فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۱۲۱ تا ۴٬۱۴۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
158 - 176
حوزه های تخصصی:
در دنیای امروز کارکردهای روستاها و شهرها تا حدود زیادی با هم اشتراک دارد و روابط عمیقی بین شهرها و روستاها برقرار است. خوزستان از جمله استان هایی است که روستانشینان در آن نقش عمده ای در تولیدات کشاورزی و دامی در کشور دارند و توسعه روستایی و ماندگار کردن جمعیت در روستا باعث حرکت به سمت توسعه ی پایدار می گردد. نتایج این پژوهش نشان داد که تامین آب آشامیدنی بهداشتی و سایر نیازهای بهداشتی مردم و توجه ویژه به نیازهای مردم، ایجاد امنیت برای سرمایه گذاری در مشاغل روستایی و برنامه ریزی در جهت توسعه ی کشاورزی، باغداری، دامداری، قالی بافی، کارآفرینی و صنایع دستی، به عنوان عمده ترین فعالیت روستائیان، همراه با در نظر گرفتن روابط روستایی و شهری در روستاهای استان خوزستان می تواند مسیر را برای قرار گرفتن در محور توسعه ی پایدار هموار نماید. در دنیای امروز کارکردهای روستاها و شهرها تا حدود زیادی با هم اشتراک دارد و روابط عمیقی بین شهرها و روستاها برقرار است. خوزستان از جمله استان هایی است که روستانشینان در آن نقش عمده ای در تولیدات کشاورزی و دامی در کشور دارند و توسعه روستایی و ماندگار کردن جمعیت در روستا باعث حرکت به سمت توسعه ی پایدار می گردد. نتایج این پژوهش نشان داد که تامین آب آشامیدنی بهداشتی و سایر نیازهای بهداشتی مردم و توجه ویژه به نیازهای مردم، ایجاد امنیت برای سرمایه گذاری در مشاغل روستایی و برنامه ریزی در جهت توسعه ی کشاورزی، باغداری، دامداری، قالی بافی، کارآفرینی و صنایع دستی، به عنوان عمده ترین فعالیت روستائیان، همراه با در نظر گرفتن روابط روستایی و شهری در روستاهای استان خوزستان می تواند مسیر را برای قرار گرفتن در محور توسعه ی پایدار هموار نماید.
شناسایی و معرفی قوانین معماری سبز در ایران به منظور کاهش مصرف انرژی؛ نمونه موردی: ساختمان سبز بوشهر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
مصرف بالای انرژی و نتایج سوء آن یکی از بزرگترین دغدغه های عصر حاضر است. یکی از راه های رسیدن به تعادل مصرف انرژی مبحث پایداری وبخش بسیار مهم در آن ساختمان می باشد چرا که مطابق با آمار انرژی سالیانه کشور بیش از یک سوم انرژی کشور در بخش ساختمان مصرف می گردد . امروزه معماری پایدار، با هدف کاهش مصرف منابع، حفظ محیط زیست و ارتقای سلامت انسان یکی از مهمترین رویکردهای معماری بشمار می اید که لازم است در ایران بر جنبه عملی آن تأکید بیشتری شود به همین سبب در این تحقیق برآنیم تا اصول معماری پایدار را تبیین و با بررسی نمونه ساخته شده ای در بوشهر به اصول پایداری عملی که در ایران اجرا می شود برسیم و میزان موفقیت پروژه ساخته شده را دریابیم چرا که بسیاری از این اصول در نقاط مختلف دنیا مورد بررسی و تعریف شده است اما هریک برای اقلیم خاصی می باشد که نمی توان از آنها به عنوان اصولی تدوین شده و کاملا مختص ایران با این اقلیم استفاده کرد و تنها راه میزان موفقیت آنها بررسی با کمک نرم افزارها و گذر زمان خواهد بود. در این تحقیق ابتدا با کمک مطالعه در باب معماری پایدار و تعریف حقیقیاصول پایداری مفهوم و هدف از معماری پایدار تبیین می نماییم و پس از آن با کمک نرم افزار دیزاین بیلدر ساختمانی که با عنوان بنای پایدار در بوشهر معرفی شده است شبیه سازی ومورد تحیل قرار می دهیم. نتایج حاصل از این قرار است که در پروژه مذکور با میزان مصرف انرژی 2kwh/m 235.85 نیازمندیم که بیشترین مصرف را برای سرمایش در نظر بگیریم و برای کاهش مصرف انرژی و نزیکی هرچه بیشتر پروژه به اصول پایداری باید از اصولی همچون تعریف مناسبی برای ابعاد بازشوها مانند بازشوهایی با ابعاد متوسط (چرا که ابعاد بزرگ برای اقلیم گرم و مرطوب مناسب نیست) و سایبان ها مانند سایبان های عمودی در ساخت اینچنین ساختمانی کمک گرفت.
فراتلخیص راهبردهای بقای مزارع خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰)
190 - 209
حوزه های تخصصی:
در این مقاله باهدف شناخت راهبردهایی که خانواده های کشاورز برای بقا و حفظ کسب وکار خانوادگی خود به کار می برند و عواملی که بر این راهبردها تأثیر می گذارند، از روش مرور نظام مند و راهبرد فراتلخیص استفاده شد. بدین ترتیب بعد از هفت مرحله غربالگری مقاله های گردآوری شده، 61 مقاله متناسب با هدف پژوهش انتخاب و در مرحله تحلیل داده ها با کمک نرم افزار مکس کیودی اِی2020 «کدگذاری انتسابی» و «کدگذاری راهبرد «تنوع بخشی» (بازار-محور، اقتصاد-محور، خانواده-محور، فرد-محور)، «پایداری» (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی) و «جانشینی» (عوامل زمینه ای، عوامل ارتباطی، عوامل فردی) را به کار می برند. مزارع خانوادگی نقش مهمی در میدان کشاورزی و امنیت غذایی حال و آینده جهان دارند. شناخت راهبردهای موفق خانواده های بهره بردار کشاورز در کشورهای پیشرفته و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن ها، می تواند انگیزه ای برای خانواده های کشاورز و سیاست گذاران بوده و درنهایت در کنار بهره گیری از تجارب داخلی به بازنگری و تجدیدنظر در مورد راهبرد ها و سیاست های کشاورزی به نفع بقا و احیای مزارع خانوادگی منجر شود.
توسعه زیست سازگار در جغرافیای دارای میراث طبیعی؛ نمونه مطالعاتی: روستای گردشگری ابیانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مهم ترین موضوعات بحث برانگیز در روستاهایی که با میراثی ارزشمند در بستر طبیعی قرار گرفته اند چالش حفاظت و توسعه است؛ از یک سو، با توسعه باید به اقتصاد محلی رونق داد؛ از سوی دیگر، بایست مراقب طبیعت و محیط زیست بود. یکی از مهم ترین راه حل های مطرح شده برای حفظ جغرافیای انسانی و قانع کردن مردم محلی به ادامه سکونت رونق صنعت گردشگری است؛ موضوعی که نیاز به ساخت مکان های جدید و احداث زیرساخت ها را جدی تر می کند. معماری و شهرسازی زیست سازگار را پاسخی هوشمندانه به تأثیر اجرای طرح های توسعه در بستر جغرافیای انسانی و طبیعی دانسته اند. هدف از تحقیق حاضر تبیین تأثیر گرایش به معماری زیست سازگار در رونق گردشگری طبیعی و درنتیجه توسعه شاخص های اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی است؛ مفهومی که در چارچوب نظریه معماری سرآمد در نمونه روستای تاریخی ابیانه به بحث گذاشته می شود. در پژوهش از روش پیمایشی ، توصیفی- تحلیلی، با بهره گیری از مطالعات میدانی، و بر اساس مدل تحلیلی سوات ( SWOT ) و فرایند تحلیل شبکه ای ( ANP ) استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش را سه گروه اصلی تشکیل می دهند: مردم، گردشگران و مسئولان. برای تعیین جامعه و حجم نمونه، از روش کوکران استفاده شده است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که تأکید بر پتانسیل های طبیعی و قابلیت های اکوتوریستی روستای ابیانه به گونه ای علمی، همراه با رعایت مسائل زیست محیطی و مبانی توسعه زیست سازگار بهترین گزینه برای هدایت طرح های توسعه شهری در این محدوده است. نتایج پژوهش توسعه زیست سازگار همراه با بهره وری در مصرف انرژی، آب و انرژی پنهان، توجه اقتصاد سبز و فناوری های نرم برای تاب آوری در برابر تغییرات اقلیمی و تحولات اقتصاد جهانی را مورد تأکید قرار می دهد.
طراحی الگوی تاب آوری در صنعت گردشگری براثر بیماری کووید 19(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۱)
131 - 144
حوزه های تخصصی:
این تحقیق با هدف طراحی الگوی تاب آوری در صنعت گردشگری در مواجهه با بحران کووید 19 انجام شده است. روش پژوهش کیفی است که از روش نظری داده بنیاد استفاده شده است. برای این منظور، با استادان حوزهٔ گردشگری و خبرگان صنعت گردشگری در استان مرکزی مصاحبه شد و، از مصاحبهٔ 11 به بعد، تحلیل داده ها به کشف مفاهیم و مقوله های جدیدی منجر نشد. با وجود این، برای اطمینان از حصول اشباع نظری، 4 مصاحبه دیگر نیز انجام شد و داده های مربوط به آن ها تحلیل شد. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبهٔ نیمه ساختاریافته بود و از نرم افزار اطلس تی آی برای کدگذاری مصاحبه ها استفاده شد. براساس یافته های این پژوهش، نوآوری در صنعت گردشگری و دیجیتال سازی این صنعت در شیوع بیماری کووید 19 به مثابهٔ شرایط علّی در تاب آوری صنعت گردشگری تأثیرگذار هستند، عوامل اجتماعی موجود در جامعه و استفاده از تجربیات مدیران خبره در حوزهٔ صنعت گردشگری به منزلهٔ عوامل بسترساز، آموزش کارکنان و سیاست های انگیزشی و حمایتی به منزلهٔ عوامل مداخله گر در تاب آوری صنعت گردشگری، نقش رسانه ها و عوامل فردی در راهبردهای تاب آوری در صنعت گردشگری و توسعهٔ اقتصادی به منزلهٔ پیامدهای تاب آوری در صنعت گردشگری استخراج و شناسایی شدند. در انتهای این مطالعه، توصیه هایی مدیریتی برای حل بسیاری از مسائل پدیدآمده در حوزهٔ کسب وکار، که ناشی از شرایط فعلی است، اشاره شده است و همچنین دربارهٔ محدودیت ها و دامنهٔ تحقیقات آینده نیز بحث شده است.
بررسی و ارزیابی ظرفیت های نواحی روستایی در جهت توسعه کارآفرینی(مطالعه موردی: دهستان پنجه علی شمالی، شهرستان قروه)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
1 - 25
حوزه های تخصصی:
در سالهای اخیر توجه متولیان توسعه روستایی متوجه کارآفرینی شده است که می توان به نوعی برطرف کننده بسیاری از چالش های عمده همچون بیکاری، درآمد پایین، عدم تنوع اقتصادی و جزء آن در مناطق روستایی باشد. در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق 9 روستای، دهستان پنجه علی بوده هستند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار،)آماراستنباطی( تی تک نمونه ای، آزمون فریدمن، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر) استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین ظرفیت روستاهای مورد مطالعه برای توسعه کارآفرینی در بعد فردی با میانگین 25/3 درصد و با آماره آزمون تی 868/6 مناسب ارزیابی کرده اند، اما در رابطه با بقیه ظرفیتها، منطقه از وضعیت خوبی برخوردار نیست. بر اساس نتایج آزمون فریدمن مشخص شد که بیشترین میانگین توسعه کارآفرینی مربوط شاخص فردی با 40/4 درصد و کمترین میانگین توسعه کارآفرینی مربوط به شاخص زیرساختی با 21/2 درصد اختصاص دارد.نتایج همبستگی بین متغیرها نشان می دهد که بین سطح تحصیلات و توسعه کارآفرینی رابطه مستقیمی وجود دارد، ولی با افزایش سن مولفه های مذکور روند کاهشی پیدا می کنند. برای بررسی میزان اثرگذاری ابعاد ظرفیتی بر توسعه کارآفرینی از تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته های این تحلیل نشان می دهد که بعد اقتصادی با 598/0 درصد بیشترین اثر و بعد زیرساخت یا 298/0 کمترین اثر را دارد
چالش های سالمندی شهری: ایجاد شهرهای دوستدار سالمند در اروپا
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
43 - 68
حوزه های تخصصی:
سالمندی شهری بخش در حال رشد است که به جمعیت سالمند ساکن در شهرها ارتباط دارد. بالا رفتن سن جامعه مثبت ولی پدیده چالش برانگیزی می باشد، زیرا بالا رفتن سن افراد و شهری شدن اوج پیشرفت موفقیت آمیز انسان است. می توان استدلال نمود که چگونه محیط شهری مکان ایده آلی برای بالا رفتن سن انسان و زندگی در سالمندی در مقایسه با نواحی روستایی می باشد. این مقاله به بررسی چالش هایی می پردازد که هنگام ایجاد شهر دوستدار سالمند در اروپا مطرح شده است. چنین چالش هایی شامل ایجاد محلات جامع و اجرای تکنولوژی برای گذران دوران سالمندی در شهرها می باشد. مثال هایی از پروژه های اجرایی در دو شهر دوستدار سالمند در شهر لاهه در هلند و کراکوف در لهستان برای بیان پتانسیل آمادگی شهرها برای هماهنگی با نیازهای افراد سالمند و شناسایی چالش های مهم برای سال های بعد ارائه شده است. در کل بالا رفتن جهانی سن ساکنین شهری اجرای رویکردهای دوستدار سالمند را در شهرها می طلبد. چالش ها برای آمادگی برای پیشرفت به روشی که نسل های کنونی و آتی سالمند بتوانند از استراتژی های دوستدار سالمند بهره ببرند ادامه دارد.
مقایسه تطبیقی حس مکان در شهرهای جدید تهران (نمونه موردی: شهرهای جدید پردیس، پرند و اندیشه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش محیط سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۸
103 - 118
حوزه های تخصصی:
یکی از مهمترین چالش های شهرهای دوران معاصر، بحران هویت می باشد که تحت تأثیر فقدان حس مکان، تعلق و دلبستگی به آن ایجاد می شود. در این زمینه، شهرهای جدید که از سابقه سکونت کمتری برخوردار هستند، بیشتر از سایر شهرها در معرض بی هویتی قرار دارند. شناسایی و تحلیل عوامل منجر به حس مکان در این شهرها، تأثیر عمده ای بر رفع مشکلات موجود و دستیابی به هویت خواهد داشت. بنابراین، تحقیق کیفی حاضر با روشی توصیفی -تحلیلی به بررسی تطبیقی حس مکان در سه شهر جدید پرند، پردیس و اندیشه می پردازد. نتایج بیانگر آن است که حس مکان در شهر جدید اندیشه (فاز سوم)، در شرایط بهتری قرار دارد که عمدتاً ناشی از کیفیت بالای محیط کالبدی و انطباق با استانداردهای شهرسازی می باشد. ازاین رو، ارتقای کیفیت کالبدی- فضایی در شهرهای جدید، به ویژه تنوع فعالیت ها و میزان پاسخگویی آن ها به نیازهای روزانه ساکنین، منجر به افزایش حس مکان و هویت خواهد شد.
یارانه منصفانه سیستم فوتوولتاییک و باتری خانگی متصل به شبکه برق سراسری با توجه به پیک بار شبکه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱
1 - 15
حوزه های تخصصی:
این تحقیق به ارایه روشی در سایزینگ سیستم ترکیبی باتری و PV متصل به شبکه با هدف تامین بار مصرفی هنگام پیک بار شبکه و سپس برآورد هزینه و تعیین میزان یارانه منصفانه از جانب دولت می پردازد. سیستم های PV و باتری که امروزه در بسیاری از بخش های خانگی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار می گیرند غالبا به شبکه برق سراسری متصل می باشند و سیستم PV و باتری به عنوان سیستم پشتیبان (Backup) در نظر گرفته می شود. مهم ترین کار کرد چنین سیستمی جدا از تامین برق به هنگام قطع شدن برق سراسری، به حداقل رساندن هزینه برق مصرفی از طریق کاهش مصرف برق در هنگام پیک بار شبکه است. از سوی دیگر کارکرد چنین سیستم هایی کم کردن میزان مصرف برق از شبکه سراسری و کم شدن فشار وارد بر شبکه میباشد. گام نخست برای نصب این سیستم ها بدست آوردن اندازه ظرفیت مناسب PV و باتری است به گونهای که بار مصرفی بخش خانگی در هنگام پیک بار شبکه را تامین کند و از این طرق هزینه ها را به حداقل برساند. سپس هزینه سایز بهینه به دست آمده محاسبه می شود و با توجه به در نظر گرفتن دوره ی بازگشت سرمایهی 4 ساله میزان یارانه ای که دولت باید در ازای نصب و راه اندازی این سیستم ها بپردازد محاسبه می شود. در این مقاله سعی شده با شبیه سازی بار مصرفی یک خانه مسکونی ظرفیت مناسب برای سیستم PV و باتری به منظور برآورده کردن نتیجه مذکور به دست آید.
بررسی فنی و اقتصادی استفاده از سیستم ترکیبی تجدیدپذیر برای گلخانه های استان تهران با هدف کاهش انتشار گاز های گلخانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲
154 - 163
حوزه های تخصصی:
تأمین امنیت غذایی از مهمترین چالشهای جوامع بشری بهویژه کشورهای در حال توسعه است. از اینرو، شاهد رشد چشمگیر سازههای گلخانهای در این کشورها هستیم. اما این توسعه منجر به انتشار گازهای گلخانهای بیشتر و بروز مشکلات زیستمحیطی اعم از گرمایش جهانی و تغییرات اقلیم میشود. کشور ایران نیز از این قضیه جدا نیست و جزء یکی از تولیدکنندههای بزرگ گازهای گلخانهای در جهان است. در این پژوهش تلاش شده است با در نظر گرفتن مفاهیم توسعه پایدار و با بررسی گلخانهای در شهرستان رباط کریم استان تهران اجزای تولید توان تجدیدپذیر در نرمافزار هومر، سیستم ترکیبی بهینه با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانهای مدلسازی شود. اجزای اصلی سناریوی برتر شامل پنل خورشیدی، توربین بادی و باتری است که 6/59 درصد از انرژی مورد نیاز این گلخانه را تأمین میکنند. در شرایط نرخ بهره 16 درصد و نرخ تورم 13 درصد هزینه خالص فعلی این سیستم 215626 دلار و هزینه انرژی آن 084/0 دلار به ازای هر کیلووات ساعت است. این سیستم از انتشار 66 تن کربن دیاکسید در سال جلوگیری میکند؛ که این مقدار منجر به کاهش 61 درصدی انتشار این گاز گلخانهای میشود. همچنین، نتایج برای محصولات کشاورزی دیگر نیز به همراه آنالیز حساسیت نرخ بهره 16 تا 20 درصد و نرخ تورم 13 تا 17 درصد ارائه شده تا تحقیق موجود به عنوان یک راهنمای جامع برای تمام کشاورزان در اقلیم مشابه باشد.
ارزیابی رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط سکونتی محلات پیراشهری کلانشهر رشت مبتنی بر شاخص های شهر بوم گرا (مورد: محله های حمیدیان و عینک)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با رشد سریع جمعیت شهری در جهان و افزایش نگرانی در مورد کیفیت محیطی سکونتگاهی، چالش ایجاد شهر پایدار برای زندگی در اولویت برنامه ریزان شهری قرار گرفت و ایده بوم شهر واکنشی بر این نگرانی ها بود. ایده بوم شهر، را می توان ادامه رویکرد های توسعه شهری در چارچوب نظری الگوی توسعه پایدار برای محلات پیراشهری دانست. در این راستا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط سکونتی محلات پیراشهری حمیدیان و عینک مبنی بر شاخص های شهر بوم گرا است. پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و دارای ماهیت توصیفی-تحلیلی و از نظر روش، در گروه پژوهش کمی قرار دارد. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از مدل فازی ممدانی و نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد، درجه میزان رضایت ساکنین در تمام گویه ها به جزء گویه های (تعامل و ارتباط احترام آمیز شهروندان با یکدیگر با مقدار میانگین 15/3 ، وجود روحیه و علاقه مشارکت مردمی با مقدار میانگین 12/3، میزان تعاملات اجتماعی در فضا های عمومی سرسبز، جذاب و دارای عناصر طبیعی با مقدار میانگین 00/3، وجود بازار های هنری خوداشتغالی فروش کتاب، موسیقی، صنایع دستی و تئاتر های محلی شهر با مقدار میانگین 13/3، وجود بازار های محلی و ارگانیک برای کشاورزان برای فروش محصولات خود با مقدار میانگین 12/3، تعداد و کیفیت فضای سبز با مقدار میانگین 11/3)، پایین تر از حد متوسط عدد (3) می باشند. در ادامه نیز نتایج نشان داد، رضایت ساکنین در زیرمعیار های (تعامل و ارتباطات مردمی با نمره 56/4، اعتماد به منابع آب با نمره 96/2)، به ترتیب بالاترین و پایین ترین درجه را به خود اختصاص داده اند، همچنین بیشترین میزان رضایت ساکنین در معیار اجتماعی با نمره 89/4، و کمترین میزان در معیار شهرسازی و زیرساخت ها و خدمات شهری با نمره 32/2، می باشد. درنهایت نتایج تحلیل فضایی نشان داد، وضعیت معیار های بوم گرا در محله حمیدیان مطلوب تر از محله عینک است.
بررسی و تحلیل مهاجرت های روستایی و ارتباط آن با شکل گیری مشاغل غیر رسمی با تأکید بر ابعاد اقتصادی، پژوهش موردی: محله محمدآباد شهر قرچک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مهاجرت های روستایی موجب شکل گیری طیف وسیعی از مشکلات در ابعاد مختلف برای کشور های در حال توسعه شده است. از اثرات مستقیم مهاجرت های بدون برنامه از مناطق روستایی به سمت شهر ها در ایران شکل گیری بخش غیر رسمی در مناطق شهری کشور است. بدیهی است که شکل گیری این بخش نتیجه مستقیم مهاجرت های روستایی به همراه پدیده افزایش جمعیت شهرنشین می باشد که ساماندهی آن در حال حاضر یکی از چالش های مدیریت شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی نقش مهاجرت های روستایی در شکل گیری مشاغل غیر رسمی با تاکید بر ابعاد اقتصادی در محله محمد آباد شهر قرچک می پردازد. این تحقیق از نوع کاربردی، و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی گرد آوری شده است. و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه، من ویتنی، کروسکال والیس و اسپیرمن استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق بر اساس فرمول کوکران تعداد 168 نفر دست فروش در محله محمد آباد شهر قرچک می باشند که برای تعیین دقت بیشتر این تعداد به 260 مورد رسید. نتایج بدست آمده تحقیق نشان می دهد که اکثر شاغلین بخش غیر رسمی در محدوده مطالعاتی مهاجرین روستایی هستند. همچنین وضعیت شاغلین بخش غیر رسمی از لحاظ اقتصادی مطلوب بوده و رابطه معنی داری بین وضعیت تحصیلات مهاجران و شکل گیری مشاغل غیر رسمی در محدوده مطالعاتی وجود دارد. نتایج نشان می دهد که نبود زمینه اشتغال مناسب، عدم وجود تخصص، نداشتن سرمایه کافی از دلایل گسترش شغل دستفروشی در محله مورد مطالعه بوده است.
گردشگری داخلی در میانه پاندمی کوید-19: نقش عوامل جمعیت شناختی و اهداف سفر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری شهری دوره ۹ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱
103 - 117
حوزه های تخصصی:
هدف از این مطالعه بررسی تاثیر ویژگی های جمعیت شناختی گردشگران داخلی ایران بر نیت سفر آنان در دوران پاندمی کوید-19 و متغیرهای اثرگذار بر آن (ریسک ادراک شده، نگرش به اجتناب از ریسک و فراوانی سفر گذشته) بوده است. هم چنین، اهداف سفر گردشگران بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی آنان مقایسه شده است. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس احتمالی انجام شده است. داده ها از شهریور تا مهر 1399 و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته آنلاین گردآوری شده است. حجم نمونه 383 نفر بوده است. پایایی پرسشنامه بر اساس مقادیر آلفا کرونباخ تایید شده است. به دلیل استخراج گویه های پرسشنامه از ادبیات، روایی محتوا تایید شده است. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، آزمون t- test، ANOVA و تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها وجود تفاوت های مرتبط با جنسیت در نیت سفر، نگرش نسبت به اجتناب از ریسک، ریسک ادراک شده و فراوانی رفتار گذشته را تایید کرد. گروه های سنی از لحاظ نیت سفر و ریسک ادراک شده تفاوت معناداری نداشتند، اما از نظر نگرش به اجتناب از ریسک و فراوانی سفر گذشته تفاوت معناداری نشان دادند. نیت سفر و نگرش به اجتناب از ریسک از نظر میزان درآمد با یکدیگر تفاوت داشتند. فراوانی سفر گذشته، نگرش به اجتناب از ریسک و ریسک ادراک شده از نظر مراحل زندگی خانوادگی با یکدیگر تفاوت داشتند. تنها متغیری که با توجه به میزان تحصیلات تفاوت داشت، نیت سفر بود. نتایج نشان داد که به ترتیب 5%، 6%، %11 و 5% از تغییرات در نیت سفر، ریسک ادراک شده، نگرش به اجتناب از ریسک و فراوانی سفر گذشته را می توان با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی توضیح داد. نتایج حاکی از وجود تفاوت های معنادار در اهداف سفر بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی بود. این یافته ها به افزایش آگاهی سازمان های بازاریایی مقصد در مورد رفتارهای گردشگران داخلی در دوران پاندمی کوید-19 کمک می کند.
تحلیل فضایی تغییرات کاربری اراضی سکونتگاه های روستایی پیراشهری بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه تغییر کاربری اراضی به عنوان فرایندی موثر در فضای جغرافیایی مطرح است. تغییرات کاربری اراضی پدیده ای رو به رشد است که محیط روستایی را دست خوش تغییرات قرار داده است؛ این تغییرات رخ داده در محیط روستا، برنامه های توسعه روستایی که بر مبنای بهبود شرایط روستا و زندگی روستایی در تمام ابعاد پایه گذاری شده را با مشکل رو به رو ساخته است . این تغییرات که غالبا در اثر فعالیت های انسانی روی می دهد به دلیل نبود برنامه ای اصولی، بی توجهی به توسعه پایدار و نداشتن مدیریت پایدار به یکی از مهم ترین معضلات در فضای نوین تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی سکونتگاه های روستایی پیراشهری بیرجند تدوین شده است. به منظور تحقق هدف فوق سه سری از تصاویر ماهواره ای که طی سال های 2000، 2010 و 2020 برای هرکدام از روستاهای مورد مطالعه (حاجی آباد، امیرآباد، چهکند و علی آباد) تهیه و مورد واکاوی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و همچنین جهت تهیه و تحلیل داده ها از سامانه رایانش ابری گوگل ارث انجین، نرم افزار Envi و نرم افزار Arc GIS و همچنین جهت پیش بینی تغییرات افق 1420 از نرم افزار ادریسی استفاده شده است. نتایج حاصل از تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که طی دوره 2000 تا 2020 تغییرات بسیار گسترده ای در بافت فیزیکی محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است. به گونه ای که در این دوره مساحت اراضی ساخته شده در روستاهای حاجی آباد، امیرآباد، چهکند و علی آباد به ترتیب از 96/21، 01/22، 21/7 و 52/5 هکتار در سال 2000 به 77/183، 62/129، 07/99 و 08/21 هکتار در سال 2020 تغییر کرده است؛ و مساحت اراضی بایر که در گروه سایر اراضی بررسی شده است کاهش یافته است.
الگوی شایستگی راهبران آموزشی تربیتی مدارس روستایی و عشایری ابتدایی وزارت آموزش و پرورش مبتنی بر مطالعه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به دلیل نهادینه نشدن جایگاه و مفهوم راهبری در سیاست گذاری های آموزشی، با «قلت دانش محتوایی و موضوعی» در این حوزه روبرو هستیم. این وضعیت خود را در فهم درست ماهیت امکانات راهبری نشان داده است. به دلیل سستی نقش و جایگاه، راهبران در یک وضعیتی قرارگرفته اند که تلقی از آن ها را به مدیر و یا بازرس فروکاسته است به منظور غلبه بر گسست های ناشی از این وضعیت مطالعه ی حاضر باهدف شناسایی شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدهای مرتبط با طراحی شایستگی های راهبران انجام گرفته است. جامعه موردمطالعه، راهبران آموزشی تربیتی کشور هست نمونه گیری، به صورت هدفمند و نظری و تعیین حجم نمونه بر اساس اشباع نظری انجام گرفت. جهت گردآوری داده ها از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته استفاده شد. تحلیل ها بر اساس سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گرفت. پدیدهمحوری «دانش محتوایی در پیشبرد تفکر راهبری» هست یافته ها بیانگر آن است که شرایط مداخله گر مرتبط با طراحی و تبیین شایستگی های راهبران «ارزیابی/عملکرد دائمی راهبران»، «انطباق ناپذیری -نهادی/دانشی»، «ضعف اشتراک -گذاری دانشی»، «معنابخشی هم افزا -از شایستگی حرفه ای»، هستند شرایط زمینه ای «سیاست گذاری مشخص در حوزه راهبری آموزشی»، «تقویت عدالت -توزیعی/فرهنگی»، «راهبر به مثابه -هادی نه بازرس»، راهبردهای اتخاذشده در برابر این شرایط «ظرفیت سازی و نیازسنجی مشارکتی»، «توسعه -طرح های خود راهبر»، «ارتقای مهارت های کلامی/ارتباطی» می باشند که پیامدهای «راهبر به مثابه تسهیل گر»، «تعدیل روابط معلمان/مدارس»، «تحقق عدالت و توانمندسازی آموزشی»، «جهت دهی و اولویت بخشی به روندها توسط راهبران» را در پی دارد.
بررسی انرژی نهفته در ساختمان مبتنی بر توسعه پایدار در اقلیم شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انرژی نهفته انرژی است که برای تولید و انتقال مصالح، ساخت، تعمیر و نگهداری و تخریب ساختمان مصرف میگردد. انرژی بهره برداری انرژی است که ساکنین در طول زمان بهره برداری از ساختمان مصرف مینمایند. طی تحقیقات گذشته مشخص شده که انرژی نهفته ساختمان در کشورهای در حال توسعه دو برابر کشورهای توسعه یافته است. هرچه بهینه سازی انرژی بهره برداری افزایش یابد، سهم انرژی نهفته از کل انرژی چرخه عمر افزایش خواهد یافت، لذا اهمیت بهینه سازی انرژی نهفته بیش از پیش هویدا میگردد.در این بین صنعت ساختمان بزرگترین مصرف کننده منابع طبیعی و ذخایر جهانی انرژی میباشد که موجب انتشار گاز دی اکسیدکربن و آلودگی محیط زیست میگردد. این پژوهش با هدف بهینه سازی انرژی نهفته ساختمان با در نظر گرفتن معماری ساختار سازه ای بنا انجام پذیرفته است. برای محاسبه انرژی نهفته اسکلت ساختمان، تاثیر عوامل مختلف مانند ابعاد مقطع اعضای سازه، مصالح مورد استفاده در بتن و نوع فولاد مصرفی مورد بررسی قرار گرفته است.سوال اساسی این پژوهش عبارت است از اینکه تاثیر هر یک از عناصر ساختار سازه ای بنا جهت بهینه سازی انرژی نهفته ساختمان چگونه و به چه میزان است؟روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و با کمک نرم افزار ETABS انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد با مقایسه انرژی نهفته در بام ها در جدول زیر می توان نتیجه گرفت که بام کرومیت از سایر بام ها دارای انرژی نهفته کمتری می باشد.همچنین ساختمان بتنی نسبت به ساختمان فولادی دارای انرژی نهفته کمتر و مضرات زیست محیطی بسیار کمتری می باشد.
بررسی نقش مؤلفه های شناسایی شده بر مدیریت منابع انسانی سبز و زنجیره تامین سبز با رویکرد کاهش الاینده های زیست محیطی در صنعت خودرو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
و مشاهده میشود که این دو موضوع پرطرفدار بصورت غیرمستمر و گسسته ظاهر شده و بطور مجزا مورد مطالعه قرار گرفته اند. درحالیکه ارتباط تنگاتنگی بایکدیگر داشته و لازم است که بصورت همزمان مورد بررسی قرار گیرند. لذا این مطالعه برای پر نمودن خلاء مطالعاتی موجود در سطح سازمان های صنعتی ومدلی برای مدیریت منابع انسانی سبز و زنجیره تامین سبز در صنعت خودرو ایران این پژوهش از منظر هدف، کاربردی، از بعد ماهیت و روش، توصیفی- پیمایشی و از حیث زمانی، مقطعی است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای با طیف لیکرت 5 گزینه ای است که روایی و پایایی شان تائید شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه نخبه گان و همچنین مدیران منابع انسانی و مدیران زنجیره تامین شرکت های وابسته به صنعت خودرو دراستان تهران میباشند که با استفاده از جدول مورگان وروش نمونه گیری تصادفی تعداد274نفر انتخاب شد. فرضیه های تحقیق با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری و با نرم افزار لیزرل بررسی گردید. یافته های تحقیق نشان داد که در مدل استخراج شده مقوله های شرایط علی، مقوله محوری، بستر، شرایط مداخله گر، راهبرد و پیامدها در مدل نهایی وجود دارند که با یکدیگر ارتباط معناداری دارند. نتیجه بررسی فرضیات پنج گانه تحقیق نشان داد که کلیه فرضیات تائید گردیده و به ترتیب مقوله علی بر مقوله محوری، مقوله محوری بر راهبردهای مدیریت منایع انسانی سبز، شرایط مداخله گر بر راهبردهای مدیریت منایع انسانی سبز، عوامل مربوط به بستر بر راهبردهای مدیریت منایع انسانی سبز و نهایتا راهبردها بر پیامدها تاثیر مثبت و معناداری دارند.
ارزیابی و سنجش قابلیت مدل هیدروگراف واحد لحظه ای ژئومورفولوژی در شبیه سازی هیدروگراف سیل حوضۀ آبریز رودخانۀ میناب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۸
116 - 137
حوزه های تخصصی:
پیش بینی درست وقوع سیلاب به ویژه در مناطق خشک که با بی نظمی و شدت بیشتری همراه است، از اهمیت زیادی برخوردار است. کمبود ایستگاه های هیدرومتری در این مناطق از کشور ما در کنار مزیت مهم مدل هیدروگراف ژئومورفولوژی (GIUH)، که با کمترین داده های اطلاعاتی امکان شبیه سازی بارش-رواناب یک حوضه را فراهم می کند، محققان این پژوهش را بر آن داشت تا ارزیابی مدل مذکور را در حوضه آبریز سد استقلال میناب به عنوان هدف خود درنظر بگیرند. مقادیر کمّی هر یک از پارامترهای ژئومورفولوژیک مدل GIUH که مهم ترین آن ها نسبت انشعاب، نسبت طول و نسبت مساحت است، با بهره گیری از نقشه رقومی ارتفاع با مقیاس 30 متر و به کمک فناوری GIS و الحاقیه HECGeoHMS محاسبه شده اند. در رتبه بندی آبراهه ها نیز از روش استرالر به عنوان مبنا استفاده شد. مدل هیدروگراف واحد ژئومورفولوژی در حوضه مورد بررسی با توجه به میانگین خطای محاسبه شده (معادل 22/17 درصد) برای دبی اوج 4 واقعه انتخاب شده، نتایج قابل قبولی داشته است؛ ولی در برآورد زمان وقوع دبی اوج مقدار خطا بیشتر بوده و در همه وقایع، زمان وقوع دبی اوج کمتر از زمان واقعی به دست آمده است. علاوه بر این، نتایج این مدل در حوضه مشابه مورد بررسی (آبنما) نیز با میانگین درصد خطای حدود 30 درصد در محاسبه دبی اوج نتایج قابل قبولی ارائه داد؛ بنابراین می توان از این مدل در شرایط مشابه و با اعمال تغییرات به نتایج مطلوبی رسید .
تحلیل توزیع خدمات درمانی و مکان گزینی بهینۀ بیمارستان در منطقۀ 4 کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۱ شماره ۶۸
138 - 162
حوزه های تخصصی:
با توجه به تراکم جمعیت درتهران به عنوان پایتخت کشور،حساسیت کاربری بیمارستان ونقش تاثیر گذار آن درتامین سلامت فردو جامعه،شناسایی مکانهای مناسب جهت احداث بیمارستان،امری مهم و ضروری دربرنامه ریزی وطراحی شهری محسوب می-شود.منطقه 4 تهران به عنوان یکی ازپرجمعیت ترین،وسیع ترین،مهاجر پذیرترین وپرساخت و سازترین مناطق تهران شناخته شده است.هدف ازاین تحقیق انتخاب مکان مناسب برای ایجادمراکزبیمارستانی وبررسی توزیع بهینه بیمارستانها درسطح منطقه 4 تهران بااستفاده ازروشها، الگوهای نوین و باتوجه به معیارهای موثردرمکانیابی مراکزدرمانی میباشد.در این پژوهش ابتدابااستفاده ازروش توصیفی- تحلیلی به جمع آوری اطلاعات پرداخته وشاخص های موثر در مکانیابی مراکزبیمارستانی استخراج گردیده است.سپس بااستفاده ازروشANPبه بررسی هدف،معیارهاوزیرمعیارهاودرنهایت به تجزیه و تحلیل لایه ها پرداخته شد. در ادامه با استفاده از نرم افزار ARC GIS و مدل همپوشانی مراکز مناسب جهت احداث بیمارستان تعیین گردید. از میان مکان های استخراج شده از نرم افزار GIS، مناسب ترین مکان جهت احداث بیمارستان با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری(ICA) و پیاده سازی این الگوریتم در نرم افزار MATLAB، تعیین شد. در ادامه بااستفاده از روش کیوگزاره های مرتبط بامطلوبیت مکان نهایی استخراج شد.همچنین باپرسش ازمتخصصین در رابطه باگزاره های مرتبط بامطلوبیت مکان برگزیده، 13 گزاره استخراج گردید و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی درنرم افزار spss، به 5 نگرش دسته بندی و گروه بندی گردیدند. به طوری که 53.84% از مشارکت کنندگان در دیدگاه گروه1، 15.38% در دیدگاه گروه 2، 15.38% در دیدگاه گروه 3، 7.69% دردیدگاه گروه 4 و 7.69%در دیدگاه گروه 5 جای گرفته اند.دیدگاه اول مطلوبیت فاصله ازفرودگاهها،ورزشگاهها،فضای سبز،دکلهای مخابراتی،رادیویی،تلوزیونی،پمپ بنزین ومراکز مشابه،کلانتری های پلیس و نیروی انتظامی،دیدگاه دوم مطلوبیت فاصله ازسایرمراکز بهداشتی درمانی وبیمارستانها وهمچنین فضاهای آموزشی،دیدگاه سوم مطلوبیت ازنظر فاصله ازمراکز صنعتی ومنابع آلودگی،دیدگاه چهارم مطلوبیت فاصله ازمراکز نظامی وپایانه های اتوبوس وغیره ودیدگاه پنجم مطلوبیت فاصله ازراههای ارتباطی اصلی ومراکزپرتراکم جمعیتی را شامل می شود.نگرش یک بیشترین مقدار ویژه ونگرش پنج کمترین مقدارویژه را دربرمی گیرند.
Water Diplomacy Role in Easing Iran-Iraq Hydropolitical Tensions(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال هجدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۸)
71 - 93
حوزه های تخصصی:
Environmental sustainability and human settlement are tightly intertwined with water. Therefore, water has had a history-maker function throughout the history of ties between human communities and politico-spatial units. Over the past decades, water consumption has increased in parallel with a reduction in the levels of these strategic resources, thereby orientating the hydro politics-based foreign policy of nations, particularly in low-precipitation regions. In this vein, Iraq’s geographical position is such that several seasonal and permanent rivers running in western Iran flow into its western neighbor, providing for water supply security in some eastern regions of that country. Over the past one and a half-decade, drought-stricken Iran has moved to harvest water flowing out across its western borders, which has consequently reduced water inflow into Iraq and stirred up hydropolitical tensions between the two nations. This research aims to identify effective driving forces in transforming hydropolitical tensions to water cooperation between Iran and Iraq. The functional data required for this research has been gathered by the library-survey method (interview and expert forum) to be analyzed with a combined quantitative-qualitative approach and applying structural analysis. The research found that water diplomacy has a strategic role in reducing hydropolitical tensions.