توجیهی وحیانی، عقلانی و تاریخی مناسب در خصوص این شبهه می باشد. روش تحقیق، کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی است. از جمله نتایج و یافته های پژوهش آن که دوعلت ذومراتب بودن استدلال و بطان بودن آن و نزول قرآن به زبان قوم و فرهنگ زمانه علل اصلی شبهه نمائی آیه و تعارض ظاهری آن با بلاغت اعجاز آمیز قرآن کریم است؛ که با در نظر گرفتن این عوامل و سایر علوم لازمه تفسیر به ویژه سیاق جملات و آیات، نه تنها شبهه چند وجهی مورد نظر برطرف شده، بلکه سیمای تابان دیگری از آیه جلوه گری خواهد کرد که به قول فخر رازی، جمله خلایق از اولین و آخرین انسانها قادر به ارائه چنین استدلالی در بی نیازی خداوند از فرزند نخواهند بود.
۳۹۸.

بررسی آیات مستثنیات سوره بقره

کلید واژه ها: آیات مستثنیات سوره بقره مکی مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۳
آیات مستثنیات یا متداخل، به معنای وجود بعضی آیات مدنی در سوره های مکی و برعکس است. ادعای وجود آیات مستثنیات در آثار قرن اول منعکس نشده است، بلکه در آثار متأخر آمده و با گذشت زمان گستره موارد استثنا توسعه یافته و با موافقان و مخالفانی مواجه شده است. به تدریج در منابع علوم قرآنی و تفسیر از 197 آیه مدنی در سوره های مکی و 26 آیه مدنی در سور مدنی یاد شده است. برخی از اساس، وجود استثنا را رد کرده اند و برخی دیگر، مواردی را رد و مواردی را تأیید کرده یا درباره آن سکوت کرده اند؛ بیشترین نقد درباره وجود آیات مکی در سوره های مدنی است. این مقاله به روش تحلیل انتقادی ادعای وجود آیات مکی در سوره مدنی بقره را بررسی و با تحلیل چرایی شکل گیری این ادعا، با استناد به سیاق و تناسب آیات و بهره گیری از تفاسیر و نقد ادله مدعیان استثنا، نشان داده است خلط میان معیار مکانی و زمانی در تعریف مکی و مدنی و پذیرش بدون چون و چرای روایات و تفسیر نادرست از آیه، موجب شکل گیری استثنا در آیات شده است و نزول این آیات با آیات پیشین و پسین خود یکپارچه و در دوران مدنی بوده و این ادعا اساساً باطل است.
۳۹۹.

تحلیل و بررسی تناسب آیات قتال در سوره توبه با تکیه بر اسباب و فضای نزول آیات و سور مرتبط(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات قتال تحلیل و بررسی سوره توبه تناسب اسباب و فضای نزول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
در 17 سوره قرآن سخن از «قتال» به میان آمده است، این واژه در شکل های مختلف 158 مرتبه در بیش از 130 آیه بکار رفته است. در بیش از 20 آیه، خداوند مستقیماً به کشتن انسان ها امر می کند؛ علاوه بر آن واژه جهاد 32 بار در قرآن آمده است و 400 آیه در رابطه با جهاد نازل شده است. مهم ترین سؤال این پژوهش نوع نگرش به موضوع قتال و جهاد در سوره توبه است. به نظر می رسد با واکاوی در گزاره های برون متنی (گزاره های تاریخی، روایات اسباب نزول، ترتیب نزول) و گزاره های درون متنی (سیاق و فضای نزول) و تطبیق آن ها با اوضاع عمومی به ویژه مخاطب شناسی، اوصاف مردمی، رخدادها و شرایط ویژه ای که در مدّت نزول یک سوره وجود داشته بتوان به فهم عمیق و استوار قرآن کریم کمک کرد. هدف این مقاله که بامطالعه موردی و به صورت کتابخانه ای و تحلیلی صورت گرفته؛ شناخت و تحلیل جنبه های تفسیری؛ اعم از شأن و اسباب نزول، دلالت کلی آیه، نکات تفسیری، مبحث قتال و تناسب، درآیات سوره توبه با محوریت ﻗﺘﺎﻝ و جهاد است. به تناسب تحلیل های صورت گرفته می توان اذعان کرد رویکرد (قتال و جهاد) در سوره توبه آیات لحن شدیدتری به خود می گیرند.
۴۰۰.

بازخوانی پیام و دلالت سوره فتح و ارتباط آن با ولایت امیرالمؤمنین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره فتح صلح حدیبیه فتح مکه ولایت امیرالمومنین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۰۷
با وجود کارآمدی روش تفسیر قرآن به قرآن برای کل سورقرآن، کاربست این روش تفسیری به دلیل ابهامات در برخی سور و آیات مانند سوره فتح، اهمیت بیشتری دارد. برای نمونه ترتیب نزول دو سوره فتح و مائده، شباهت های مضمونی و واژگانی دو سوره، رهنمونگر مفاهیم و تفسیری متفاوت از آیات این سوره خواهد شد. مضمون کلی سوره درباره فتح و الطاف الهی حاصل از آن، رفتار منافقان، مشرکان و معافین از رزم، توصیف پیامبر و پیروان آن حضرت است. با بررسی و بیان دلایل قرآنی و روایات، مشخص خواهد شد که این سوره علاوه بر اشتمال آن بر حوادث فتح مکه، در ورای خود از مفاهیمی خطیر مانند مقدمه چینی ابلاغ ولایت و تبیین رفتار و عاقبت موافقان و مخالفان آن سخن می گوید. این استدلال، مبتنی بر ادله و نشانه هائی چون نزول سوره فتح پیش از سوره مائده، تشابه مضمون میان آیات این دوسوره باهم، وجود بشارات غفر ذنب نبی، نصرعزیز، صحبت از منافقان و جاودانگی اسلام و در آخر ترسیم چهره نبی مکرم و همراهان ایشان در قرآن، انجیل و تورات؛ است که همه اینها نشانه ای از زمینه چینی خداوند برای بحث ولایت امیرالمؤمنین است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان