درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۱۰۱ تا ۶٬۱۲۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۶۱۰۱.

پیاده سازی کاداستر سه بعدی بر مبنای روش فتوگرامتری مبتنی بر پهپاد بدون استفاده از نقاط کنترل زمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۰ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ 65 - 78

کلید واژه ها: کاداستر سه بعدی فتوگرامتری مبتنی بر پهپاد مدل سازی سه بعدی مدیریت شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۵۶۲
در چند دهه اخیر کاداستر به عنوان بستری مناسب برای انجام مشارکت در زمینه مدیریت زمین و دارایی های آن در سطح جهانی تبدیل شده است. کاداستر سه بعدی برای استفاده از منابع کمیاب زمین به عنوان پایه محکمی برای یکپارچه سازی و اتصال اطلاعات در قالب سیستمی کامل و کارآمد برای نگهداری اطلاعات بوده و به عنوان عنصری کلیدی جهت دستیابی به موفقیت های حقوقی و مدیریتی املاک در آینده مطرح می شود. هدف تحقیق حاضر ارزیابی روش فتوگرامتری مبتنی بر پهپاد بدون استفاده از نقاط کنترل زمینی به منظور تهیه مدل های سه بعدی کاداستر می باشد. اطلاعات مورد نیاز از منطقه مورد مطالعه توسط پهپاد فتوگرامتری ایبی پلاس اخذ و برای به دست آوردن مقادیر دقیق المان های توجیه خارجی تصاویر از واحد اندازه گیری اینرشیال و گیرنده سامانه ماهواره ای ناوبری جهانی با استفاده از تکنیک های تعیین موقعیت آنی و پس پردازش کینماتیک بهره گرفته شده است. پردازش تصاویر در دو مرحله توسط نرم افزارهای Pix4dmapper و Metashape صورت گرفته و از نرم افزارهای ArcGIS.v10 و SketchUp به منظور تولید مدل های سه بعدی و بصری سازی استفاده شده است. برای اثبات دقت هندسی مثلث بندی مجموعاً از 8 نقطه کنترل زمینی در منطقه به عنوان نقاط چک استفاده و مقدار بیشینه خطای جذر میانگین مربعات 3.12 در مؤلفه (X)، 2.86 در مؤلفه (Y) و 3.96 سانتی متر در مؤلفه (Z) در دو مرحله مشاهده گردیده است. در ادامه برای ارزیابی نهایی مدل های سه بعدی از 32 نقطه نمونه به عنوان نقاط چک استفاده شد و نتایج حاصل از برازش داده های مشاهداتی بر داده های مرجع نشان دهنده خطای جذر میانگین مربعات در مؤلفه های مسطحاتی (X,Y) به ترتیب 0.19 و 0.13 متر و مؤلفه ارتفاعی (Z)، 0.39 متر که حاکی از دقت بالای این روش به منظور تهیه مدل های سه بعدی کاداستر می باشد.
۶۱۰۲.

تحلیلی بر وضعیت حریم و چالش های آن در نواحی پیراشهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال سوم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 97 - 112

کلید واژه ها: حریم مدیریت توسعه پایدار پیراشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۸۹
آنچه موضوع برنامه ریزی برای حریم شهر تهران و حفاظت از این اراضی را ضروری می سازد، مسائل ناشی از رشد کلان شهر تهران، پیدایش و رشد شتابان سکونتگاه های پیرامونی در این محدوده است؛ به طوری که نوعی ناپایداری در ابعاد مختلف اجتماعی، مدیریتی، کالبدی در این پهنه پدیده آمد و حریم تهران را به مسئله ای محلی و ملی بدل ساخته است؛ بنابراین برنامه ریزی و مدیریت حفظ و صیانت حریم از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. هدف این مقاله، بررسی مسئله حریم و چالش های آن در ابعاد مختلف شهر تهران است. نوع تحقیق ازلحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. برای تجزیه وتحلیل یافته ها از روش های EDAS و WASPAS استفاده گردید. نتایج حاصل از روش EDAS نشان می دهد که عامل های مدیریتی، قوانین و مقررات و اقتصادی به ترتیب به عنوان مهم ترین چالش های راهبردی پیش روی حریم شهر تهران می باشد. در بخش شاخص ها نیز نتایج حاصل از مدل WASPASنشان می دهد که در بخش اقتصادی، پایین بودن توان اقتصادی ساکنان جهت هرگونه مشارکت اقتصادی؛ در بخش مدیریتی، عدم یکپارچگی مدیریت در نحوه استفاده از اراضی حریم؛ در بخش کالبدی، عدم استفاده بهینه از زمین های وقفی در حریم کلان شهر تهران ؛ در بخش قوانین و مقررات، فقدان قوانین منسجم و هماهنگ کننده برنامه ریزی، مدیریت و کنترل حریم؛ در بخش اجتماعی، بالا بودن آسیب های اجتماعی و در نهایت در بخش زیست محیطی، افزایش آلودگی آب وهوا و صوتی به عنوان مهم ترین چالش های راهبردی شناخته در وضع موجود حریم شهر تهران می باشد.
۶۱۰۳.

طراحی محیطی و تاثیر آن در پیشگیری جرم در فضاهای پیراشهری کلانشهر کرج مورد: هشتگرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال سوم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 145 - 158

کلید واژه ها: طراحی محیطی پیشگیری از جرم فضاهای پیراشهری رویکرد CPTED هشتگرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۷۲
فضا های شهری یکی از تاثیرگذارترین عوامل در هدایت الگو های رفتار فردی و اجتماعی افراد هستند. تمامی رفتار های انسان در فضا های معینی شکل می گیرد که بستر رفتار به شمار می آیند. از سوی دیگر، با افزایش رشد شهرنشینی در بسیاری از نواحی ایران، مشکلات و نارسایی های زندگی شهری افزوده شده است. از جمله این مشکلات می توان به افزایش جرم و جنایت در مناطق پیراشهری اشاره کرد. از همین رو، با طراحی محیطی محیط می توان از بروز جرم در این مناطق تا حدی جلوگیری کرد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، طراحی محیطی و تاثیر آن در پیشگیری از جرم در فضا های پیراشهری کلانشهر کرج مبتنی بر رویکرد CPTED در هشتگرد می باشد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS، مدل FAHP استفاده شد. ، به منظور مطالعه عمیق (تاثیرات طراحی محیطی و در پیشگیری از جرم در منطقه پیراشهری هشتگرد)، از آزمون رگرسیون استفاده گردیده شد. نتایج نشان داد، طراحی محیطی در پیشگیری از جرم در منطقه پیراشهری هشتگرد تاثیر مثبتی دارد. در ادامه نیز به منظور ارتباط بین شاخص های طراحی محیطی و پیشگیری از جرم در منطقه پیراشهری هشتگرد، از رگرسیون چندگانه خطی استفاده شد. نتایج نشان داد، میزان همبستگی بین شاخص های طراحی محیطی و پیشگیری از جرم در منطقه پیراشهری هشتگرد برابر با 68/0 درصد است، این مقدار گویای همبستگی قوی بین دو متغیر میباشد.در نهایت به منظور رتبه بندی شاخص های (طراحی محیطی) از تحلیل سلسه مراتبی فازی(FAHP)، استفاده شده است. نتایج نشان داد، به ترتیب شاخص های کنترل دسترسی با وزن 235/0، نظارت طبیعی با وزن 221/0تقویت قلمرو های طبیعی با وزن 189/0، حمایت از فعالیت های اجتماعی با وزن 154/0، تعمیر و نگهداری با وزن 134/0، بالاترین و پایین ترین رتبه را در کاهش میزان جرم خیزی در منطقه پیراشهری هشتگرد به خود اختصاص داده اند.
۶۱۰۴.

رتبه بندی شاخص های کمّی و کیفی مسکن با کاربست فن دیمتل فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 45 - 67

کلید واژه ها: مسکن اجتماعی شاخص های مسکن مسکن اقشار کم درآمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۳۵۲
تبیین موضوع: تامین مسکن شهری مناسب به ویژه برای اقشار کم درآمد، از مهمترین مسایل و چالش های پیش روی کشورهای جهان است. تقریباً همه کشورها در این زمینه با معضلات جدی مواجه هستند. از این رو توجه به شاخص های مسکن و ارتقاء آنها می تواند برنامه ریزی و تصمیم گیری در این بخش را تسهیل نماید. هدف این پژوهش، رتبه بندی شاخص های مسکن اقشار کم درآمد است. روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای گردآوری داده ها از نظرات خبرگان این رشته که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، استفاده شد. پس از شناسایی شاخص های موثر بر شکل گیری مسکن از دل پیشینه تحقیق، برای تحلیل وضعیت روابط میان این شاخص ها از فن دیمتل فازی بهره گیری شد. یافته ها: در این پژوهش با استفاده از فن دیمتل فازی به رتبه بندی شاخص های موثر بر شکل گیری مسکن، پرداخته شد؛ دو مبحث مهم که از دست آوردهای این روش آماری است، یکی اثر گذارترین شاخص، در مقابل اثر پذیرترین شاخص که بر اساس تحلیل ستون D-R و دیگری درجه اهمیت شاخص که از نتیجه تحلیل ستون D+R بدست می آید. نتایج: نتایج نشان می دهد که در طراحی مجتمع های مسکونی با تراکم بالا، توجه به تامین امنیت، حفظ حریم خصوصی، طراحی فضاهایی جهت تعاملات اجتماعی ساکنین، ایجاد زمینه مشارکت کاربران، در طرحها در درجه اول اهمیت رتبه بندی شاخص ها، از نظر خبرگان قرار دارد؛ لذا استفاده از دستاوردها در برنامه ریزی مسکن کم درآمدها، می تواند به بهبود کیفیت مسکن کنونی، منجر شود.
۶۱۰۵.

واکاوی نقش حمل و نقل در توسعه ابعاد اقتصادی مناطق روستایی مورد مطالعه: دهستان کلخوران- شهرستان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۶ 99 - 112

کلید واژه ها: حمل و نقل توسعه اقتصادی توسعه پایدار روستایی دهستان کلخوران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
بهبود شبکه جاده ای و خدمات حمل و نقل دارای نقش اساسی در تحرک اقتصاد و کاهش فقر در مناطق روستایی است و عامل اصلی برای رشد اقتصادی مناطق روستایی، ارائه اشتغال و از بین بردن محدودیت دسترسی به خدمات مورد نیاز است که منافع متعددی را در مناطق روستایی فراهم می نماید. پژوهش حاضر با هدف واکاوی نقش حمل و نقل روستایی در ابعاد اقتصادی مناطق روستایی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیل است که رویکرد حاکم بر آن کمی محسوب می گردد. جامعه آماری پژوهش 12 روستای دهستان کلخوران شهرستان اردبیل است که دارای 2946 خانوار است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 356 نفر برآورد گردید. پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها، متناسب با تعداد خانوار موجود بوده و شیوه انتخاب نمونه در هر روستا به صورت تصادفی سیتماتیک انجام گرفته است. جهت بررسی موضوع، چارچوبی از سه شاخص حمل و نقل در قالب 15 نماگر و چهار شاخص توسعه اقتصادی در قالب 23 نماگر انتخاب گردید. پایایی کل پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 84/0 برآورد گردید. جهت تحلیل موضوع از آزمون t تک نمونه ای، رگرسیون چند متغیره، آنتروپی شانون و تکنیک تاپسیس فازی بهره گرفته شد. یافته های پژوهش بیانگر این است که زیرساخت های حمل و نقل با ضریب بتای 658/0 بیشترین نقش را در تبیین ابعاد توسعه اقتصادی داراست و 432/0 از کل واریانس توسعه اقتصادی را تبیین می کند. نتایج حاصل از تکنیک تاپسیس فازی نیز نشان داد روستای اردی از لحاظ شاخص های حمل و نقل در بالاترین سطح قرار دارد. همچنین آزمون t تک نمونه ای نشان داد که ابعاد اقتصادی توسعه دارای میانگینی بالاتر از حد مطلوب هستند. نتایج بیانگر این است در مناطق روستایی سیاست های حمل و نقل نقش مهمی در توسعه آنها دارد و دسترسی مناسب به آن عامل مهمی در کاهش انزوای جغرافیایی است.
۶۱۰۶.

اثرات صندوق های اعتبارات خُرد بر بهبود کیفیت زندگی زنان روستایی در شهرستان گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) ۱۱۹-۱۳۶

کلید واژه ها: صندوق مالی اعتبارات خرد کیفیت زندگی زنان روستایی شهرستان گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۲
اﻣﺮوزه ﺑﻬﺒﻮد کیﻔیﺖ زﻧﺪﮔی زنان روستایی از ﻣﺒﺎﺣﺚ اﺻﻠی در کﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ به ویژه کشورهای در حال توسعه ﺑﻮده و اعطای اعتبارات خُرد یکی از راهکارهای دستیابی به این هدف تلقی می شود. هدف این تحقیق بررسی اثرات صندوق اعتبارات خُرد بر کیفیت زندگی زنان روستایی شهرستان گرگان بود. بر مبنای روش تحقیق توصیفی، 70 نفر از زنان عضو صندوق و 200 نفر از زنان غیرعضو، با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های مقایسه میانگین من وایتنی، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون فریدمن انجام شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه عضو و غیرعضو از نظر مؤلفه های کیفیت زندگی چون سلامت روان، روابط اجتماعی، سلامت محیطی و کیفیت کل وجود دارد و گروه عضو اهمیت این مؤلفه ها را بیشتر ارزیابی کرده اند. نتایج آزمون همبستگی نشان دهنده وجود رابطه مثبت و معنی دار بین سلامت جسمانی زنان با میزان تحصیلات همسر، سلامت روانی زنان با میزان تحصیلات خود و همسران، روابط اجتماعی زنان با میزان تحصیلات همسران و سابقه عضویت در صندوق و سلامت محیطی زنان با سابقه عضویت آنان در صندوق بود. همچنین مقایسه میانگین بین مؤلفه های کیفیت زندگی نشان داد پاسخگویان تأثیر عضویت در صندوق را بر مؤلفه های جسمانی کیفیت زندگی خود بیشتر ارزیابی کرده اند و مؤلفه های اجتماعی، روانی و محیطی در درجات بعدی اهمیت قرار دارند.
۶۱۰۷.

دقت الگوریتم های جریان و DEMهای استر (ASTER)، SRTM و نقشه های توپوگرافی 25000/1 در استخراج بعد فراکتال شبکه زهکشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 33 - 54

کلید واژه ها: مدل رقومی ارتفاع شبکه زهکشی الگوریتم جریان بُعد فراکتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۷
اجرای موفقیت آمیز انواع مدل های در مقیاس منطقه ای به انتخاب نوع داده و الگوریتم مناسب بازمی گردد. این نکته، در کنار ممکن نبودن اندازه گیری تمامی اجزای طبیعت، منجر به شکل گیری تحولی بزرگ در شیوه درک پدیده ها شده است. در این شیوه، می توان هر جزء از طبیعت را به صورت یک عدد کمّی هندسه فراکتال درآورد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی بعد فراکتال شبکه زهکشی روی سازندهای زمین شناسی حوضه دشت یزد اردکان، هم زمان روی الگوریتم های جریان یک سویه و چندسویه و DEMهای SRTM و استر (ASTER) و نقشه های توپوگرافی 25000/1 تمرکز شده است تا، در نهایت، مقادیر بعد فراکتال از نقشه شبکه زهکشی نزدیک به واقعیت زمینی استخراج شود. با مقایسه نتایج، کمترین اختلاف، در مقادیر طول و رتبه آبراهه، متعلق به نقشه های توپوگرافی 25000/1 و بعد از آن، مدل رقومی استر و الگوریتم چندسویه است. هرچند الگوریتم چندسویه جزئیات بیشتری از شبکه زهکشی نشان می دهد؛ از نظر تعداد رتبه های آبراهه ، به ویژه رتبه 1، با نقشه واقعیت زمینی تفاوت دارد. بنابراین، با توجه به حساسیت بعد فراکتال به کوچک ترین تغییر در شبکه زهکشی، شبکه زهکشی نقشه های توپوگرافی با بیشترین انطباق با واقعیت زمینی انتخاب شد. میانگین بعد فراکتال 149/1 و 16/1 و 207/1، به ترتیب، نشان دهنده سازند آهک تفت، گرانیت و کهر است. درواقع، بین بعد فراکتال و حساسیت سازندهای زمین شناسی ارتباط معنی داری وجود دارد (سطح 0.99)؛ به نحوی که، با افزایش حساسیت سنگ شناسی و به تبع آن، تراکم زهکشی، عدد فراکتال افزایش می یابد. بنابراین، می توان ادعا کرد که تحلیل ابعاد فراکتال شبکه زهکشی روی سازندهای زمین شناسی بررسی سریع و دقیقی از فرسایش پذیری واحدها ارائه می کند.
۶۱۰۸.

ارزیابی تغییرات خشکسالی در ایران با استفاده از شاخص های SPEI و SC-PDSI(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۱) 175-206

کلید واژه ها: خشکسالی ایران شاخص SPEI شاخص SC-PDSI

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۴۲
باتوجه به قرارگیری کشور ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، مطالعه پدیده خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی گسترده با اثرگذاری درازمدت، در بخش های مختلف بسیار اهمیت دارد. در این مطالعه، ابتدا خشکسالی با استفاده از دو شاخص خودتنظیم پالمر ( SC-PDSI ) و بارش-تبخیر و تعرق استانداردشده ( SPEI ) در چهار دوره 3، 6، 12 و 24 ماهه در 101 ایستگاه کشور و در یک دوره زمانی 24ساله (1992-2015) بررسی شد. پس از محاسبه مقادیر شاخص ها، درصد سال های توأم با هر طبقه خشکسالی محاسبه و نتایج با داده های شبکه ای دو پایگاه جهانی داده خشکسالی مقایسه شد. نتایج نشان داد که براساس محاسبات، در هر دو شاخص بیشترین درصد سال ها تحت سیطره طبقه نرمال با تمرکز هسته های بیشینه نرمال در نیمه شرقی کشور و کمترین درصد سال ها در طبقه خشکسالی بسیار شدید با تمرکز هسته های بیشینه در نیمه غربی، مرکز و جنوب کشور بوده است. آغاز دوره خشکسالی در شاخص SC-PDSI ، سال 1999 و در دوره های زمانی چهارگانه شاخص SPEI ، سال های 1999 و 2000 بوده است. خشکسالی های شدید و بسیار شدید در بخش هایی از کشور که از وضعیت بارشی نسبتاً مناسب تری برخوردار هستند، اتفاق افتاده است. مقایسه نتایج محاسبات با 99 نقطه اخذشده از دو پایگاه داده نشان داد که در هر دو شاخص، پایگاه داده خشکسالی را شدیدتر از آنچه که هست، نشان داده است و باوجود هماهنگی زمانی مناسب، هماهنگی مکانی در شدت های مختلف خشکسالی وجود ندارد. برپایه یافته های این پژوهش، مناطق مستعد خشکسالی در کشور برای تنظیم برنامه های کلان مقابله با این مخاطره قابل شناسایی است.
۶۱۰۹.

تبیین زیست پذیری محیطی سکونتگاه های روستایی پیرامون کلان شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۵) 1 - 22

کلید واژه ها: تبیین زیست پذیری زیست پذیری محیطی سکونتگاه های روستایی کلان شهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۳۶۸
از آنجا که زیست پذیری مقدمه ای لازم برای دست یابی به توسعه پایدار است، امروزه، ارزیابی و سنجش آن در حوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری برای سکونتگاه های روستایی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیست پذیری شامل ابعاد مختلفی مانند محیطی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی- مدیریتی، و کالبدی است که ارزیابی و بهبود هر بُعد در دست یابی به سکونتگاه زیست پذیر لازم و ضروری است. هدف از پژوهش حاضر تبیین زیست پذیری محیطی روستاهای پیرامون کلان شهر رشت است. نوع پژوهش کاربردی، روش مورد استفادهآن توصیفی- تحلیلی،و داده ها با استفاده از منابع اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش روستاهای پیرامون کلان شهر رشت است. برای ارزیابی زیست پذیری محیطی، پنج مؤلفه فضای سبز، آلودگی ها (کیفیت محیط)، کیفیت بصری، چشم انداز و منظر روستایی، و تاب آوری (28 گویه) شناسایی شد. سپس،با کمک روستاییان، مدیران روستایی، و شناخت محدوده مورد مطالعه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شد. در این پژوهش از آزمون T تک نمونه برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش استفاده شد. در نهایت، به کمک تحلیل رگرسیون مشخص شد شاخص های محیطی بر زیست پذیری سکونتگاه های روستایی مؤثر بوده که در این میان بیشترین تاثیر مربوط به شاخص تاب آوری و کمترین آن مربوط به شاخص فضای سبز بوده است. همچنین، در نهایت، روستاهای مورد مطالعه در پنج سطح خیلی مطلوب، مطلوب، مطلوبیت متوسط، نامطلوب، و خیلی نامطلوب سطح بندی شد که در این میان روستای آلمان در بالاترین و روستای کرچوندان در پایین ترین سطح از نظر زیست پذیری محیطی قرار دارند.
۶۱۱۰.

تحلیل فضایی خوشه های آسیب پذیر بافت کالبدی شهر گرگان در برابر زلزله (با استفاده از آمار فضایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۵) 23 - 34

کلید واژه ها: آسیب پذیری بافت کالبدی خوشه های آسیب پذیر زلزله شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
زلزله یکی از خطرناک ترین، مخرب ترین، و غیرقابل پیش بینی ترین مخاطرات طبیعی شهری به شمار می آید. طبق اعلام سازمان مدیریت بحران کشور، 78درصداز مساحت کشور در محدوده خطر لرزه خیزی بالا قرار دارد و 10درصداز تلفات انسانی ناشی از بلایا در نتیجه زلزله است. استان گلستان جزو استان های رده دوم خطر زلزله و در رده خود اولین استان پُرخطر است. بر همین اساس، هدف از پژوهش حاضر سنجش و تحلیل مکانی خوشه های آسیب پذیر بافت کالبدی شهر گرگان در شرایط بحرانی به منظور تعیین نقاط نیازمند مداخله فوری است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل مرزهای جغرافیایی شهر گرگان براساس سرشماری سال 1395 است. برای تعیین پهنه های آسیب پذیر از مدل هایی نظیر ANP و VIKOR استفاده شده است. برای تحلیل فضایی خوشه های آسیب پذیر بافت کالبدی نیز از آماره فضایی Getis-Ord بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که شاخص مصالح ساختمانی با وزن 452/0 و شاخص ریزدانگی (مساحت قطعات) با وزن 126/0 به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیرگذاری را در ارزیابی آسیب پذیری بلوک های شهر گرگان دارند. همچنین، بیشترین میزان آسیب پذیری از لحاظ کالبدی مربوط به مناطق مرکزی و جنوبی و حاشیه های شرقی و تا حدودی غربی شهر گرگان است. تحلیل Hotspot به طور واضح شکاف بین مرکز و جنوب را با سایر مناطق شهر گرگان نشان می دهد. درواقع، پهنه های آسیب پذیر شهر گرگان عمدتاً بر بافت های تاریخی و مناطق حاشیه نشین منطبق است.
۶۱۱۱.

ارزیابی سریع خسارتِ بلایای طبیعی مبتنی بر اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه منطقه مورد مطالعه: زمین لرزه مسجدسلیمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۲ 229 - 250

کلید واژه ها: اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه زمین لرزه نقشه خسارت نقشه های تحت وب جمع آوری آنلاین اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۷۰
  تخمین خسارت بر اساس مدلهای از پیش تعیین شده و بازدید میدانی از ان جهت که نیازمند صرف زمان و هزینه زیادی است، با کاستی های زیادی روبه رو است. ازاین رو در این تحقیق سعی بر توسعه یک سیستم مبتنی بر وب جهت جمع آوری اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه در هنگام وقوع زلزله شده است که کاربران در زمان زلزله با به اشتراک گذاری سریع اطلاعات مربوط به خسارت مالی و جانی واردشده به خود یا سایر افراد، حجم گسترده ای از اطلاعات را برای تحلیل در اختیار تیم مدیریت بحران قرار می دهند. در این تحقیق برای ساخت نقشه طبقه بندی شده خسارت، بر اساس میزان خسارت گزارش شده توسط مردم مورد استفاده قرارگرفته است. برای ارزیابی نتایج، این سیستم در شهر مسجد سلیمان که اخیرا زمین لرزه در آن اتفاق افتاده است، پیاده سازی شد و 132 نفر در جمع آوری اطلاعات شرکت کردند. صحت سنجی اطلاعات با استفاده از نقشه خسارت انجام گرفت و سرعت و دقت صحت سنجی به میزان چشم گیری افزایش پیداکرد و براساس این روش 65/76% اطلاعات صحیح در نظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که استفاده از اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه باعث بهبود 83% سرعت تخمین خسارت و کاهش 75% هزینه ها در مقایسه با روش های موجود می شود. علاوه براین نتایج نشان میدهد که پیاده سازی این سیستم ها در هر سازمانی علاوه بر افزایش چشمگیر سرعت جمع آوری اطلاعات، کاهش زمان تحلیل اطلاعات بر اساس تولید آنالیزهای مکانی را به همراه خواهد داشت.
۶۱۱۲.

تحلیل ژئوپلیتیکی ناکامی اخوان المسملین در مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 149 - 181

کلید واژه ها: اخوان المسلمین انقلاب مصر حکومت اسلامی و شکست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۳۲۰
اخوان المسلمین نام یک جنبش سیاسی - اجتماعی است که در سال 1928 م. توسط حسن البناء در مصر ایجاد شد. اخوان المسلمین از بدو تأسیس به پیروی از آموزه های حسن البنا، به دنبال برقراری حکومت اسلامی در مصر است. این جنبش پس از سال ها مبارزه، با وجود موفقیت نسبی که در سال های دهه 1980 م. بدست آورد و توانست به پارلمان مصر راه یابد، نتوانست به هدف خود دست یابد. اخوان در دوران حکومت حسنی مبارک نحوه شرکت درانتخابات پارلمانی را مشی سیاسی خود قرار داد و پس از مدتی به قیام مردم مصر علیه حسنی مبارک در آغاز سال 2011م. پیوست. انقلاب مصر( 2011م. ) فرصت مناسبی بود تا اخوان به هدف خود برسد، اما در سال 2013م. شکست خورد. این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که عوامل شکست اخوان المسملین در مصر چه بود؟ و در این راستا با استفاده از مناقشه ساختار -کارگزار این فرضیه را مطرح کرده است که مجموعه ای از عوامل ساختاری، عملکرد نامناسب جماعت اخوان و گروه های سیاسی به علاوه دخالت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای موجب شکست اخوان المسلمین در سال 2013م. گردید. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در سه مقیاس محلی، ملی و منطقه ای وجود احزاب رقیب، فقدان رهبری معنوی، ناکارآمدی قانون اساسی، ناتوانی دولت در تحقق وعده های خود به مردم ، اتحاد مخالفان علیه اخوان، دشمنی ارتش با انقلابیون، مخالفت الازهر و دستگاه قضائی مصر با انقلاب و دخالت قدرت های خارجی در زمره عوامل ژئوپلیتیکی بودند که اخوان المسلمین را در مصر به چالش کشیدند. لذا می توان گفت که اخوان با وجود سال ها مبارزه در مصر، به واسطه چالش با احزاب رقیب محلی، نظام حاکم بر مصر و دخالت قدرت های فرامنطقه ای، شایستگی خود را برای ایجاد یک حکومت مدنی در مصر، که تضمین کننده منافع اکثریت باشد را از دست داد
۶۱۱۳.

بررسی نگرش شهروندان به اثرات خزش شهری (مورد مطالعه: شهر دماوند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۶) 673 - 695

کلید واژه ها: خزش شهری رشد کالبدی دیدگاه شهروندان اثرات خزش شهری شهردماوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۲۰۶
گسترش کالبدی سکونتگاه های شهری در چارچوب مفهوم خزش شهری یکی از عوامل اصلی تغییر چشم انداز جغرافیای شهری در جهان معاصر به شمار می آید؛ این پدیده پیامدها و چالش های بسیاری برای توسعه پایدار و زیست پذیری نواحی شهری در پی دارد. در اغلب موارد خزش به مفهوم گسترش فیزیکی و رشد کنترل نشده و بی برنامه سکونتگاه های شهری در قلمرو فضاهای پیراشهری شناخته می شود. هدفِ این پژوهش، بررسی ادراکات شهروندان از اثرات خزش شهری در دماوند از توابع استان تهران است. در چارچوب روش شناسی کمّی با رویکرد توصیفی پیمایشی، از 384 نفر به عنوان حجم نمونه با استفاده از یک پرسش نامه استاندارد پرسشگری به عمل آمد. آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای بررسی وضعیت نرمالیتی داده ها به کار رفت. پس از اطمینان از نرمال بودن داده ها، آزمون تی تک نمونه ای برای تجزیه و تحلیل آماری به کار رفت. پایایی هر یک از ابعاد پنجگانه مورد بررسی، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه شهروندان اثرات منفی خزش شهری در همه ابعاد بررسی شده بالاتر از از حد متوسط است. در این میان، مهم ترین اثرات منفی خزش شهری در دماوند از دیدگاه شهروندان عبارت ا ند از: "تغییر غیراصولی کاربری زمین های کشاورزی"، "افزاش آلودگی هوا"، "افزایش هزینه های احیای طبیعت و حفاظت از محیط زیست"، "اختلال در نظم و امنیت اجتماعی و اقتصادی شهر"، " رشد فیزیکی شهر به طور بی برنامه، خودجوش و کنترل نشده". یافته های پژوهش دربردارنده نتایج کاربردی برای نهادهای مرتبط با برنامه ریزی شهری و منطقه ای و همچنین آمایش سرزمین در شهرستان دماوند است.
۶۱۱۴.

تجزیه وتحلیل ژئوماتیک و خوشه بندی سه دوره باستان شناختی شهرستان خنج با استفاده از مدل VARIOGRAM(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 44 - 66

کلید واژه ها: ژئوماتیک خوشه بندی باستان شناختی شهرستان خنج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۱۷
تجزیه وتحلیل فضایی در باستان شناسی در زمینه های گوناگون باستان شناسی چشم انداز، آنالیز آماری اهمیت زیادی یافت. باستان شناسی فضایی روابط مکانی داده های باستانی، الگوهای ایجادشده در اثر فعالیت های انسانی و پیامدهای آن در فضای درونی محوطه های باستانی و محیط اطراف آنها را مطالعه می کند. هدف اصلی پژوهش تجزیه وتحلیل ژئوماتیک و خوشه بندی سه دوره باستان شناختی شهرستان خنج است. پرسش محوری پژوهش، توزیع مکانی محوطه های باستان شناختی دشت خنج بر اساس خوشه بندی دوره ای (پیش ازتاریخ، تاریخی-اسلامی، اسلامی) از چه الگوهایی تبعیت می کند و چه عواملی در مکانیابی این محوطه ها نقش ایفای نموده اند؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی است. ابتدا با مطالعات میدانی192 نقطه باستان شناختی در سه دوره دسته بندی و موقعیت مکانی آنها (طول و عرض جغرافیایی) ثبت گردید. سپس بامطالعه ادبیات پژوهش جهت استخراج 8 شاخص مؤثر (فاصله از رودخانه، ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، شرایط اقلیمی، پوشش گیاهی، میزان بارش، فاصله از روستا ها) در پراکنش مراکز و نقاط باستانی موجود در سطح شهرستان خنج در سطح 4دهستان شناسایی با استفاده از تکنیک دلفی استخراج شدند، وضعیت نهایی نقاط از طریق ابزار سمی واریوگرام در بخش Geostatistical analyst با نرم افزار ArcGIS تجزیه وتحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ بیش از 45 % محوطه ها در ارتفاع1100-900m و درشیب 5 تا10 % پراکنش یافته است، اقلیم آنها با متوسط بارش100 تا 150mm کمتر، اقلیم معتدل و مراتع اطراف آنها قابل آبیاری است. میانگین وسعت محوطه ها بیش از1هکتار و میانگین فاصله از روستاها 3000m است. فاصله از منابع آب به طور میانگین بیش از3 کیلومتر است، محوطه ها به صورت متمرکز در نیمه شرقی و بخشی در قسمت جنوب شرق شهرستان پراکنش دارند.
۶۱۱۵.

بررسی میزان ارتباط حس تعلق به مکان و سطح امنیت اجتماعی شهروندان -مطالعه موردی: شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۱ ۲۴۱-۲۵۸

کلید واژه ها: امنیت جامعه حس تعلق اجتماع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۷۷۲
رفتارهای انسانی و فعالیت های افراد در فضاهای شهری ایجاد شده و روابط فرهنگی و اجتماعی نیز در این فضاها شکل می گیرد. با توجه به اینکه منشا اصلی ناامنی شهروندان ریشه در درون شهرها داشته و عوامل مهمی هم چون فرم کالبدی شهر، بناهای شهری و شکل ساختمان ها در این امر دخیل هستند هدف از تحقیق، سنجش میزان تاثیر حس تعلق به مکان در افزایش سطح امنیت اجتماعی شهروندان شهر قم می باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی کمی می باشد. جامعه آماری تحقیق شهر قم بوده و به جهت جمع آوری حاصل از مطالعات میدانی از فن پرسشنامه به تعداد 384 عدد استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روابط و چیدمان های فضایی در فضای محله با نظارت و نابهنجاری های اجتماعی به همراه محیط فیزیکی و کالبدی دارای همبستگی مستقیم و معنادار می باشد. هم چنین نوع فرم و اندازه فضا که دیگر مولفه حس تعلق به مکان محسوب می گردد با نابهنجاری اجتماعی و آزادی حرکت نیز دارای همبستگی مستقیم و معنادار است. بافت و تزئینات فضای محله ها نیز با محیط فیزیکی و کالبدی دارای همبستگی بوده و در میان آنان بیشترین همبستگی در بین ابعاد حس تعلق به مکان و امنیت اجتماعی مربوط به مولفه آزادی حرکت با نوع فرم و اندازه فضا به مقدار 0.980 می باشد.
۶۱۱۶.

برنامه ریزی فضایی راهبردی شهر و برنامه عملیاتی شهرداری اردکان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 145-181

کلید واژه ها: برنامه ریزی فضایی راهبردی برنامه ریزی عملیاتی شهرداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۲۹
پژوهش حاضر درصدد نشان دادن شیوه ی تدوین برنامه راهبردی شهر و برنامه عمیاتی عملیاتی شهرداری اردکان فارس می باشد. روش تبیین موضوع پژوهش ؛ موردی - تحلیلی است و هدف پژوهش تبیین به کارگیری روش برنامه ریزی راهبردی ( بلند مدت ) و برنامه عملیاتی ( پنج ساله ) است. واحد تحلیل شهر اردکانِ فارس است، جامعه آماری پژوهش را کارشناسان مدیریت شهری از یک طرف( به صورت کارگاه هم اندیشی ) و سرپرست خانوارمحلاتِ شهر اردکان تشکیل می دهند. تعداد 19 نفر از کارشناسان به روش نمونه گیری هدفمند در دسترس و 150 نفر از شهروندان به صورت خوشه ای ساده انتخاب شدند و پرسشنامه های جداگانه بین آنها توزیع شد. در مراحل مختلف برنامه ریزی راهبردی تا رسیدن به برنامه ریزی عملیاتی ( تدوین چشم انداز تا استخراج پروژه ها و تدقیق پروژه ها )؛ از روش های تحلیل متناسب با هر مرحله همچون ( تحلیل و مقایسه سرانه های شهر با مرکز استان و شهرهای مجاور شهر اردکان فارس، روش چشم انداز سازی ارگون، تشکیل پنل استخراج راهبردها و اهدف کلان، تحلیل SWOT ) استفاده شده است. برنامه راهبردی شهر شامل تدوین چشم انداز 20 ساله است که مبتنی بر آن 4 برنامه ی پنج ساله است و در این مقاله برنامه پنج ساله اول طرح گردیده است.
۶۱۱۷.

تغییرات سطح سفره آب های زیرزمینی با استفاده از داده های ماهواره ای GRACE در موتور گوگل ارث (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز دریاچه ارومیه، ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هفدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 193 - 214

کلید واژه ها: حوضه دریاچه ارومیه داده های ماهواره GRACE سفره آب های زیرزمینی موتور گوگل ارث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۶۵
بررسی تغییرات آب سفره های زیرزمینی در برنامه ریزی مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیتی ویژه برخوردار است. بنابراین کاهش سطح تغییرات سفره آب های زیرزمینی نیازمند مدیریت و برنامه ریزی درست برای بهره برداری از منابع آب است. در این مطالعه سطح تغییرات سفره آب های زیرزمینی حوضه دریاچه ارومیه، با استفاده از داده های ماهواره ای GRACE (باند های سه گانه JPL و GFZ و CSR، مدل CRI Filtered، فیلتر زمانی و مکانی و پروداکت خشکی Lew-Thiknth Uncertainty) در موتور گوگل ارث مربوط به سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ بررسی شد. نتایج حاصل از باند های سه گانه نشان داد باند JPL در ۱ مه ۲۰۰۴ میانگین سطح تغییرات سفره آب های زیرزمینی را ۹۴۷/۱۴ سانتی متر، باند GFZ در ۱ سپتامبر ۲۰۱۵ این تغییرات را ۵۵۸/۳۰- سانتی متر، و باند CSR این تغییرات را ۲۰۶/۲۸- سانتی متر برآورد کرده است. بنابراین، مدل CRI Filtered می تواند مرز میان پهنه های خشکی و آبی را به طور بسیار دقیق تشخیص دهد. نتایج حاصله نشان داد این مدل بیشترین ضخامت کل آب مایع در سفره آب های زیرزمینی را در ۳۱ مارس ۲۰۰۲ حدود ۵۹۹/۱۱ سانتی متر و عدم قطعیت آن را حدود ۷۶۷/۹ سانتی متر برآورد کرده است. می توان گفت مدل مورد نظر، در ۲۲ مه ۲۰۱۷، کمترین میزان ضخامت کل آب مایع را ۳۰۹/۱۲- و عدم قطعیت آن را ۷۵۹/۱۰ سانتی متر تخمین زده است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت میزان سطح تغییرات آب سفره های زیرزمینی حوضه آبخیز دریاچه ارومیه از نظر پارامتر ضخامت کل آب مایع (Lew-Thiknth) در قسمت های شمالی حوضه دریاچه ارومیه و از نظر پارامتر عدم قطعیت در قسمت شمال شرقی حوضه دریاچه ارومیه به شدت با افت سطح آب سفره های زیرزمینی روبه روست.
۶۱۱۸.

مطالعه تطبیقی کارایی مدل توسعه شهری عامل مبنا و سلول های خودکار زنجیره مارکوف در شبیه سازی توسعه شهری نیشابور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 243 - 264

کلید واژه ها: توسعه شهری مدل سازی عامل مبنا مدل مارکوف - سلولی خودکار نیشابور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۳۵۵
در دهه های اخیر براثر رشد سریع و بدون برنامه شهرها، مدیریت شهری با مسائل متعددی ازجمله مدل ها و الگوهای گسترش شهری و انتخاب گزینه های بهینه در مکان یابی روبه رو شده است. شهر نیشابور به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی شناخته می شود. با توجه به کاهش باران و رخ دادن خشک سالی، کشاورزی رونق خود را ازدست داده و اکثر جمعیت روستاها به شهر مهاجرت نموده اند. این عوامل باعث رشد سریع شهر در چند سال اخیر شده است. ازآنجایی که توسعه هر شهر نیازمند امکانات و زیرساخت های مناسب برای پیشرفت آن است، بنابراین شناخت جهت توسعه شهر و سرعت رشد آن باعث پیش بینی بهتر زیرساخت ها و امکانات موردنیاز است. پژوهش توسعه شهری توسط مدل عامل مبنا با استفاده از عوامل تأثیرگذار بر توسعه شهری نیشابور صورت پذیرفته است. این عوامل شامل: موقعیت غالب اجتماعی- مسیر دسترسی- عناصر مطلوب- کیفیت دسترسی به خدمات- حریم سبز و حریم مسیل و نوع کاربری در نظر گرفته شده است. مدل عامل مبنا مجموعه ای از عامل های مستقل با اهداف و قابلیت هایی که در تعامل با یکدیگر هستند تشکیل شده است. برای اعتبار سنجی مدل از روش مارکوف_ سلولی خودکار بر اساس تصاویر ماهواره ای لندست 7 و 8 و برای مدت 17 سال استفاده شده است. بر اساس نتایج شبیه سازی توسعه شهری با استفاده از مدل عامل مبنا مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 8/19 درصد افزایش یافته است و در مدل مارکوف_ سلولی خودکار مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 1/23 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. بر این اساس، این نتایج با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند. نتایج بیان کننده آن است که در اجرای این دو مدل برای توسعه شهر نیشابور مدل عامل مبنا نشان دهنده تأثیر زیاد عامل طبقه غالب اجتماعی است و اعتبار مدل عامل مبنا در مقایسه آن با روش مارکوف_ سلولی خودکار دقت قابل قبولی دارد.
۶۱۱۹.

شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه مسکن اجتماعی با تأکید بر آینده نگاری (مورد شناسی: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 157 - 176

کلید واژه ها: توسعه مسکن اجتماعی آینده نگاری شهر ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۲۱۲
هم اکنون مسئله تامین مسکن به عنوان کلیدی ترین مسئله در شهرهای جهان سوم مطرح می باشد. رشد شتابان شهرنشینی، نبود منابع کافی ، ضعف مدیریت و نبود برنامه ریزی جامع مسکن در کشورهای در حال توسعه، دسترسی گروه های کم درآمد به مسکن مناسب را به معضلی جدی تبدیل کرده است . هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه مسکن اجتماعی شهر ایلام با رویکرد آینده نگاری است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و پایش محیطی است که با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه مسکن اجتماعی، هفت شاخص(سیاسی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، جمعیتی، کالبدی- فضایی، زیست محیطی و کلان)، انتخاب، طبقه بندی و تدوین شده است. همچنین جامعه آماری پژوهش، شهر ایلام و نمونه آماری آن 30 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با به کارگیری نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد انجام شده است که پس از بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر بر وضعیت توسعه مسکن اجتماعی شهر ایلام، 10 عامل کلیدی(رشد شهرنشینی، حاشیه نشینی، نرخ تورم، سیاست های تامین مسکن، کیفیت مسکن، رویکرد محله محوری و توسعه پایدار محلی، طرح های توسعه شهری، میزان خانوار فاقد مسکن، قیمت زمین و مسکن، بافت فرسوده) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده توسعه مسکن اجتماعی شهر ایلام دارند، انتخاب شدند. سپس با استفاده از قابلیت های نرم افزار سناریو ویزارد 2 سناریوی قوی، 1772 سناریوی ضعیف و 10 سناریوی باورکردنی استخراج شد.
۶۱۲۰.

پایش تغییرات سرعت باد و اثر آن بر جابه جایی و تغییرات تپه های ماسه ای در ریگ لوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۰ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۸ 113 - 126

کلید واژه ها: فرسایش بادی تپه های ماسه ای ریگ لوت سنجش از دور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۱۱
یکی از اصلی ترین عوامل مؤثر بر تغییرات مورفولوژی مناطق بیابانی، فراوانی وزش باد به دلیل توپوگرافی نسبتاً هموار و فقر پوشش گیاهی و کمبود رطوبت در این مناطق است. در این پژوهش به بررسی خصوصیات باد و تأثیرات آن بر مورفولوژی و جابه جایی تپه های ماسه ای بخشی از ریگ لوت پرداخته می شود. برای این امر ابتدا داده های ساعتی مربوط به سرعت و جهت باد در چهار ایستگاه اطراف این منطقه تهیه و با ترسیم نمودار گلباد و گلماسه در بازه های زمانی مختلف، روند تغییرات و خصوصیات باد از نظر جهت و سرعت مورد بررسی قرار گرفت و بدین وسیله بادهای مؤثر بر مورفولوژی تپه های ماسه ای ریگ لوت و همچنین پتانسیل راندگی، برآیند پتانسیل راندگی، بردار برآیند مسیر راندگی شناسایی شد. نتایج نشان می دهد بادهایی که از سمت ایستگاه های نهبندان و دهسلم و نصرت آباد جریان دارند در این شکل دهی اثر بیشتری دارند. از طرفی برای پایش تغییرات تپه های ماسه ای در این ناحیه و تعیین مقدار و نحوه ی تغییرات از تصاویر اپتیک Sentinel_2 و راداری Sentinel_1 در بازه ی زمانی 2016 تا 2019 استفاده شد. بررسی تصاویر اپتیک منطقه با استفاده از باندهای با قدرت تفکیک مکانی 10 متری بیانگر آن است که بیشترین میزان تغییرات و جابه جایی تپه های ماسه ای در سال های مختلف در نواحی مختلف ریگ اتفاق افتاده است و روند مشخص و ثابتی ندارد. همچنین بررسی تغییرات تپه های ماسه ای با استفاده از تصاویر راداری Sentinel_1 و روش سری زمانی SBAS [1] نیز در این ناحیه انجام شد و مقادیر تغییرات برای هر سال مشخص و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در پایان نتایج حاصل از آنالیز داده های مربوط به باد و دورسنجی با یکدیگر تلفیق و روند تغییرات کلی و جابه جایی تپه های ماسه ای و جهت غالب تغییرات آن ها تعیین و مشخص شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان