درخت حوزه‌های تخصصی

وقوع حوادث طبیعی نظیر زلزله در ایران به هیچ وجه دور از انتظار نیست . تجارب گذشته نشان می‌دهد این حوادث موجب تلفات انسانی و خسارات فیزیکی و مالی گستردهای است که بر زیرساخت‌های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی کشور اثرات منفی فراوان دارد . در بخش نخست این مقاله ، رویکردهای سنتی و نو به مدیریت حوادث را به عنوان الگوهای متداول مقابله با بحران بررسی خواهیم کرد و در بخش دوم به تجارب کشورهای ژاپن ، مالزی و ترکیه که در سالهای اخیر گام‌های موثری در مقابله با حوادث برداشته‌اند اشاره می‌کنیم ...

این مقاله حاصل پژوهشی گروهی است که پس از وقوع حادثه زلزله بم ، ضمن بازدید از محل و مصاحبه با مصیب زدگان و آسیب دیدگان بحران نگارش یافته است . منظور از بحران ، وضعیتی است که نظم جاری جامعه را دگرگون می‌کند . بحران ممکن است نتیجه حادثه‌ای طبیعی باشد که جریان طبیعی و فیزیکی زندگی را دگرگون می‌سازد ، یا ممکن است حاصل وقوع بی نظمی‌ها و دگرگونی‌های اوضاع اجتماعی باشد . قابل تامل است که بحران‌های اجتماعی تا حدودی قابل پیش بینی هستند و در بسیاری از موارد می‌توان از آنها پیشگیری کرد ...

در قرن اخیر بلایای طبیعی متعددی نظیر زلزله بم و سونامی رخ داده و توجه مردم را به خود معطوف داشته‌اند . در حالی که این حوادث بخشی از وقایع دردناک عصر حاضرند ، اما آنچه در صحنه فرهنگی جهان به عنوان بحران فرهنگی می‌گذرد به مراتب پیچیده ،‌خطرناک ، نامحسوس و بلندمدت است . از سوی دیگر آینده نگری از دیرباز مورد علاقه انسان بوده ،‌ قابلیت و روشهای آن مورد کنکاش قرار می‌گیرد . البته روش و اصول مطالعات آن در حوزه‌های سیاسی ،‌فرهنگی ، اجتماعی و مدیریتی متفاوت است ...

این مقاله در این باره بحث می کند که بسیاری از کارهای مرتبط با مفهوم مدیریت منابع انسانی قبل از پیدایش مفهوم این مدیریت در نیمه دهه 1980 ، زیر نامهای مختلف دیگری مطرح بوده اند . این کارها توسعه زیادی یافته اند اما جهت آن تکاملی بوده است . این توسعه به خاطر هیچ رویکرد ناگهانی ناشی از نظریه مدیریت منابع انسانی رخ نداده است . این واقعیت را که سرعت تحول مدیریت امور کارکنان در حال حاضر نسبت به سالهای قبل از دهه 1980 بیشتر است نمی توان به ظهور مدیریت منابع انسانی به عنوان یک فلسفه نسبت داد ...

موفقیت در بحران به اداره اثربخش افراد و گروه‌هایی که برای کنترل بحران بسیج شده‌اند از یک سو و برقراری ارتباطات اثربخش برای اثرگذاری بر نظر عامه مردم از سوی دیگر بستگی دارد . در این مقاله ، پس از تعریف ساختهای «حادثه» ،‌«رویداد» و تبیین موضوعات قوی و ضعیف ، مراحلی که هر موضوع ممکن است طی نماید تا بحرانی گردد ، مشخص گردیده و پس از آن ، الزامات اساسی برای مدیریت اثربخش بحران تشریح و تحلیل شده‌اند ...

اندیشه بشری در زمینه مدیریت بحران معطوف پیشگیری ، آمادگی و مقابله با بحران در زمینه‌های بحرانهای سازمانی و بحرانهای طبیعی شده است . در عین حال که مطالعات و تحقیقات چشمگیری در دهه‌های اخیر در زمینه مدیریت بحران صورت گرفته است ولی بحران بین نهادی مغفول مانده است . این مقاله درصدد است به تبیین نوعی از بحران بپردازد که یک نهاد به صورت برون زا گرفتار آن می‌شود و موج اثر بحران نهادهای دیگر ، آن نهاد را مبتلا به بحران می‌کند . ایجاد مکانیزمهایی برای برقراری تعادل پویا بین نهادها نیازمند مداخله مدیریت بویژه مدیریت دولتی است که در سطح سیاستگذاری مسوولیت پیش بینی و ...

کشور ما به لحاظ موقعیت جغرافیایی ، شرایط اقلیمی ، جوی و زمینه‌های تکنولوژی ،‌ حادثه خیر است و به صورت بالقوه زمینه‌های بروز خطر و بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی را در مقیاس قابل توجهی در خود دارد . قرار گرفتن در خط کمربند زلزله جهان و تغییرات جوی به عنوان دو زمینه اصلی هستند که ضریب وقوع خطر در کشور را بالا برده است . از سوی دیگر آمار و اطلاعات منتشر شده در سطح جهان حکایت از این دارد که علی رغم افزایش وقوع بحران ، میزان تلفات انسانی و خسارات مادی ناشی از آنها روند نزولی دارد ...

"اگر «تعادل» در سیستمهای اجتماعی را توزیع بهینه منابع سیستم میان «بازیگران و اعضای نظام» بدانیم، به گونه‌ای که اکثر آنها ضمن پذیرش جایگاه خویش برای تداوم کارکرد و بازده بهتر سیستم فعالیت کنند، در چنین نظامی«ثبات» طبیعتاً عبارت است از عدم وقوع مستمر و مکرر حوادث، رفتارها و تحریکاتی که می‌توانند کارکرد یاد شده را مورد تردید قرار دهند. با پیدایش روز افزون «سیستمهای بی‌ثبات کننده» در قرن بیست‌و یکم، ثبات نظامهای اجتماعی همواره در خطر نابودی است، به طوری که آنها گاهی‌ اوقات برای گریز از «شوک و تزلزل»‌ نیازمند بازسازی و تغییر هستند. در اینجا چند سؤال مطرح می‌شود: ـ آیا همه سیستمهای انسانی، ثبات خود را در تغییر می‌یابند؟ ـ آیا تغییر و اصلاحات، تمام قسمتهای یک سیستم اجتماعی را متزلزل می‌سازد؟ ـ آیا می‌توان چنان که ژ. شوالیه گفته، این سیستمها را به «تک ثباتی» و «دو ثباتی» و یا به قول آشبای به چند ثباتی، تقسیم کرد؟ به نظر ژ. شوالیه نظامهای تک ثباتی که تنها بر «ثبات ساختاری» تأکید دارند، زمینه‌های پذیرش اصلاحات را دارا هستند، چرا که ثبات خود را در «بر هم زدن موقت» سکون عناصر درونی می‌یابند، در حالی که نظامهای دو‌ثباتی از قابلیت تغییر پذیری کمتری برخوردار هستند و در مقابل تغییر مقاومت می‌کنند؛ اما این امکان نیز وجود دارد که «رهبریت» سیستم برخی از زیر سیستمهای خود را در معرض تغییر قرار دهد و در برخی دیگر به «حفظ وضعیت موجود» بپردازد. دنبال کردن تحقیق درباره این‌گونه مقولات نویسنده را به فرضیه‌ای رسانده است که عنوان آن «ثبات در بحران» است. بر این اساس، محاصره یک سیستم اجتماعی توسط «سازمان‌های بی‌ثبات کننده» و قطع نسبی ارتباطات آن با محیط، موجب «داغ شدن» آن و پیدایش فضای بحرانی در درون آن می گردد. در چنین فضایی فقط عناصری که از بحران ارتزاق می‌کنند، می‌توانند با حفظ این وضعیت و «ارتزاق از عدم کارکرد نظام» ثبات خود را حفظ کنند. البته در صورتی که منابع سیستم، حداقل به صورت محدود استمرار یابد."

این مقاله بر اساس تجربیات نویسنده و مشاهدات وی در دو کارخانه نگاشته شده است و از این بابت بر تجربه ارزشمندی متکی است . جنبه های رفتاری بهبود فرآیند و انگاره های نگهداری و تعمیرات همراه با تعهد به اهداف مدیریت تولید و عملیات برای ارائه مطالب با هم ترکیب شده اند . همچنین از نمودارهای حلقوی علیت ( که بخشی از جعبه ابزار پویاییهای سیستم به شمار می آیند ) بین متغیرها و انگاره ها استفاده شده است . هدف ارائه شناخت عمیق و ژرفانمایی در چارچوب تفکر سیستمی است ...

امروزه بهبود کیفیت در بخش خدمات از اهمیت ویژه ای نسبت به بخشهای دیگر اقتصادی دارد . از طرفی آنچه را بتوان اندازه گرفت می توان بهبود داد و یکی از روشهای اندازه گیری کیفیت در فرایندهای خدماتی ، روش SERVQUAL است . در این مقاله سعی شده است با معرفی مدل شکافهای کیفیت خدمات و اهمیت کاهش این شکافها ، چگونگی استفاده از روش مزبور برای کاهش یکی از مهمترین آنها ، یعنی شکاف بین انتظارات و تصورات مشتری را بررسی کرد . ...