درخت حوزه‌های تخصصی

تفسیر و علوم قرآن

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترجمه قرآن تفسیر قرآن علوم قرآنی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۰۱ تا ۲٬۷۲۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۲۷۰۱.

کارگفت های ترغیبی و بررسی قوانین جرج لیکاف(نظریه ادب) در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 9 - 21

کلید واژه ها: کارگفت نظریه ادب توان منظوری انتخاب تحمیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۱۲
از آنجا که قرآن کریم منشأ و منبع علوم طبیعی و ماوراء طبیعی است و به قول ابونصر فارابی شامل مصالح دنیوی و اخروی انسان هاست و برای درک مفاهیم متعالی آن راهی جز بهره بردن از فقه اللغه(زبان شناسی) وجود ندارد، لذا در این پژوهش ابتدا به طور اجمالی به نظریه کارگفت های آستین (1962) و تقسیم بندی پنج گانه آن ها توسط شاگردش جان سرل (1969) پرداخته ایم. سپس به نظریه ادب توسط لوینسون (1975) و قوانین سه گانه مطروحه توسط جورج لیکاف (1973) می پردازیم. آنگاه به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی- تحلیلی به تجزیه و تحلیل نمونه هایی از داده های قرآنی می پردازیم. از جمله نتایج ارزشمند در این پژوهش می توان به بهره جستن قرآن کریم از کارگفت های مذکور و قوانین سه گانه لیکاف در کارگفت های ترغیبی جهت انتقال و تفهیم بهتر معانی و مفاهیم متعالی آن اشاره نمود. خداوند حکیم با استفاده از توان منظوری آیات کریمه و انتفاع از قوه عاقله، اراده و اختیار به بشر توان منظوری خوب از بد، حق از باطل و سعادت از شقاوت را ارزانی داشته است.
۲۷۰۲.

اعجاز تشریعی قرآن کریم از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 37 - 48

کلید واژه ها: اعجاز بیانی اعجاز معنایی هدایتگری خبرهای غیبی بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۲
مبحث اعجاز قرآن با وجود پیشینه کهن در مباحث علوم قرآن، هنوز تازگی و شادابی خود را حفظ کرده است و کرانه های شناختی آن در مقایسه با ناشناخته های آن چندان عظیم نمی نماید. در یک تقسیم بندی کلی وجوه اعجاز قرآن به دو دسته تقسیم می شوند: الف) وجوه بیانی اعجاز قرآن، ب) وجوه معنایی اعجاز قرآن؛ منظور از وجوه بیانی اعجاز قرآن این است که بیش تر به جنبه های لفظی و عبارات بکاررفته و ظرافت ها و نکات بلاغی نظر داشته است و منظور از وجوه معنایی قرآن، وجوهی است که بیش تر به محتوا و معنای قرآن پرداخته است و از جمله وجوه اعجاز معنایی قرآن عبارت است از 1.عدم احصاء مطالب قرآن با شرح و تفسیر 2.عدم اختلاف و تناقض در قرآن 3.علم و معرفت 4.هدایت گری 5.خبرهای غیبی 6.اعجاز تشریعی؛ اعجاز قرآن از جهت تشریع و قانون گذاری یعنی اشتمال بر قوانین جامع و متعادل؛ در این نوشتار این جنبه از اعجاز قرآن از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام به اثبات رسیده است. به این صورت که ابتدا وجه اعجاز بودن تشریعیات قرآن بیان شده است، سپس آیات قرآن کریم، روایات اهل بیت علیهم السلام و تأثیر اعجاز تشریعی قرآن بر عرب به عنوان دلائل اعجاز تشریعی قرآن آورده شده است.
۲۷۰۳.

الگوی واژه پژوهی در مطالعات قرآنی و تحلیل مدیریتی آن (با کاربست واژه ی تبعیّت)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 7 - 43

کلید واژه ها: قرآن سازمان مدیریت مدل پژوهی مدل رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۰۱
اندیشمندان سازمان و مدیریت برای تبیین پدیده ها و رفتارهای سازمانی از روش های مختلفی بهره برده اند. چه اینکه برخی برای تبیین اثر نور بر بهره وری نیروی انسانی در سازمان ها از روش پژوهش های آزمایشی استفاده کردند. یا برخی برای فهم تجارب مشترک افراد برای ساخت نظریه، روش شناسی داده بنیاد را پیشنهاد دادند و یا برای مطالعه فرهنگ مشترک یک قوم روش شناسی قوم نگاری ابداع شد. همچنین برای درک داستان های یک فرد در مورد یک موضوع خاص روش شناسی روایتی را ارائه دادند و روش های دیگری که برای تحقیقات کمی به کاربرده شدند که هرکدام به دنبال توصیف، تبیین و تولید نظریه یا مدلی در عرصه ی دانش سازمان و مدیریت به کاربرده شدند. در این میان یکی از روش های پژوهش که تمرکز روی واژه پژوهشی دارد، روش مدل سازی و کاربست آن در مطالعات میان رشته ای است؛ زیرا پژوهش های میان رشته ای نیازمند مدل هایی است که اطلاعات منتج از تخصص های مرتبط را در قالبی یکپارچه و در راستای پاسخ پرسش تحقیق، ساماندهی نماید. ازاین رو، این پژوهش با تمرکز بر واژه ی «تبعیت» نمونه ای از کاربرد الگوی واژه پژوهی در مطالعات قرآنی که دارای پرسشی با ماهیت میان رشته ای است، معرفی کرده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، الگوی واژه پژوهی در مطالعات قرآنی با کاربست واژه ی تبعیت دارای فرآیند به هم پیوسته است که اجزای آن را مفاهیم لغوی، تفسیری، روایی، جامع (ترکیب لغت، تفسیر و روایت)، تبیین علت و ریشه ها، بیان آثار و پیامدها، مدل پژوهشی کارکردی با تمرکز بر آیه یا آیات منتخب و مدل سازی تحلیل مدیریتی تشکیل می دهد. متغیرهای چندگانه ی مذکور با جهت گیری تولید نظریه یا الگوی سازمانی و مدیریتی دارای ارتباط متقابل و مکمل همدیگر هست.
۲۷۰۴.

نقش گفتار و ادبیات زبانی در سلامت فردی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 123 - 149

کلید واژه ها: اخلاق گفتار نهج البلاغه سلامت معنوی ادبیات زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۱۸
بالاترین هدف ادیان الهی ارتقای معنوی انسان است. اسلام، انسان را دارای ابعاد و وجوه متعدد دانسته و از تأثیر و تأثر ابعاد مختلف وجودی او سخن گفته و رشد و کمال وی را در تمام ابعاد مدنظر داشته است. نظام اخلاقی ترسیم شده از سوی درس آموختگان این مکتب می تواند بهترین الگو جهت حفظ سلامت و ارتقای انسان به بالاترین درجات کمال انسانی او باشد. گفتار یکی از مهم ترین وجوه در هندسه شش وجهی نظام اخلاق فردی ترسیم شده از سوی حضرت علی (ع) در نهج البلاغه است. ازاین رو اصلاح ادبیات زبانی گامی مهم در بسامانی نظام اخلاقی و درنتیجه تضمین سلامت فرد است. از منظر امام (ع) بدون بسامانی گفتار، ساختار اخلاق و نظامِ ایمان، بسامان نمی شود. در مقاله حاضر مصادیقی از گفتار سلامت افزا از منظر امیرمومنان (ع) از کتاب شریف نهج البلاغه گردآوری شده است. گفتار پروامدارانه و بخردانه، ادبیات نرم و ملایم، کلام مبتنی بر صدق، کم گویی، سخن حق، انتقاد سازنده، راز و نیاز و مناجات با خداوند و... از مهم ترین عوامل ارتقا بخش سلامت روحی، معنوی و اخلاقی فرد شمرده می شود.
۲۷۰۵.

تأثیرپذیری ترجمه های تحت اللفظی و جمله به جمله قرآن کریم از حرف باء سببیت (مطالعه موردی سوره بقره و آل عمران در ترجمه مُعزّی و آیتی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 140 - 163
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۷۷
بهترین شکل آن را معادل سازی کند. یکی از این اصول توجه به معانی حرف جرّ «باء» است. هدف از این پژوهش، آشنایی با عملکرد مترجمان قرآن، آیتی1 (جمله به جمله) و معزّی2 (تحت اللفظی) در معادل یابی حرف «باء» سببیّت است. بنا براین با بهره گیری از تفاسیر و منابع دستوری زبان مبدأ و مقصد و روشی استقرایی و توصیفی تحلیلی، به بررسی و نقد دو ترجمه آیتی و معزّی از معنای سببیت حرف جرّ «باء» پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد به دلیل پایبندی به قواعد دستوری زبان مبدأ و رعایت اصل امانت داری، بهترین معادل سازی در ترجمه معزی نمود دارد، ولی چون در ترجمه های کنونی، زبان معیار روز ملاک هست، بنابراین ترجمه آیتی علاوه بر رعایت قواعد دستوری زبان مبدأ، بیشتر به زبان مقصد نزدیک بوده و به قواعد دستوری روز نیز بیشتر پایبند است، بنابراین ترجمه ای مأنوس تر است.
۲۷۰۶.

بررسی آیات موهم ارتکاب گناه یا ترک اولی از سوی حضرت موسی علیه السلام در قتل قبطی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: حضرت موسی علیه السلام عصمت موسی قتل قبطی گناه ترک اولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸۹ تعداد دانلود : ۴۵۰
در درگیری واقع شده بین فردی از فرعونیان و فردی از بنی اسرائیل که حضرت موسی علیه السلام به کمک اسرائیلی (سبطی) شتافت و دفع فرعونی (قبطی) توسط ایشان منتهی به مرگ وی شد، جای طرح این پرسش است که آیا می توان تعابیر نقل شده از حضرت موسی علیه السلام بعد از قتل قبطی را با عصمت جمع کرد؟ تعابیری که موهم شبهه معصیت یا ترک اولی است، عبارت اند از: «هذا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ»؛ «قالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسی فَاغْفِرْلی»؛ «قالَ فَعَلْتُها إِذاً وَأَنَا مِنَ الضَّالِّینَ». تا آنجا که بررسی شد، همه مفسران شیعه این قتل را ترک اولی و همه مفسران اهل تسنن (به جز فخررازی) آن را گناه برشمرده اند. این نوشتار به روش توصیف و تحلیل، به بررسی شبهه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که قتل قبطی توسط آن حضرت، نه تنها گناه نبود؛ بلکه ترک اولی هم نبوده است. ضمیر «هذا» در آیه نخست به اقتتال و درگیری میان سبطی و قبطی برمی گردد. واژه «ظلم» و «غفران» در آیه دوم نیز در معنای لغوی به کار رفته است؛ در نتیجه چنین معنا می شود: با ورود به این شهر، خود را در جایی که نباید می بودم قرار دادم؛ پس مرا از دشمنان بپوشان. جمله «فَعَلْتُها إِذاً وَأَنَا مِنَ الضَّالِّینَ» نیز در مقام توریه بیان شده است.
۲۷۰۷.

بررسی آراء حکیم ترمذی در کتاب الفروق الصغیر فی منع الترادف با استناد به آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 203 - 222

کلید واژه ها: انسان شناسی قلب سلیم سلوک تزکیه نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۷۸
مقاله حاضر به بررسی آثار مکتوب و مدون فرهنگ غنی اسلامی ایرانی با محوریت آراء و افکار ادبی حکیم ترمذی در کتاب «الفروق الصغیر فی منع الترادف» با استناد به آیات قرآن کریم پرداخته است. امروز در سراسر سرزمین اسلامی و به خصوص ایران، تلاش های مهم و گران سنگی در جهت احیاء و تصحیح و تحقیق این میراث گران بها، صورت گرفته است. این مقاله علاوه بر بررسی و شناخت ابعاد مختلف کتاب «الفروق الصغیر فی منع الترادف» حکیم ترمذی ، به آشنایی بیش تر و بهتر شخصیت ادبی برجستهو میراث کهن وی که میراث غنی ادبی، علمی، عرفانی، انتقادی و اجتماعی است، به محافل علمی و پژوهشی پرداخته است. از دیگر هدف در این نوشته، تلاش به منظور شناخت شیوه های سلوک معنوی در این اثر که وی با نگاه اصلاحی و انتقادی آن ها را دنبال می کند است. روش مورد نظر در این مقاله روشی پژوهشی و تحلیلی با استناد به منابع معتبر و غنی علمی به ویژه با استناد به آیات قرآن کریم است. به نظر می رسد بررسی ودقت نظر در آراء و دیدگاه های ارزشمند حکیم ترمذی در این اثر، دستاورد و نتیجه ای سازنده برای اصلاح جوامع بشری به ویژه اسلامی در پی خواهد داشت.
۲۷۰۸.

تحلیل محتوای دعای 26 صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۲ 37 - 61

کلید واژه ها: دعای 26 صحیفه سجادیه تحلیل محتوا امام سجاد (ع) دعا در حق همسایگان و شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۳۶۴
بهره برداری از آموزه های اهل بیت، مسیر رشد و سعادت آحاد جامعه را هموار می سازد. دعای بیست وششم صحیفه سجادیه با محوریت دعا در حق همسایگان و شیعیان، یکی از آموزه هایی است که می تواند در شناخت وظایف متقابل امام و امت مؤثر باشد. در این پژوهش، روش تحلیل محتوا به منظور کشف زوایای پنهان کلام امام سجاد(ع) و کاربردی کردن آن به کار گرفته شده است. ضمن تحلیل کمّی وکیفی دعای مذکور، وظایف امام و امت در سه بخش وظایف اختصاصی امام، وظایف اختصاصی امت ودر پایان، وظایف متقابل آن دو شناسایی شد. در راستای تحقق وظایف یادشده، به دو جنبه اعتقادی و اخلاقی توجه شده است، البته بُعد اخلاقی آن بسامد بالاتری دارد. تأکید بر شناخت امام در بخش اعتقادی وتوجه به تحکیم روابط عاطفی آحاد امت، یاری رساندن به یکدیگر و نیز تنظیم رفتار و نوع تعامل هریک با دیگران از مؤلفه های اخلاقی است که در دعای حضرت بدان پرداخته شده است. دستاورد کاربردی کردن آموزه های اسلامی، گام برداشتن در مسیر سلامت زیست اجتماعی و بهره مندی از جامعه ای ایده آل خواهد بود.
۲۷۰۹.

عاشورا و زیارت عاشورا،آیینه تجلّی تولی، با رویکرد قرآنی روایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۲ 121 - 145

کلید واژه ها: قرآن روایات زیارت عاشورا تولی حب دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۲۳۱
واژه «تولّی» مصدر باب تفعّل و از ریشه «ولی» مشتق شده است. این کلمه حدود هشتاد بار به همراه مشتقات خود و بیش از چهار بار در زیارت عاشورا آمده است. تولی به معنای حب ودوستی اولیای الهی است و آن کششی در درون انسان است که وی را به سوی محبوب سوق می دهد. با جستجو در آیات و بررسی روایات می توان دریافت که «تولی» عامل جدایی مؤمنان از کفار، موجب رحمت خدا، محکم ترین دستگیره ایمان، پایه اسلام، نشانه خیر و نیکی، برترین و بالاترین اعمال است. تولی در زیارت عاشورا به معنای رسیدن به امام حسین(ع) و رسیدن به خدای حسین(ع) است و با دوستی آن امام و اهل بیت(ع) می توان به مقربان الهی دست یافت. در این مقاله، بحث «جایگاه و ارزش تولی، در آیات و روایات و زیارت عاشورا» را بررسی می شود و در ابتدای مقاله به تعریف کلمه «تولّی» در لغت و اصطلاح می پردازیم، سپس به تولّی از دید قرآن و روایات و نیز آثار و موانع تولّی در قرآن اشاره می کنیم. در پایان، از تجلی «تولّی» در زیارت عاشورا و کسانی که باید نسبت به آن ها تولّی داشته باشیم، سخن به میان می آوریم.
۲۷۱۰.

پژوهش تطبیقی آیه ﴿نفخت فیه من روحی﴾ در تفاسیر علامه طباطبایی و علامه جعفری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 239 - 261

کلید واژه ها: نفخ روح آدم تفسیر المیزان تفسیر مثنوی مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۷۶
تحقیق حاضر پژوهشی در مسأله نفخ روح در آدمدر تفسیر «المیزان» و «تفسیر مثنوی مولوی» اثر علامه جعفری است. علامه طباطبایی معنای دمیده شدن روح الهی در آدمی را ارتباط برقرار نمودن میان روح و بدن دانسته و برای روح در عین اتحاد با بدن، نوعی استقلال از بدن نیز تعریف می کند. ایشان تبیین می نماید اینکه خداوند روح دمیده شده در آدم را به خود منسوب و اضافه نموده، از روی شرافت دادن به این روح و نیز از باب اضافه لامى است که اختصاص و ملکیت را مى رساند. علامه جعفری ضمن نقد و بررسی علمی نظرات دانشمندان به تبیین و تکمیل نظریه ای می پردازد که معتقد است یکی از اوصاف کمالیه خداوند، حیات به معنای عمومی بوده و همین صفت منشأ بروز روح انسانی و ملکوتی در آدمیان نیز هست و به همین جهت همه موجودات، خصوصاً انسان را جلوه گاه صفات الهی می دانند لذا فرموده خداوند ﴿و نفخت فیه من روحی﴾ اضافه حقیقی بوده و احتیاجی به تأویل ندارد. ایشان با واکاوی بعد دیگر موضوع، میزان بهره مندی انسان از نسیم روح الهی را به مسأله ایمان و تعهد و احساس مسئولیت در عالم وجود، مرتبط و وابسته می داند.
۲۷۱۱.

زیبایی معقول از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 185 - 208

کلید واژه ها: حسن عقلی مصادیق زیبائی مطلق نسبی جمال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۷۸
یکی از مباحث مهم فلسفه و علوم انسانی مبحث زیبایی می باشد که قدمتی دوهزار ساله دارد. از نظر دانشمندان اسلامی و برخی فلاسفه زیبایی منحصر به زیبایی محسوس و فکری نیست بلکه نوعی دیگر از زیبای هست که از آن به «زیبایی معقول یا حسن عقلی» تعبیر می شود که یکی از انواع چهارگانه زیبایی، و از همه آن ها بالاتر می باشد. زیبایی معقول(حسن عقلی) به این معنا است که بعضی از کارها فی حد ذاته زیبا و جمیل است و جاذبه و کشش دارد و ستایش آفرین است و فقط عقل انسان آن را درک می کند و نیروی حس و قوه تخیّل در درک آن زیبایی نقشی ندارند. قرآن کریم به همه انواع زیبایی اشاره کرده است. در این پژوهش به تبیین زیبایی معقول، نسبی یا مطلق بودن زیبائی معقول و مصداق های آن از منظر قرآن خواهیم پرداخت. مهم ترین مصادیق زیبایی معقول در قرآن کریم عبارت اند از زیبایی عفو و اغماض، زیبایی صبر، زیبایی هجرت، و زیبایی ایمان.
۲۷۱۲.

بررسی بخشی از مستندات نقلی مدعیان سهو النبی(ص)

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱ 57 - 76

کلید واژه ها: سهو عصمت قرآن انبیا احادیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۹۵
مراتب عصمت انبیاء، محل اختلاف بین علمای فرق اسلامی است. از این رو در این نوشتار، این مسئله مورد بررسی قرار گرفته که آیا پیامبران(ع) به هنگام عمل به احکام شرعی و در امور عادی و زندگی شخصی از سهو و نسیان به دور و در امان بوده اند یا خیر؟ در این مسئله، علمای اسلامی بر سه دسته اند: الف. تمامی علمای اهل سنت که به استناد آیات و روایات متعدد موافق سهو النبی هستند؛ ب. معدودی از علمای شیعه که به استناد روایات سهو در تعداد رکعات نماز، موافق سهو النبی هستند؛ ج. اکثریت علمای شیعه که مخالف سهوالنبی هستند. در این پژوهش، از مستندات مرتبط با آیات 68 انعام و 42 یوسف و روایات مربوط به سهو در تعداد رکعات نماز پیامبر(ص) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که آیات مورد استناد، هیچ دلالتی بر سهو و نسیان پیامبر اکرم(ص) ندارند. ظاهر روایات امامیه علی رغم اعتبار به لحاظ سندی، به لحاظ دلالتی با ادله محکم عقلی و نقلی در تعارض بوده و حمل بر تقیه می شوند. روایات اهل سنت نیز علاوه بر داشتن ارسال سند در موارد متعدد، از اشکالات محتوایی زیادی برخوردارند؛ بنابراین این روایات نیز توان اثبات سهوالنبی را ندارند.
۲۷۱۳.

نقد و بررسی شیوه های معادل یابی واژگانی در ترجمه قرآن (با تکیه بر تحلیل مؤلفه های معنای واژگان)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۶) 102 - 127

کلید واژه ها: تحلیل مؤلفه ای معنا آحاد معنایی ترجمه های قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۶۹۲
یکی از اصول بسیار مهم در حوزه معناشناسی و به ویژه فن ترجمه، شناخت اجزای واژگان در یک زبان است. «تحلیل مؤلفه های معنای واژگان» به عنوان یکی از نظریات حوزه معناشناسی و مطالعات معنایی، به تجزیه واحدهای زبانی به اجزای تشکیل دهنده آنها می پردازد و به استخراج معنای نهفته در واژه و کشف لایه های معنایی آن توجه دارد و در شناسایی تفاوت های معنایی بین واژگان هم معنا، دارای اهمیت است. پژوهش پیش رو کوشیده ضمن معرفی این روش به عنوان رویکردی مهم در حوزه معناشناسی و ایجاد تعادل ترجمه ای، با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی، به نحوه برابریابی واژگان بر مبنای تحلیل مؤلفه های معنایی در منتخبی از واژگان سوره های طه و مؤمنون در ترجمه های آقایان آیتی، الهی قمشه ای، رضایی اصفهانی، فولادوند و معزی بپردازد. برآیند پژوهش نشان می دهد که در ترجمه های آقایان آیتی، الهی قمشه ای، فولادوند و معزی، در بیشتر موارد به انتقال دقیق مؤلفه های سازنده معنای یک واژه از زبان مبدأ به زبان مقصد توجه لازم صورت نگرفته و این کم دقتی باعث ارائه معنای اولیه و هسته ای از واژگان شده است. ترجمه آقای رضایی اصفهانی نیز هرچند توفیق کامل نداشته، اما مؤلفه های معنایی واژگان را بهتر از سایر ترجمه ها انتقال داده است.
۲۷۱۴.

نقد حدیث محوری در دیدگاه های قرآنی ناصرالدین البانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 160 - 181
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۴۹۵
قرآن پژوهی یکی از دیرینه ترین حوزه های پژوهشی در اسلام است. اندیشمندان با گرایش های خاص خود به واکاوی قرآن پرداخته اند. تحلیل مبانی اندیشمندان جهت ارائه درک صحیح مواضع ایشان، ضروری و راهگشا خواهد بود. در این میان، رویکرد حدیث محوری به مفاهیم قرآنی نیز قدمت زیادی دارد. البانی از محدثان معاصر با همین رویکرد سراغ قرآن رفته و آثاری از خود بر جای گذاشته است. مبانی ایشان عبارت اند از: عدم جواز کمترین ترجیح آیات بر روایات، تبیین قرآن توسط سنت به معنای سیطره سنت، عدم جواز تفکیک عقاید از احکام و لزوم تبعیت از فهم سلف صالح. ایراداتی بر مبانی البانی وارد است، از جمله: وجود تفاوت و تمایز در بین آیات، ضعف استدلال، تعمیم جزء به کل و تناقض گویی. این مقاله در صدد واکاوی حدیث محوری در آثار البانی که بر فهم قرآن اثر سوء گذاشته، می باشد. روش پژوهشی در این تحقیق، کیفی از نوع توصیفی تحلیلی است.
۲۷۱۵.

بررسی تفسیری حروف مقطّعه «ن»، «ق» و «ص» در سوره های: قلم، ق و ص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 61-78

کلید واژه ها: حروف مقطعه سور قلم سوره ق سوره ص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶۰ تعداد دانلود : ۴۳۰
از بررسی تفسیری سه حرف: «ن»، «ق» و «ص» در سه سوره قلم، قاف و صاد نتیجه می شود که نقاط محوری مشترک در این سه سوره، افزون بر پرداختن به بیان اصول اساسی دین، عبارت اند از: قرآن به عنوان محور ذکر الهی، انذار انبیاء عظام، دستور به صبر و استقامت در برابر ناملایمات و اخلاص در عبادت خدا. حرف «ن» در سوره قلم با سوگند به آنچه وسیله ثبت و ضبط است، بیانگر تثبیت جایگاه باعظمت پیامبراکرم | و انطباق خلق و خوی ایشان با ذکر الهی است. حرف «ق» در سوره قاف، با سوگند به قرآن مجید، وقوع قیامت و معاد، به ویژه معاد جسمانی را حق و ضروری می داند و مأموریت رسول اسلام را تذکّر دادن به انسان های دارای قلب منیب که از مخالفت با خدای رحمان در خوف و خشیت اند، معرّفی می نماید. حرف «ص» در سوره صاد، با سوگند به قرآنِ پر پند و با شرافت، توحید را مدار دعوت و انذار انبیاء و به خصوص محور انذار رسول اکرم و قرآن کریم دانسته، ضمن بیان عبودیّت خالصانه الهی انبیاء و صبر و استقامت آنان در حق همگان را به پندپذیری از قرآن فرا می خواند.
۲۷۱۶.

معناشناسی تصریف آیات و رابطه آن با تکرار در قرآن با محوریت آیه 89 اسراء و آیه 113 طه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 7-22

کلید واژه ها: آیه 89 اسراء آیه 113 طه تکرار در قرآن تصریف آیات اعجاز قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۳۶۷
در قرآن کریم بسیاری از الفاظ و مفاهیم تکرار شده است. برخی از خاورشناسان و مخالفان، تکرارهای قرآنی را مورد طعن قرار داده و آن را عیبی برای قرآن تصور کرده اند و تکرار در قرآن را لغو و در تعارض و ناسازگاری با فصاحت و بلاغت و اعجاز دانسته اند، اما با توجه به آیات «تصریف در قرآن» مانند آیه 89 سوره اسراء: « وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی أَکْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کُفُوراً » و آیه 113 سوره طه « وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا وَ صَرَّفْنا فِیهِ مِنَ الْوَعِیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً » و بررسی دیدگاه های ادیبان و مفسران و معناشناسی تصریف قرآن، روشن می گردد که مقصود از تصریف در قرآن، تکرار مفاهیم و معانی در اسلوب ها و بیان های گوناگون و تبیین یک موضوع با گرداندن آن از حالی به حال دیگر است که برای هدایت، پندپذیری، تدبر و تعقل انسان ها و انگیزه های دیگر انجام پذیرفته است. تصریف و تکرار در مفاهیم و معانی قرآنی یکی از فنون بلاغی و وجهی از وجوه اعجاز قرآن است.
۲۷۱۷.

بررسی تأثیر بلاغت بر انتقال پیام در داستان بنی اسرائیل در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۸

کلید واژه ها: بلاغت قرآن داستان بنی اسرائیل تشبیه استعاره کنایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۷
یکی از جنبه های اعجاز قرآن، جنبه فصاحت و بلاغت آن است. در همین حال داستان بنی اسرائیل یکی از داستان های مهم قرآنی و سرشار از نکات اخلاقی و تربیتی است که در بسیاری از سوره های قرآن مطرح شده است. سٶال این است که استفاده از فنون و صنایع بلاغی و به طور خاص در داستان بنی اسرائیل در قرآن، چه تأثیری بر انتقال پیام یا محتوا دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، تأثیر این فنون و صنایع را در برخی آیات مرتبط با داستان بنی اسرائیل در قرآن بررسی کرده است. با بررسی این آیات مشخص می شود که قرآن فنون و صنایع بلاغی را به صورتی اعجازآمیز به خدمت گرفته است تا پیام و محتوا را به مٶثرترین شکل ممکن به مخاطبان منتقل کند. استفاده از این فنون، زیبایی، لطافت و تأثیر پیام های قرآنی را چند برابر کرده است. از اسلوب به کاررفته در قرآن می توان دریافت که استفاده از فنون و صنایع ادبی به ویژه برای بیان امور اخلاقی، تأثیر سخن را بر مخاطبان بسیار افزایش می دهد و پذیرش پیام آن را برای آنان آسان می کند.
۲۷۱۸.

مبانی کاربرد جری و تطبیق در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 153 - 175

کلید واژه ها: باطن تأویل جری مبنا عقل روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۶۹
یکی از قواعد در فهم و بهرمندی از آیات هدایت بخش قرآن کریم، قاعده مشهور به «جری و تطبیق» است که از دیرباز نزد علمای دین و مفسران قرآنی شناخته شده و به کار می رفته است، امّا این قاعده و مبانی کاربرد آن، حداقل از جهت نظری و تئوریک چندان شناخته شده نیست و پرسش هایی چون مبنای کاربرد قاعده جری و تطبیق در فهم آیات قرآن چیست؟ جری و تطبیق با دیگر روش های تفسیر قرآن(در اشکال مختلف تفسیر، تأویل و باطن) چه نسبتی دارد؟ همچنان به قوت خود باقی می باشند، لذا نوشتار پیش رو شامل مفهوم شناسی «جری و تطبیق»، تحلیل و بیان نسبت منطقی آن با فهم قرآن در اشکال مختلفش و دسته بندی مبنای کاربرد قاعده جری و تطبیق در سه شاخه قرآنی، روایی، عقلی و زیر شاخه های آن(عمومیت مفاهیم قرآنی، بسط گستره تفسیر آیات قرآن، انطباق آموزه ها و مفاهیم قرآن با فطرت انسان و ...) است.
۲۷۱۹.

شیوه های برگردان مجاز مفرد مرسل سوره یوسف در چند ترجمه از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 105 - 120

کلید واژه ها: ترجمه قرآن مجاز مفرد مرسل ترجمه طبری سورآبادی میبدی ابوالفتوح رازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۸۴
به دلیل گستردگی بکارگیری مجاز در قرآن کریم توجه به آن برای درک حقایق قرآنی ضروری است. در این مقاله روش های ترجمه قرآن و مفهوم و اقسام مجاز، مورد بررسی قرار گرفته و آنگاه با روش استقرائی- استنتاجی، مجازهای مفرد مرسل سوره یوسف جهت تبیین شیوه ترجمه آن در ترجمه های منتخب کهن(طبری، سور آبادی، میبدی، ابوالفتوح رازی) مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل این پژوهش مشخص می کند مترجمان مورد بحث روش یکسانی در ترجمه مجاز مفرد مرسل نداشته اند، در برخی موارد مبدأ- محور و گاه مقصد- محور بوده اند. مترجمان ترجمه طبری بیش ترین ترجمه تحت اللفظی را داشته اند؛ سورآبادی بیش ترین ترجمه محتوایی را ارائه نموده است. میبدی و ابوالفتوح رازی به یک نسبت به ترجمه تحت اللفظی، ترجمه محتوایی و تفسیری پرداخته اند. در ترجمه مجاز مفرد مرسل نمی توان اسلوب مشخصی را ارائه داد بلکه از روش های مختلف ترجمه می توان استفاده نمود.
۲۷۲۰.

معناشناسی آزادی در مکتب فرانکفورت و نقد آن از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 349 - 372

کلید واژه ها: رهایی خرد عینی گفت وگو آزادی اجتماعی آزادی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۶۸
مفهوم آزادی از جمله مباحث بسیار مهم و مطرح در بحث آزادی است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ابتدا دو مؤلفه اصلی آزادی(مفهوم آزادی، راهکارهای دستیابی به آزادی) را در مکتب انتقادی فرانکفورت که یک تفکر قرن بیستمی است بررسی کرده و پس از واکاوی مفهوم و مبنای آزادی در قرآن کریم، آزادی مد نظر مکتب فرانکفورت را مورد نقد قرار می دهیم. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که مفهوم آزادی در مکتب فرانکفورت مفهومی اخلاقی و به معنای آزادی از مناسبات نظام اقتصادی سرمایه داری است و تمرکز صرف بر آزادی اجتماعی و رهایی از هرگونه قیود بیرونی دارد. در حالی که در اسلام محور مسائل اخلاقی، خود را فراموش کردن و رهایی از خود می باشد؛ قرآن کریم موانع آزادی را انسان های دیگر و امیال و هواهای نفسانی انسان مطرح کرده و آزادی را در دو بُعد آزادی درونی(معنوی) و آزادی بیرونی(اجتماعی) مطرح می کند. مهم ترین نقد وارد بر مفهوم آزادی در فرانکفورت عدم تأکید بر آزادی معنوی و آزادی درونی در کنار آزادی اجتماعی جهت دستیابی به کمال و حفاظت از حقوق جامعه و پایمال نشدن آن حقوق می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان