درخت حوزه‌های تخصصی

"طرح مساله: ترس از قربانی جرایم شدن در بین زنان یکی از موضوعات برجسته در مطالعات جرم شناسی و جامعه شناسی انحرافات است. در این مقاله نتایج پژوهشی ارایه می شود که تلاش داشته است وضعیت ترس از جرم را در فضاهای عمومی در بین زنان شهر تهران مطالعه کند. روش: در این تحقیق از روش های کیفی و کمی استفاده شده است؛ بدین ترتیب که بعد از بررسی نظریه های تبیین گر و تهیه مدل و ارایه فرضیه و نیز برگزاری چندین جلسه متمرکز گروهی با زنان در مناطق مختلف شهر، پرسش نامه ای تهیه و در بین 800 نفر از زنان ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران اجرا شده است. یافته ها و نتایج: یافته ها حاکی از آن است که حدود 48 درصد زنان در حد زیاد، 33 درصد در حد متوسط و 19 درصد در حد کم در فضاهای شهری نسبت به تهدید جرایم دچار ترس و واهمه اند. به بیان دیگر حدود نیمی از زنان به هنگام تردد در شهر احساس امنیت ندارند. در بین زنان تحصیل کرده و دارای درآمد بالا، زنانی که در محله آن ها ساختمان ها و زمینهای متروکه کم تر بوده و زنانی که از فعالیت های پلیس رضایت بیشتری داشته اند میزان ترس از جرم کم تر بوده است."

در این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جوانان در مورد مهاجرت پرداخته شده است. تحقیق حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام شده و نمونه مورد مطالعه 892 نفر از جوانان شیراز بوده است. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظریات گیدنز، فیش‌باین و آیزن و نظریه مهاجرتی لی تدوین شده و مدل تجربی تحقیق با استفاده از آن‌ها و تحقیقات تجربی پیشین پیشنهاد گردیده است. بر اساس این چارچوب نظری مدلی برای بررسی عوامل مؤثر بر نگرش نسبت به مهاجرت پیشنهاد گردید و با نرم‌افزارهای Lisrel و SPSS تحلیل شد. تحلیل مسیر مدل پیشنهادی با استفاده از نرم افزار Lisrel نشان می‌دهد که متغیرهای ارزیابی فایده مهاجرت، جنسیت، هویت اجتماعی و نظر گروه مرجع ( خانواده و دوستان) به‌طور مستقیم بر نگرش نسبت به مهاجرت تاثیر دارند. متغیرهای میزان استفاده از رسانه‌ها، سن و سبک زندگی نیز به‌صورت غیرمستقیم بر متغیر وابسته تاثیر گذاشته‌اند. مدل تحقیق در کل توانسته است 49 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند. در پایان پیشنهادهایی بر اساس نتایج تحقق ارائه شده است.

"طرح مساله: تجربه خشونت خانوادگی از عوامل عمده فرار دختران و کودکان خیابانی از منزل به شمار می رود. پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای میزان شیوع و نوع خشونت های خانوادگی در میان دختران و پسران فراری و غیرفراری پرداخته است. روش: در این پژوهش آزمودنی ها از دو گروه دختران فراری و کودکان خیابانی پذیرش شده در مراکز بهزیستی به عنوان گروه ملاک، و پسران محصل مقطع ابتدایی و راهنمایی و دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان و پایان راهنمایی به عنوان گروه مقایسه انتخاب شده، آزمودنی های دو گروه ملاک و مقایسه از حیث عامل سن و جنسیت کنترل شدند. به منظور سنجش میزان و نوع خشونت تجربه شده، مقیاس CTS توسط آزمودنی ها تکمیل گردید. یافته ها: تحلیل داده حاکی از معنی دار بودن تفاوت تجربه خشونت خانوادگی میان دختران فراری با غیرفراری ها و کودکان خیابانی با کودکان عادی می باشد. نتایج: با توجه به فراوانی بسیار بالای تجربه خشونت جسمی و روانی از جانب والدین در فراریان، ممکن است تجربه تنبیهات جسمانی و تحقیر و سرزنش های روانی یکی از عوامل مهم فرار کودکان از منزل باشد. همچنین، تجربه زیاد شاهد خشونت بین والدین بودن در کودکان فراری نشان دهنده متشنج و استرس زا بودن محیط خانوادگی آنان می باشد که این مساله در فرار کودکان بسیار موثر می باشد. "

" طرح مساله: یکی از اقسام خشونت که به دلیل مسایل فرهنگی و اجتمای کمتر مورد توجه قرار گرفته، خشونت جنسی علیه زنان است. بررسی جداگانه خشونت جنسی در مطالعات جرم شناسی از میزان رشد روز افزون این جرم و ضرورت توجه ویژه به آن حکایت دارد. روش: این مطالعه با روش کتابخانه ای انجام شده است و هدف از آن، تحلیل جرم شناختی خشونت علیه زنان و ارایه راهکارهایی برای پیشگیری از این نوع خشونت می باشد. یافته ها: بررسی موضوع نشان داد که رضایت بزه دیده، در وقوع و سختی پیشگیری از خشونت جنسی تاثیر زیادی دارد و دولت و محاکم قضایی باید حقوق قانونی بزه دیدگان چنین جرایمی را مورد توجه ویژه قرار دهند. نتایج: پیشگیری از خشونت جنسی علیه زنان، در درجه نخست نیازمند فرهنگ سازی و درک صحیح تفاوت «بزه دیدگی و بزه پذیری زنان» و در وهله دوم، نیازمند التزام دولتها به حمایت از زنان بزه دیده و تعامل بین المللی دولتهاست. "

"طرح مساله: این مقاله کوششی است برای شناسایی معیارهای گزینش اخبار جنایی، تحلیل محتوای گزارش های جنایی و نیز کشف ارتباط متقابل و پیچیده بین محتوای گزارش های جنایی و دیگر ابعاد ساختارهای اجتماعی در شکل گیری رفتار مجرمانه. روش: در این تحقیق از روش تحلیل محتوا برای بررسی محتوای اخبار و گزارش های جنایی در رسانه های نوشتاری و دیداری استفاده شده است و با استفاده از روش نمونه پژوهی به نمونه های مرتبط در مطالعات داخلی اشاره شده است. یافته ها: الف) خبرنگاران و دبیران سرویس روزنامه ها و مدیران تنظیم خبر با گزینش اخبار جنایی و تعیین چگونگی بازتاب پدپده های جنایی در رسانه ها نقش موثری در شکل گیری افکار عمومی در مورد جرم و عدالت ایفا می کنند؛ ب) فقدان جنبه های تحلیلی و تاکید بر توصیف پدیده های جنایی در اخبار و رویدادهای جنایی مانع ایجاد درک و بینش صحیح نسبت به عوامل وقوع جرم و راه های کنترل آن در مخاطبان شده است؛ ج) گزینش اخبار جنایی بر مبنای شاخص های تعیین کننده «ارزش خبری» پی آمدهای بی شماری از جمله بزرگ نمایی جرم های خشونت آمیز و افزایش احساس ناامنی در اجتماع را به دنبال دارد."

هدف اصلی این مقاله بررسی جهت گیری مذهبی و سلامت روانی مهاجران براساس مدل آلپورت و راس، مقابله مذهبی، متکی بر باورها و فعالیت‌های مذهبی است و از این طریق در کنترل استرس‌های هیجانی و ناراحتی‌های جسمی به افراد کمک می‌کند. داشتن معنا و هدف در زندگی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا، امیدواری به کمک و یاری خداوند در شرایط مشکل‌زای زندگی، برخورداری از حمایت‌های اجتماعی، حمایت روحانی و ... همگی از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با برخورداری از آن‌ها می‌توانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند. مدت‌ها است که تصور می‌شود بین مذهب و سلامت روان، ارتباط مثبتی وجود دارد و اخیراً نیز روان‌شناسی مذهب، حمایت‌های تجربی زیادی را درراستای این زمینه فراهم آورده است. این تحقیق با استفاده از روش پیمایش و از طریق پرسشنامه ساختار یافته برای 200 نفر مهاجر که به‌طور تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند، داده‌ها گردآوری شد. از روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس برای آزمون فرضیات و تکنیک رگرسیون برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که ضریب همبستگی به‌دست آمده برای جهت‌گیری درون‌دینی برابر79/0 و برون‌دینی برابر75/0- می باشد. یافته‌های این پژوهش، پیش‌فرض نظریه آلپورت در مورد رابطه بین سلامت روانی و دینداری و ارتباط آن با سلامت روانی مهاجران را تایید می نماید. براساس یافته‌های تحقیق، رابطه معنی‌داری هم بین متغیرهای زمینه‌ای تحصیلات(28/0=r)، سن(21/0=r)، میزان درآمد(58/0=r) و مدت اقامت(33/0=r) با سلامت روانی مهاجران وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیر وابسته مستقیماً تحت تاثیر متغیرهای جهت‌گیری‌های مذهبی، تحصیلات، جنسیت، سن و جهت‌گیری مذهبی درون دینی قرار گرفته و این متغیرها به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر سلامت روانی داشته اند، توانسته اند وارد معادله رگرسیونی شده و در کل 72 درصد از تغییرات این متغیر را برای ما توضیح داده است(72/0=R²).

"طرح مساله: هدف از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه خشونت تجربه شده همسران افراد معتاد در مقایسه با همسران افراد غیر معتاد است. روش: تعداد 107 نفر از همسران افراد معتاد به صورت تصادفی و 107 نفر همسران افراد غیرمعتاد پس از همتاسازی با گروه نمونه انتخاب و توسط پرسشنامه میزان خشونت تجربه شده، ارزیابی شدند. میزان حمایت اجتماعی زنان نیز توسط پرسشنامه پروسیدانو محاسبه گردید. یافته ها: نتایج آزمون t مبین تفاوت معنی دار بین میانگین نمرات خشونت تجربه در دو گروه بود (P<0.01). نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد که در دو گروه رابطه معنی داری بین میزان تحصیلات و وضعیت شغلی افراد با خشونت تجربه شده همسرانشان وجود دارد (P<0.05). در گروه افراد غیر معتاد ارتباط معنی داری بین میزان تحصیلات زنان با میزان خشونت تجربه شده آن ها وجود دارد. در گروه افراد غیر معتاد همبستگی منفی معنی داری بین میزان حمایت اجتماعی با خشونت تجربه شده وجود دارد، در حالی که چنین رابطه ای در گروه افراد معتاد مشاهده نشد (P<0.05). نتایج: همسران افراد معتاد در مقایسه با همسران افراد غیرمعتاد خشونت بالاتری را تجربه می کنند. در بین همسران افراد معتاد خشونت تجربه شده با حمایت اجتماعی رابطه معکوس دارد. "

"طرح مساله: هدف مقاله بررسی رابطه میان جرم، خشونت و احساس امنیت در فضای شهری است. فرضیه پژوهش بر مبنای نظریات جکوبز (Jacobs) و زوکین (Zukin) به این صورت تنظیم شده است: جرم و خشونت در کاهش احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر موثرند و نقش خشونت قوی تر از جرم است. روش: روش پژوهش مبتنی بر آزمون نظریه است و روش آزمون فرضیه مبتنی بر تحلیل سنجش تراکم نقطه ای شاخص ها و مجذور خی (c2) در جدول توافقی است. نمونه های پژوهش از 14 فضای شهری که سر خوشه های نمونه گیری را شکل می دهند، به روش تصادفی جمع آوری شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که جرم بیش از خشونت می تواند مانع حضور مردم در فضای شهری و کاهش احساس امنیت گردد. همچنین احساس امنیت رابطه قوی با جرم و خشونت نشان نمی دهد. نتایج: نتایج پژوهش از نظریه جکوبز حمایت نمی کند و نشان می دهد که نقش جرم در کاهش احساس امنیت بیش از خشونت است. کلیدواژگان: امنیت، جرم، خشونت، دسترسی پذیری نمادین، فضای عمومی شهر "

"در «جرم شناسی» و بررسی علمی جرایم، توجه به «قربانی» و «قربانی شناسی» جایگاه ویژه ای داشته و علاوه بر جرایم و مجرمین آنچه مورد مطالعه قرار می گیرد قربانیان جرایم است (برور وهانتر، 1377). با توجه به اینکه بیشتر فعالیت های مربوط به مواد مخدر به وسیله افراد عادی و گروه های محروم جامعه انجام می شود، بنابراین، دستگیری و زندانی شدن این افراد تاثیر جدی بر «کیفیت زندگی» خانواده های آنها خواهد گذاشت و اعضای این خانواده ها به عنوان قربانیان مواد مخدر و مجازات زندان سرپرست خانواده می باشند. مساله اساسی در این پژوهش بررسی کیفیت زندگی خانواده های زندانیان مواد مخدر در مقایسه با قبل از زندانی شدن سرپرست خانواده بوده است. این پژوهش با استفاده از نظریه کنترل اجتماعی در جامعه شناسی انحرافات و نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو در روان شناسی اجتماعی انجام شده است. نظریه کنترل اجتماعی بر این پیش فرض استوار است که در بررسی تاثیر زندان بر خانواده های زندانیان می بایست بر روابط درون خانواده و گرایش فرزندان به بزهکاری توجه نمود. نظریه مازلو به ابعاد مختلف کیفیت زندگی اعم از مادی و غیرمادی توجه نموده است. این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری در این پژوهش همسران زندانیان مواد مخدر شهر شیراز بوده اند که 500 نفر آنها به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری مورد پرسشگری قرار گرفته اند. نتایج حاصل از آزمون تی نشان می دهد که وضعیت امرار معاش خانواده، روابط اجتماعی اعضای خانواده، وضعیت تحصیلی فرزندان، نحوه جامعه پذیری فرزندان، بهداشت روانی خانواده، کنترل فرزندان و تمایل آنها به رفتار بزهکارانه، به عنوان متغیرهای سنجش کیفیت زندگی، در مقایسه با قبل از زندانی شدن سرپرست خانواده تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین، مجازات مجرمین مواد مخدر تاثیر منفی بر کیفیت زندگی خانواده های آنها داشته است. "

این مقاله در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول به این پرسش پرداخته می شود که چرا جامعه ایران با مساله ای به نام قانون گریزی مواجه است؟ در بخش دوم سعی شده تا مطالعاتی که به موضوع قانون و رعایت آن پرداخته اند، مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. استدلال اصلی ما در این مقاله آن است که تحلیل های ارایه شده در این زمینه ناکار آمدند. لذا، در بخش نهایی با طرح مفاهیمی نظیر «جامعه بی انضباط» و «نهادهای مراقبت و تنبیه»، الگوی دیگری برای مطالعه قانون گریزی در ایران پیشنهاد شده است.